ايشا سۇلۋ
باياعىدا ومىربەك دەگەن باي بولىپتى، بايدىڭ ءۇش قىزى بولىپتى. بايدىڭ كىشى قىزىنىڭ اتى ايشا ەكەن. ايشانىڭ اي دەسە اۋزى بار، كۇن دەسە كوزى بار، ءۇرىپ اۋىزعا سالعانداي سۇلۋ ەكەن.
كۇندەردىڭ كۇنىندە ءبىر بالا كەلىپ ومىربەكتىڭ، قويىن باعادى. بۇل بالانىڭ كەلۋ سەبەبى بىلاي ەدى: اكەسى، شەشەسى اعالارىنان ەرتە ايرىلىپ جاسىنان جوقشىلىق پەن جەتىمدىكتى بىردەي كورىپ وسەدى. سونان بۇل بالا ءبىر بايعا جالدانادى. كوپ كەشىكپەي سول اۋىلدا جۇقپالى اۋرۋ شىعادى. ول اۋىلدىڭ اقساقالدارى مەن قارا ساقالدارى وسى اۋرۋدى اكەلگەن وسى بالا دەپ بالانى قۋىپ جىبەرەدى. قاشىپ كەلە جاتقان بالانىڭ الدىنان سول جالدانعان بايدىڭ بالاسى كەزدەسەدى. ول اڭ اۋلاپ كەلە جاتىر ەكەن. بايدىڭ بالاسى كەزدەسكەن ۇيىندەگى جالشى بالا ەكەنىن تانىپ: «ءاي، بەك! بەرى كەل!» دەپ شاقىرادى. سونان جاڭاعى بايدىڭ بالاسى بەكتى شاقىرىپ الىپ، «سەن نەگە قاشاسىڭ، قايت اۋىلعا!..» دەپ اتتىڭ باۋىرىنا الىپ سابايدى. بەك «كەتسەم ءوشىمدى الىپ كەتەيىن» دەگەن ويعا كەلىپ: «قايتسام قايتايىن، ارتىڭا مىنگەستىرە كەت!» – دەيدى جالىنعان بولىپ. بايدىڭ بالاسى «كەل» دەپ ەڭكەيە بەرگەندە بەك قولىنان شاپ بەرىپ ۇستاي الىپ اتتان جۇلىپ تاستايدى دا باستان ءبىر تەبەدى. ءسويتىپ، اتىن، قارۋ-جاراعىن تارتىپ الىپ، بەك بەتى اۋعان جاققا قاراي ءجۇرىپ كەتەدى. ءجۇرىپ كەلە جاتسا، الدىنان ءبىر اۋىل كەزدەسەدى. بەك وسى اۋىلعا كەلىپ قويشى بولادى. بۇل الگى ومىربەكتىڭ اۋىلى ەدى. بەك وسى اۋىلدا تۇرا بەرەدى. ءبىر كۇنى بەك سۋعا شومىلىپ كەلە جاتسا، ومىربەكتىڭ ءۇش قىزى سۋعا كەلە جاتادى. ايشا بەكتى كورىپ ونىڭ تۇلعاسىنا، بەت اجارىنا قىزىعادى.
اقىرى بەك پەن ايشا بىر-بىرىنە عاشىق بولادى. ءبىراق قوسىلامىز دەۋگە بايدان قورقادى. ومىربەك ىشىنەن: «وسى قىزدارىمدى ەشكىمنەن قالىڭمال الماي-اق سۇيگەنىنە قوسسام»، – دەپ ويلايتىن ەدى.
ءبىر كۇنى ول قىزدارىن جيناپ الىپ، ولارعا ءوزىنىڭ ويىن ايتادى. ءسويتىپ، بارلىق ەلىن جيناپ الىپ: «قىزدارىم، كىمدى ۇناتساڭدار، سونى المامەن ۇرىڭدار» دەپ ۇشەۋىنە ءۇش الما بەرەدى. ومىربەكتىڭ قول استىنداعى حالىق تۇگەل جيىلادى، ءۇش قىزىنىڭ ىشىنەن ۇلكەنى مەن ورتانشىسىنىڭ ۇناتقانى بايدىڭ بالالارى، ال ايشانىڭ سۇيگەنى ماناعى بەك بولىپ شىعادى. ومىربەك ايشاعا وكپەلەپ، باسقا قىزدارىن جاساۋلارىمەن ۇزاتادى دا، ايشاعا جاساۋ بەرمەيدى. ولار ءوز ەڭبەكتەرىمەن كۇن كورەدى.
كۇندەردىڭ كۇنىندە ومىربەك اۋىرادى. بۇعان باقسى-بالگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، كيىكتىڭ ەتى ەم بولادى دەيدى. وسىنى ەستىگەن بەك اڭعا شىعادى. ومىربەكتىڭ باي كۇيەۋلەرى دالادا بەكپەن كەزدەسە كەتەدى. ءبىراق بەكتى تانىمايدى. بەك بۇل كەزدە كيىك ۇستاپ، باۋىزداپ جاتادى. بەكتەن جاناعى باجالارى تۇرىپ ەت سۇرايدى. بەك ولارعا كيىكتىڭ قارىن-سۇرىندارىڭ بەرەدى دە، ونىڭ اقىسىنا ارقالارىنا تاڭبا باسادى.
بەك كيىكتىڭ ەتىن اكەلگەن سوڭ، جاقسىلاپ ءپىسىرىپ تاباققا سالادى، تاباقتىڭ ءبىر شەتىنە سيىردىڭ تەزەگىن سالادى. ايشا ەتتى اكەسىنە اپارىپ تارتادى. اكەسى جەپ بولعان سوڭ، «مىنا تەزەگىڭ نە؟» – دەيدى.
— سيىر قورادا تۇرامىز، ءوزىڭىزدىڭ بەرگەن ءۇيىڭىز عوي، مۇمكىن بايقاۋسىزدا ءتۇسىپ كەتكەن سيىردىڭ تەزەگى شىعار، – دەيدى قىزى. باي كۇيەۋ بالالارى دا قايىن اتاسىنا كيىكتىڭ ىشەك-قارنىن بەرەدى. ومىربەك كيىكتىڭ ەتىن جەگەسىن جازىلىپ كەتەدى.
باي كۇيەۋلەرى: «ءبىز كيىك اتىپ اكەلىپ، اتامىزدى ولىمنەن جازىپ الدىق»، – دەپ ماقتانادى. بەك ءبىر كۇنى باياعى باي بالاسىنان تارتىپ العان كيىمدى كيىپ، اتتى ءمىنىپ ومىربەكتىڭ ۇيىنە بارادى. ومىربەك بەكتى تانىماي قالادى. بەك «ءسىزدى اۋرۋ دەپ ەدى، كىم جازدى؟» – دەپ سۇرايدى. ومىربەك ءوزىنىڭ باي كۇيەۋلەرى جازعانىن ايتادى. بەك باي كۇيەۋلەرىنىڭ كيىكتىڭ ەتىن كىمنەن العانىن ايتادى. ومىربەك وعان سەنبەيدى. «نانباساڭىز كۇيەۋلەرىڭىزدى شاقىرىپ الدىرىڭىز، ولار انىعىن ايتار»، – دەيدى.
ومىربەك كۇيەۋ بالالارىن شاقىرتادى. ارقالارىنا تاڭبا باسىلعان باي كۇيەۋ بالالارى تانا المايدى. ادامنىڭ قاسيەتى مالدا ەمەس، ادامشىلىعىندا دەگەندى ومىربەك سوندا عانا تۇسىنەدى.
ايشا سۇلۋ مەن بەك ادال ەڭبەگىمەن باقىتقا جەتىپ، ەلگە ءقادىرلى بولىپتى.
You Might Also Like
-
بۇرىنعى كەزدە ءبىر باي بولادى، بايدىڭ جالعىز بالاسى بولادى. باي بالاسىنا ۋاقتىلى قالىڭ بەرمەيدى. بالا ەرجەتكەن سوڭ، قۇربىلارى:
-
ەلىمىزدىڭ ورتاسىندا جەتىدە ءبىر، ەندى ەكى بولاتىن بازارىمىز بار (بولاتىن) ەدى. اناۋ كۇنگى الاساپىراندا دۇكەننەن قانت، شاي الىپ شىقسام، ءبىزدىڭ ماقاش سوعىلقاسىندا تامىر - سوقىر يۆان بار، تورى شولاعىنا...
