InfoHub Logo

اقپاراتتىق تەحنولوگيا ادام ومىرىنە قالاي اسەر ەتەدى؟ ءبىز ولاردى قانشالىقتى ءجيى قولدانامىز؟ ادامداردا زاماناۋي تەحنولوگيانىڭ ولاردىڭ جەكە باسىنىڭ دامۋىنا قانداي اسەرى بار ەكەندىگى تۋرالى تۇسىنىك بار ما؟ وسى جانە جاناما ماسەلەلەردىڭ بارلىعىن الداعى ۋاقىتتا قاراستىرامىز. ال ەندى اقپاراتتىق تەحنولوگيالار دەگەنىمىز نە ەكەنىن انىقتاعان ءجون.

سونىمەن، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار (IT) - اقپاراتتى جيناۋ، ساقتاۋ، وڭدەۋ جانە تاراتۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن ادىستەر مەن قۇرالداردىڭ جيىنتىعى. قازىرگى ۋاقىتتا ادامداردىڭ ءومىرى IT-تەحنولوگيالارعا كوبىرەك تاۋەلدى بولىپ بارادى. كۇن سايىن ءبىز مىندەتتى تۇردە ءارتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە كىرەمىز، جاڭالىقتاردى تەكسەرەمىز، دوستارىمىزبەن سويلەسەمىز جانە وسىنىڭ بارلىعى زاماناۋي IT-تەحنولوگيالاردىڭ ەڭ جارقىن وكىلدەرى - تەلەفون. كەيىنىرەك ءبىز كومپيۋتەرلەرمەن ءجيى جۇمىس جاسايمىز. ولاردىڭ ارقاسىندا ءبىز ءارتۇرلى ارەكەتتەردى ورىنداي الامىز: ءبىز Microsoft Word ماتىندىك رەداكتورىندا ماتىنمەن جۇمىس ىستەيمىز، Microsoft Excel باعدارلاماسىندا ءارتۇرلى تەڭدەۋلەردى شەشەمىز جانە دياگراممالار جاسايمىز، Adobe Photoshop باعدارلاماسىندا فوتوسۋرەتتەرمەن كاسىبي تۇردە جۇمىس ىستەيمىز، Sony Vegas Pro باعدارلاماسىندا تاماشا بەينە جۇمىس جاسايمىز جانە ت.ب. ادامدار ءۇشىن بۇل باعدارلامالاردىڭ كوپشىلىگى نەگىزگى تابىس كوزىنە اينالۋدا جانە قازىرگى ۋاقىتتا وتە تانىمال. Adobe Photoshop-تا نەگىزىنەن كاسىبي فوتوگرافتار جۇمىس ىستەيدى جانە ولار وزدەرىنىڭ فوتوسۋرەتتەرىن وڭدەيدى، سودان كەيىن ولار بەلگىلى ءبىر جۋرنالدىڭ مۇقاباسىنا تۇسە الادى نەمەسە كەيبىر فوتوگرافتار ولارعا تابىس اكەلەتىن كورمەلەر ۇيىمداستىرادى. وسىلايشا، ءبىر عانا باعدارلامانىڭ، تالانتتىڭ جانە جىگەردىڭ ارقاسىندا ادامدار تانىمال بولىپ، قارجىلىق قيىندىقتارسىز باقىتتى ءومىر سۇرە الادى. نەمەسە، مىسالى، كورنەكى اسەرلەر بويىنشا ماماندى الايىق. مونيتورداعى بۇل ادامدار قاراپايىم بەينەنى كورگەندە ادامداردى تاڭ قالدىراتىن جانە قۋانتا الاتىن ونەر تۋىندىسىنا اينالدىرا الادى. بۇل ءبىز ءفيلمدى كورگەندە سەزىنەتىن ەموسيالار. بۇل ماماندار مۇنداي شەبەرلىك ءۇشىن ماراپاتتالاتىنى ءسوزسىز، ويتكەنى كوپتەگەن كينوسىيلىقتاردا ەڭ جاقسى كورنەكى اسەرلەر كاتەگورياسى بار. وسىلايشا ولار ءناپاقا تاۋىپ جۇرەتىنى بەلگىلى.

ويلاپ كورىڭىزشى، جوعارىدا ادامدار كومپيۋتەرلەر مەن كومپيۋتەرلىك باعدارلامالار ارقىلى كۇن كورەتىن ەكى مىسال بار. كەيدە بۇل شىنىمەن تاڭ قالدىرادى. ءبىراق بۇل ادامدار وزدەرىنىڭ بۇكىل ءومىرى اقپاراتتىق تەحنولوگيامەن بايلانىستى دەپ ويلاي ما؟ ەگەر IT-تەحنولوگيالار جويىلىپ كەتسە، ولاردىڭ تاعدىرى نە بولادى دەپ ويلايسىز با؟ بۇل، ارينە، بولمايدى، ءبىراق ءبارىبىر، ەگەر ءبىز بولجاپ قارايتىن بولساق، كوپ جاعدايدا ادامدارعا قايتا وقۋعا تۋرا كەلەدى. بىرەۋدىڭ قولىنان كەلەدى، ءبىراق بىرەۋ ەشتەڭەسىز قالادى. كوپتەگەن جاعدايلاردا ادامدار زاماناۋي تەحنولوگيانىڭ ولارعا قالاي اسەر ەتەتىنىن تۇسىنبەيدى. قاراپايىم ءجاسوسپىرىم تەلەفوندى پايدالانا وتىرىپ، كورشى بولمەدە دە، ماتەريكتىڭ ارعى جاعىندا دا بولا الاتىن دوستارىمەن سويلەسەدى، انا جانە شەت تىلدەرىندە ءارتۇرلى كىتاپتار وقيدى، الەم جاڭالىقتارىمەن تانىسادى، بىلەدى. وسىنىڭ ءبارى زاماناۋي ءجاسوسپىرىم بولۋعا كومەكتەسەدى. ەگەر ولاردان تەلەفوندى تارتىپ السا نە بولادى دەپ ويلايسىز؟ كەيبىرەۋلەرى ونى جەڭە الادى، ال باسقالارى، ءوز كەزەگىندە، دەپرەسسياعا ءتۇسۋى مۇمكىن، ودان شىعۋ وتە قيىن بولادى، ويتكەنى جاسوسپىرىمدەردە ادامنىڭ پسيحيكاسى وتە ءالسىز ەكەنىن ۇمىتپاۋ كەرەك. شىندىعىندا، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار بولاشاقتا ەرەسەك بولاتىن جاسوسپىرىمدەرگە قالاي اسەر ەتەتىنىن ايتۋ وتە قيىن. ءبىز قاراما-قايشى پىكىرلەرگە تاپ بولۋىمىز مۇمكىن، ءبىراق ايتىلعان ءاربىر پىكىردىڭ ءومىر سۇرۋگە قۇقىعى بار ەكەنىن ەستە ۇستاعان ءجون. جوعارىداعى ەكى مىسالدان ءبىز ەكى پىكىردى كورە الامىز. ولار بىر-بىرىنە وتە ۇقساس، ءبىراق ءبارىبىر ءارتۇرلى. بىرىندە ءبىز زاماناۋي تەحنولوگيالاردىڭ وڭ جانە تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن ەكەندىگى تۋرالى ەسكەرتۋدى كورەمىز. وكىنىشكە وراي، بۇل شىنىمەن دە سولاي. ءقازىر كىشكەنتاي بالالاردىڭ قولىندا تەلەفون، پلانشەت، ال كەيبىرەۋلەرى كومپيۋتەر ۇستەلىنەن شىقپاي، ويىن ويناپ جۇرگەنىن ءجيى بايقايمىز. بۇل بەلگىلى ءبىر ماعىنادا بالانىڭ پسيحيكاسىنا وتە جاعىمسىز اسەر ەتەدى. ولاردىڭ ينتەرنەتكە تاۋەلدىلىگى كۇشەيەدى. ارينە، بالالارعا تەلەفون، پلانشەت، كومپيۋتەر بەرۋگە بولادى، ءبىراق سونىمەن بىرگە ولاردىڭ قانداي ويىندار وينايتىنىن، قانداي بەينەلەردى كورەتىنىن جانە جالپى نەمەن اينالىساتىنىن باقىلاپ وتىرۋ كەرەك. بالاعا اينالاسىنداعى الەم تۋرالى بىلۋگە كومەكتەسەتىن بەينەلەر ونىڭ پسيحيكاسىنا ەشقانداي زيان تيگىزبەيدى، ءبىراق ينتەرنەتتە ەركىن، قول جەتىمدى، وتە قاتال ويىن بولۋى مۇمكىن. شىن مانىندە، ءبىز بۇل تاۋەلدىلىكتى تەك بالالاردان عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەرەسەكتەردەن دە بايقاي الامىز. جاسوسپىرىمدەر مەن ەرەسەكتەردىڭ كوپشىلىگى ءوز ءومىرىن الەۋمەتتىك جەلىلەرسىز ەلەستەتە المايدى.

كوپتەگەن ادامدار IT تەحنولوگياسىن قاجەتىنشە پايدالانبايدى. مۇنىڭ ءبارى، شىن مانىندە، وتە وكىنىشتى. كەرىسىنشە، زاماناۋي اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ كومەگىمەن قانداي تاماشا دۇنيەلەر جاساۋعا بولاتىنىنا ءمان بەرسەك، ءومىرىمىز جاقسى جاققا وزگەرەدى.

ابىلاي حان اتىنداعى قازاق حالىقارالىق قاتىناستار جانە الەم تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا ماماندىعىنىڭ 1 كۋرس ستۋدەنتى ۆەنەرا جارماعامبەتوۆا

---