اقشا دەپ ار-ۇياتتان بەزبەيىك
قانداي قوعامدىق قۇرىلىس بولماسىن ەكونوميكا نەگىزىن قۇرايدى. ەلىمىزدى جەتپىس جىل بويى بيلەپ كەلگەن كەڭەستىك جۇيە كەلمەسكە كەتىپ، تاۋەلسىزدىك نارىقتىق قاتىناستاردى الا كەلدى. "قولى قيمىلداعاننىڭ اۋزى قيمىلدايدى"، — دەگەندەي كوبىرەك اقشا تابۋدىڭ، وزىمىزگە تابىس ءتۇسىرۋدىڭ جولىنا تۇستىك. بۇلايشا ەڭبەكتەنۋدىڭ وزىڭە دە، جۇرتقا دا پايدالى تۇستارى كوپ. ماسەلەن، اقتاۋدىڭ مال بازارىنا بارا قالساڭىز، سول بويدا العان قويىڭىزدى سويىپ، جىلىكتەپ، باس-سيراعىن ءۇيتىپ، ىشەك-قارىنىن ارشىپ بەرەتىن قىزمەت بار. بۇل قالا قازاعىنا وتە كەرەك. نەمەسە توي-ساداقا ءۇشىن كيىز تۇرىندەگى قۇراستىرمالى، كەڭ ۇيلەردى الىڭىز. ارناۋلى ۇستەلدەرى، توسەنىشتەرى بار بۇل ۇيلەردى وزدەرى اكەلىپ، قۇرىپ بەرەدى. تەك اقىسىن تولەسەڭىز بولدى. كوپ قاباتتى، تار ۇيلەردە تۇراتىن قازەكەڭە مۇنان ارتىق نە كەرەك؟!
دەگەنمەن، كەيدە اقشا تابۋدىڭ ءجونى وسى ەكەن دەپ ارتىقتاۋ سىلتەيتىندەردى كورەمىز. ءسال عانا قار جاۋىپ، كوشە تايعاق بولسا تاكسيلەر قۇنىن اپ-ساتتە شارىقتاتىپ اكەتەدى. جەكسەنبى كۇندەرى كەشكە قاراي جاڭاوزەننەن اقتاۋعا جەتۋ قيىن. تاكسي بىلاي تۇرسىن، شۇبىرىپ جاتاتىن "گازەلدەر" سيرەكسىپ، ولاردىڭ دا اۆتوۆوكزالعا كەلگەنى باعانى ەكى ەسەلەيدى ەكەن. قالاماساڭ ءوزىڭ بىلەسىڭ، ويتكەنى جولاۋشى جەتكىلىكتى، سونىڭ وزىنە تالاسىپ-تارماسىپ وتىرىپ جاتىر. شاعىمدانعانىڭمەن ناتيجە جوق، يەسى-جەكەمەنشىك.
ال، قاراپايىم جانداردى الداپ، وتىرعىزىپ كەتەتىندەردىڭ قاسىندا بۇل ايتىلعاندار "ويىنشىق" سياقتى. 1994 جىلى "بويتۇمار" اتتى جىر جيناعىم جارىققا شىعىپ، قالتاعا ازىن-اۋلاق اقشا ءتۇستى. ايەلىمىز ەكەۋمىز كەلىسىپ، بالالارعا سول كەزدە جاڭا شىعىپ جاتقان جاپون ماگنيتافونىن، ال ۇيىمىزگە كىلەم العىمىز كەلدى. الدىمەن بالالاردىڭ بۇيىمتايىن ورىنداپ، ەندى كىلەم جاقتى ارالادىق. مەنىڭ كوزىمە پارسىنىڭ توسەۋلى جاتقان، تۇكتى كىلەمى وتتاي باسىلدى. سونى العىم كەپ، اينالشىقتاپ، تۇرىپ الدىم. نەدە بولسا ساۋدالاسىپ كورەلىك دەپ، يەسىن ىزدەپ ەدىك كورىنە قويمادى. اركىمدەردەن سۇراستىرىپ تۇرعانىمىزدا "يەسى مەنمىن"، — دەپ قىسقا تونىن جەلبەگەي جامىلعان، مۇرتتى جىگىت شىعا كەلدى. باعاسىن تولەپ، كىلەمدى بۇكتەپ يىققا سالىپ الىپ، بازاردان شىعاتىن قاقپاعا قاراي تارتىپ كەلەمىن. مەن — الدا، ايەلىم ارتىمدا. ءبىر كەزدە: "توقتاڭىزدار، مەنىڭ كىلەمىمدى قايدا الىپ بارا جاتىرسىڭدار!"، دەگەن ايەل داۋسى مويىندى كەيىن بۇرعىزدى. وتىزدار اراسىنداعى ايەل، جانىندا جاساڭداۋ كەلىنشەك بار، كەلە كىلەمگە جارماسا كەتتى. ايتاتىنى: "بازار جانىنداعى قويماعا كەتىپ ەدىم، كەلسەم كىلەمىم جوق، سىزدەر الىپ بارادى دەگەن سوڭ جۇگىرىپ جەتكەنىم وسى، ويباي-اۋ، بۇلارىڭ قالاي؟" — دەيدى. ءبىز دە بولعان جايدى ايتىپ جاتىرمىز، تىڭدايتىن ەمەس، ۋ-شۋ بولىپ، كىلەم العان جەرىمىزگە قايتىپ كەلدىك. الگى جىگىتىمىز عايىپ بولعان. سول جەردەگىلەردەن سۇرايمىز، ەشكىم، ەشتەڭە بىلمەيدى. كىلەمنەن ءبىز دە، يەسىمىن دەيتىن ايەل دە ايىرىلاتىن ەمەسپىز. سودان ىشكى ىستەر ءبولىمىنىڭ جىگىتتەرى كەلىپ، بولىمشەگە الىپ كەلدى. تانيتىن جىگىتتەر كەزدەسە قالىپ: "وۋ، تاكە، بۇل قالاي بولعانى"، — دەيدى. ءبارىن باسىنان قايتا باياندايمىن. ولار الاياق، ۇرىعا شاراسىزدىقتان الاقاندارىن جايادى. ءسويتىپ، كىلەم ساتۋشى ايەلگە دە اقشا تولەۋگە تۋرا كەلگەنى بار...
ءسوزىمنىڭ توقەتەرى — قانشاما نارىق دەيىك، اقشا دەيىك بۇرىنعى اتا-بابامىز بارىنەن جوعارى قويىپ كەلگەن ار-ۇياتىمىز تومەندەمەسە ەكەن.
You Might Also Like
-
مەكتەپتەن كەلگەندە اكەم كۇرك-كۇرك جوتەلىپ، قاباتتاپ كورپە جامىلىپ، جاتىر ەكەن. شەشەم؛ "ە، جاساعان يەم، ءوزىڭ ساقتاي گور"، دەپ كۇبىرلەپ قويادى. ماعان قاراپ:
-
مەنىڭ ءتورت اپكەم بار. ەڭ كىشىسى مەنەن ءبىر-اق جاس ۇلكەن. ەكەۋمىز ءبىر سىنىپتا وقىدىق. مەن بىرىنشىگە بارعاندا ءۇيىمىز كىشكەنتاي تەمىر جول ستانساسىندا ەدى. ون ءۇش شاقىرىم جەردەگى مەكتەپكە اۋىل بالالارى ە...
