اكەشىم بايتەرەگىم
ونەگە ساعاتى: «اكەشىم - بايتەرەگىم» (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى: جانۇياداعى اكە مەن بالا اراسىنداعى قارىم قاتىناستى نىعايتۋ. ۇلتتىق سالت - داستۇرىمىزگە بايلانىستى اكە ورنىنىڭ ەرەكشە ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ. اكەگە دەگەن بالا ماحابباتىن وياتۋ.
كورنەكىلىكتەر: 1. اكە - اسقار تاۋ. 2. اكە كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر. 3. جاقسى اكەنىڭ دانالىعى - بالاعا مىڭ جىلدىق ازىق. 4. اكە - شاڭىراقتىڭ نەگىزگى تىرەگى. 5. جاماننان جاقسى تۋادى، جاقسىدان جامان تۋادى - ادام ايتسا نانعىسىز. 6. اكە - بالاعا سىنشى. 7. ءبىر بالا بار – اتاعا جەتە تۋادى، ءبىر بالا بار – اتادان وتە تۋادى، ءبىر بالا بار - كەرى كەتە تۋادى. 8. انا - سايا بولار باعىڭ بولسا، اكە - اسقار تاۋىڭ 9. اكە - اسقار تاۋ، انا قاينار بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق.
ونەگە ساعات بارىسى:
(«اكە تۋرالى مونولوگ» ۆيدەو روليك كورسەتىلەدى.)
1 - جۇرگىزۋشى. ءسىزسىز اكە - ەڭ اقىلدى، ەڭ شىنشىل،
ءسىزسىز اكە - ەڭ جاقىنىم، ەڭ سىرشىل.
شۋاق شاشقان قاشاندا اسىل جۇرەگىڭ،
جانىمداسىڭ، قامقورىمسىڭ بىلەمىن.
قابىل العىن بالا – جۇرەك تىلەگىن...
«اكە - بايتەرەك، بالا جاپىراق» دەپ قازاعىمىز ايتقانداي بۇگىنگى مەكتەبىمىزدە وتكەلى وتىرعان «اكەشىم - بايتەرەگىم» اتتى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ونەگە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءان: «اكەشىم - بايتەرەگىم» ورىندالادى.
1 - وقۋشى:
ناعىز اكە اقىلگوي دە اسقار جان،
بارلىق ۇرپاق اكەلەردەن باستالعان.
ال، اكەلەر، وزدەرىڭە ارنالعان
بۇگىنگى توي، قۋانىش پەن مەرەكەڭ.
2 - وقۋشى:
ەسىمدە بەينەسى اكەمنىڭ
كۇلىمدەپ قارايتىن
مەن ساعان تالپىنسام
قۇشاعىن جايا ساپ، كوتەرىپ الاتىن.
3 - وقۋشى:
بويعا قۋات بەرەدى
ءاي جارايسىڭ دەگەنى
مەن اكەمنەن ءار كەزدە
سوڭى ەستىگىم كەلەدى.
4 - وقۋشى:
اكەشىم تىلەۋىمدى تىلەپ جۇرگەن،
اۋمايسىڭ جارىعى مول اشىق كۇننەن.
شارشايسىڭ جۇمىس ىستەپ بىزدەر ءۇشىن.
اقىلدى بالالارىڭ ونى بىلگەن.
5 - وقۋشى:
ىستىق - اۋ كىم - كىمگە دە اكە دەگەن،
سۋىققا شالىندىرماي، ماپەلەگەن.
ءومىردىڭ سوقپاعىمەن ورگە تارتىپ،
الدىمەن ادام بول دەپ جەتەلەگەن.
6 - وقۋشى: ءار ءسوزىنىڭ اقىرىن،
جاقسىلىققا تىرەيدى.
قاداپ ايتىپ اقىلىن،
كوپكە باقىت تىلەيدى.
7 - وقۋشى: اكەم شىتسا قاباعىن -
«بايقا بالام» دەگەنى.
العان كوپ - اق ساباعىم،
جاقسى كورەم مەن ونى.
8 - وقۋشى: ارقا سۇيەر پاناسىڭ،
اقىلى مول داناسىڭ
ادال ەتىپ وسىرگەن،
مەندەي ەركە بالاسىن.
9 - وقۋشى: قامقورسىڭ اكە ومىردە،
قۋاتىم سەنسىڭ كوڭىلگە.
الپەشتەپ مەنى ءوسىردىڭ،
ۇشارمىن ەرتەڭ كوگىڭدە.
10 - وقۋشى اڭسايمىن جىلى ءسوزىڭدى،
اقىلشىم بولعان كەزىڭدى.
ەسىمدە اكە ساقتايمىن،
اسقار بيىك ءوزىڭدى.
11 - وقۋشى: ارمانىم ەدىڭ اڭساعان،
اكەلسەم باقىت مەن ساعان.
ۇرپاعىڭ بولىپ جالعادىم،
قۋانشى، اكە، سەن ماعان.
12 - وقۋشى: تەڭىزدەي شالقىپ جۇرەمىن،
سۇيەنەر سەنسىڭ تىرەگىم.
بارسام دا قايدا، جان اكە،
وزىڭمەن بىرگە جۇرەگىم.
13 - وقۋشى: كوككە ورمەلەپ كوڭىلىڭ،
نۇرعا تولسىن ءومىرىڭ.
باقىتتى بول، جان اكە،
ۇزاق بولسىن عۇمىرىڭ.
14 - وقۋشى: اسقار تاۋ اكەشىم بار سۇيەنىشىم،
ىزگىلىك، ادالدىقتى سۇيەدى شىن.
قاباق شىتسا بالالىق قىلىعىما،
ەشقاشان بولماق ەمەس رەنىشىم.
1 - جۇرگىزۋشى: كومەگىمەن بىزدەردى ماپەلەگەن،
ارداقتى جان ومىردە اكە دەگەن.
باقىتتىمىن ومىردە اكەم باردا،
سول باستاۋشىم - بيىككە جەتەلەگەن
2. «اكە» دەگەن ءسوز قانداي جاقىن، قانداي ىستىق دەسەڭشى!. ومىردە اكەسىن جاقسى كورمەيتىن بالا جوق شىعار، ويتكەنى بالا ءۇشىن اكەنىڭ ورنى بولەك قوي. مەنىڭ ومىردەگى قىمبات، ەڭ قىمبات ادامىم ول - ءسىز مەنىڭ سۇيىكتى اكەشىم. ءسىز مەنىڭ كىشكەنتايدان اقىلشىم، قامقورشىم بولدىڭىز. مەن سىزدەن كوپ تاربيە الدىم. ءسىزدىڭ باقىتتى امان - ساۋ بولۋىڭىزدى تىلەيمىن.
اكەلەرگە سۇراقتار قويۋ
1. بالاڭىزدىڭ تۋعان كۇنى، ايى، جىلى
2. بالاڭىزدىڭ ءسىزدى قاتتى قۋانتقانى، الدە رەنجىتكەنى ەسىڭىزدە مە؟
3. بالاڭىزدىڭ ىزگى قاسيەتتەرى
4. بالاڭىزدىڭ جامان قاسيەتتەرى
5. بالاڭىزدىڭ پىكىرىمەن ساناساسىز با؟
6. بالاڭىزدىڭ ۇيدەگى تۇراقتى مىندەتتەرى نە؟
ءان:
بالا ءۇشىن اكەنىڭ ورنى بولەك. «اكە» دەگەن ءسوزدى ايتقاندا وزىڭە پانا بولار، قيىندىققا قالدىرماس، ارمانىڭا قول سوزساڭ اق باتاسىن بەرىپ اق جول تىلەيتىن ادامىڭ ەكەنىن بالا جۇرەگى سەزەردەي. «اكەڭ باردا ورىندالار ارمانىڭ» دەگەندەي، ومىردەگى كەرەگىڭدى الدىمەن ءبىر اللا، ەكىنشى اكەڭ بەرەرى انىق. بۇل دۇنيەدە الۋان ءتۇرلى تاعدىر بار. سول تاعدىردىڭ باستى سەبەپكەرى - ءبىز سياقتى بالالار. الايدا ءومىردىڭ ەسىگىن كوزى تىرناپ اشا سالىسىمەن اكەنىڭ «بالام، بوتام» دەگەن ەركەلەتەر ءسوزىن ەستىمەي جەتىم نەمەسە تاستاندى بالا بولىپ دۇنيەگە كەلىپ جاتقان سابيلەر دە بار. ءسابي كوڭىل اكەسى ءتىپتى ول ويلاعانداي جاقسى ادام بولماسادا، «شىركىن، مەنىڭ اكەم بولسا قانداي جاقسى بولار ەدى!» دەپ ارماندايدى. وسىنداي بالالاردى كورگەنىمدە ءوزىمنىڭ انام دا، اكەم دە بار ەكەنىنە ءوزىمدى باقىتتى سانايمىن. سول باقىتىمدى ەشقاشان ايىرماسا ەكەن دەيمىن. تاماعىمنىڭ توقتىعى، كيىمىمنىڭ بۇتىندىگى، وقۋىمنىڭ ساپاسى، ۇيقىمىزدىڭ تىنىشتىعى - وسىنىڭ ءبارى دە اسقار تاۋداي ايباتتى اكەلەردىڭ ارقاسى. ەندەشە بار بالانىڭ باقىتىنا ءبىر اللادان كەيىنگى پاناسى «اكەلەر» امان بولسا ەكەن دەيمىن.
مۋزىكا وينالىپ تۇرادى.
كورىنىس: 1 - جۇرگىزۋشى: اكە - اسقار تاۋ ( اكە باستاپ شىعادى، بالالارعا تاۋ سۋرەتتەرى تاعىلادى.)
1 - جۇرگىزۋشى: انا - قاينار بۇلاق ( انا باستاپ شىعادى، بالالارعا بۇلاق سۋرەتتەرى تاعىلادى.)
1 - جۇرگىزۋشى: بالا جاعاسىنداعى قۇراق. ( ەڭ ۇزىن بالا باستاپ شىعادى، قالعاندارى قۇراق سۋرەتىن تاعىپ شىعادى.)
جۇرگىزۋشى: ويلايدى ءارقاشان دا بالا قامىن،
كورەمىن ايالاعان الاقانىن.
اكەمنەن العان اسىل قاسيەتتى،
ەلىمنىڭ كەرەگىنە جاراتامىن.
ءان:
كورىنىس:
- «اكە مەن بالا اڭگىمەسى» دەپ اتالاتىن كورىنىستى تاماشالاڭىزدار.
بالاسى: - اتا، وندا ماعان سۇراق قويىڭىزشى.
اكەسى: - بالام، ءۇيدىڭ التىن قازىعى كىم؟
بالاسى: اكە، ءۇيدىڭ التىن قازىعى - بالا.
اكەسى: - جوق، بالام، ءۇيدىڭ التىن قازىعى - انا. انا اقىلدى بولسا، بالا دانا بولادى. انا تاربيەسى - قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى - ۇلعا ۇلگى. انا - اقىلشىڭ، اكە - قامقورشىڭ، اعا - قورعانىشىڭ، ءىنىڭ - سۇيەنىشىڭ، قارىنداسىڭ - قاناتىڭ ەكەنىن ۇمىتپا.
اكەسى - بالام، جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن كىم؟
بالاسى: - اكە، جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن - مەيىرىمدى اكە.
اكەسى: - جوق، بالام، اكە قانشا مەيىرىمدى بولسا دا انانىڭ جانى بولەك. اشتى توق، جوقتى بار ەتەتىن ول - انا. اناسىز بالا ۇيىقتامايدى، قاتىقسىز ايران ۇيىمايدى.
اكەسى:- ال، بالام، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
بالاسى: - اكە، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن التىن، اقشا، مال قاجەت.
اكەسى: - جوق، بالام، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن سۋ، وت، تۇز، قىز، اقىل قاجەت. سۋ - تىرشىلىكتىڭ ءنارىن بەرەدى، وت - ومىرگە جالىن بەرەدى، تۇز - استىڭ ءدامىن كەلتىرەدى، قىز - ءومىردىڭ ءسانىن كەلتىرەدى، اقىل - ءومىردىڭ ءمانىن كەلتىرەدى.
ماقال - ماتەلدەر
التى اعا بىرىگىپ اكە بولماس،
جەتى جەڭگە بىرىگىپ انا بولماس.
اكە بالاعا قارىز،
بالا دالاعا قارىز.
اكە بالاعا سىنشى.
اكەدەن — اقىل، انادان — مەيىر.
اكەدەن بەزگەن ۇل بولماس،
انادان بەزگەن قىز بولماس.
اكە جۇرەگى تاۋدان ۇلكەن،
انا جۇرەگى تەڭىزدەن تەرەڭ.
اكەلى بالا جاۋجۇرەك،
اكەسىز بالا سۇم جۇرەك (بۇقار جىراۋ).
اكەلى جەتىم انىق جەتىم،
شەشەلى جەتىم جارىم جەتىم.
اكەم اتى شاپقان سايىن ورلەيدى.
"اكەم بار" دەپ ماقتانبا توپقا تۇسەرى جوق بولسا.
"بالام بار" دەپ ماقتانبا جامان تۋعان بوق بولسا.
"اعايىنىم بار" دەپ ماقتانبا دوس - دۇشپانىڭ كەلگەندە قاراسۋى جوق بولسا (تولە بي).
اكەم ماعان ات بەردى، "دالاقتا دا شاپ" دەدى.
اكەمنىڭ ولەرىن بىلسەم ونەرىن ساتپاس پا ەدىم.
اكەمنىڭ شوتى اسا - اسا تيەدى.
اكەنىڭ جاقىندىعى جەزدەدەي - اق.
اكەڭ بەرمەگەندى بازار بەرەدى.
اكەڭ جاقسى كىسى ەدى جەل جاعىڭا پانا ەدى.
اناڭ جاقسى كىسى ەدى جەتىمدەرگە انا ەدى.
اكەڭ مۇراپ بولعانشا وتىرعان جەرىڭ وي بولسىن.
اكەڭنىڭ ولگەنىن جاسىرساڭ، كومگەندە قايتپەكسىڭ؟
اكەڭ ولسە دە اكەڭدى كورگەن ولمەسىن.
اكە ءسوزى — وق،
شەشە ءسوزى — بوق.
اكەسى باردىڭ ارىسى بار،
اعاسى باردىڭ جاعاسى بار،
ءىنىسى باردىڭ تىنىسى بار.
اكەسىز جەتىم گۇل جەتىم،
شەشەسىز جەتىم تۇل جەتىم.
اكەسى قوي باعا بىلمەگەننىڭ بالاسى قوزى باعا المايدى.
اكەسى قوڭىز اتانعاننىڭ بالاسى دوڭىز اتانادى.
اكەسى قۇرداستىڭ بالاسى قۇرداس.
اكەسىنىڭ بالاسى — ادامنىڭ بالاسى، ادامنىڭ بالاسى — باۋىرىڭ.
اكەسى وق اتپاعاننىڭ بالاسى بوق اتپايدى.
ماقساتى: جانۇياداعى اكە مەن بالا اراسىنداعى قارىم قاتىناستى نىعايتۋ. ۇلتتىق سالت - داستۇرىمىزگە بايلانىستى اكە ورنىنىڭ ەرەكشە ەكەندىگىن ۇعىندىرۋ. اكەگە دەگەن بالا ماحابباتىن وياتۋ.
كورنەكىلىكتەر: 1. اكە - اسقار تاۋ. 2. اكە كورگەن وق جونار، شەشە كورگەن تون پىشەر. 3. جاقسى اكەنىڭ دانالىعى - بالاعا مىڭ جىلدىق ازىق. 4. اكە - شاڭىراقتىڭ نەگىزگى تىرەگى. 5. جاماننان جاقسى تۋادى، جاقسىدان جامان تۋادى - ادام ايتسا نانعىسىز. 6. اكە - بالاعا سىنشى. 7. ءبىر بالا بار – اتاعا جەتە تۋادى، ءبىر بالا بار – اتادان وتە تۋادى، ءبىر بالا بار - كەرى كەتە تۋادى. 8. انا - سايا بولار باعىڭ بولسا، اكە - اسقار تاۋىڭ 9. اكە - اسقار تاۋ، انا قاينار بۇلاق، بالا جاعاسىنداعى قۇراق.
ونەگە ساعات بارىسى:
(«اكە تۋرالى مونولوگ» ۆيدەو روليك كورسەتىلەدى.)
1 - جۇرگىزۋشى. ءسىزسىز اكە - ەڭ اقىلدى، ەڭ شىنشىل،
ءسىزسىز اكە - ەڭ جاقىنىم، ەڭ سىرشىل.
شۋاق شاشقان قاشاندا اسىل جۇرەگىڭ،
جانىمداسىڭ، قامقورىمسىڭ بىلەمىن.
قابىل العىن بالا – جۇرەك تىلەگىن...
«اكە - بايتەرەك، بالا جاپىراق» دەپ قازاعىمىز ايتقانداي بۇگىنگى مەكتەبىمىزدە وتكەلى وتىرعان «اكەشىم - بايتەرەگىم» اتتى باستاۋىش سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ ونەگە ساعاتىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
ءان: «اكەشىم - بايتەرەگىم» ورىندالادى.
1 - وقۋشى:
ناعىز اكە اقىلگوي دە اسقار جان،
بارلىق ۇرپاق اكەلەردەن باستالعان.
ال، اكەلەر، وزدەرىڭە ارنالعان
بۇگىنگى توي، قۋانىش پەن مەرەكەڭ.
2 - وقۋشى:
ەسىمدە بەينەسى اكەمنىڭ
كۇلىمدەپ قارايتىن
مەن ساعان تالپىنسام
قۇشاعىن جايا ساپ، كوتەرىپ الاتىن.
3 - وقۋشى:
بويعا قۋات بەرەدى
ءاي جارايسىڭ دەگەنى
مەن اكەمنەن ءار كەزدە
سوڭى ەستىگىم كەلەدى.
4 - وقۋشى:
اكەشىم تىلەۋىمدى تىلەپ جۇرگەن،
اۋمايسىڭ جارىعى مول اشىق كۇننەن.
شارشايسىڭ جۇمىس ىستەپ بىزدەر ءۇشىن.
اقىلدى بالالارىڭ ونى بىلگەن.
5 - وقۋشى:
ىستىق - اۋ كىم - كىمگە دە اكە دەگەن،
سۋىققا شالىندىرماي، ماپەلەگەن.
ءومىردىڭ سوقپاعىمەن ورگە تارتىپ،
الدىمەن ادام بول دەپ جەتەلەگەن.
6 - وقۋشى: ءار ءسوزىنىڭ اقىرىن،
جاقسىلىققا تىرەيدى.
قاداپ ايتىپ اقىلىن،
كوپكە باقىت تىلەيدى.
7 - وقۋشى: اكەم شىتسا قاباعىن -
«بايقا بالام» دەگەنى.
العان كوپ - اق ساباعىم،
جاقسى كورەم مەن ونى.
8 - وقۋشى: ارقا سۇيەر پاناسىڭ،
اقىلى مول داناسىڭ
ادال ەتىپ وسىرگەن،
مەندەي ەركە بالاسىن.
9 - وقۋشى: قامقورسىڭ اكە ومىردە،
قۋاتىم سەنسىڭ كوڭىلگە.
الپەشتەپ مەنى ءوسىردىڭ،
ۇشارمىن ەرتەڭ كوگىڭدە.
10 - وقۋشى اڭسايمىن جىلى ءسوزىڭدى،
اقىلشىم بولعان كەزىڭدى.
ەسىمدە اكە ساقتايمىن،
اسقار بيىك ءوزىڭدى.
11 - وقۋشى: ارمانىم ەدىڭ اڭساعان،
اكەلسەم باقىت مەن ساعان.
ۇرپاعىڭ بولىپ جالعادىم،
قۋانشى، اكە، سەن ماعان.
12 - وقۋشى: تەڭىزدەي شالقىپ جۇرەمىن،
سۇيەنەر سەنسىڭ تىرەگىم.
بارسام دا قايدا، جان اكە،
وزىڭمەن بىرگە جۇرەگىم.
13 - وقۋشى: كوككە ورمەلەپ كوڭىلىڭ،
نۇرعا تولسىن ءومىرىڭ.
باقىتتى بول، جان اكە،
ۇزاق بولسىن عۇمىرىڭ.
14 - وقۋشى: اسقار تاۋ اكەشىم بار سۇيەنىشىم،
ىزگىلىك، ادالدىقتى سۇيەدى شىن.
قاباق شىتسا بالالىق قىلىعىما،
ەشقاشان بولماق ەمەس رەنىشىم.
1 - جۇرگىزۋشى: كومەگىمەن بىزدەردى ماپەلەگەن،
ارداقتى جان ومىردە اكە دەگەن.
باقىتتىمىن ومىردە اكەم باردا،
سول باستاۋشىم - بيىككە جەتەلەگەن
2. «اكە» دەگەن ءسوز قانداي جاقىن، قانداي ىستىق دەسەڭشى!. ومىردە اكەسىن جاقسى كورمەيتىن بالا جوق شىعار، ويتكەنى بالا ءۇشىن اكەنىڭ ورنى بولەك قوي. مەنىڭ ومىردەگى قىمبات، ەڭ قىمبات ادامىم ول - ءسىز مەنىڭ سۇيىكتى اكەشىم. ءسىز مەنىڭ كىشكەنتايدان اقىلشىم، قامقورشىم بولدىڭىز. مەن سىزدەن كوپ تاربيە الدىم. ءسىزدىڭ باقىتتى امان - ساۋ بولۋىڭىزدى تىلەيمىن.
اكەلەرگە سۇراقتار قويۋ
1. بالاڭىزدىڭ تۋعان كۇنى، ايى، جىلى
2. بالاڭىزدىڭ ءسىزدى قاتتى قۋانتقانى، الدە رەنجىتكەنى ەسىڭىزدە مە؟
3. بالاڭىزدىڭ ىزگى قاسيەتتەرى
4. بالاڭىزدىڭ جامان قاسيەتتەرى
5. بالاڭىزدىڭ پىكىرىمەن ساناساسىز با؟
6. بالاڭىزدىڭ ۇيدەگى تۇراقتى مىندەتتەرى نە؟
ءان:
بالا ءۇشىن اكەنىڭ ورنى بولەك. «اكە» دەگەن ءسوزدى ايتقاندا وزىڭە پانا بولار، قيىندىققا قالدىرماس، ارمانىڭا قول سوزساڭ اق باتاسىن بەرىپ اق جول تىلەيتىن ادامىڭ ەكەنىن بالا جۇرەگى سەزەردەي. «اكەڭ باردا ورىندالار ارمانىڭ» دەگەندەي، ومىردەگى كەرەگىڭدى الدىمەن ءبىر اللا، ەكىنشى اكەڭ بەرەرى انىق. بۇل دۇنيەدە الۋان ءتۇرلى تاعدىر بار. سول تاعدىردىڭ باستى سەبەپكەرى - ءبىز سياقتى بالالار. الايدا ءومىردىڭ ەسىگىن كوزى تىرناپ اشا سالىسىمەن اكەنىڭ «بالام، بوتام» دەگەن ەركەلەتەر ءسوزىن ەستىمەي جەتىم نەمەسە تاستاندى بالا بولىپ دۇنيەگە كەلىپ جاتقان سابيلەر دە بار. ءسابي كوڭىل اكەسى ءتىپتى ول ويلاعانداي جاقسى ادام بولماسادا، «شىركىن، مەنىڭ اكەم بولسا قانداي جاقسى بولار ەدى!» دەپ ارماندايدى. وسىنداي بالالاردى كورگەنىمدە ءوزىمنىڭ انام دا، اكەم دە بار ەكەنىنە ءوزىمدى باقىتتى سانايمىن. سول باقىتىمدى ەشقاشان ايىرماسا ەكەن دەيمىن. تاماعىمنىڭ توقتىعى، كيىمىمنىڭ بۇتىندىگى، وقۋىمنىڭ ساپاسى، ۇيقىمىزدىڭ تىنىشتىعى - وسىنىڭ ءبارى دە اسقار تاۋداي ايباتتى اكەلەردىڭ ارقاسى. ەندەشە بار بالانىڭ باقىتىنا ءبىر اللادان كەيىنگى پاناسى «اكەلەر» امان بولسا ەكەن دەيمىن.
مۋزىكا وينالىپ تۇرادى.
كورىنىس: 1 - جۇرگىزۋشى: اكە - اسقار تاۋ ( اكە باستاپ شىعادى، بالالارعا تاۋ سۋرەتتەرى تاعىلادى.)
1 - جۇرگىزۋشى: انا - قاينار بۇلاق ( انا باستاپ شىعادى، بالالارعا بۇلاق سۋرەتتەرى تاعىلادى.)
1 - جۇرگىزۋشى: بالا جاعاسىنداعى قۇراق. ( ەڭ ۇزىن بالا باستاپ شىعادى، قالعاندارى قۇراق سۋرەتىن تاعىپ شىعادى.)
جۇرگىزۋشى: ويلايدى ءارقاشان دا بالا قامىن،
كورەمىن ايالاعان الاقانىن.
اكەمنەن العان اسىل قاسيەتتى،
ەلىمنىڭ كەرەگىنە جاراتامىن.
ءان:
كورىنىس:
- «اكە مەن بالا اڭگىمەسى» دەپ اتالاتىن كورىنىستى تاماشالاڭىزدار.
بالاسى: - اتا، وندا ماعان سۇراق قويىڭىزشى.
اكەسى: - بالام، ءۇيدىڭ التىن قازىعى كىم؟
بالاسى: اكە، ءۇيدىڭ التىن قازىعى - بالا.
اكەسى: - جوق، بالام، ءۇيدىڭ التىن قازىعى - انا. انا اقىلدى بولسا، بالا دانا بولادى. انا تاربيەسى - قىزعا ۇلگى، اكە تاربيەسى - ۇلعا ۇلگى. انا - اقىلشىڭ، اكە - قامقورشىڭ، اعا - قورعانىشىڭ، ءىنىڭ - سۇيەنىشىڭ، قارىنداسىڭ - قاناتىڭ ەكەنىن ۇمىتپا.
اكەسى - بالام، جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن كىم؟
بالاسى: - اكە، جوقتى بار، اشتى توق ەتەتىن - مەيىرىمدى اكە.
اكەسى: - جوق، بالام، اكە قانشا مەيىرىمدى بولسا دا انانىڭ جانى بولەك. اشتى توق، جوقتى بار ەتەتىن ول - انا. اناسىز بالا ۇيىقتامايدى، قاتىقسىز ايران ۇيىمايدى.
اكەسى:- ال، بالام، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
بالاسى: - اكە، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن التىن، اقشا، مال قاجەت.
اكەسى: - جوق، بالام، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن سۋ، وت، تۇز، قىز، اقىل قاجەت. سۋ - تىرشىلىكتىڭ ءنارىن بەرەدى، وت - ومىرگە جالىن بەرەدى، تۇز - استىڭ ءدامىن كەلتىرەدى، قىز - ءومىردىڭ ءسانىن كەلتىرەدى، اقىل - ءومىردىڭ ءمانىن كەلتىرەدى.
ماقال - ماتەلدەر
التى اعا بىرىگىپ اكە بولماس،
جەتى جەڭگە بىرىگىپ انا بولماس.
اكە بالاعا قارىز،
بالا دالاعا قارىز.
اكە بالاعا سىنشى.
اكەدەن — اقىل، انادان — مەيىر.
اكەدەن بەزگەن ۇل بولماس،
انادان بەزگەن قىز بولماس.
اكە جۇرەگى تاۋدان ۇلكەن،
انا جۇرەگى تەڭىزدەن تەرەڭ.
اكەلى بالا جاۋجۇرەك،
اكەسىز بالا سۇم جۇرەك (بۇقار جىراۋ).
اكەلى جەتىم انىق جەتىم،
شەشەلى جەتىم جارىم جەتىم.
اكەم اتى شاپقان سايىن ورلەيدى.
"اكەم بار" دەپ ماقتانبا توپقا تۇسەرى جوق بولسا.
"بالام بار" دەپ ماقتانبا جامان تۋعان بوق بولسا.
"اعايىنىم بار" دەپ ماقتانبا دوس - دۇشپانىڭ كەلگەندە قاراسۋى جوق بولسا (تولە بي).
اكەم ماعان ات بەردى، "دالاقتا دا شاپ" دەدى.
اكەمنىڭ ولەرىن بىلسەم ونەرىن ساتپاس پا ەدىم.
اكەمنىڭ شوتى اسا - اسا تيەدى.
اكەنىڭ جاقىندىعى جەزدەدەي - اق.
اكەڭ بەرمەگەندى بازار بەرەدى.
اكەڭ جاقسى كىسى ەدى جەل جاعىڭا پانا ەدى.
اناڭ جاقسى كىسى ەدى جەتىمدەرگە انا ەدى.
اكەڭ مۇراپ بولعانشا وتىرعان جەرىڭ وي بولسىن.
اكەڭنىڭ ولگەنىن جاسىرساڭ، كومگەندە قايتپەكسىڭ؟
اكەڭ ولسە دە اكەڭدى كورگەن ولمەسىن.
اكە ءسوزى — وق،
شەشە ءسوزى — بوق.
اكەسى باردىڭ ارىسى بار،
اعاسى باردىڭ جاعاسى بار،
ءىنىسى باردىڭ تىنىسى بار.
اكەسىز جەتىم گۇل جەتىم،
شەشەسىز جەتىم تۇل جەتىم.
اكەسى قوي باعا بىلمەگەننىڭ بالاسى قوزى باعا المايدى.
اكەسى قوڭىز اتانعاننىڭ بالاسى دوڭىز اتانادى.
اكەسى قۇرداستىڭ بالاسى قۇرداس.
اكەسىنىڭ بالاسى — ادامنىڭ بالاسى، ادامنىڭ بالاسى — باۋىرىڭ.
اكەسى وق اتپاعاننىڭ بالاسى بوق اتپايدى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
جەرلەس جازۋشى وتەجان نۇرعالييەۆ اعامىز بيىل 70 جاسقا تولدى. وتەجان نۇرعالييەۆ 1938 جىلى 15 تامىزدا بايعانين اۋدانى اقجار ۇجىمشارىندا دۇنيەگە كەلگەن.
