- 15 مام. 2020 00:00
- 360
اسان قايعى تۋرالى (ءىىى نۇسقا)
اسان قايعى مەن بالاسى ابات اۋىلدان ءجۇز قادامداي قاشىقتاپ كەتكەندە اكەسى ارتىنان ايقايلاپ:
— ءاي، ابات-اۋ! — دەگەن ەكەن. سوندا ابات:
— يا، ءتۇسىندىم، — دەپتى. جولداستارى اباتتان اكەسىنىڭ نە دەگەنىن سۇراپتى. «ونىڭ جولدا كەزدەسەتىن ءبىر ءسوزى قالعان ەكەن. ول ءسوزى «جاڭبىرلى كۇنى جانباۋىرايمەن جۇرمە، اتىڭ تايىپ جىعىلادى» دەگەن عوي»، — دەپتى. جىگىتتەر اكەسىنەن بارىپ سۇراسا، سولاي دەگەن ءسوز بولىپ شىعادى. ولاي بولسا، اباتتىڭ ءوزى دە اكەسىنەن كەم ەمەس، تاپقىر، ويشىل ەكەنى اڭعارىلادى. بولماسا اسان قايعىدان جۇرت:
— اسەكە، دۇنيەدە كىم مىرزا، كىم قورىقپايدى، كىم قىزعانبايدى؟ — دەسە، بارىنە دە:
— ابات قورىقپايدى، ابات قىزعانبايدى، ابات مىرزا، — دەپ جاۋاپ بەرەدى ەكەن. ونىڭ دا سەبەبى بار.
جۇرت اباتتان:
— ءسىز نەلىكتەن مىرزا بولدىڭىز؟ — دەسە، ول بىلاي دەپ جاۋاپ بەرىپتى:
— مەن دالادا كوپ جۇرەمىن، تالاي جەردى ارالايمىن، ءسۇيتىپ ءجۇرىپ مولالاردىڭ ۇستىنەن شىعامىن. سوندا ءبىر كەزدە داڭقى شىققان وتە باي ادامداردىڭ سۇيەگى شىعىپ، قۋراپ جاتادى. جارلى ادامنىڭ دا سۇيەگى جاتادى. وسىنى كورىپ: «باي بولساڭ دا ءولىپ، وسىنداي سۇيەگىمىز قۇريدى ەكەن عوي. تىرشىلىكتە وزىنە-وزى قيماي، ىشپەي-جەمەي جيعان مال، ەشكىمگە اۋىستىرعىسى كەلمەگەن دۇنيە ءبارى دە ادام ءۇشىن قۇر اۋرە ەسەبىندە قالادى ەكەن. ولاي بولسا، تىرلىكتە باي بولىپ، مال جيناماي، ساراڭ بولىپ اتاعىڭ شىقپاي-اق، حالىق قاتارىندا كۇن كورۋگە بولادى» دەپ ويلايمىن، — دەگەن ەكەن.
— بولماسا، قورىقپايتىنىم بىلاي، — دەپ ايتادى، — جول ءجۇرىپ كەلە جاتىر ەدىك. ءبىز قىرىق شاقتى اتتى ەدىك، ءجۇرىپ كەلە جاتقاندا رتامىزدان ءبىر قويان كوك بۇتا اراسىنان تاپ بولا كەتتى. قوياندى قورالاپ تۇرا قالدىق. جىگىتتەر وزدەرىنىڭ نايزاسىن وڭتايلانىپ تۇردى. قويان قاماعان بىزدەن قۇتىلا الماستاي بولعان سياقتى. ءولىم-ومىر اراسىندا تۇرعان قويان قۇتىلۋدىڭ ءبىر-اق جولىن ىزدەدى. ول سول تۇرعان جىگىتتەردىڭ بىرەۋىنىڭ ۇستىنەن اتا جونەلدى. كۇنى بويى اڭدىپ تۇرعان ءبىز ولدىگە، قۇتىلماسقا ساناپ تۇردىق. انشەيىندە «قورقاق قويان» سول مەزگىلدە ءوزىنىڭ ويىن قورىتسا كەرەك. اجال كەلمەسە، قۇتىلۋعا بولادى ەكەن. ولاي بولسا، اجال كەلمەسە، جاسانعان جاۋدان دا قورقۋعا بولمايدى. سوندىقتان مەن باتىرلىقتى سودان باستادىم، — دەگەن ەكەن.