ءالسىز بايلانىستاردىڭ كۇشى
كوممۋنيكاسيالىق داعدىلار مەن نەتۆوركينگ — قازىرگى زامان ادامنىڭ soft skills جيىنتىعىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى بولعان. ونسىز جاقسى جۇمىس تابۋ نەمەسە بيزنەس جاساۋ وتە قيىن. ىقپالدى دوستارىنىڭ نەمەسە جاقىن تۋىستارىنىڭ بولۋى ءارقاشان ماڭىزدى بولا بەرمەيدى. ولاردان گورى پوەزدا تانىسقان كەزدەيسوق جولسەرىكتىڭ ءسىزدىڭ ومىرىڭىزگە كوبىرەك اسەر ەتۋى ابدەن مۇمكىن. ءالسىز الەۋمەتتىك بايلانىستار بىزگە قالاي اسەر ەتەدى جانە ولار نەسىمەن ماڭىزدى؟
الەۋمەتتىك بايلانىستىڭ ەكى ءتۇرى
ءارقايسىسىمىزدىڭ تانيتىن ادامدارىمىزدىڭ ەكى ءتۇرى بار. ولاردى شارتتى تۇردە "كۇشتى بايلانىستار" جانە "ءالسىز بايلانىستار" دەپ بەلگىلەۋگە بولادى. بىرىنشىگە — ءبىز ءجيى جانە قارقىندى قارىم-قاتىناس جاسايتىن بارلىق ادامداردى: دوستاردى، جاقىن تۋىستاردى، ستۋدەنتتىك جاتاقحاناداعى كورشىلەردى جاتقىزۋعا بولادى. ولارمەن دەمالىس كۇندەرىن بىرگە وتكىزەمىز، رومانتيكالىق قارىم-قاتىناس ماسەلەلەرىن نەمەسە بولاشاققا ارنالعان جوسپارلاردى تالقىلايمىز. كۇشتى بايلانىستار قينالعان ساتتە تىرەگىمىز، قولداۋشىمىز بولاتىن جاندار.
ال ءالسىز بايلانىس ءبىز ارالاساتىن نەمەسە كەيدە بايلانىساتىن، ءبىراق ەتەنە جاقىن قارىم-قاتىناستا بولمايتىن ادامداردى قامتيدى. ادەتتە بۇل — ارىپتەستەر، كورشىلەر، وقىتۋشىلار، بۇرىنعى جۇمىس بەرۋشىلەر نەمەسە جاي عانا كەزدەيسوق تانىستار. قازىرگى زاماندا عالامتوردا دا دوستارىمىز بار، ولارمەن كەيدە حات الماسامىز نەمەسە ولاردىڭ جازبالارىنا ءلۇپىل قويىپ جاتامىز.
ءالسىز بايلانىستاردىڭ پايداسى نەدە؟
1973 جىلى امەريكالىق سوسيولوگ، پروفەسسور مارك گرانوۆەتتەردىڭ «ءالسىز بايلانىستاردىڭ كۇشى» اتتى ەڭبەگى جاريالاندى. ول ءوز ەڭبەگىندە ءبىزدىڭ اينالامىزدىڭ الەۋمەتتىك ۇتقىرلىققا قالاي اسەر ەتەتى جايلى جازدى. عالىم جۇمىس ىزدەۋ نەمەسە جاڭا بيزنەس قۇرۋ تۇرعىسىنان ەڭ قۇندىسى — سيرەك بايلانىساتىن بەيتانىس ادامدار، ياعني ەڭ ءالسىز بايلانىستار ەكەنىن انىقتادى. جاعدايدىڭ 75%-دا ادامدار "ءالسىز بايلانىستار" وكىلدەرىنىڭ كومەگىمەن جاڭا جۇمىس ورنىن تاپسا، قالعان 25%-دا مۇنداي كومەكتى جاقىن ادامدارى كورسەتتى.
بۇل قالاي؟
كۇشتى بايلانىستار كلاستەرى ەكى نەگىزگى جولمەن قالىپتاسادى. بىرىنشىسىنە ادەتتە جاقىن تۋىستارى نەمەسە مەكتەپ كەزگى دوستارى كىرەدى. ءبىز ولارمەن ۇزاق ۋاقىت ارالاسىپ، ورتاق تاجىريبەنى باستان وتكەرگەندىكتەن، ءارى ورتاق ساتتەر وتە كوپ بولعاندىقتان ارادا جاقىن، تەرەڭ قارىم-قاتىناس قالىپتاسادى. باسقا دوستارىمىزبەن نەمەسە ومىرلىك سەرىكتەرىمەن ءبىز دۇنيەتانىمنىڭ، مۇددەلەردىڭ، سەنىمنىڭ ۇقساستىعىنا بايلانىستى بىرىگەمىز. ءبىز باستاپقىدان-اق ۇقساسپىز، جانە ۋاقىت وتە كەلە بۇل جاقىندىق بۇرىنعىدان دا ارتا تۇسەدى.
مۇنىڭ كۇشى مىنە، وسىندا. دەگەنمەن ءالسىز تۇسى دا جوق ەمەس. مىسالى ءبىز ءبىر-بىرىمىزدى تىم جاقسى بىلەمىز، كوزقاراستارىمىزدا دا ۇقساستىق بار بولعاندىقتان بىر-بىرىمىزگە جاڭا نارسە ۇسىنا المايمىز. مۇنداي قارىم-قاتىناس جانعا جايلىلىق سىيلايدى دا، ءبىزدىڭ دامۋىمىز باياۋلاي بەرەدى. كۇشتى بايلانىستار قولداۋ كورسەتىپ، قيىندىقتاردى جەڭۋگە كومەكتەسكەنىمەن، ءومىرىمىزدى وزگەرتە قويمايدى.
ءالسىز بايلانىستار بولسا باسقاشا جۇمىس ىستەيدى. ولار جاقىن ورتاعا تيەسىلى ەمەس، دەمەك، جاڭا نارسەگە قول جەتكىزۋگە، جاڭا تاجىريبەگە، بىلىمگە، جاڭا تانىستىقتار مەن مۇمكىندىكتەرگە جول اشادى. بەيتانىس ادامداردان ءبىزدى فيزيكالىق نەمەسە مەنتالدىق اراقاشىقتىق بولەدى. سونىقتان بۇنداي سايكەسسىزدىك تۇرعىسىنان ولارمەن قارىم-قاتىناس ورناتۋ ءۇشىن بىزگە ءبىراز اقىل-وي رەسۋرستارىن جۇمساۋعا تۋرا كەلەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ءوي-ورىستى كەڭەيتەدى، دامۋىمىزعا سەپتىگىن تيگىزەدى. نەمەسە جاڭا جۇمىستى وڭاي تابۋعا كومەكتەسەدى.
ءالسىز بايلانىستاردى ىزدەۋ جانە ۇستانۋ بويىنشا كەڭەستەر
ءبىز ەلەي بەرمەيتىن بايلانىستار ءبىزدىڭ ءومىرىمىزدى تۇبەگەيلى وزگەرتە الادى. بۇل دوستاردىڭ ماڭىزدىلىعىن تومەندەتپەيدى — ءسىز ولارمەن قارىم-قاتىناس جاساماعاندىقتان ءوزىڭىزدى باقىتتى سەزىنە قويماسسىز. دەگەنمەن، ەندى بەيتانىس ادامداردىڭ ءسىزدىڭ دامۋىڭىز ءۇشىن قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن بىلەسىز.
سىزگە ولاردى ايىرىلماس جولداس جاساۋدىڭ قاجەتى جوق. بار بولعانى ولارمەن بايلانىستا بولۋدى ۇمىتپاۋىڭىز كەرەك. بۇل كوپ ۋاقىت پەن كۇش-جىگەردى تالاپ ەتپەيدى، ءبىراق ايتارلىقتاي ناتيجەلى بولۋى مۇمكىن.
ءالسىز بايلانىستاردى كەڭەيتۋگە جانە قولداۋعا، سونداي-اق ولاردى دۇرىس قولدانۋعا كومەكتەسەتىن بىرنەشە كەڭەس:
— قورقىنىش پەن ۇيالشاقتىقتى ىسىرىپ قويىڭىز. جۇمىس ىزدەۋدە نەمەسە باسقا ماقساتتار ءۇشىن ءالسىز بايلانىستاردى پايدالانۋ — بۇل ايلاعا سالۋ، قۋلىققا باسۋ ەمەس، بۇل — ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق.
— ءسىز دە وسىنداي ادامدارعا شاعىن قىزمەت كورسەتىڭىز — بۇل ولاردىڭ سىزگە دەگەن سىيلاستىعىن ارتتىرادى جانە ۋاقىت وتە كەلە ءوز جەمىسىن بەرەدى.
— پايدالى تانىستىق ءۇشىن ءوزىڭىز قىزىعاتىن سالاداعى ءىس-شارالارعا بارىپ تۇرىڭىز.
— جاڭا بايلانىستاردى ىزدەۋ جانە قولداۋ ءۇشىن الەۋمەتتىك جەلىلەردى بەلسەندى پايدالانىڭىز. ءبىراق ەسىڭىزدە بولسىن، جەلىدەگى دوستاردىڭ سانى ماڭىزدى ەمەس، ماڭىزدىسى — شىنايى قارىم-قاتىناس (مەيلى ول ونلاين بولسىن).
ءتۇيىن
ءالسىز بايلانىستار — سيرەك ارالاساتىن بەيتانىس ادامدار. زەرتتەۋلەر ءدال وسى ادامدار ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك ۇتقىرلىعىمىزعا ەڭ كوپ اسەر ەتەتىنىن كورسەتتى. بۇل ولار ارقىلى اشىلاتىن جاڭا مالىمەت، تانىستىق جانە مۇمكىندىكتەرگە بايلانىستى. سيرەك ارالاساتىن ادامدار توبىن كەڭەيتۋگە تىرىسىڭىز، سەبەبى، بۇل ءسىزدىڭ ومىرىڭىزگە تۇبەگەيلى وزگەرىستەر اكەلۋى مۇمكىن.