اجەمنىڭ الاقانىندا...
تاڭ ارايلاپ اتا سالا، ءالى ۇيقىنىڭ شىرماۋىندا شىرمالعان كوزىمدى اشا الماي جاتىپ، اجەمدى ىزدەيتىنمىن. جان-جاعىمدى جايلاپ، باقىلاپ الامىن دا، اجەمنىڭ تۇرىپ كەتكەنىن سەزە قويىپ، شىن وتىرىگى بەلگىسىز وز-وزىمنەن باقىرىپ جىلاي جونەلەمىن. سونداعى ويىم، سىرتتا ءۇي تىرشىلىگىن جاساپ باستاعان اجەمدى شاقىرۋ، اجەم كەلسە مەنى كيىندىرەتىن، ايتپەسە ءوزىمنىڭ كيىنەر ويىم جوق ەدى. وسىلايشا، اقكوڭىل اجەمنىڭ ەتەگىنە وراتىلىپ، شارۋاسىنا كەدەرگى بولىپ ءجۇرۋشى ەم. مەن تۇرعاندا انام ساماۋرىن قايناتىپ، اجەم دورباعا سالىنعان ايرانىن اعاشقا ءىلىپ جۇرەتىن. ورازامدى اشا سالا، اجەم ەكەۋمىز قۇرت جاساۋعا كىرىسەتىنبىز. ماعان بۇنىڭ ءبارى قىزىق ارينە. قانشا تىرىسقانىممەن ءدال اجەمدەي قۇرتتى دايىنداي الماي قويعانمىن. بىرەۋى سوپاق بولىپ قالسا، ەندى بىرەۋىنىڭ باس-اياعى بىرىكپەي شاشىلىپ قالاتىن. اجەمە: «اجەۋ مىناۋ قالاي»- دەپ وتىرىك دومالاتقان قۇرتىمدى كورسەتكەندە، «ءبىزدىڭ قىز پىسىق بولادى-اۋ شاماسى، قاراشى، قالاي قۇرت جاسايدى»- دەپ اناما مەنى ماقتايتىن. انام بۇكىل بەت-اۋزىما ۇستىمە جاعىلعان قاتىقتى كورىپ كۇلىمدەپ قوياتىن. سودان كەيىن، مەن اعاممەن بىرگە اۋىل بالالارىنا قوسىلىپ ويناپ كەتەمىن دە، اجەم جاڭاعى مەنىڭ ءبۇلدىرىپ كەتكەن ءىسىمدى( قۇرتتى) ەرىنبەي قايتا جوندەپ جۇرەدى. ويىن قۋىپ، ىمىرت جابىلا ۇيگە ءبىراق كەلەتىنمىن.سول كەزدەگى اۋىل بالالارى، بىزدەرگە مەكتەپ اۋلاسىنداعى ويىن الاڭى قىزىق قوي، ءسىرا. ەشكىمگە ەسكەرتپەي سول جاقتا جۇرگەنىمدى اجەم سەزە مە، قالاي، دەرەۋ سول جەرگە كەلگەنىندە، مەنىڭ ويىن الاڭىنداعى تەمىردىڭ باسىندا تۇرعانىمدى كورىپ، بايبالام سالا ۇيگە تارتا قۋاتىن. اجەم سول كەزدە سەكسەننىڭ سەڭگىرىندە بولسا دا، قايراتتى ەدى-اۋ. مەن اجەمنىڭ قىزى بولعاندىقتان، ونشا ۇرىس ەستىمەي، اجەمە ەركەلەپ ءجۇرىپ قۇتىلاتىنمىن،ال اعامدى قالاقايمەن جونگە سالىپ الاتىنى ءالى ەسىمدە.سوندا دا، ءبىز قولدى-اياققا تۇرماي تىعىلا ءجۇرىپ، ويىن ورداسىنان ءبىراق شىعاتىنبىز.
اجەمنىڭ مەيىرىمىنە ءبىز عانا بولەنبەدىك، بۇكىل اۋىل جۇگەرمەكتەرى اجەمدى جاقسى تانيتىن، قاسىنان شىقپايتىنبىز. تاندىرعا نان جاباتىن كۇن بىزگە مۇلدەم قىزىق ءارى توي.تاندىرىمىز قاشانىڭ جانىنا قالانعان. تاندىرعا نان جاۋىپ تۇرعان اجەم كوشەدەن وتكەن ءاربىر ادامعا نان ۇستاتاتىن ەدى. ءبىزدىڭ بالالار ناندى الىپ ءبىر كوشە اينالىپ ءجۇرىپ تاۋىساتىن دا بوتەن ادامداي قايتا كەلەتىن. ءبىز وعان ىشەك سىلەمىز قاتا كۇلەتىن ەدىك. تۇرلەرىنە قاراماي اجەمدى الداماقشى. اجەم دە جىميا: «مىناۋ كىمنىڭ بالالارى»-دەپ بىلمەگەن سىڭاي تانىتا قايتا نان ۇستاتاتىن.
اجەم ەكەمىزدىڭ ناعىز اڭگىمەمىز كەشكە باستالاتىن. مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاماي جاتىپ كوپتەگەن اڭىز اڭگىمەلەردى وسى اجەمنەن ەستيتىنمىن. «التىن ساقا» ەرتەگىسىنە، «جاردان قۇلاتۋ» ، «كوكەك پەن زەينەپ» اڭىزدارىنا اجەمنىڭ ارقاسىندا قانىق بولدىم. جاتىپ الىپ اجەمنىڭ تارامىستى ساۋساقتارىمەن ەسەپ شىعاراتىنبىز. مەنىڭ مەكتەپ الدىنداعى ىرگەتاسىمدى اجەم قالاپ بەردى. وسىنداي ەرەكشە كۇندەردەن ءبىر وقيعا ەسىمدە قالىپ كەتىپتى. اجەمنىڭ قاسىندا جاتقان كەزىم بولاتىن. تۇندە اجەمنىڭ اڭگىمەسىن تىڭداي وتىرىپ، بىلاي دەدىم:
- اجە، سوندا سىزدەر تۇيە باققانسىزدار ما؟
- باقتىق قوي. اكەمنىڭ تۇيەلەرى كوپ بولاتىن. قىز- كەلىنشەكتەر جينالىپ الىپ، كەزەك وتىرىپ ساۋاتىنبىز. كەيىنىرەك، ورتاداعى جاكەم تۇيە باقتى سول كەزدە، قالاي ساۋاتىنىن جەڭگەمە ءوزىم ۇيرەتكەنمىن. سودان...
- اجە، ءبىز سيىر باعامىز عوي.
- اۋ، ءيا باعامىز.
- ايران جاسايمىز عوي.
- جاساپ ءجۇرمىن عوي، بوتام.
-اجە، ايران ىشەيىكشى
-مەيلى.
قارنىمنىڭ اشقانىن وسىلاي اينالدىرىپ، سۇراق قويىپ جەتكىزدىم. اجەم اقىرىن اياڭداي باسىپ، مەنى جەتەكتەي اس بولمەسىنە الىپ باردى. دورباسىن اشتى دا، مەنەن ءسۇت اكەلۋىمدى سۇرادى. وسىلاي وتىرىپ، ءتۇننىڭ ءبىر جارىمىندا وتىرىپ ايران ىشتىك. اجەمنىڭ ايرانىن ىشكەننىڭ ارمانى جوق شىعار. اكەمنىڭ تۇرىپ كەلگەنىن سەزگەن اجەم اكەمە: «سەنىڭ ۇيىڭە ۇرلىققا ءتۇسىپ، ايران ءىشىپ وتىرمىز»- دەپ كۇلىپ قويادى.
وسىلايشا، اجەمنىڭ ارقاسىندا مەنىڭ بالالىق شاعىمنىڭ البومى قىزىق كۇندەردىڭ بەتتەرىنە تولى بولدى. اجەمنىڭ الاقانىندا جاماندىقتىڭ نە ەكەنىن بىلمەي ءوستىم. ءقازىر ەس ءبىلىپ ەسەيگەنىممەن، ءالى اجەمە ەركەلەپ جۇرەمىن. بۇرىن اجەمنىڭ جانىندا كىشكەنتاي قىز وتىراتىن ەدى، ءقازىر، اجەم مەنىڭ جانىمدا كىشكەنتاي بولىپ وتىرادى. ۇلكەن ومىرگە قادام باسىپ ەرەسەك اتانسام دا، اجەمنىڭ جانارىنان ءالى سول بالاعا دەگەن مەيىرىم، ىستىق لەبىز، ماحاببات كورەمىن. ارمان قۋىپ الماتىعا كەلگەنىمدە اجەمدى ەرەكشە ساعىنا بەردىم. قاسىندا ءجۇرىپ، ۇيرەنىپ قالعانىم عوي. دەمالىس باستالا سالا اۋىلداعى اجەمە قۇستاي ۇشىپ بارامىن. ءار جولعا شىعاردا، ەمتيحان تاپسىرار كەزدەردە اجەمنىڭ اق باتاسىن الامىن. اجەنىڭ تاربيەسىندە وسكەن ءار بالانىڭ مىنەزى بولەك بولادى-اۋ دەيمىن، مەنىڭ ورتامداعى ءار ادام اجەمنىڭ قىزى ەكەنىمدى ايتپاي اق تانيدى. اجەمنىڭ بارىندا،سول اينالايىن اجەمنىڭ قولداۋىمەن مەن ءالى تالاي بەلەستەردى باعىندىرارىما كامىل سەنەمىن.
جۇماش ەڭلىك