- 27 ءساۋ. 2015 00:00
- 424
الا قويلار
(ي. ا. كرىلوۆتان)
ءبىر تاۋداعى حايۋاندى ءبىر ارىستان
بيلەگەن پاتشاسى ەكەن اۋەل باستان.
ءادىل اتاق الماقشى نيەتى بار،
ەشكىمدى اۋىرتپاستان، جىلاتپاستان.
ونىسى راس، باسىندا ءتاۋىر بولعان،
سويتسە دە كىمدى بۇزباس ب ا ق انتۇرعان.
الدىنان جان شىقپاعان پاتشامىزدىڭ
الا قويدى كورگەندە كوزى اۋىرعان.
الا قويدا كىنا جوق جۇننەن باسقا،
قويدان قاشىپ شىعىپتى پاتشا تاسقا.
كورسە قازا تۇرادى ازا بويى،
بولمادى بۇعان ايلا ويلاماسقا.
تۇردى پاتشا قايعىرىپ ۋايىم جەپ:
"الا قويدى بولادى قايتكەنىم ەپ؟"
ايۋ، تۇلكى — قاسىندا ۋازىرلەرى،
كەڭەسەدى ولارعا "قايتەمىن؟"— دەپ.
قولباڭ ەتىپ، قورس ەتىپ سويلەدى ايۋ:
— باتىر پاتشام، نە كەرەك كوپ ويلانۋ؟
قويدى جان دەپ، ەسىركەپ كىم ايايدى؟
اقىلى الا قويدىڭ — قىرىپ سالۋ.
قاباعىن ءتۇيدى ارىستان ءسوزىن ءۇعىپ:
ولتىرمەگىم وڭاي-اق قويدى سىعىپ.
ءوز جۇرتىن ءوزى قىرعان پاتشا بار ما؟
جامان اتتان قورقامىن، كەتسە شىعىپ.
بەكەر قان توكتىرمەڭىز، ءادىل پاتشام،
سوكپەڭىز،— دەدى تۇلكى،— مەن ءسوز ايتسام.
وڭاشا ءبىر وزەندى قويعا بەرىپ،
قايراڭىندا سەمىرتىپ، كەڭ جايلاتساڭ.
جارلىقتى كەشىكتىرمەي تەز بەرىڭىز،
جاماندى جاقسىمەنەن تەڭ كورىڭىز.
الا قوي قورىققاننان ءوزى ازايار،
قويشىلىققا قاسقىردى جىبەرىڭىز.
قارا دەپ قاتتى تاپسىر الا قويدى-اق،
وزگەسى وسەر، ول كەمىر، سوزىمە ب ا ق
جاقسى سوزبەن بىرەۋگە تاپسىرعان سوڭ،
جامان اتتان بولاسىز ءسىز-داعى اۋلاق.
"قۇپ" دەدى، ونى ارىستان قابىل كوردى،
قاسقىرعا "جاقسى ب ا ق" دەپ جارلىق بەردى.
الا تۇگىل اعىنان تىنىش بوپتى،
تۇلكىنىڭ ايتقانىنداي قىلىپ ەدى.
تۇلكىنىڭ ايتقانى راس، جۇرت — اقىلسىز،
كورە سالدى قاسقىردان باياعى ارسىز.
انتۇرعاندىق تۇلكى مەن ارىستاندا،
ول بولماسا، نە قىلماق قاسقىر جالعىز؟
ءبىر تاۋداعى حايۋاندى ءبىر ارىستان
بيلەگەن پاتشاسى ەكەن اۋەل باستان.
ءادىل اتاق الماقشى نيەتى بار،
ەشكىمدى اۋىرتپاستان، جىلاتپاستان.
ونىسى راس، باسىندا ءتاۋىر بولعان،
سويتسە دە كىمدى بۇزباس ب ا ق انتۇرعان.
الدىنان جان شىقپاعان پاتشامىزدىڭ
الا قويدى كورگەندە كوزى اۋىرعان.
الا قويدا كىنا جوق جۇننەن باسقا،
قويدان قاشىپ شىعىپتى پاتشا تاسقا.
كورسە قازا تۇرادى ازا بويى،
بولمادى بۇعان ايلا ويلاماسقا.
تۇردى پاتشا قايعىرىپ ۋايىم جەپ:
"الا قويدى بولادى قايتكەنىم ەپ؟"
ايۋ، تۇلكى — قاسىندا ۋازىرلەرى،
كەڭەسەدى ولارعا "قايتەمىن؟"— دەپ.
قولباڭ ەتىپ، قورس ەتىپ سويلەدى ايۋ:
— باتىر پاتشام، نە كەرەك كوپ ويلانۋ؟
قويدى جان دەپ، ەسىركەپ كىم ايايدى؟
اقىلى الا قويدىڭ — قىرىپ سالۋ.
قاباعىن ءتۇيدى ارىستان ءسوزىن ءۇعىپ:
ولتىرمەگىم وڭاي-اق قويدى سىعىپ.
ءوز جۇرتىن ءوزى قىرعان پاتشا بار ما؟
جامان اتتان قورقامىن، كەتسە شىعىپ.
بەكەر قان توكتىرمەڭىز، ءادىل پاتشام،
سوكپەڭىز،— دەدى تۇلكى،— مەن ءسوز ايتسام.
وڭاشا ءبىر وزەندى قويعا بەرىپ،
قايراڭىندا سەمىرتىپ، كەڭ جايلاتساڭ.
جارلىقتى كەشىكتىرمەي تەز بەرىڭىز،
جاماندى جاقسىمەنەن تەڭ كورىڭىز.
الا قوي قورىققاننان ءوزى ازايار،
قويشىلىققا قاسقىردى جىبەرىڭىز.
قارا دەپ قاتتى تاپسىر الا قويدى-اق،
وزگەسى وسەر، ول كەمىر، سوزىمە ب ا ق
جاقسى سوزبەن بىرەۋگە تاپسىرعان سوڭ،
جامان اتتان بولاسىز ءسىز-داعى اۋلاق.
"قۇپ" دەدى، ونى ارىستان قابىل كوردى،
قاسقىرعا "جاقسى ب ا ق" دەپ جارلىق بەردى.
الا تۇگىل اعىنان تىنىش بوپتى،
تۇلكىنىڭ ايتقانىنداي قىلىپ ەدى.
تۇلكىنىڭ ايتقانى راس، جۇرت — اقىلسىز،
كورە سالدى قاسقىردان باياعى ارسىز.
انتۇرعاندىق تۇلكى مەن ارىستاندا،
ول بولماسا، نە قىلماق قاسقىر جالعىز؟