- 16 ءساۋ. 2020 00:00
- 185
ءامىر تەمىردى توقتاتقان انا (ءىى نۇسقا)
ەل شاۋىپ، جەر باسىپ الۋ جونىندە اتى شۋلى شىڭعىس حاننان كەم تۇسپەگەن ءامىر تەمىر كورەگەن ەلدىڭ بوزداعى مەن ارۋىن، ءسابيى مەن كارىسىن، قىزى مەن كەمپىرىن قىناداي قىرىپ، قانىن سۋداي اعىزعان. اقساق تەمىر دەگەن اتتى ەسىتكەندە جىلاعان بالا داۋىسىن ءوشىرىپ، سويلەگەن جان ءسوزىن
قويعان. ونىڭ قاتتىلىعىنان قايىسپاعان ەل، قامىقپاعان ادام بولماعان. شابىلماي قالعان ەل دە، الىنباي قالعان جەر دە قالماعان. سونداي زۇلىمدىعىنىڭ بىرىندە تەمىر ءبىر ەلدى شاۋىپ، مال-مۇلكىن، حالقىن باسىپ الىپ ايداپ كەتەدى. سول ايدالىپ كەتكەن قولعا كوپ تۇتقىننىڭ ىشىندە ءبىر كەمپىردىڭ كوزىنىڭ اعى مەن قاراسىنداي جالعىز بالاسى دا كەتەدى. بالاسىنان ايرىلعان كەمپىر: «جالعىزىمنان ايرىلىپ، ودان جانىمدى اياپ قالىپ مەن كىمگە تۇلعا بولامىن»، — دەپ، بالاسىنىڭ ارتىنان بۇل دا كەتەدى. جولدا نە ءبىر بيىك تاۋ-تاستى، قالىڭ نۋ ورماندى، وتكەل بەرمەس اساۋ وزەندى كەزدەستىرەدى. ءبىراق ونىڭ بارىنە دە توزىمدىلىكپەن شىدايدى. اقىرىندا كەمپىر تەمىردىڭ سامارقانداعى سارايىنا دا جەتەدى. ءبىراق جول ازابىن كوپ كورگەن كەمپىردىڭ تەك قانا سۇلدەسى جەتىپ ەدى.
اجارى كەتكەن، ءجۇزىنىڭ نۇرى قاشىپ، سىلەسى قاتقان كەمپىردى كورگەن ساراي ادامدارى، كۇزەتشى-جاساۋىلدارى ونى تەمىرگە جىبەرمەيدى. وجەتتىگى مەن قايسارلىعى كەمىمەگەن تاباندى كەمپىر تەمىرگە دە جەتەدى. الدىنا كەلگەن ادامنان ءجون سۇراۋدى كۇنامەن تەڭ كورەتىن تەمىر مىنا كەلگەن كەمپىردى ادام ەكەن-اۋ دەپ ەلەمەيدى. ءتىس جارمايدى.
اقىرى شىدامى تاۋسىلعان كەمپىر تەمىرگە بىلاي دەپ ءسوز باستايدى:
— ۋا، ارىستانداي ايباتتى، جولبارىستاي قايراتتى ءامىرشىم! بىزدەي الدىڭىزعا كەلگەن پاقىر جاننىڭ سوزىنە قۇلاعىڭىزدى اسىڭىز. سەن الماعان ەل بار ما، سەن باسپاعان جەر بار ما؟! حالىقتىڭ قانىن سۋداي اعىزدىڭ. ۇلىن ۋلاتتىڭ، قىزىن شۋلاتتىڭ، كارىسىن زارلاتتىڭ، ءسابيىن جىلاتتىڭ. ولاردىڭ بارلىعىنا دا تىرناقتاي راحىم جاسامادىڭ. الدىڭا كەلگەندى اجداھاداي جۇتتىڭ، قاسىڭا جۋىعاندى قاپسىرا قۇرتتىڭ، ويىڭا العاننىڭ ءبارىن ىستەدىڭ. ارمانىڭدى تۇگەل ورىندادىڭ. دۇنيەدە ۋىسىڭا سيماعان ەل دە، قانسىراماعان حالىق تا جوق. وسىنىڭ ءبارىن، ءامىرشىم، سەن ىستەدىڭ. دۇنيە جۇزىنە تەمىر اتىڭ ءماشھۇر بولىپ، كەڭىنەن تارادى. وسىنداي ايبارلى اتاق پەن وشپەس داڭققا يە بولعانىڭمەن، ءامىرشىم، سەن مەندەي انادان تۋىپ، انادان ءوستىڭ. مەندەي انا بولماسا، سەندەي اتاقتى دا قاھارلى پاتشا دا بولماعان بولار ەدى. سوندىقتان دا اناداي اسىل جان دۇنيەدە ءام ۇلى، ءام قۇدىرەتتى دەپ ايتۋعا لايىق. اناعا بالا ءومىر باقي قارىزدار. سول انادان سەندەي ايبارلى حان دا، ايباتسىز، اقىماق، جامان دا تۋادى. سەن انادان ارتىق تۋعان حانسىڭ دا، مەنىڭ بالام جامان تۋعان جان. ءبىراق جامان بولسا دا ول وزىمە ارتىق، وزىمە جاقسى. قارعا ەكەش قارعا دا بالاپانىن «اپپاعىم» دەپ ايالايتىن كورىنەدى. انانىڭ بالاعا، بالانىڭ اناعا قىمباتتىلىعى سونداي. ەندەشە، حان يەم! ەندەشە، سول جامان بالام سەنىڭ تۇتقىنىڭنىڭ ءبىرى بولىپ زىنداندا جاتىر. سول جامان بالامدى سۇراي كەلدىم. شىبىنىمدى تىرىلەي قولىما بەر! ول وزىمە قىمبات، — دەپ كەمپىر ءسوزىن اياقتاعاندا دۇنيەدە تاستاي قاتتى، ەشكىمگە ەش ۋاقىتتا مەيىرىمى تۇسپەگەن، ادام قانىن سۋداي توككەن قاتىگەز ءامىر تەمىر كەمپىردىڭ سوزىنە ءجىبىپ، بالاسىن ولتىرمەي قايتىپ بەرىپتى.
ادام بالاسىنا جىبىمەگەن، ادامنىڭ ءسوزىن ءسوز دەمەگەن، ادام بالاسى باتىپ ءسوز ايتا الماعان قاھارلى دا ايبارلى شىعىستىڭ جالعىز كوزدى ارىستانى اتانعان اقساق تەمىر سياقتى قاتتى ءامىردى سوزبەن توقتاتىپ، ماقساتىن ورىنداتقان تەك انانىڭ ۇلكەن جۇرەگى مەن ونىڭ قۇدىرەتى ەدى.