«ارداقتى انا، قامقورشى ۇستاز جانە مەن» سايىسى
سالاۋات قىزى ايدانا
الماتى تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ
3 كۋرس ستۋدەنتى
«ارداقتى انا، قامقورشى ۇستاز جانە مەن» سايىسىنىڭ ءوتۋ جوسپارى.
تاقىرىبى: «ارداقتى انا، قامقورشى ۇستاز جانە مەن»
ماقساتى: وقۋشىنى حالىقتىق پەداگوگيكا نەگىزىندە تاربيەلەۋدە مۇعالىممەن اتا-انانىڭ بىرلەسكەن جۇمىسىن نىعايتۋ.
كورنەكىلىگى:
«شۋاقتى كوكتەم كەلدى گۇلىن الىپ،
كوكتەمنىڭ مەرەكەسى بۇگىن انىق.
ءومىردىڭ كوكتەمى دە، گۇلى-انالار،
انا دەپ باس يەدى كۇللى حالىق. »
«دۇنيەدە وزگەرمەيتىن ءۇش نارسە بار: ول-انانىڭ اق ءسۇتى، ءسابيدىڭ كۇلكىسى، كۇننىڭ نۇرى»
سايىس جوسپارى:
1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى.
2. «اتا ءداستۇرى- اسىل قازىنا».
3. «ءتاتتى ءان مەن اسەم كۇي».
4. «ون ساۋساعى مايىسقان، شەبەر بولار ۇرپاقپىز».
5. «اتالار ايتقان اسىل ءسوز».
6. «اس – ادامنىڭ ارقاۋى».
سايىسقا 5-8 سىنىپ وقۋشىلارى قاتىستى. ءار سىنىپتان قۇرالعان توپتىڭ قۇرامىندا: وقۋشى، اناسى، سىنىپ جەتەكشىسى. سايىسقا قاتىسقان ءتورت توپ:
1. «تۇلپار» 7-سىنىپ.
2. «قىزعالداق» 8-سىنىپ.
3. «كوكپار» 6-سىنىپ.
4. «جەڭىس» 5-سىنىپ.
1-جۇرگىزۋشىنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
-قوش كەلدىڭىزدەر، قۇرمەتتى انالار، ۇستازدار جانە وقۋشىلار. سىزدەردى كوكتەمنىڭ لەبىمەن ىلەسە كەلگەن 8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن! بارشاڭىزعا باقىت تىلەيمىن!
«شۋاقتى كوكتەم كەلدى گۇلىن الىپ،
كوكتەمنىڭ مەرەكەسى بۇگىن انىق.
ءومىردىڭ كوكتەمى دە، گۇلى-انالار،
انا دەپ باس يەدى كۇللى حالىق.
جان كەشكەن بالاسى ءۇشىن، باعى ۇشىندە،
حالقىنىڭ، وتباسىنىڭ قامى ءۇشىن دە.
انالار-شەكسىز الەم، كۇننىڭ نۇرى،
تىرشىلىك كوزى جاتىر ءار ىسىندە»- دەي كەلە بۇگىنگى سايىسقا كەلىپ وتىرعان انالارىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
- ۇستازىم- ەكىنشى انام، ايالاعان،
بىزدەردەن بار ءبىلىمىن اياماعان.
تاڭەرتەڭ كۇندە قۇشاق جايادىالدان – دەپ، جاس ۇستازداردى ورتاعا شاقىرامىز.
-شاكىرتپىن مەن،
ۇلىلاردان جاقسىلىقتى تەرەتىن،
وي مارجانىن كوپكە ۇسىنىپ بەرەتىن.
بارلىعىنان ارداقتىسى ءومىردىڭ،
الەمدەگى جاقسىلىققا ەرەتىن.- دەپ شاكىرتتەرگە كەزەك بەرەمىز. ولار: سەرجان، جادىرا، شىنار، ايگەرىم، گۇلسەزىم، جايناگۇل، باقىتبەك، انار، جانار.
ءار توپ وزدەرىنىڭ ورىندارىنا جايعاسقاننان كەيىن، كەزەكپەن ءار توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى.
ءىى. «اتا ءداستۇرى- اسىل قازىنا» شارتى بويىنشا ءار توپقا 10 سۇراق بەرىلەدى.وسى سۇراقتىڭ 1 مين. ىشىندە نەشەۋىنە دۇرىس جاۋاپ بەرىلەدى، سول ەسەپكە الىنادى.
ءىىى. اباي اتامىزدىڭ سوزىمەن ايتقاندا
«قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار،
ءتاتتى ءان مەن اسەم كۇي.
كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار،
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي»- كەزەكتى ونەر سايىسىنا بەرەمىز. ءار توپ ءوزىنىڭ كەزەگىندە ءان ايتىپ، بي بيلەپ وزدەرىنىڭ ونەرگە يكەمدىلىگىن بايقاتتى.
ءىV. ون ساۋساعى مايىسقان شەبەر بولار ۇرپاقپىز (بۇل شارت ءۇي تاپسىرماسى رەتىندە بەرىلدى.). وزدەرىنىڭ ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن قولونەرى تۋرالى ايتىپ ءتۇسىندىردى. اسىرەسە «جەڭىس» توبىنان كەلگەن اپالارىمىزدىڭ دايىنداپ كەلگەن قۇراق تۇرلەرى (تىرنا، شي قۇراق)، بالالاردىڭ دايىنداعان قامشى ورىمدەرى، قىز بالالاردىڭ كەستە توقۋى ۇقىپتىلىعىمەن كوزگە ءتۇستى.
V. «اتالار ايتقان اسىل ءسوز» بولىمىندە ماقال-ماتەلدەن سايىسقا ءتۇستى. ماقالدىڭ باسى ايتىلىپ، سوڭىن وزدەرى جالعاستىردى.
Vءى. «اس- ادامنىڭ ارقاۋى» بۇل بولىمدە ۇلتتىق تاعام تۇرلەرىنىڭ بىرەۋىن، ولاردىڭ جاسالۋىن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.
Vءىى. قورىتىندى. سايىس شارتتارىنا ساي، جيناعان ۇپاي سانىمەن «جەڭىس» توبى العا شىقتى.
جۇرگىزۋشى: انالار جونىندە كۇن سايىن قانشاما جاڭا جىرلار، اسەم اندەر ومىرگە كەلۋدە. ايتسە دە، وسىلاردىڭ ەشقايسىسى دا اق داۋلىقتى انالاردىڭ تولىق بولمىس ءبىتىمىن سۋرەتتەپ بەرە المايدى. انا دەگەن كۇللى تىرشىلىكتىڭ يەسى بولعاندىقتان، ولار جونىندەگى اڭگىمە- جىرلارمەن، قاناتتى دا، شابىتتى دا، ۇلى دا كيەلى اندەرمەن اياقتالۋى مۇمكىن ەمەس. ول عاسىرلار بويى جالعاسا بەرۋى ءتيىس. ساعىنىش تولى جۇرەكتىڭ نازىك قىلىن شەرتەتىن، جانى جايسىڭ، كوڭىلى دارقان، پاك سەزىمدى اسىل انالار جونىندەگى ادەمى اۋەندەر ۇزدىكسىز شىرقالىپ، ءاربىر ادامنىڭ جۇرەگىنىڭ تورىنەن ورىن الىپ، ماڭگىلىك سارقىلماۋى ءتيىس. ويتكەنى، «انا- تاۋسىلماس جىر، سارقىلماس داستان، اياقتالمايتىن ءان».
حور: «انا تۋرالى جىر».
الماتى تەحنولوگيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ
3 كۋرس ستۋدەنتى
«ارداقتى انا، قامقورشى ۇستاز جانە مەن» سايىسىنىڭ ءوتۋ جوسپارى.
تاقىرىبى: «ارداقتى انا، قامقورشى ۇستاز جانە مەن»
ماقساتى: وقۋشىنى حالىقتىق پەداگوگيكا نەگىزىندە تاربيەلەۋدە مۇعالىممەن اتا-انانىڭ بىرلەسكەن جۇمىسىن نىعايتۋ.
كورنەكىلىگى:
«شۋاقتى كوكتەم كەلدى گۇلىن الىپ،
كوكتەمنىڭ مەرەكەسى بۇگىن انىق.
ءومىردىڭ كوكتەمى دە، گۇلى-انالار،
انا دەپ باس يەدى كۇللى حالىق. »
«دۇنيەدە وزگەرمەيتىن ءۇش نارسە بار: ول-انانىڭ اق ءسۇتى، ءسابيدىڭ كۇلكىسى، كۇننىڭ نۇرى»
سايىس جوسپارى:
1. توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى.
2. «اتا ءداستۇرى- اسىل قازىنا».
3. «ءتاتتى ءان مەن اسەم كۇي».
4. «ون ساۋساعى مايىسقان، شەبەر بولار ۇرپاقپىز».
5. «اتالار ايتقان اسىل ءسوز».
6. «اس – ادامنىڭ ارقاۋى».
سايىسقا 5-8 سىنىپ وقۋشىلارى قاتىستى. ءار سىنىپتان قۇرالعان توپتىڭ قۇرامىندا: وقۋشى، اناسى، سىنىپ جەتەكشىسى. سايىسقا قاتىسقان ءتورت توپ:
1. «تۇلپار» 7-سىنىپ.
2. «قىزعالداق» 8-سىنىپ.
3. «كوكپار» 6-سىنىپ.
4. «جەڭىس» 5-سىنىپ.
1-جۇرگىزۋشىنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
-قوش كەلدىڭىزدەر، قۇرمەتتى انالار، ۇستازدار جانە وقۋشىلار. سىزدەردى كوكتەمنىڭ لەبىمەن ىلەسە كەلگەن 8-ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىن! بارشاڭىزعا باقىت تىلەيمىن!
«شۋاقتى كوكتەم كەلدى گۇلىن الىپ،
كوكتەمنىڭ مەرەكەسى بۇگىن انىق.
ءومىردىڭ كوكتەمى دە، گۇلى-انالار،
انا دەپ باس يەدى كۇللى حالىق.
جان كەشكەن بالاسى ءۇشىن، باعى ۇشىندە،
حالقىنىڭ، وتباسىنىڭ قامى ءۇشىن دە.
انالار-شەكسىز الەم، كۇننىڭ نۇرى،
تىرشىلىك كوزى جاتىر ءار ىسىندە»- دەي كەلە بۇگىنگى سايىسقا كەلىپ وتىرعان انالارىمىزدى ورتاعا شاقىرامىز.
- ۇستازىم- ەكىنشى انام، ايالاعان،
بىزدەردەن بار ءبىلىمىن اياماعان.
تاڭەرتەڭ كۇندە قۇشاق جايادىالدان – دەپ، جاس ۇستازداردى ورتاعا شاقىرامىز.
-شاكىرتپىن مەن،
ۇلىلاردان جاقسىلىقتى تەرەتىن،
وي مارجانىن كوپكە ۇسىنىپ بەرەتىن.
بارلىعىنان ارداقتىسى ءومىردىڭ،
الەمدەگى جاقسىلىققا ەرەتىن.- دەپ شاكىرتتەرگە كەزەك بەرەمىز. ولار: سەرجان، جادىرا، شىنار، ايگەرىم، گۇلسەزىم، جايناگۇل، باقىتبەك، انار، جانار.
ءار توپ وزدەرىنىڭ ورىندارىنا جايعاسقاننان كەيىن، كەزەكپەن ءار توپتىڭ ءوزىن تانىستىرۋى.
ءىى. «اتا ءداستۇرى- اسىل قازىنا» شارتى بويىنشا ءار توپقا 10 سۇراق بەرىلەدى.وسى سۇراقتىڭ 1 مين. ىشىندە نەشەۋىنە دۇرىس جاۋاپ بەرىلەدى، سول ەسەپكە الىنادى.
ءىىى. اباي اتامىزدىڭ سوزىمەن ايتقاندا
«قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار،
ءتاتتى ءان مەن اسەم كۇي.
كوڭىلگە ءتۇرلى وي سالار،
ءاندى سۇيسەڭ مەنشە ءسۇي»- كەزەكتى ونەر سايىسىنا بەرەمىز. ءار توپ ءوزىنىڭ كەزەگىندە ءان ايتىپ، بي بيلەپ وزدەرىنىڭ ونەرگە يكەمدىلىگىن بايقاتتى.
ءىV. ون ساۋساعى مايىسقان شەبەر بولار ۇرپاقپىز (بۇل شارت ءۇي تاپسىرماسى رەتىندە بەرىلدى.). وزدەرىنىڭ ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن قولونەرى تۋرالى ايتىپ ءتۇسىندىردى. اسىرەسە «جەڭىس» توبىنان كەلگەن اپالارىمىزدىڭ دايىنداپ كەلگەن قۇراق تۇرلەرى (تىرنا، شي قۇراق)، بالالاردىڭ دايىنداعان قامشى ورىمدەرى، قىز بالالاردىڭ كەستە توقۋى ۇقىپتىلىعىمەن كوزگە ءتۇستى.
V. «اتالار ايتقان اسىل ءسوز» بولىمىندە ماقال-ماتەلدەن سايىسقا ءتۇستى. ماقالدىڭ باسى ايتىلىپ، سوڭىن وزدەرى جالعاستىردى.
Vءى. «اس- ادامنىڭ ارقاۋى» بۇل بولىمدە ۇلتتىق تاعام تۇرلەرىنىڭ بىرەۋىن، ولاردىڭ جاسالۋىن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى.
Vءىى. قورىتىندى. سايىس شارتتارىنا ساي، جيناعان ۇپاي سانىمەن «جەڭىس» توبى العا شىقتى.
جۇرگىزۋشى: انالار جونىندە كۇن سايىن قانشاما جاڭا جىرلار، اسەم اندەر ومىرگە كەلۋدە. ايتسە دە، وسىلاردىڭ ەشقايسىسى دا اق داۋلىقتى انالاردىڭ تولىق بولمىس ءبىتىمىن سۋرەتتەپ بەرە المايدى. انا دەگەن كۇللى تىرشىلىكتىڭ يەسى بولعاندىقتان، ولار جونىندەگى اڭگىمە- جىرلارمەن، قاناتتى دا، شابىتتى دا، ۇلى دا كيەلى اندەرمەن اياقتالۋى مۇمكىن ەمەس. ول عاسىرلار بويى جالعاسا بەرۋى ءتيىس. ساعىنىش تولى جۇرەكتىڭ نازىك قىلىن شەرتەتىن، جانى جايسىڭ، كوڭىلى دارقان، پاك سەزىمدى اسىل انالار جونىندەگى ادەمى اۋەندەر ۇزدىكسىز شىرقالىپ، ءاربىر ادامنىڭ جۇرەگىنىڭ تورىنەن ورىن الىپ، ماڭگىلىك سارقىلماۋى ءتيىس. ويتكەنى، «انا- تاۋسىلماس جىر، سارقىلماس داستان، اياقتالمايتىن ءان».
حور: «انا تۋرالى جىر».
You Might Also Like
-
وقۋ ورىس تىلىندە جۇرەتىن مەكتەپتەردە وقىتىلاتىن قازاق ءتىلى ءپانى وقۋشىلارعا قازاقشا دۇرىس سويلەپ، ءپاندى تەرەڭ مەڭگەرىپ، ساۋاتتى جازۋعا ءتىل دامىتۋ جۇمىستارىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا قۇراستىرىلعان.
-
ءمۇعالىم مەن وقۋشىلار اراسىنداعى قارىم-قاتىناس پسيحولوگياسى جانە ونىڭ تالىم-تاربيەلىك ماڭىزى
