اققالا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «اققالا»
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ قىس تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، قار اپپاق، قار اياز كۇنى سىقىرلايدى دەگەن جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتۋ، بالالاردىڭ سوزدىك قورىن دامىتۋ. بالالارعا ەرمە سازدان اققالانى ادەمى، ۇقىپتى ەتىپ مۇسىندەۋدى ۇيرەتۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: اڭگىمەلەۋ، سۇراق جاۋاپ، كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىكتەر: قىستىڭ سۋرەتى، تىرەك سىزبا، ەرمەكساز، قول سۇلگى، ەرمەكسازدان جاسالعان اققالا.
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار شەڭبەرگە تۇرىپ شاتتىق شەڭبەرىن جاسايدى
امانداسۋ ۇلكەنگە،
تاربيەنىڭ باسى عوي.
ال كانەكەي ءبارىمىز،
سالەم دەيىك ۇلكەنگە.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
كانە، بالالار بارلىعىڭدا ماعان قاراپ وتىرىڭدار. سەندەر جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن بىلەسىڭدەر مە؟
- ءيا.
- ولاي بولسا، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، قىس مەزگىلى.
- قىس ايلارىن بىلەسىڭدەر مە؟
- بىلەمىز.
- كانە، اتاپ ايتايىق.
- جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان.
- دۇرىس.
- قىستا كۇن قانداي بولادى؟
- سۋىق، اياز، بوران بولادى.
- سونىمەن بىرگە جەردە نە بولادى؟
- قار.
- قاردىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
- اق.
قاردان بىزدەر نە جاسايمىز؟
- اققالا
- قار اياز كۇنى اياعىڭمەن باسقاندا سىقىرلايدى.
ال، بالالار قىستا قانداي ويىندار وينايمىز.
- سىرعاناق تەبەمىز، اققالا سوعامىز.
- بالالار، قىستا سەندەر توڭاسىڭدار ما؟
- توڭبايمىز.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، توڭبايمىز. سەبەبى ءبىز جىلى كيىم كيەمىز.
- قىستا قانداي كيىمدەر كيەمىز؟
- تون، قۇلاقشىن، قولعاپ، جىلى ەتىك.
- بالالار ايازدا توڭباۋ ءۇشىن نە ىستەۋمىز كەرەك؟
- جۇگىرەمىز، سەكىرەمىز، وينايمىز، سىرعاناق تەبەمىز.
- وتە جاقسى.
- جارايسىڭدار بالالار.
- سەندەر شارشاعان بولارسىڭدار
سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاسايىق.
اۋلا ءىشى ب ا ق دالا،
تۇرعىزامىز اققالا.
اققالانى اينالىپ،
بي بيلەيمىز شاتتانا.
- وتىرىڭدار. مەن سەندەرگە جۇمباق ايتامىن، سەندەر سونىڭ شەشىمىن ايتىڭدار
شەلەك قالپاق باسىندا،
ءسابىز ەكەن مۇرىنى.
قىستا قاردان تۇراتىن،
تاۋىپ كورشى سەن ونى.
(اققالا)
ەندى بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزعا كەلەيىك. ءبىز بۇگىن ساباعىمىزدا «اققالا مۇسىندەيمىز».
- وسى كەزدە ەسىك سوعىلىپ اققالا قوناققا كەلەدى.
- وي، بالالار، بىزگە كىم كەلىپ تۇر، امانداسايىقشى
- سالاماتسىڭ با، سەن كىمسىڭ؟
- مەن اققالامىن
- مەن وزىمە دوس ىزدەپ ءجۇرمىن، سەندەردىڭ دوستارىڭىز كوپ، ال مەن بولسام جالعىزبىن، ماعان دوس تاۋىپ بەرىڭدەرشى.
- ەندەشە بالالار اققالاعا دوس مۇسىندەپ بەرەيىك
- ءيا
سىزبا ارقىلى اققالانىڭ جاسالۋ جولدارىن تۇسىندىرەمىن.
- بۇل اققالا.
- مۇناۋ باسى، كەۋدەسى، اياعى.
- اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءۇش.
- دۇرىس ءۇش بولىكتەن تۇرادى.
- مىناۋ اققالانىڭ نەسى؟
- باسى، كەۋدەسى، اياعى.
- اققالانىڭ كوزى، مۇرنى، اۋزى بار ەكەن.
- نەشە كوزى، نەشە مۇرنى، نەشە اۋزى بار؟
- ەكى كوزى، ءبىر اۋزى، ءبىر مۇرنى بار.
اققالا باسىنا شەلەك كيگىزەمىز، مۇرنىنا ءسابىزدى ورناتامىز.
ەندى ەرمەكسازدان جاسايمىز. ەڭ ءبىرىنشى ءوزىم جاساپ كورسەتەم. اۋەلى شاعىن دوڭعالاق جاسايمىز. اياعى ۇلكەن، كەۋدەسى ورتاشا، باسى كىشكەنتاي، كوزىن، اۋىزىن، باسىنا شەلەك، مۇرنىنا ءسابىزدى ورناتامىز. مىنە، اققالا وتە ادەمى بولىپ شىقتى. ەندى بارلىعىمىز جۇمىسىمىزعا كىرىسەيىك. ءقازىر بارلىعىڭنىڭ جۇمىستارىڭدى قاراپ شىعامىن.
- وتە جاقسى، بارلىعىڭدا جاقسى مۇسىندەگەن ەكەنسىڭدەر.
- سەندەرگە ساباق ۇنادى ما؟
- ءيا
اققالا باسىنا نە كيگىزدىك؟
- شەلەك
- اققالاعا بىزدەر نە مۇسىندەپ بەردىك؟
- دوس
اققالاعا دوس مۇسىندەپ بەرگەن ءۇشىن سەندەرگە ريزا بولىپ جاتىر.
اققالامەن قوشتاسۋ
- بالالار، بارلىعىڭدا ساباققا جاقسى قاتىستىڭدار.
- ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە
ءبىلۋ كەرەك قىس مەزگىلى ويىنىن
يگەرۋ كەرەك اققالا جاسالۋ جولدارىن
مەڭگەرۋ كەرەك اققالا مۇسىندەۋدى
ساباقتىڭ ماقساتى: بالالاردىڭ قىس تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، قار اپپاق، قار اياز كۇنى سىقىرلايدى دەگەن جاڭا سوزدەردى مەڭگەرتۋ، بالالاردىڭ سوزدىك قورىن دامىتۋ. بالالارعا ەرمە سازدان اققالانى ادەمى، ۇقىپتى ەتىپ مۇسىندەۋدى ۇيرەتۋ.
ءادىس - تاسىلدەر: اڭگىمەلەۋ، سۇراق جاۋاپ، كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىكتەر: قىستىڭ سۋرەتى، تىرەك سىزبا، ەرمەكساز، قول سۇلگى، ەرمەكسازدان جاسالعان اققالا.
ساباقتىڭ بارىسى:
بالالار شەڭبەرگە تۇرىپ شاتتىق شەڭبەرىن جاسايدى
امانداسۋ ۇلكەنگە،
تاربيەنىڭ باسى عوي.
ال كانەكەي ءبارىمىز،
سالەم دەيىك ۇلكەنگە.
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!
كانە، بالالار بارلىعىڭدا ماعان قاراپ وتىرىڭدار. سەندەر جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىن بىلەسىڭدەر مە؟
- ءيا.
- ولاي بولسا، ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- قىس.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، قىس مەزگىلى.
- قىس ايلارىن بىلەسىڭدەر مە؟
- بىلەمىز.
- كانە، اتاپ ايتايىق.
- جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان.
- دۇرىس.
- قىستا كۇن قانداي بولادى؟
- سۋىق، اياز، بوران بولادى.
- سونىمەن بىرگە جەردە نە بولادى؟
- قار.
- قاردىڭ ءتۇسى قانداي بولادى؟
- اق.
قاردان بىزدەر نە جاسايمىز؟
- اققالا
- قار اياز كۇنى اياعىڭمەن باسقاندا سىقىرلايدى.
ال، بالالار قىستا قانداي ويىندار وينايمىز.
- سىرعاناق تەبەمىز، اققالا سوعامىز.
- بالالار، قىستا سەندەر توڭاسىڭدار ما؟
- توڭبايمىز.
- دۇرىس ايتاسىڭدار، توڭبايمىز. سەبەبى ءبىز جىلى كيىم كيەمىز.
- قىستا قانداي كيىمدەر كيەمىز؟
- تون، قۇلاقشىن، قولعاپ، جىلى ەتىك.
- بالالار ايازدا توڭباۋ ءۇشىن نە ىستەۋمىز كەرەك؟
- جۇگىرەمىز، سەكىرەمىز، وينايمىز، سىرعاناق تەبەمىز.
- وتە جاقسى.
- جارايسىڭدار بالالار.
- سەندەر شارشاعان بولارسىڭدار
سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاسايىق.
اۋلا ءىشى ب ا ق دالا،
تۇرعىزامىز اققالا.
اققالانى اينالىپ،
بي بيلەيمىز شاتتانا.
- وتىرىڭدار. مەن سەندەرگە جۇمباق ايتامىن، سەندەر سونىڭ شەشىمىن ايتىڭدار
شەلەك قالپاق باسىندا،
ءسابىز ەكەن مۇرىنى.
قىستا قاردان تۇراتىن،
تاۋىپ كورشى سەن ونى.
(اققالا)
ەندى بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزعا كەلەيىك. ءبىز بۇگىن ساباعىمىزدا «اققالا مۇسىندەيمىز».
- وسى كەزدە ەسىك سوعىلىپ اققالا قوناققا كەلەدى.
- وي، بالالار، بىزگە كىم كەلىپ تۇر، امانداسايىقشى
- سالاماتسىڭ با، سەن كىمسىڭ؟
- مەن اققالامىن
- مەن وزىمە دوس ىزدەپ ءجۇرمىن، سەندەردىڭ دوستارىڭىز كوپ، ال مەن بولسام جالعىزبىن، ماعان دوس تاۋىپ بەرىڭدەرشى.
- ەندەشە بالالار اققالاعا دوس مۇسىندەپ بەرەيىك
- ءيا
سىزبا ارقىلى اققالانىڭ جاسالۋ جولدارىن تۇسىندىرەمىن.
- بۇل اققالا.
- مۇناۋ باسى، كەۋدەسى، اياعى.
- اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءۇش.
- دۇرىس ءۇش بولىكتەن تۇرادى.
- مىناۋ اققالانىڭ نەسى؟
- باسى، كەۋدەسى، اياعى.
- اققالانىڭ كوزى، مۇرنى، اۋزى بار ەكەن.
- نەشە كوزى، نەشە مۇرنى، نەشە اۋزى بار؟
- ەكى كوزى، ءبىر اۋزى، ءبىر مۇرنى بار.
اققالا باسىنا شەلەك كيگىزەمىز، مۇرنىنا ءسابىزدى ورناتامىز.
ەندى ەرمەكسازدان جاسايمىز. ەڭ ءبىرىنشى ءوزىم جاساپ كورسەتەم. اۋەلى شاعىن دوڭعالاق جاسايمىز. اياعى ۇلكەن، كەۋدەسى ورتاشا، باسى كىشكەنتاي، كوزىن، اۋىزىن، باسىنا شەلەك، مۇرنىنا ءسابىزدى ورناتامىز. مىنە، اققالا وتە ادەمى بولىپ شىقتى. ەندى بارلىعىمىز جۇمىسىمىزعا كىرىسەيىك. ءقازىر بارلىعىڭنىڭ جۇمىستارىڭدى قاراپ شىعامىن.
- وتە جاقسى، بارلىعىڭدا جاقسى مۇسىندەگەن ەكەنسىڭدەر.
- سەندەرگە ساباق ۇنادى ما؟
- ءيا
اققالا باسىنا نە كيگىزدىك؟
- شەلەك
- اققالاعا بىزدەر نە مۇسىندەپ بەردىك؟
- دوس
اققالاعا دوس مۇسىندەپ بەرگەن ءۇشىن سەندەرگە ريزا بولىپ جاتىر.
اققالامەن قوشتاسۋ
- بالالار، بارلىعىڭدا ساباققا جاقسى قاتىستىڭدار.
- ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
كۇتىلەتىن ناتيجە
ءبىلۋ كەرەك قىس مەزگىلى ويىنىن
يگەرۋ كەرەك اققالا جاسالۋ جولدارىن
مەڭگەرۋ كەرەك اققالا مۇسىندەۋدى
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «اق ارۋ، ەر سۇلتان»
