InfoHub Logo

جولشى ەكەۋمىز كەشە اتا-انالارىمىزدان تاۋعا شىعىپ، راۋعاش جيناپ قايتۋعا رۇقسات العانبىز. بۇگىن ەرتە تۇرىپ، جۋىنىپ-شايىنىپ بولعان سوڭ ءبىر-بىر جاپىراق نانىمىزدى قالتامىزعا سۇڭگىتىپ جىبەرىپ، سولاي قاراي بەت الدىق. جازىقتاۋ تۇستا ءونىمدى بولعانىمەن، بەتكەيگە ىلىنگەن سوڭ ەپتەپ ءجۇرىسىمىز اۋىرلاي باستادى. وقتا-تەكتە ايالداپ، دەمالعانىمىزبەن، بيىكتىككە ۇمتىلۋدى دوعارعان جوقپىز.

— تىكە ورلەۋ قيىن ەكەن، قيالاي ءجۇرىپ بايقاساق قايتەدى؟ — دەدى جولشى ءبىر كوگالدى تەپسەڭگە شىعىپ دامىلداعانىمىزدا.

— جول ۇزارادى عوي.

— ازداپ ۇزارعانىمەن، ءجۇرىسىمىز جەڭىلدەي تۇسپەي مە.

— مەيلى، ەندەشە.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز — ءوزىمىز ورمەلەپ كەلە جاتقان بيىك توبەگە شىعۋ، سونان سوڭ جالداي وتىرىپ، ار جاعىمىزداعى جارتاستى بەتكەيگە جەتۋ بولاتىن. سول تۇستا راۋعاش قالىڭ وسەدى. بىلتىر ەرەسەك بالالارمەن ەرىپ بارعاندا كورگەنبىز.

 تەرلەپ-تەپشىپ ءجۇرىپ، كۇن توبەگە جاقىنداعاندا مەجەلەگەن تۇسقا دا جەتتىك-اۋ ايتەۋىر. القىنعانىمىزدى باسايىق دەپ بويلاي وسكەن دولانانىڭ كولەڭكەسىنە جايعاسقانبىز.

— ءبىر بۇيىردەن ايۋ شىعا كەلسە، قايتەمىز؟ — دەدى جان-جاعىنا الاقتاي قاراعان جولشى.

— قايداعىنى ايتپاشى. «بۇرىن بولۋشى ەدى، ءقازىر جوق، بۇل تاۋدىڭ ايۋى قايدا قۇرىپ كەتكەن؟» دەمەۋشى مە، ەدى اتام.

— دەگەنمەن تاۋدىڭ اتى تاۋ عوي، ساق بولايىق.

— بۇل، ارينە، جونگە كەلەدى.

ءبىز كوگالدى بەتكەيدى ارالاپ، راۋعاش جيناۋعا كىرىستىك. ءتىپتى شارۋامىزعا قىزىققانىمىز سونشالىق، قاۋىپ-قاتەر بار ەكەنى مۇلدە ەسىمىزدەن شىعىپ كەتىپتى. ءبىر كەزدە جوعارعى جاقتان ساقىر-سۇقىر ەتكەن داۋىستى ەستىپ، جالت قاراساق، جەل قۋالاعان قاڭباقتاي بولىپ، بىزگە قاراي دومالاپ كەلە جاتقان تاستاردى بايقادىق. قاسىمىزدا ۇلكەن جارتاس تۇر ەدى، سونىڭ قالقاسىنا جاسىرىنا قويدىق. الگى زىمىراعان تاستار توبەمىزدەن اسىپ بارىپ، تۇسكەن جەرىن وپىرعان كۇيى كوزدەن عايىپ بولدى.

— مىنا جەر وتە ءقاۋىپتى ەكەن. بەتكەيدىڭ جارتاسى جوق كوگالدى تۇسىنا شىعىپ كەتەيىك، — دەدى جولشى. — ءتىپتى ۇرەيىمىزدى ۇشىرىپ جىبەردى عوي.

قارنىمىزدىڭ اشقانىن جاڭا سەزىنگەن ەكەۋمىز بىلقىلداعان راۋعاشتىڭ قابىعىن سىپىرىپ تاستاپ، جۇپ-جۇمساق وزەگىن نانمەن ارالاستىرا جەپ، الدەنىپ الدىق. قالعانىن ۇيدەن الا شىققان جىپپەن بەلىنەن بۋىپ، كوتەرىپ جۇرۋگە ىڭعايلاپ قويدىق.

— مەنىڭشە، وسى دا جەتەدى، — دەدىم بايلانعان راۋعاشىمدى سالماقتاپ كورىپ. — اۋىرلىعى ءتاپ-تاۋىر، ۇيگە قايتايىق.

تاۋدىڭ ورتان بەلىنەن ءبىراز تومەن تۇسكەن كەزىمىزدە:

— بايقايسىڭ با؟ — دەدى جولشى اۋانى مۇرنىن شۇيىرە يىسكەپ، — ءبىرتۇرلى جامان ءيىس شىعاتىن سياقتى. جەل مىنا جاقتان عوي، تۋرا وسى تۇستان كەلىپ تۇر.

— سولاي سياقتى، — دەدىم مەن دە.

— ءجۇر، بارىپ كورەيىك.

ەكى ءجۇز مەتردەي جەردە ءشوبى جاپىرىلعان كىشكەنتاي الاڭقاي بار ەكەن. سونىڭ ءدال ورتاسىڭدا قابىرعاسى سىيديىپ، ەتى قارايىپ كەتكەن ەلىكتىڭ ولەكسەسى جاتتى.

— قاراشى، جەلىنىنىڭ ۇشىنداعى ءسۇتتى. ەندەشە مۇنىڭ لاعى بار دەگەن ءسوز، — دەدى جولشى مۇرىنىن الاقانىمەن باسىپ تۇرىپ.

— وتىقسا جاقسى، وتىقپاسا لاعى دا اشتان ولەدى عوي. وبال-اي...

— قاسقىر وبال-ساۋاپتى ءبىلۋشى مە ەدى. ودان دا لاعىن ىزدەيىك، مۇمكىن ءالى امان-ساۋ شىعار...

— ءقايتىپ؟

— ەلىكشە اۋپىلدەۋ قيىن. ال لاقشا شيقىلداۋ قولدان كەلەدى. 

—ءجۇر، بۇتانىڭ ىشىنە جاسىرىنايىق. لاق ءتىرى بولسا، وسى ماڭايدا...

ءبىز قاراقات قاپتاي وسكەن الاڭقايعا بەكىنىپ، ءشوپ اراسىنا جاتا قالدىق. جولشى جۇلىپ العان قياعىن ۇزىنىنان ءبولىپ، سونىڭ جارتىسىن ەكى باس بارماعىنىڭ اراسىنا قىستىرىپ، كادىمگى لاقشا ىسقىرا باستادى. كوپ كەشىكپەي-اق ءدال سونداي ىسقىرىق ءۇنى قۇلاعىمىزعا شالىندى، دىبىسىنا قاراعاندا بىزگە ەپتەپ جاقىڭداپ كەلە جاتقانعا ۇقسادى. ءتىپتى ءبىرازدان كەيىن ۇستىندە اق تەڭبىل داقتارى بار لاقتىڭ قاراسى دا كوزگە شالىندى. جولشى ەكەۋمىز ورنىمىزدان تۇرا سالىپ، سولاي قاراي ۇمتىلدىق. لاق بۇرىلا قاشقان، ءبىز وكشەلەپ جەتىپ قالعاندا ءشوپ اراسىنا جاتا كەتتى، ۇستاپ الدىق.

— قاراشى، بايعۇستىڭ قارنى قابىسىپ كەتىپتى. ءتىپتى جۇگىرۋگە دە شاماسى جوق سياقتى، ءالى وتىقپاعان، ءبىز جونىمىزبەن كەتسەك، ءسوزسىز اشتان ولەر ەدى.

— بۇل ونەردى قايران ۇيرەنگەنسىڭ؟ — دەدىم مەن تاندانعانىمدى جاسىرا الماي.

— ءوزىڭ سياقتى قالانىڭ تىكباقايى ەمەسپىز. مالمەن اينالىسقاندار ءبارىن بىلۋگە ءتيىس، — دەپ كۇلىپ قويدى ول. جولشى بيىل مەن سياقتى ءتورتىنشى سىنىپتى بىتىرگەن. ناعاشى اتامنىڭ نەمەرەسى. بۇل اۋىلعا اكە-شەشەمە ىلەسىپ جىل سايىن كەلىپ، قايتامىن. مەكتەپتەگى ساباق باستالعانشا ەكەۋمىزدىڭ جۇبىمىز جازىلمايدى. سوندىقتان با، مۇنداعىلار دا ءبىزدى ەركەلەتىپ «ەكى دوس» اتايدى. ۇيگە كەلگەسىن بايقوڭىر اتامىزعا كورگەن-بىلگەنىمىزدى تۇگەلدەي ايتىپ بەردىك.

— بۇلارىڭ دۇرىس بولعان ەكەن، — دەدى اتام لاقتى مۇقيات تەكسەرىپ شىعىپ.

— بۇل بايقۇس ەكى-ۇش كۇننەن بەرى ءنار تاتپاعان عوي. بوتەلكەگە ءسۇت ءقۇيىپ، ەمىزىك سالىپ اكەلىڭدەر، اجەلەرىڭە ايتساڭدار، دايىڭداپ بەرەدى. ايتقانىن اپ-ساتتە ورىندادىق. لاق ءسۇتتى قۇنىعىپ تۇرىپ ءىشىپ جاتتى.

— بۇگىنشە مۇنى كوپ قورەكتەندىرۋگە بولمايدى، — دەدى اتام بوتەلكەنى جولشىعا ۇسىنىپ جاتىپ. — شەلەكتەگى سۋىق سۋعا سالىپ قويىڭدار. مال دا ادام سياقتى اشىرقانىپ ءجۇرىپ، بىردەن تويىپ تاماقتانۋىنا بولمايدى. قولدارىڭ بوس كەزىندە ءشوپتىڭ گۇلىن تەرىپ بەرىڭدەر، تۇز جالاتىپ تۇرىڭدار...

ءبىز اتامنىڭ تاپسىرماسىن مۇقيات جۇزەگە اسىردىق. ارادا ءۇش-تورت اي وتكەندە لاق اجەپتاۋىر ۇلكەيدى. جولشى ەكەۋمىزگە ۇيرەنىسىپ العانى سونشالىق، كوزىنە كورىنبەسەك، شيقىلداپ ىزدەيدى كەلىپ. جاسىرىنىپ قالساق، ءشوپ، بۇتا اراسىنان تاۋىپ الادى دا قاسىمىزدا جايباراقات جايىلىپ جۇرەدى. 

ەرتەڭ قالاعا قايتامىز دەگەن كۇنى اتىن ايشۇبار قويعان لاعىمىزدى قيماي، اينالسوقتاپ قاسىنان ۇزاي الماي ءجۇردىم. سونى اڭعارعان بولۋى كەرەك، اتام:

— مۇڭاياتىن دانەڭە جوق. كەلەسى جىلى كەلگەنىڭدە ايشۇبار الدىڭنان شىعىپ كۇتىپ الادى. ال ازىرشە قوي-ەشكىمەن ارالاسىپ جۇرە تۇرادى، سولاي ەمەس پە؟ — دەدى جولشىعا بۇرىلىپ.

— ارينە، اتا، سولاي بولادى. جانە مەن ايشۇباردىڭ جاعدايى جايلى جازىپ تۇرمايمىن با.

— مىنە، بۇلارىڭ دۇرىس.

كوڭىلىمىز ورنىنا ءتۇسىپ، جولشى ەكەۋمىز جۇگىرە جونەلىستىك. ءبىزدىڭ اتىن اتاپ شاقىرعانىمىزدى ەستىگەن ايشۇبار اتامنىڭ قولىنان جۇلقىنا بوسانىپ، بىزگە قاراي شاپقىلاپ كەلە جاتىر ەدى.

---