InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: احمەت بايتۇرسىنوۆ «ەگىننىڭ باستارى»(پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارمالارىنان قىسقاشا مالىمەت بەرۋ؛
«ەگىننىڭ باستارى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ.
2. دامىتۋشىلىق: سويلەۋ ءتىلىن ءتۇسىنىپ، شاپشاڭ وي قورىتا الۋعا داعدىلاندىرۋ؛ ولەڭ تالداۋ ماشىعىن جەتىلدىرۋ.
3. تاربيەلىك: اقىن، جازۋشىلارىمىزدىڭ ولەڭدەرىن وقي وتىرىپ، ادامگەرشىلىك قاسيەتكە تاربيەلەۋ، جاقسى، جامان ادەت - قىلىقتاردى اجىراتا بىلۋگە باعىتتاۋ.
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ تۇرلەرى: ارالاس ساباق. شىعارماشىلىق - ىزدەنىس ساباق
ءپانارالىق بايلانىس: قازاق ءتىلى، ادەبيەت تەورياسى، بەينەلەۋ ونەرى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايد
ساباقتىڭ بارىسى:

ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، كەزەكشىنىڭ ءسوزى. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.

ءىى. ءۇي جۇمىسىن تەكسەرۋ كەزەڭى.
- اباي قۇنانبايەۆ كىم؟
- اباي پوەزياسىنىڭ ارقاۋى نە؟ (عىلىم، ءبىلىم، ەڭبەك)
- اقىننىڭ 1890 جىل مەن 1898 جىل اراسىندا جازىلعان شىعارمالارى قالاي اتالادى؟ (قارا سوزدەر)
- قارا ءسوز دەگەنىمىز نە؟ (ەركىن وي ءبىلدىرۋ فورماسى. ادامگەرشىلىك، مورال ماسەلەلەرىنە ارنالعان وسيەت، تولعاۋ)
- قانشا قارا ءسوزى بار؟
بالالار، ۇيگە قاي قارا سوزىنەن ءۇزىندى جاتتاۋ بەرىلدى؟ (38 قارا ءسوز)
وندا تىڭدايىق. (اباي قۇنانبايەۆتىڭ 38 قارا سوزىنەن. ءۇزىندى تىڭداۋ)
ال ءقازىر اقىن سادييەۆ اعامىزدىڭ «ابايدىڭ قارا سوزدەرى» اتتى ولەڭىن تىڭداپ، قارا سوزدەرگە قانداي باعا بەرگەنىن بىلەيىك.
- بالالار، اباي اتامىز ءبىزدى قانداي بولماۋىمىز كەرەك، بويىمىزدى قانداي جامان قاسيەتتەردەن اۋلاق ۇستاۋىمىز كەرەكتىگىن ايتادى؟ (نادان، ءبىلىمسىز، تالاپسىز، جىگەرسىز، ۇياتسىز، ەرىنشەك بولماۋىمىز كەرەك). ال ونداي بولماۋىمىز ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ (ءبىلىم الۋ، جاقسى وقۋ، ەڭبەك ەتۋ، تاربيەلى بولۋ).
وسى ۇلى اباي سياقتى قازاق حالقىن ونەر - بىلىمگە، ادامگەرشىلىككە شاقىرعان قازاق حالقىنىڭ حح عاسىر باسىنداعى كورنەكتى وكىلى، اعارتۋشى، اقىن ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ قوسقان ۇلەسى زور. سوندىقتان ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدى ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ شىعارمالارىنا، ونىڭ ىشىندە «ەگىننىڭ باستارى» اتتى مىسالىنا ارنايمىز.
(داپتەرگە تاقىرىپتى جازۋ، ساباقتىڭ ماقساتىن ايتۋ)

ءىىى. جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ جانە ونى بەكىتۋ كەزەڭدەرى.
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
- بالالار، بۇگىن ساباقتا ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ ءومىرى مەن شىعارمالارىنان قىسقاشا مالىمەت الىپ، «ەگىننىڭ باستارى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشامىز.

ءقازىر تاقتادا احمەت بايتۇرسىنوۆ جايىندا بەرىلەتىن مالىمەتتەر بويىنشا كلاستەر قۇرايىق.
1. ول حالىقتى وقۋعا شاقىرعان، اعارتۋشىلىق جۇمىستار جۇرگىزگەن، قازاق اۋىلدارىندا ورىسشا - قازاقشا مەكتەپ اشىپ، بالالارعا ساباق بەردى؟ (اعارتۋشى، قوعام قايراتكەرى، ۇستاز)
2. بايتۇرسىن ۇلى قازاق بالالارى ءۇشىن «وقۋ قۇرالى» (1912)، «ءتىل قۇرالى» (1914)، «ادەبيەت تانىتقىش» اتتى وقۋلىقتار جازدى (جازۋشى )
3. اراب ارىپتەرىنىڭ نەگىزىندە قازاق ءالفاۆيتىن جاسادى. (عالىم - لينگۆيست)
4. «ماسا» ولەڭدەر جيناعىنىڭ اۆتورى (1911 جىل). ولەڭدەرى: «قازاق سالتى»، «قازاق قالپى»، «جيعان - تەرگەن»، «دوسىما حات» ت. ب. (اقىن)
5. ا. بايتۇرسىنوۆ – اباي ءداستۇرىن جالعاستىرىپ، مىسالدار (باسني) جازعان. (مىسالشى)
6. ا. بايتۇرسىنوۆ ي. ا. كرىلوۆ مىسالدارىن قازاق تىلىنە اۋدارىپ، «قىرىق مىسال» (1909 ج.) دەگەن اتپەن جيناق شىعاردى. (اۋدارماشى).
كلاستەر: ا. بايتۇرسىنوۆ - اعارتۋشى، قازاقتىڭ ءىرى قوعام قايراتكەرى، تالانتتى عالىم - لينگۆيست، دارىندى اقىن، پەداگوگ، جازۋشى، اۋدارماشى، مىسالشى.
ال، مىسال دەگەنىمىز دەگەن نە؟ مىسال – ادامعا ساباق بولار وسيەتى بار شاعىن اللەگوريالىق شىعارما. (كراتكيي، چاششە ۆسەگو ستيحوتۆورنىي، نراۆوۋچيتەلنىي راسسكاز) اللەگوريا دەگەن نە؟ استارلى، تۇسپالداۋ، مەڭزەۋ ارقىلى سۋرەتتەۋدى اللەگوريا دەيدى.
استارلى - ينوي سمىسل سلوۆا، چەم گوۆوريتسيا ۆسلۋح (دۆۋسمىسلەننو، ينوسكازاتەلنو) تۇسپالداۋ – سو سكرىتىم سمىسلوم.
مەڭزەۋ - نامەكات (س نامەكوم)
ءار مىسالدىڭ سوڭىندا ءتۇيىندى ويى بولادى. (ۆ كونسە باسني سودەرجيتسيا كراتكوە نراۆوۋچيتەلنوە زاكليۋچەنيە — مورال)
بۇگىن ساباقتا ءبىز ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ يۆان يۆانوۆيچ حەمنيسەردەن اۋدارعان «ەگىننىڭ باستارى» مىسالىن وقىپ، يدەياسىن اشۋعا تىرىسايىق. (ي. ي. حەمنيسەر - ورىس اقىنى، مىسالشى)

ءا) جاڭا سوزدەرمەن تانىسۋ.
سايران ەتۋ، قىدىرۋ - گۋليات، پروگۋلياتسيا
ءدان – زەرنو
تاعزىم ەتۋ - پوكلونياتسيا
كوككە قاراۋ – سموترەت نا نەبو
ءمان - زناچەنيە
قايران قالۋ - ۋديۆلياتسيا
ەگىنشى - زەملەدەلەس
تاكاپپار - ۆىسوكومەرنىي
كوپكە بالاۋ - پريراۆنيۆات سو ۆسەمي
شىكىرەيۋ – حۆاستاتسيا، گورديتسيا چەم - تو
ب) ءمۇعالىم مانەرلەپ وقىپ شىعادى، وقۋشىلار تىزبەكتەپ وقيدى.
ولەڭدى مانەرلەپ، رولگە ءبولىپ وقىتۋ، تاقىرىبىن انىقتاپ، ياعني وندا قانداي ماسەلە ءسوز بولىپ وتىرعانىن ايتۋ. ءى — شۋماقتاعى نەگىزگى ويدى ءتۇسىندىرۋ.

ۆ) سۇراققا جاۋاپ بەرۋ.
1. بالاسى مەن اكەسى قايدا باردى؟ ەگىن ەككەن جەرگە باردى
2. بيدايلار قانداي بولىپ تۇر؟ باستارى دانگە تولى، تاعزىم ەتىپ تۇردى.
ولار نەگە تاعزىم ەتىپ تۇردى؟ ولارعا اللا تاعالا ءدان بەرگەن ءۇشىن
3. بالا نەگە تاڭداندى؟ جالعىز ءبىر بيداي كوككە قاراپ تۇرعانعا
4. ول اكەسىنەن نە تۋرالى سۇرادى؟ ماتىننەن تاۋىپ وقۋ. سونشاما بۇل بيدايدىڭ ءدانى كوپپە، نەگە باسقالارىنا قاراعاندا ول باسىن كوككە قاراپ تۇر، باسقالاردى مەنسىنبەي تۇر ما؟
5. اكەسى نە دەپ جاۋاپ بەردى؟ ماتىننەن تاۋىپ وقىڭدار. تۇرىنە قاراپ تاڭدانبا وعان، وزگەسى تومەن قاراپ بۇگىلگەنگە، باسقالارىنان كەم ەكەن دەپ ويلاما.
6. بيداي قانداي؟ بيداي سياقتى ادامدار ومىردە كەزدەسە مە؟
7. مىسالدىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى قاي جولداردا بەرىلگەن. تاۋىپ، وقى.