انا - ۇلت تاربيەشىسى
تاربيە ساعاتىنىڭ جوسپارى
تاقىرىبى: انا - ۇلت تاربيەشىسى
ماقساتى: دۇنيەدەگى جاقسىلىق اتاۋلىنىڭ بارلىعى كۇننىڭ نۇرىنان، انانىڭ مەيىرىمىنەن تارايتىنىن ۇعىندىرۋ؛
انانى قادىرلەپ، سىيلاي بىلۋگە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
انالار مەرەكەسىنە وراي ۇستاز - انالارعا قۇرمەت كورسەتۋ.
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر، سلايدتار
1-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اتا-انالار، ۇستازدار، كوكتەمنىڭ شۋاقتى كۇندەرىمەن قاتار كەلىپ جاتقان ءتول مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن! سىزدەرگە زور دەنساۋلىق، قاجىماس قايرات، وتباسىلارىڭىزعا بەرەكە-بىرلىك، ەڭبەكتەرىڭىزگە تابىس تىلەيمىز. وسى مەرەكەگە وراي 69- توپ وقۋشىلارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەلى وتىرعان «انا - ۇلت تاربيەشىسى» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
2-جۇرگىزۋشى: «انا» ءۇش-اق ارىپتەن قۇرالعان وسىناۋ ءبىر ءسوزدىڭ استارىندا قانشاما ءمان جاتىر دەسەڭشى. تىرشىلىكتىڭ قاينار كوزى، مەيىرىمنىڭ قاينار بۇلاعى انادان قاسيەتتى، انادان كيەلى ەشتەڭە جوق. انا – ءاربىر ادامنىڭ جارىق دۇنيەدەگى ەڭ جاقىنى، جاناشىرى، ءقادىرلىسى، قامقورشىسى اق ءسۇتىن بەرىپ ايالاعان جانىن دا اياماعان ارداقتىسى. كەز كەلگەن ادامنىڭ ادەپتىلىگى مەن جان دۇنيەنىڭ سۇلۋلىعى، ەڭ الدىمەن بالاعا اق ءسۇتىن بەرىپ، الپەشتەپ وسىرگەن انا جۇرەگىنىڭ جىلۋىنان باستالادى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر بىزگە الدىمەن انادان تارايدى. انانىڭ نازىك ءۇنى، جۇمساق ايالى الاقانى، جان جىلۋىمەن ايالاۋى ءبىزدى الديلەپ جۇباتادى.
بالاسى ءۇشىن اناسى بارمايتىن قۇرباندىق بار ما؟ انا بولۋ – بۇكىل ومىرىنە كەتەتىن ۇلى رۋحاني كۇش پەن ەرەن ەڭبەك. ءوز بالاسىن باعىپ قاعۋدا، ول انا ءوزىن-وزى ۇمىتىپ بارلىق كۇش جىگەرىن سارقا جۇمسايدى، بۇدان ونىڭ جانى بايي، نارلەنە تۇسەدى. ادام «ادام» بولعىسى كەلسە، الدىمەن انانى قاستەرلەي ءبىلۋى كەرەك. ومىردە انا الاقانىنىڭ قىزۋى مەن اكە-شەشە مەيىرىمىن تويا جەگەن تاماق تا، شيپاسى كۇشتى ءدارى دە الماستىرا المايدى.
1-جۇرگىزۋشى: ءاربىر انا وتىنىڭ وشپەۋىن، باقىتىنىڭ كوشپەۋىن، شاڭىراعىنىڭ قۇلاماۋىن، ءسابيىنىڭ جىلاماۋىن، سۇم سوعىستىڭ بولماۋىن، ءوز پەرزەنتىن اسىلىم مەن التىنىم، جاسىل جەلەك جارقىنىم،، اسپانداعى جۇلدىزىم، ماڭدايداعى قۇندىزىم دەپ، ءومىر بويى، كۇنى-تۇنى پەرزەنتىنىڭ تىلەگىن تىلەيدى. نە دەگەن قۇدىرەتتى مەيىرىم دەسەڭشى.
ادىلبەك:
و، انام، الاتاۋداي اسقارىمسىڭ،
جازىلماعان ولەڭىم، داستانىمسىڭ،
كەۋدەمە سىيماي جۇرگەن جۇمباق سىرىم
ءاردايىم ءوزىڭ ءۇشىن اقتارىلسىن.
مەن ءۇشىن ورنىڭ بولەك بۇل ومىردە،
اناشىم، نۇر شاشاسىڭ جۇرەگىمدە.
سەن بولماساڭ وسىلاي باقىتتى بوپ،
جارقىلداپ، شالقىپ، تاسىپ، جۇرەمىن بە؟-دەي كەلە «اناعا سالەم» انىمەن شادياردى ورتاعا شاقىرامىز.
شاديار:
بارىمىزگە اناسىڭ،
ءبىز ءۇشىن كۇن بوپ جاناسىڭ،
قۇتتى بولسىن مەيرامىڭ،
قۇتتى بولسىن ۇستازىم!
2-جۇرگىزۋشى:
كەلەسى كەزەكتى وقۋشىلاردىڭ انا تۋرالى جاتتاعان ولەڭدەرىنە بەرەمىز
ادىلبەك:
سىزدەردەن وسەر بالالار،
باتىرلار مەن دانالار
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن
قۇرمەتتى ۇستاز، انالار!
اقبەرگەن:
دۇنيەدەگى ەڭ ارداقتى اسىل جان،
انام مەنىڭ ماپەلەگەن جاسىمنان.
مەن قۋانسام قۋانادى ول بىرگە،
مەن قينالسام تابىلادى قاسىمنان.
ماعان قىمبات جان جوق ءسىرا انادان ،
بار جاقسىلىق انالاردان تاراعان
جەر بەتىنە ءومىر ءنارىن سەبۋشى
انا الدىندا بورىشتى عوي بار ادام.
رۋسلان:
ارداقتى انا، اياۋلى انا، قىمباتتىم،
ءتاتتى ۇيقىڭدى ءبولىپ تالاي ءتۇن قاتتىڭ،
ومىرىمە ءنارىن بەردى اق ءسۇتىڭ،
كەڭ قۇشاعىڭ اياسىنداي گۇل باقتىڭ.
مەن وزىڭمەن قايدا بولسام بىرگەمىن،
ماحابباتىڭ جۇرەگىمدە ءجۇر مەنىڭ
كۇن نۇرىنداي جادىراي ءبىر كۇلگەنىڭ
قانداي جاقسى ورتامىزدا جۇرگەنىڭ!
قۋانىش:
ەر جەتكىزىپ ەلگە بەرگەن بالاسىن،
اقىلدىسىڭ، ارداقتىسىڭ، داناسىڭ.
قارايتىنىم قاس-قاباعىڭ ءبىر سەنىڭ،
قايراتىڭنان قايتا كورمە اناشىم.
2-جۇرگىزۋشى: انا – وتباسىنىڭ نەگىزگى دىڭگەگى، باستاپقى دانەكەرى. ءداستۇرلى قازاق وتباسىندا انانىڭ ءقادىرى جايلى ەرەكشە ايتىلعان. اسىرەسە، تىرشىلىكتىڭ قاينار كوزى، ماحابباتتىڭ شۋاق كۇنى، مەيىرىمنىڭ كاۋسار بۇلاعى – انا ەسىمىنە قاتىسسىز دۇنيەدە قاسيەتتى ەشتەڭە جوق. سوندىقتان انانى ارداقتامايتىن حالىق تا جوق. انا بالانى توعىز اي كوتەرىپ، تولعاتىپ، دۇنيەگە كەلتىرىپ قانا قويمايدى.
بالا، بالا، بالا دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان.
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
مۇزدى بەسىك تايانعان، – دا انا، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاپ، ايالاپ ءوسىرىپ، اياعىنان تىك تۇرعىزاتىن دا انا. حالىقتىڭ حالىقتىعىنىڭ باستى نىشانى – تۋعان ەلىنىڭ ءتىلىن ۇيرەتىپ، سازىنا قاندىراتىن دا انا. سوندىقتان ۇلتتىڭ رۋحاني وزەگى، قان تامىرى بولىپ تابىلاتىن ءتىلى – انا ءتىلى دەپ اتالادى.
نارەستە ءومىرىنىڭ ءنارى – انا ءسۇتى. حالقىمىزدىڭ بايىرعى ۇعىمىندا بالانىڭ اناسى الدىنداعى پارىزىن وتەۋى «انا ءسۇتىن اقتاۋ» دەپ اتالادى. ونىڭ ءجونىن حالىق: «انا ءسۇتىن اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارىپ كەلسەڭ دە، وتەي المايسىڭ»، – دەپ تۇسىندىرەدى.
الايدا، «انانىڭ كوڭىلى – بالادا، بالانىڭ كوڭىلى – دالادا»، – دەمەكشى، ءوزىنىڭ پەرزەنتتىك بورىشىن تۇسىنبەگەن، ءسويتىپ، اناسىن جەرگە قاراتىپ، كوكىرەكتەرىن قارس ايىرعاندار بۇرىن دا بولعان، ءقازىر دە جوق ەمەس.
توپ وقۋشىلارىنىڭ «سوقىر انا» اتتى كورىنىسىن تاماشالاڭىزدار.
جالعىز كوزدى سوقىر انا،
جايىمەنەن باسىپ عانا،
بالاسىنىڭ ساباعىنا كەلەدى.
- اناۋ وتىرعان مەنىڭ بالام، اينالايىن ءمۇعالىم، بالامنىڭ ساباعى مەن ءتارتىبىن بىلۋگە كەلىپ ەدىم.
-ا، مىنا وتىرعان بالا ما؟
سىنىپتاس جولداسى: ماقسات، سەنىڭ اناڭ سوقىر ەكەن عوي، نەگە ايتپادىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن؟
دەگەن كەزدە بالاسىنىڭ ءتۇسىپ كەتتى قاباعى
اناسىنا ول ايۋان كوزبەن قارادى.
ىزا بۋىپ، بولمە ەسىگىن تارس جاۋىپ،
شىعىپ كەتتى بەتكە ۇستاپ دالانى.
اناسى ءجۇر بايەك بولىپ، اس اكەپ،
بالاسىنىڭ قامىن ويلاپ اش قالعان.
- تاماعىڭدى ىشپەيمىن، سەن نەگە كەلەسىڭ مەنىڭ سىنىبىما؟ مەن سەنەن ۇيالام، ويتكەنى سەنىڭ كوزىڭ سوقىر. ايتشى، نەگە، كوزىڭ سوقىر؟
جىلادى انا، ەڭىرەدى، ەگىلدى،
قايعى شەرگە تولدى انانىڭ جۇرەگى،
شىن جىلادى، سوقىر كوزدەن جاس شىقتى،
كوكىرەگىنە بار قۇپيا كومىلدى.
بالاسى: تەزىرەك وقۋ ءبىتىرىپ، قالاعا كەتسەم ەكەن، مىنا سوقىر انامنان قۇتىلىپ، تەزىرەك ونى ۇمىتسام ەكەن!
ءيا، ءدال سولاي، بولدى جىگىت، سول كىسى،
ەكىنشى رەت بولمادى وندا ەندى ءىسى
سودان بەرى ول وقۋدى قۋالادى،
ودان بەتەر سۋىق بولدى اناعا.
وقيمىن دەپ ءارى قاراي جينالىپ،
تارتىپ كەتتى شەتەل اسىپ قالاعا.
ايتقانداي اق ول اناسىن ۇمىتتى،
جۇمىس تاپتى، مامان بولدى بىلىكتى،
ايەل الدى، بالا ءسۇيدى بالاسى
ەسىنە الىپ، ويلادى، ءقازىر اناسىن.
سۇر كۇز كەلدى، جاۋىن سىلكىپ جاۋىپ تۇر،
جىگىت ءۇيى ءسان-سالتانات تاۋىپ تۇر،
قۇلاق سالدى ايەلى دە، ءوزى دە،
ەسىكتەرىن بىرەۋ كەلىپ قاعىپ تۇر
ءبىتتى اڭگىمە، بولماس قايتا باس ساۋعا،
قالدى انا دەمەۋ بولار دوس بار ما،
توپەلەتىپ اق جاۋىنىن توككەن كۇن
كۇڭىرەنىپ انامەنەن ءبىر باتتى.
ۋاقىت زىرعىپ، ايلار ءوتتى، جىل ءوتتى،
وتكەن ءار جىل جيىرما تۇلەك تۇلەتتى،
اۋىلعا كەل، ساعىندىق دەپ دوستارى
حات جىبەرىپ شاقىرتىپتى جىگىتتى.
كوپ ويلاندى جىگىت ءبىراز قينالدى،
دەگەنمەنەن بارامىن دەپ ۇيعاردى،
ايەلدى الىپ، بالانى الىپ سول كۇنى،
جول جۇرمەككە وتباسىمەن جينالدى.
كەلدى اۋىلعا ،ويلاپ كەتتى انانى،
كەلگەن ويى باسقا ارناعا اۋادى.
بالالىقتى ەسكە السام دەپ جاياۋلاپ،
تۋعان ءۇيدىڭ ەسىگىن كەپ قاعادى.
كورشى ايەل شىعىپ، بالاسىنا اناسىنىڭ باقيلىق بولعاندىعى تۋرالى حاباردى ايتادى. اناسىنىڭ بالاسىنا تابىستاپ كەتكەن حاتىن بەرەدى.
بالام، بوتام، ايىم، اسىلىم،
ايتىلماعان ءبىر سىر بار ەدى جاسىرىن
كەۋدەمدى ورتەپ بارادى سول كۇرەڭ وي،
جازام حاتقا، وقىپ قالقام، بىلە عوي.
اكەڭ بار ەدى جانى جايساڭ بالاعا،
ۇيدەن شىقتىق قىدىرساق دەپ قالاعا
وزىمەنەن بىرگە كەتىپ ارمانى،
جول اپاتى جان اكەڭدى جالمادى.
زاقىم كەلدى سەنىڭ وڭ جاق كوزىڭە،
الاس ۇردىم، اماندىق تىلەپ وزىڭە،
قاتتى زاقىم العان ەكەن ۇلىڭىز،
ساۋ كوز تاۋىپ سالۋ كەرەك، دەرەۋ، تەز.
دەگەن ءسوزىن دارىگەردىڭ ەستىپ اپ،
ءوسسىن، ءونسىن، باقىتتى ءار كەز بولسىن دەپ،
بالام ءۇشىن قۇربان ەتتىم ءوزىمدى،
ساعان بەردىم ساپ-ساۋ تۇرعان كوزىمدى.
مىنە، بالام، سودان بەرى سوقىرمىن،
سودان بەرى تاڭىلمايدى شەشىمىم،
وسى كوزبەن مەن ۇيالتسام ءوزىڭدى،
كەشىر بوتام، كەشىر قالقام، شەشەڭدى.
وكىنىشتەن وزەگى ورتەنگەن بالا اھ ۇرىپ جىلايدى ،ءبىراق، ءبارى دە كەش ەدى...
1-جۇرگىزۋشى:
توگىلگەن ماعان مەيىرىمىڭ - بەينە شۋاعىڭ،
سارقىلماس ماڭگى ءان سالعان باستاۋ بۇلاعىڭ،
جاساشى، انا، جاساشى مەنىڭ - تىلەرىم،
قاناتىن قومداپ، ۇشسا دا بيىك ۇلانىڭ.
2-جۇرگىزۋشى:
اناشىم، سەنسىڭ ماڭگىلىك مەنىڭ تىرەگىم،
مەن ءۇشىن پانا نۇرلى الەم سىيعان جۇرەگىڭ.
ەڭبەگىڭدى اقتاپ ايالاپ وتسەم تەك سەنى،
بولماس - تى باسقا پەرزەنتتىك مەنىڭ تىلەگىم.
ورتاعا «انا تۋرالى جىر» انىمەن ءسابيتتى شاقىرامىز
1-جۇرگىزۋشى:
ارمان – 9 جاستا. اناسىنىڭ تاپسىرعان ءۇي جۇمىستارىن ورىنداعىسى كەلمەي قاباعى تۇسەدى. ءبىر كۇنى اناسىنا مىناداي حات جازادى.
انا، ماعان ءۇي جۇمىستارىن ىستەتكەنىنىڭىز ءۇشىن تومەندەگىدەي قارىزىڭىز بار:
نانعا بارام – 100 تەڭگە، بولمەمدى جينادىم – 50 تەڭگە، «5» الدىم – 50 تەڭگە، قوقىس توكتىم – 100 تەڭگە، كومپيۋتەر وينامادىم – 50 تەڭگە، قۇلايىن دەپ تۇرعان ىدىستى ۇستاپ قالدىم – 50 تەڭگە، كيىمدەرىمدى رەتتەدىم – 100 تەڭگە، كىر كيىمدەرىمدى كىر جۋعىش ماشيناعا سالىپ قويدىم – 50 تەڭگە.
بارلىعى: 550 تەڭگە قارىزىڭىز بار. ۋاقىتىسىندا تولەمەسەڭىز، ۇستەمە قوساتىنىمدى ايتىپ قويايىن!
2-جۇرگىزۋشى:
اناسى ارمانعا مىناداي جاۋاپ جازادى:
ساعان انا ءسۇتىن بەردىم – 0 تەڭگە، تۇندە ءالسىن-السىن ويانعانىڭدا، قاسىڭدا بولدىم – 0 تەڭگە، اۋىرىپ قالساڭ، قاسىڭنان كەتپەدىم – 0 تەڭگە، تۇسىنبەگەن ساباعىڭدى ءتۇسىندىردىم – 0 تەڭگە، سەن قۋانساڭ، بىرگە قۋاندىم – 0 تەڭگە، سەنى قانداي دا بولسىن جاماندىقتان قورعاۋعا تىرىستىم – 0 تەڭگە، سەنى ەركەلەتتىم – 0 تەڭگە، ۇناتاتىن زاتتارىڭدى الىپ بەردىم – 0 تەڭگە.
ارمان ءوزى جازعان حاتى ءۇشىن قاتتى ۇيالادى. بۇدان بىلاي اناسىن رەنجىتپەۋگە، ايتقانىن ورىنداۋعا بەكىنەدى.
2-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى كورەرمەن اپايلار، اتا-انالار، سىزدەردىڭ دە اتا-انالارىڭىزدى رەنجىتكەن كەزدەرىڭىز جانە سول ءۇشىن ۇيالعان ۋاقىتتارىڭىز بولدى ما؟
ءسوز كەزەگى قوناقتارعا بەرىلەدى.
1-جۇرگىزۋشى:
ءازىلى مەن ءانى جاراسقان توپ جىگىتتەرىنىڭ كوڭىلدى قويىلىمدارىن تاماشالايىق.
وقۋشىلارمەن جانە كورەرمەندەردەن انا تۋرالى ماقال-ماتەل سۇرالادى جانە ونىڭ ءمانىن اشۋ.
2-جۇرگىزۋشى: ەندى انالاردى نەگە تەڭەۋگە بولادى؟ وقۋشىلاردان سۇرالا وتىرىپ، ءوزى سلايد ارقىلى قورىتىندىلايدى:
انا - ۇستاز
انا - قىزمەتكەر
انا - عالىم
انا - ۇلتتىڭ ۇيىتقىسى،...ت.ب.
بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدىڭ قوناعى بولىپ وتىرعان گۇلحان اپايعا ءسوز بەرۋ، قوناقتارعا سىيلىقتار تابىستاۋ.
«ءبىر ءوزىڭ باستاپ ءومىر جولدارىن،
جۇرەگىڭە جۇرەگىمدى جالعادىم.
ءوزىڭ مىنا سىيعا بەرگەن ومىردە،
اق ءسۇتىڭدى اقتاپ ءوتۋ ارمانىم» سوزىمەن اياقتاعىم كەلەدى. انا ءبىزدىڭ باعا جاتپەس اسىل بايلىعىمىز. وسى باعا جەتپەس اسىلىمىزدى قادىرلەپ، كوڭىلىنە كىربىڭ تۇسىرمەي ايالاي بىلەيىك دوستار! قۇرمەتتى ۇستاز - انالار، بۇگىنگى كەشىمىزگە قاتىسقانىڭىزعا راحمەت ايتا وتىرىپ، تاربيە ساعاتىمىزدى اياقتايمىز.
تاقىرىبى: انا - ۇلت تاربيەشىسى
ماقساتى: دۇنيەدەگى جاقسىلىق اتاۋلىنىڭ بارلىعى كۇننىڭ نۇرىنان، انانىڭ مەيىرىمىنەن تارايتىنىن ۇعىندىرۋ؛
انانى قادىرلەپ، سىيلاي بىلۋگە، مەيىرىمدىلىككە تاربيەلەۋ.
انالار مەرەكەسىنە وراي ۇستاز - انالارعا قۇرمەت كورسەتۋ.
كورنەكىلىگى: قاناتتى سوزدەر، سلايدتار
1-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى اتا-انالار، ۇستازدار، كوكتەمنىڭ شۋاقتى كۇندەرىمەن قاتار كەلىپ جاتقان ءتول مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن! سىزدەرگە زور دەنساۋلىق، قاجىماس قايرات، وتباسىلارىڭىزعا بەرەكە-بىرلىك، ەڭبەكتەرىڭىزگە تابىس تىلەيمىز. وسى مەرەكەگە وراي 69- توپ وقۋشىلارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەلى وتىرعان «انا - ۇلت تاربيەشىسى» اتتى تاربيە ساعاتىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
2-جۇرگىزۋشى: «انا» ءۇش-اق ارىپتەن قۇرالعان وسىناۋ ءبىر ءسوزدىڭ استارىندا قانشاما ءمان جاتىر دەسەڭشى. تىرشىلىكتىڭ قاينار كوزى، مەيىرىمنىڭ قاينار بۇلاعى انادان قاسيەتتى، انادان كيەلى ەشتەڭە جوق. انا – ءاربىر ادامنىڭ جارىق دۇنيەدەگى ەڭ جاقىنى، جاناشىرى، ءقادىرلىسى، قامقورشىسى اق ءسۇتىن بەرىپ ايالاعان جانىن دا اياماعان ارداقتىسى. كەز كەلگەن ادامنىڭ ادەپتىلىگى مەن جان دۇنيەنىڭ سۇلۋلىعى، ەڭ الدىمەن بالاعا اق ءسۇتىن بەرىپ، الپەشتەپ وسىرگەن انا جۇرەگىنىڭ جىلۋىنان باستالادى. بالا بويىنداعى ەڭ جاقسى قاسيەتتەر بىزگە الدىمەن انادان تارايدى. انانىڭ نازىك ءۇنى، جۇمساق ايالى الاقانى، جان جىلۋىمەن ايالاۋى ءبىزدى الديلەپ جۇباتادى.
بالاسى ءۇشىن اناسى بارمايتىن قۇرباندىق بار ما؟ انا بولۋ – بۇكىل ومىرىنە كەتەتىن ۇلى رۋحاني كۇش پەن ەرەن ەڭبەك. ءوز بالاسىن باعىپ قاعۋدا، ول انا ءوزىن-وزى ۇمىتىپ بارلىق كۇش جىگەرىن سارقا جۇمسايدى، بۇدان ونىڭ جانى بايي، نارلەنە تۇسەدى. ادام «ادام» بولعىسى كەلسە، الدىمەن انانى قاستەرلەي ءبىلۋى كەرەك. ومىردە انا الاقانىنىڭ قىزۋى مەن اكە-شەشە مەيىرىمىن تويا جەگەن تاماق تا، شيپاسى كۇشتى ءدارى دە الماستىرا المايدى.
1-جۇرگىزۋشى: ءاربىر انا وتىنىڭ وشپەۋىن، باقىتىنىڭ كوشپەۋىن، شاڭىراعىنىڭ قۇلاماۋىن، ءسابيىنىڭ جىلاماۋىن، سۇم سوعىستىڭ بولماۋىن، ءوز پەرزەنتىن اسىلىم مەن التىنىم، جاسىل جەلەك جارقىنىم،، اسپانداعى جۇلدىزىم، ماڭدايداعى قۇندىزىم دەپ، ءومىر بويى، كۇنى-تۇنى پەرزەنتىنىڭ تىلەگىن تىلەيدى. نە دەگەن قۇدىرەتتى مەيىرىم دەسەڭشى.
ادىلبەك:
و، انام، الاتاۋداي اسقارىمسىڭ،
جازىلماعان ولەڭىم، داستانىمسىڭ،
كەۋدەمە سىيماي جۇرگەن جۇمباق سىرىم
ءاردايىم ءوزىڭ ءۇشىن اقتارىلسىن.
مەن ءۇشىن ورنىڭ بولەك بۇل ومىردە،
اناشىم، نۇر شاشاسىڭ جۇرەگىمدە.
سەن بولماساڭ وسىلاي باقىتتى بوپ،
جارقىلداپ، شالقىپ، تاسىپ، جۇرەمىن بە؟-دەي كەلە «اناعا سالەم» انىمەن شادياردى ورتاعا شاقىرامىز.
شاديار:
بارىمىزگە اناسىڭ،
ءبىز ءۇشىن كۇن بوپ جاناسىڭ،
قۇتتى بولسىن مەيرامىڭ،
قۇتتى بولسىن ۇستازىم!
2-جۇرگىزۋشى:
كەلەسى كەزەكتى وقۋشىلاردىڭ انا تۋرالى جاتتاعان ولەڭدەرىنە بەرەمىز
ادىلبەك:
سىزدەردەن وسەر بالالار،
باتىرلار مەن دانالار
قۇتتىقتايمىز مەيراممەن
قۇرمەتتى ۇستاز، انالار!
اقبەرگەن:
دۇنيەدەگى ەڭ ارداقتى اسىل جان،
انام مەنىڭ ماپەلەگەن جاسىمنان.
مەن قۋانسام قۋانادى ول بىرگە،
مەن قينالسام تابىلادى قاسىمنان.
ماعان قىمبات جان جوق ءسىرا انادان ،
بار جاقسىلىق انالاردان تاراعان
جەر بەتىنە ءومىر ءنارىن سەبۋشى
انا الدىندا بورىشتى عوي بار ادام.
رۋسلان:
ارداقتى انا، اياۋلى انا، قىمباتتىم،
ءتاتتى ۇيقىڭدى ءبولىپ تالاي ءتۇن قاتتىڭ،
ومىرىمە ءنارىن بەردى اق ءسۇتىڭ،
كەڭ قۇشاعىڭ اياسىنداي گۇل باقتىڭ.
مەن وزىڭمەن قايدا بولسام بىرگەمىن،
ماحابباتىڭ جۇرەگىمدە ءجۇر مەنىڭ
كۇن نۇرىنداي جادىراي ءبىر كۇلگەنىڭ
قانداي جاقسى ورتامىزدا جۇرگەنىڭ!
قۋانىش:
ەر جەتكىزىپ ەلگە بەرگەن بالاسىن،
اقىلدىسىڭ، ارداقتىسىڭ، داناسىڭ.
قارايتىنىم قاس-قاباعىڭ ءبىر سەنىڭ،
قايراتىڭنان قايتا كورمە اناشىم.
2-جۇرگىزۋشى: انا – وتباسىنىڭ نەگىزگى دىڭگەگى، باستاپقى دانەكەرى. ءداستۇرلى قازاق وتباسىندا انانىڭ ءقادىرى جايلى ەرەكشە ايتىلعان. اسىرەسە، تىرشىلىكتىڭ قاينار كوزى، ماحابباتتىڭ شۋاق كۇنى، مەيىرىمنىڭ كاۋسار بۇلاعى – انا ەسىمىنە قاتىسسىز دۇنيەدە قاسيەتتى ەشتەڭە جوق. سوندىقتان انانى ارداقتامايتىن حالىق تا جوق. انا بالانى توعىز اي كوتەرىپ، تولعاتىپ، دۇنيەگە كەلتىرىپ قانا قويمايدى.
بالا، بالا، بالا دەپ،
تۇندە شوشىپ ويانعان.
ءتۇن ۇيقىسىن ءتورت ءبولىپ،
مۇزدى بەسىك تايانعان، – دا انا، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاپ، ايالاپ ءوسىرىپ، اياعىنان تىك تۇرعىزاتىن دا انا. حالىقتىڭ حالىقتىعىنىڭ باستى نىشانى – تۋعان ەلىنىڭ ءتىلىن ۇيرەتىپ، سازىنا قاندىراتىن دا انا. سوندىقتان ۇلتتىڭ رۋحاني وزەگى، قان تامىرى بولىپ تابىلاتىن ءتىلى – انا ءتىلى دەپ اتالادى.
نارەستە ءومىرىنىڭ ءنارى – انا ءسۇتى. حالقىمىزدىڭ بايىرعى ۇعىمىندا بالانىڭ اناسى الدىنداعى پارىزىن وتەۋى «انا ءسۇتىن اقتاۋ» دەپ اتالادى. ونىڭ ءجونىن حالىق: «انا ءسۇتىن اناڭدى مەككەگە ءۇش رەت ارقالاپ اپارىپ كەلسەڭ دە، وتەي المايسىڭ»، – دەپ تۇسىندىرەدى.
الايدا، «انانىڭ كوڭىلى – بالادا، بالانىڭ كوڭىلى – دالادا»، – دەمەكشى، ءوزىنىڭ پەرزەنتتىك بورىشىن تۇسىنبەگەن، ءسويتىپ، اناسىن جەرگە قاراتىپ، كوكىرەكتەرىن قارس ايىرعاندار بۇرىن دا بولعان، ءقازىر دە جوق ەمەس.
توپ وقۋشىلارىنىڭ «سوقىر انا» اتتى كورىنىسىن تاماشالاڭىزدار.
جالعىز كوزدى سوقىر انا،
جايىمەنەن باسىپ عانا،
بالاسىنىڭ ساباعىنا كەلەدى.
- اناۋ وتىرعان مەنىڭ بالام، اينالايىن ءمۇعالىم، بالامنىڭ ساباعى مەن ءتارتىبىن بىلۋگە كەلىپ ەدىم.
-ا، مىنا وتىرعان بالا ما؟
سىنىپتاس جولداسى: ماقسات، سەنىڭ اناڭ سوقىر ەكەن عوي، نەگە ايتپادىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىن؟
دەگەن كەزدە بالاسىنىڭ ءتۇسىپ كەتتى قاباعى
اناسىنا ول ايۋان كوزبەن قارادى.
ىزا بۋىپ، بولمە ەسىگىن تارس جاۋىپ،
شىعىپ كەتتى بەتكە ۇستاپ دالانى.
اناسى ءجۇر بايەك بولىپ، اس اكەپ،
بالاسىنىڭ قامىن ويلاپ اش قالعان.
- تاماعىڭدى ىشپەيمىن، سەن نەگە كەلەسىڭ مەنىڭ سىنىبىما؟ مەن سەنەن ۇيالام، ويتكەنى سەنىڭ كوزىڭ سوقىر. ايتشى، نەگە، كوزىڭ سوقىر؟
جىلادى انا، ەڭىرەدى، ەگىلدى،
قايعى شەرگە تولدى انانىڭ جۇرەگى،
شىن جىلادى، سوقىر كوزدەن جاس شىقتى،
كوكىرەگىنە بار قۇپيا كومىلدى.
بالاسى: تەزىرەك وقۋ ءبىتىرىپ، قالاعا كەتسەم ەكەن، مىنا سوقىر انامنان قۇتىلىپ، تەزىرەك ونى ۇمىتسام ەكەن!
ءيا، ءدال سولاي، بولدى جىگىت، سول كىسى،
ەكىنشى رەت بولمادى وندا ەندى ءىسى
سودان بەرى ول وقۋدى قۋالادى،
ودان بەتەر سۋىق بولدى اناعا.
وقيمىن دەپ ءارى قاراي جينالىپ،
تارتىپ كەتتى شەتەل اسىپ قالاعا.
ايتقانداي اق ول اناسىن ۇمىتتى،
جۇمىس تاپتى، مامان بولدى بىلىكتى،
ايەل الدى، بالا ءسۇيدى بالاسى
ەسىنە الىپ، ويلادى، ءقازىر اناسىن.
سۇر كۇز كەلدى، جاۋىن سىلكىپ جاۋىپ تۇر،
جىگىت ءۇيى ءسان-سالتانات تاۋىپ تۇر،
قۇلاق سالدى ايەلى دە، ءوزى دە،
ەسىكتەرىن بىرەۋ كەلىپ قاعىپ تۇر
ءبىتتى اڭگىمە، بولماس قايتا باس ساۋعا،
قالدى انا دەمەۋ بولار دوس بار ما،
توپەلەتىپ اق جاۋىنىن توككەن كۇن
كۇڭىرەنىپ انامەنەن ءبىر باتتى.
ۋاقىت زىرعىپ، ايلار ءوتتى، جىل ءوتتى،
وتكەن ءار جىل جيىرما تۇلەك تۇلەتتى،
اۋىلعا كەل، ساعىندىق دەپ دوستارى
حات جىبەرىپ شاقىرتىپتى جىگىتتى.
كوپ ويلاندى جىگىت ءبىراز قينالدى،
دەگەنمەنەن بارامىن دەپ ۇيعاردى،
ايەلدى الىپ، بالانى الىپ سول كۇنى،
جول جۇرمەككە وتباسىمەن جينالدى.
كەلدى اۋىلعا ،ويلاپ كەتتى انانى،
كەلگەن ويى باسقا ارناعا اۋادى.
بالالىقتى ەسكە السام دەپ جاياۋلاپ،
تۋعان ءۇيدىڭ ەسىگىن كەپ قاعادى.
كورشى ايەل شىعىپ، بالاسىنا اناسىنىڭ باقيلىق بولعاندىعى تۋرالى حاباردى ايتادى. اناسىنىڭ بالاسىنا تابىستاپ كەتكەن حاتىن بەرەدى.
بالام، بوتام، ايىم، اسىلىم،
ايتىلماعان ءبىر سىر بار ەدى جاسىرىن
كەۋدەمدى ورتەپ بارادى سول كۇرەڭ وي،
جازام حاتقا، وقىپ قالقام، بىلە عوي.
اكەڭ بار ەدى جانى جايساڭ بالاعا،
ۇيدەن شىقتىق قىدىرساق دەپ قالاعا
وزىمەنەن بىرگە كەتىپ ارمانى،
جول اپاتى جان اكەڭدى جالمادى.
زاقىم كەلدى سەنىڭ وڭ جاق كوزىڭە،
الاس ۇردىم، اماندىق تىلەپ وزىڭە،
قاتتى زاقىم العان ەكەن ۇلىڭىز،
ساۋ كوز تاۋىپ سالۋ كەرەك، دەرەۋ، تەز.
دەگەن ءسوزىن دارىگەردىڭ ەستىپ اپ،
ءوسسىن، ءونسىن، باقىتتى ءار كەز بولسىن دەپ،
بالام ءۇشىن قۇربان ەتتىم ءوزىمدى،
ساعان بەردىم ساپ-ساۋ تۇرعان كوزىمدى.
مىنە، بالام، سودان بەرى سوقىرمىن،
سودان بەرى تاڭىلمايدى شەشىمىم،
وسى كوزبەن مەن ۇيالتسام ءوزىڭدى،
كەشىر بوتام، كەشىر قالقام، شەشەڭدى.
وكىنىشتەن وزەگى ورتەنگەن بالا اھ ۇرىپ جىلايدى ،ءبىراق، ءبارى دە كەش ەدى...
1-جۇرگىزۋشى:
توگىلگەن ماعان مەيىرىمىڭ - بەينە شۋاعىڭ،
سارقىلماس ماڭگى ءان سالعان باستاۋ بۇلاعىڭ،
جاساشى، انا، جاساشى مەنىڭ - تىلەرىم،
قاناتىن قومداپ، ۇشسا دا بيىك ۇلانىڭ.
2-جۇرگىزۋشى:
اناشىم، سەنسىڭ ماڭگىلىك مەنىڭ تىرەگىم،
مەن ءۇشىن پانا نۇرلى الەم سىيعان جۇرەگىڭ.
ەڭبەگىڭدى اقتاپ ايالاپ وتسەم تەك سەنى،
بولماس - تى باسقا پەرزەنتتىك مەنىڭ تىلەگىم.
ورتاعا «انا تۋرالى جىر» انىمەن ءسابيتتى شاقىرامىز
1-جۇرگىزۋشى:
ارمان – 9 جاستا. اناسىنىڭ تاپسىرعان ءۇي جۇمىستارىن ورىنداعىسى كەلمەي قاباعى تۇسەدى. ءبىر كۇنى اناسىنا مىناداي حات جازادى.
انا، ماعان ءۇي جۇمىستارىن ىستەتكەنىنىڭىز ءۇشىن تومەندەگىدەي قارىزىڭىز بار:
نانعا بارام – 100 تەڭگە، بولمەمدى جينادىم – 50 تەڭگە، «5» الدىم – 50 تەڭگە، قوقىس توكتىم – 100 تەڭگە، كومپيۋتەر وينامادىم – 50 تەڭگە، قۇلايىن دەپ تۇرعان ىدىستى ۇستاپ قالدىم – 50 تەڭگە، كيىمدەرىمدى رەتتەدىم – 100 تەڭگە، كىر كيىمدەرىمدى كىر جۋعىش ماشيناعا سالىپ قويدىم – 50 تەڭگە.
بارلىعى: 550 تەڭگە قارىزىڭىز بار. ۋاقىتىسىندا تولەمەسەڭىز، ۇستەمە قوساتىنىمدى ايتىپ قويايىن!
2-جۇرگىزۋشى:
اناسى ارمانعا مىناداي جاۋاپ جازادى:
ساعان انا ءسۇتىن بەردىم – 0 تەڭگە، تۇندە ءالسىن-السىن ويانعانىڭدا، قاسىڭدا بولدىم – 0 تەڭگە، اۋىرىپ قالساڭ، قاسىڭنان كەتپەدىم – 0 تەڭگە، تۇسىنبەگەن ساباعىڭدى ءتۇسىندىردىم – 0 تەڭگە، سەن قۋانساڭ، بىرگە قۋاندىم – 0 تەڭگە، سەنى قانداي دا بولسىن جاماندىقتان قورعاۋعا تىرىستىم – 0 تەڭگە، سەنى ەركەلەتتىم – 0 تەڭگە، ۇناتاتىن زاتتارىڭدى الىپ بەردىم – 0 تەڭگە.
ارمان ءوزى جازعان حاتى ءۇشىن قاتتى ۇيالادى. بۇدان بىلاي اناسىن رەنجىتپەۋگە، ايتقانىن ورىنداۋعا بەكىنەدى.
2-جۇرگىزۋشى: قۇرمەتتى كورەرمەن اپايلار، اتا-انالار، سىزدەردىڭ دە اتا-انالارىڭىزدى رەنجىتكەن كەزدەرىڭىز جانە سول ءۇشىن ۇيالعان ۋاقىتتارىڭىز بولدى ما؟
ءسوز كەزەگى قوناقتارعا بەرىلەدى.
1-جۇرگىزۋشى:
ءازىلى مەن ءانى جاراسقان توپ جىگىتتەرىنىڭ كوڭىلدى قويىلىمدارىن تاماشالايىق.
وقۋشىلارمەن جانە كورەرمەندەردەن انا تۋرالى ماقال-ماتەل سۇرالادى جانە ونىڭ ءمانىن اشۋ.
2-جۇرگىزۋشى: ەندى انالاردى نەگە تەڭەۋگە بولادى؟ وقۋشىلاردان سۇرالا وتىرىپ، ءوزى سلايد ارقىلى قورىتىندىلايدى:
انا - ۇستاز
انا - قىزمەتكەر
انا - عالىم
انا - ۇلتتىڭ ۇيىتقىسى،...ت.ب.
بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدىڭ قوناعى بولىپ وتىرعان گۇلحان اپايعا ءسوز بەرۋ، قوناقتارعا سىيلىقتار تابىستاۋ.
«ءبىر ءوزىڭ باستاپ ءومىر جولدارىن،
جۇرەگىڭە جۇرەگىمدى جالعادىم.
ءوزىڭ مىنا سىيعا بەرگەن ومىردە،
اق ءسۇتىڭدى اقتاپ ءوتۋ ارمانىم» سوزىمەن اياقتاعىم كەلەدى. انا ءبىزدىڭ باعا جاتپەس اسىل بايلىعىمىز. وسى باعا جەتپەس اسىلىمىزدى قادىرلەپ، كوڭىلىنە كىربىڭ تۇسىرمەي ايالاي بىلەيىك دوستار! قۇرمەتتى ۇستاز - انالار، بۇگىنگى كەشىمىزگە قاتىسقانىڭىزعا راحمەت ايتا وتىرىپ، تاربيە ساعاتىمىزدى اياقتايمىز.
You Might Also Like
-
«ءبىر سارىندى جانە ءبىر باعىتتا ۇزاق جۇرگىزىلگەن ىس-ارەكەت بالا ومىرىنە شەكسىز زيانىن تيگىزەدى. سوندىقتان، اسىرەسە باستاۋىش سىنىپتاردا وقىتۋ بارىسىندا ءارتۇرلى وقىتۋ ادىستەرى مەن فورمالارىن الماستىرا ...
