سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 ساعات بۇرىن)
اجەمنىڭ اڭگىمەسى

ءدال ساعات ون ەكىدە كەزدەسۋ باستالىپ كەتتى. العاشقى ءسوزدى جارىتىلىس تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى قاليباي جۇمابەك ۇلى العان:

— بالالار اۋىل باعىنا ءبىر ۋاقىت كوز سالىڭدارشى. كۇننەن  كۇنگە توزىپ بارادى ەمەس پە. اعاش اۋىل كوركى، ءسانى. تابيعاتتى قورعاۋدىڭ ءوزى وسى باقتى ساقتاۋدان باستاۋ كەرەك، — دەدى ول. سونان سوڭ ارال تەڭىزىنىڭ قۇرىپ بارا جاتقانىن، بالقاشقا ءقاۋىپ تونگەنىن كۇيىنە اڭگىمەلەگەندە جانىمىز تۇرشىكتى. سونىڭ اسەرى مە نۇرسەيىت دەگەن بالا ورنىنان اتىپ تۇردى دا:

— اعاي، دۇرىس ايتادى، بالالار، — دەدى داۋىستاي سويلەپ.

— ءبىزدىڭ باقتى دا قىرىپ جاتىر. اناۋ ينتەرناتتىڭ كىشكەنتاي بالالارى، اعاشتىڭ باسىنا شىعىپ، بۇتاقتارىن سىندىرىپ بىتگى.

— ول ول ما، ەلدەردىڭ شاۋىپ وتىنعا تارتقانى قانشا،— دەدى ەكىنشى بالا.

— كۇزەتشىسىنە كورسەتپەي ءبارىن تۇندە جاسايدى، وڭباعاندار. انەۋ كۇنى كوردىم، اناۋ باقتىقڭ الما اعاشتى الابىنان ءۇش ءتۇبىن قازىپ الىپ كەتتى،— دەدى اسقار دەگەن بالا.

— مەن وتىرىك ايتپايمىن، بالالار. وزدەرىڭ دە بايقاپ ءجۇر ەكەنسىڭدەر عوي، — دەدى قاليباي ءمۇعالىم.

— ەندىگى ءسوزدى ورىك اجەگە بەرەمىز. شاشى بوزاڭ تارتقان، ءجۇزى شالبار-شالبار قارت اجە بيىلعى جىلى سەكسەننىڭ توعىزىنا شىققان ەكەن.

— بالالار، — دەدى ول قولىن كوتەرىپ.— مىنالارىڭ كوكەيگە قوناتىن سۇراق ەكەن. ءبارىمىز قارتتىڭ اۋزىنا قاراپ ءۇنسىز قالدىق.

— ءيا، بالالار. مەنىڭ سەندەرگە ايتار اڭگىمەم ەرتەگىگە ۇقساپ كەتىپ جۇرمەسىن. ءبىراق، بۇل شىندىق وقيعا. كىتاپتان وقىپ ميعا توقىعان شىعارسىڭدار. مىنا قونىس تەۋىپ وتىرعان جەرىمىزدى بۇرىن ابدىرا بەكەتى دەگەن. وتىز بىردەگى اشتىقتان قۇتىلىپ، ەندى-ەندى ەڭسەمىزدى كوتەرىپ كەلە جاتقان ۋاقىت. تالاي بوزداقتار بەكەردەن-بەكەرگە قازا تاپتى عوي. استىعىمىز دا، مالىمىز دابار ەدى. تۋتالاقايعا سالىندى. ەلگە بەرىلمەدى. قويشى، سونىمەن الاقانداي اۋداڭدىق كەڭەستىڭ ورىنباسارى رەتىندە ەل ىشىندە جيىن بولىپ، اڭگىمەلەسىپ، حالىققا جايدى ءتۇسىندىرىپ جۇرەمىز. ول كەزدە ءبىلىمدى اتاۋلى سيرەك ەدى عوي. ويدا-جوقتا بالابەك دەگەن اقساقالدىڭ ءوز ويىن ورتاعا سالعانى.

— ورىكجان-اۋ، كوپتەن بەرى ايتا الماي جۇرگەن ۇسىنىسىم بار. ءوزىڭ بىلەسىڭ، ەل بولسا، ەڭدى-ەندى ەسىن جيىپ، تۇرالاعان ورنىنان تۇرىپ كەلەدى. ءار جەردە ءبىر شوق بۇلتتاي بوپ ۇيلەر سالىنىپ جاتىر. اشتىق جىلدارى ساسقانىمىزدان ەسىگىمىزدىڭ الدىنا وسكەن ەكى-ۇش اعاشتى دا وتقا تامىزىق جاساپ، شاۋىپ سالدىق. پەندەشىلىك نە جاساتپايدى. اۋىلعا كوز توقتاتشى. كولەڭكە بولىپ، پانا دەرلىك اعاش بار ما؟ تەگى، كوك وسىرگەن كوگەرەدى. سودان سوڭ ءار ءۇي دە تىنىش جاتىپ قالماس،— دەگەن. ەل دۋ قول شاپالاقتاپ جىبەردى.

— ءيا، دۇرىس ايتادى. جاستار باستاسا، ءبىز قوستايمىز. مەكتەپ وقۋشىلارى كومەكتەسەدى، — دەدى ەل ىشىنەن.

— ب ا ق بولعان سوڭ، وعان جەمىس اعاشتارىن دا ەگۋ كەرەك. سارىمەتەننەن شىبىق كەسىپ قورشاۋ قاجەت، — دەدى ايقىن دەگەن جىگىت.

— سۋ ماسەلەسىن قايتەمىز، — دەدى ەندى ءبىرى.

— قابىرعاتالدان وگىز ارىق تارتقانشا شەلەكتەپ سۋارامىز، — دەدى جاستار جاعى.

— ەح، ءوتىپ بارا جاتقان دۇنيە-اي. كوپ تۇكىرسە كول دەگەن ەمەس پە. كەشكىسىن جۇمىس سوڭىنان ەل بوپ بەل شەشىپ ىسكە كىرىسىپ كەتتى. بالابەك اقساقال وگىز اربامەن قاراعاشتان اعاش وركەندەرىن تارتتى. ەندى ءبىر توپ سارىمەتەننەن اعاش قيىپ باقتى قورشادى.

ۇسىنىس ەل بوپ قولداندى. سونىمەن اقسۋ باعى ءبىر اي ىشىندە ەگىلىپ ءبىتتى. باقتى جاستار كەزەكپەن كۇزەتەتىن. سۋدى اقسۋ وزەنىنەن شەلەكتەپ تارتىپ، سۋعاردىق. كەشەۋ كۇزدە ارىقپەن باققا سۋ كەلدى. باقتىڭ شەجىرەسى تەك وسىمەن عانا بىتكەن جوق، بالالار. بۇل جەردە التى باقان تەبىلىپ، ويىن-ساۋىق ۇيىمداستىرىلاتىن. سالتاناتتى جيىندار وتەتىن. ءوتىپ بارا جاتقان ۋاقىت-اي. قىرىق بەسىنشى جىلى توعىزىنشى مايداعى جەڭىس كۇنى وسى باقتاعى ەلدىڭ كوڭىل كۇيىن كورسەڭدەر، بالالار. ەرتەڭگى ساعات التىدان، كەلەسى كۇنگى ساعات التىعا دەيىن، ادامدار ۇيىقتاعان جوق.

ونىڭ ىشىندە سوعىس تاقسىرەتىن تارتقان اق جاۋلىقتى انالار دا، كۇيەۋىن كۇتكەن ورىمدەي جاس كەلىنشەكتەر دە، اكەلەرىن ساعىنعان وزدەرىندەي بالالار دا بار ەدى. جەمىس اعاشتارى سول جىلى جاقسى گۇلدەدى عوي. اپپاق گۇلدەر-اق شىمىلدىققا ۇقساپ، باققا كورىك بەرىپ، قۇلپىرىپ كەتتى-اۋ. سول قۋانىشپەن بىرگە ەڭىرەگەندە ەتەگى جاسقا تولعان كوپ انانىڭ ءبىرى مەن ەدىم. جالعىز ۇلىم بيمولدا مايدان دالاسىندا قازا تاپتى.

سوناۋ ماتاي ستانسياسىنا ءجۇز ون سەگىز جىگىتپەن بىرگە جالعىزىمىزدى الىپ بارىپ، ولىمگە ايداپ اپارعانداي كۇي كەشتىم. ولگەن ارتىنان ءولىم جوق. ونىڭ ۇستىنە ول جالعىز مەنىڭ عانا بالام ەمەس، وتاننىڭ بالاسى عوي. ول كۇندى سەندەردىڭ باستارىڭا بەرمەي-اق قويسىن، — دەدى ورىك اجە ءبىر ءسات كۇرسىنىپ.

قازىرگى قوي ۇستىندە بوزتورعاي جۇمىرتقالاعان شات زامان دا، ءبىز ەككەن باقتا سەندەردىكى. اعاشتار دا مەن سياقتى قارتايادى. اعاش نەگە كەسىلدى؟ سۇلۋ قايىڭدار، قىزىل الما، المۇرتتى كوزدىڭ جاۋىن العان جەمىس اعاشتارى تۇبىرىمەن جوق. كەشەگى بەلۋاردان كەلەتىن كوك ءشوپ قايدا؟ وسىنشاما قاتىگەزدىك جاساپ جاتقان كىمدەر؟ ولار ەل ىشىندەگى ەزدەر، پەندەنىڭ قۇلدارى، تۇككە تۇسىنبەيتىن تەنتەك بالالار. بۇل باقتىڭ تاريحىن بىلمەيتىندەر. ورىك اپا ءبىر ءسات ءۇنسىز قالدى.

بالالار دۋ قول شاپالاقتاپ جىبەردى.

— جارايسىڭ، بالالارىم، — دەدى ورىك اجە.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما