اڭداردىڭ ءتىلى
ورىس ەرتەگىسى
باياعىدا ءبىر گراف بولىپتى. ونىڭ جالعىز ۇلى بار ەكەن. بوزبالانىڭ قولىنان ەشتەڭە كەلمەيتىن ولاق بولعاندىقتان، ءبارى ونى ناعىز اقىماق دەپ ساناپتى. گراف ءبىر كۇنى ۇلىن الىستاعى ايگىلى شەبەردەن ونەر ۇيرەنىپ كەلۋگە جۇمساپتى.
ءبىر جىل وتكەن كەزدە بوزبالا ورمانداعى اڭ-قۇستاردىڭ قورشاپ-قاۋمالاۋىندا ۇيىنە ورالىپتى. تاڭ-تاماشا بولعان اكەسى ۇلىنان سۇرايدى:
— ءيا، ءبىر جىل ىشىندە قانداي پايدالى ونەر ۇيرەنىپ كەلدىڭ ۇلىم؟
— مەن ورمانداعى اڭداردىڭ، ۇيدەگى يتتتەر مەن قۇستاردىڭ، ءتىپتى شالشىقتاعى باقالاردىڭ دا ءتىلىن تۇسىنە الاتىن ونەر ۇيرەنىپ كەلدىم، اكە، — دەيدى بالاسى.
— مۇنداي ونەرسىماقپەن قالاي ءومىر سۇرەم دەپ وتىرسىڭ؟ — دەپ اقىرادى سوندا اشۋعا بۋلىققان گراف. — شىق، اقىماق، بۇدان بىلاي سەن مەنىڭ ۇلىم ەمەسسىڭ! — دەپ بالاسىن ۇيىنەن قۋىپ جىبەرىپتى.
ۇيدەن قۋىلعان بوزبالا باسى اۋعان جاققا تەنتىرەپ كەتە بارادى. اقىرى جۇرە-جۇرە نۋ ورمانعا جەتىپتى. دەمالىپ وتىرىپ قاراسا، ەكى اق كوگەرشىن ۇيادان قۇلاپ كەتكەن بالاپانىن اينالسوقتاپ، شىرقىراي ۇشىپ ءجۇر ەكەن. بوزبالا بالاپاندى جەردەن كوتەرىپ الىپ، ۇياسىنا سالادى. كوگەرشىندەر بوزبالاعا قاتتى ريزا بولىپ، راحمەتىن جاۋدىرىپتى:
— ءبىزدىڭ دە ساعان كومەگىمىز تيەتىن كۇن بولار، جاقسىلىعىڭدى ۇمىتپايمىز، — دەپ قالا بەرىپتى.
بوزبالا ارى قاراي-جۇرە-جۇرە كەشكە تامان بوزبالا ءبىر بيىك تە قورقىنىشتى قامالدىڭ جانىنا كەلىپتى. قامال قاقپاسىنىڭ الدىنان الاسا بويلى اقباس شالدى كەزدەستىرىپتى. بوزبالانىڭ وسىندا ءبىر تۇنەپ شىقسام دەگەن وتىنىشىنە ول كۇرسىنە جاۋاپ قاتادى:
— جانىڭ قىمبات بولماسا، قونا بەر! سەبەبى، بۇل قامال — ەجەلدەن قارعىس اتقان جەر، — دەپ كۇبىرلەيدى دە كۇرسىنە اياڭداپ كەتە بەرىپتى.
قامالعا كىرىپ قونىپ جاتقان بوزبالا ءتۇن ورتاسىندا يتتەردىڭ جان تۇرشىگەرلىك ۇلىعان ۇنىنەن ويانىپ كەتەدى. قورقىنىشىن باسىپ، داۋىس شىققان جەرتولەگە تۇسسە، ونداعى ءۇش ءداۋ ءيتتى كورىپتى. بوزبالا ولاردان قورىقپادى، كەرىسىنشە يتتەرمەن يت تىلىندە سويلەسىپ، ءجون سۇراسا باستايدى...
شال تاڭەرتەڭ بوزبالانى امان-ساۋ كورگەنىنە تاڭ-تاماشا قالىپتى. ءتىپتى قولىنا اسىل تاستار تولى قوبديشا ۇستاپ الىپتى. بوزبالا شالعا مۇنىڭ ءمانىسىن ايتادى. سيقىرلانعان ءۇش يت جەرتولەگە جاسىرىلعان قازىنانى كۇزەتىپ جاتادى ەكەن. بوزبالا قازىنانى قازىپ السا سيقىرلىقتىڭ كۇشى قايتادى ەكەن. ءسويتىپ ول يتتەردى بوساتىپ جىبەرگەن ەكەن. مۇنى ەستىپ قۋانىشى قوينىنا سىيماي قۋانعان شال بوزبالانى سارايدا قالدىرىپتى، ءارى ونى تۋعان بالاسىنداي جاقسى كورىپتى.
بىردە بوزبالا قامالدىڭ ماڭىندا سەرۋەندەپ ءجۇرىپ، ەكى باقانىڭ قۇپيا اڭگىمەسىن ەستىپ قالىپتى. ءسويتىپ ول كەشكە تامان اۋىر ويمەن قامالعا ورالىپ، شالدان سۇرايدى:
— ماعان تەك شىندىقتى ايتىڭىزشى، وسى ەلدىڭ كورولى قانداي قيىندىققا تاپ بولىپ ەدى؟
شال سوندا بىلاي دەپ جاۋاپ بەرەدى:
— ءيا، ءبىر ءىس بولعان، ونى قايدان ءبىلىپ قويدىڭ؟ بۇل ءبىر وتە كۇدىكتى دە كولەڭكەلى تاريح. بۇدان كوپ جىل بۇرىن ءبىزدىڭ كورول الىس ەلدەرگە ساياحاتقا شىعىپ ەدى. سودان كەرى ورالمادى. ارتىندا قالعان مۇراگەرلەرى بىر-بىرىمەن تاق ءۇشىن تالاستىپ، ەلدى قيناپ ءبىتتى. اقىرى بۇلاردىڭ قىلىعىنان ابدەن جالىققان حالىق ەندىگى جاڭا كورولدى كوكتەن تۇسەتىن ءبىر قۇبىلىستار ارقىلى انىقتايمىز دەپ شەشتى. جۇلدىزشىلار بولسا، سول ءساتتىڭ ءدال ەرتەڭ بولاتىنىن بولجاعان ەدى.
بوزبالا دا وسىناۋ عاجايىپ ءساتتى كورگىسى كەلەدى. شال ەكەۋى تاڭەرتەڭ مەرەكەلىك سالتاناتقا ساي ساندەنە كيىنىپ، قالاعا اتتانىپتى.
ءساندى كيىنگەن بەيتانىس بوبالاعا كوزدەرى تۇسكەن قالالىقتاردىڭ ءبارى وعان تاڭىرقاي قاراپتى. ءدال وسى ساتتە بوزبالانىڭ يىعىنا اسپاننان قالىقتاپ كەلىپ اپپاق قوس كوگەرشىن كەلىپ قونىپتى. بۇل باياعى ءوزى قۇتقارعان كوگەرشىندەر ەدى. مۇنى كوكتەگى قۇدايدان جەتكەن عاجايىپ بەلگى دەپ تۇسىنگەن قالالىقتار بىردەن بوزبالانى قاۋمالاپ الىپ: «بىزگە كورول بولىڭىزشى!»، — دەپ جالىنىپتى.
«مۇنداي بيىك مارتەبەگە لايىقتىمىن با، جوق پا؟! تاققا وتىرسام، ەلدى باسقارا الامىن با!»، — دەپ، بوزبالا ابدىراپ قالادى. وسى ساتتە كوگەرشىن كورولگە قىزمەت دەگەننىڭ ءوزى دە وسى ەكەنىن، ەش قايمىقپاۋ كەرەكتىگىن ونىڭ قۇلاعىنا سىبىرلاعان سوڭ، كەلىسىمىن بەرەدى.
سودان بەرى بوزبالا كورولدىكتى ادىلدىكپەن باسقارىپ كەلە جاتقان كورىنەدى. قوس كوگەرشىن يىعىندا وتىرىپ وعان ۇنەمى ۇتىمدى كەڭەس بەرەدى ەكەن.
اۋدارعان اسىلبەك بايتان ۇلى
You Might Also Like
-
بىردە جيدەك توسابى بانكىسىن الۋعا قويماعا ءتۇستىم. شىنى توساپ بانكىسىن قولىما السام، قۇمىرسقاعا تولىپ كەتىپتى. قۇمىرسقالار ىدىستىڭ ۇستىندە، ءتىپتى ىشىندە جىبىرلاپ ءجۇر. قاسىقپەن قۇمىرسقالاردى قىرىپ، ا...
-
ەرتە، ەرتە، ەرتەدە ءبىر تىگىنشى ءومىر ءسۇرىپتى. ونىڭ جان دەگەندە ءۇش ۇلى، مال دەگەندە جالعىز ەشكىسى بولىپتى. ەشكىسى وتباسىن سۇتپەن اسىراپتى. سوندىقتان وعان كۇتىم جاساپ، كۇن سايىن ورىسكە شىعارىپ جايىلتى...
