InfoHub Logo

بالالار وزەن جاعاسىنان ءبىر ءيىرىم تاۋىپ الىپ، قارماقتارىن سۋعا لاقتىردى. وزدەرى جاعادا تۇرىپ، سۋ بەتىندەگى قالتقىلارىنا كوز تىكتى. توقتاردىڭ قارماعىنىڭ ىلمەگى بىردەن باتىپ كەتتى. قالتقىسى سۋ بەتىندە ءبىر ورىندا تۇر. ەرمەكتىڭ ىلمەگى قالقىپ، اعىسپەن قايتا-قايتا سۋ بەتىنە شىعا بەردى. مۇنى بايقاعان ەرمەك تۇككە تۇسىنبەدى. وزىنەن تورت-بەس اتتام جەردە تۇرعان توقتارعا:

— توقتار، توقتار، مىنانى قاراشى. مەنىڭ قارماعىم سەنىكى قۇساپ تىنىش تۇرمايدى. قايتا-قايتا اعا بەرەدى؟ — دەدى داۋسىن قاتتىراق شىعارىپ.

— تش-ش-ش!.. — دەدى توقتار سۇق ساۋساعىن ەرنىنە تيگىزىپ. — اقىرىن! مۇندا قاتتى سويلەۋگە بولمايدى. بالىقتى ۇركىتەسىڭ.
ىلە قارماعىنىڭ سابىنىڭ ۇشىن جەرگە نىقتاپ شانشىپ، اياعىنىڭ ۇشىمەن باسىپ ەرمەكتىڭ قاسىنا كەلدى.

— نە دەيسىڭ؟ — دەدى سوسىن سىبىرلاي سويلەپ. ەرمەك جاڭاعى ءسوزىن تاعى قايتالادى. «بىلمەدىم؟..» دەدى توقتار سۋ بەتىندە قالقىپ جۇرگەن قارماق باۋىنا سۇراۋلى كوزبەن قاراپ.

— قاپ! — دەدى ول ءبىر كەزدە سانىن سوعىپ. — باعانا سەنىڭ قارماعىڭا باتىرعى بايلاۋدى ۇمىتىپ كەتىپپىن. ىلمەك سۋ تۇبىندە قوزعالماي جاتۋ ءۇشىن وعان جاقىنىراق ەتىپ باتىرعى بايلانادى. ونى قورعاسىننان قۇيىپ جاسايدى. تەمىردەن دە ىستەيدى. باتىرعى وتە اۋىر نەمەسە وتە جەڭىل بولماۋى كەرەك. ياعني، اعىسقا اعىپ كەتپەي، سۋ تۇبىندە جاتىپ ىلمەكتى قوزعالتپاي ۇستاپ تۇرۋ كەرەك. ەندى نە ىستەسەك ەكەن؟ — توقتار ءسال ويلانىپ تۇردى دا:

— تاپتىم، ءقازىر باتىرعىنىڭ ورنىنا ءبىر تاس تاۋىپ بايلايمىز، — دەدى.

— مىناۋ بولا ما؟ — دەدى ەرمەك ءوزىنىڭ جۇدىرىعىنداي تاستى كورسەتىپ.

— ول تىم ۇلكەن. قارماعىڭدى بالىق قاپقانىن بىلمەي قالاسىڭ. بالىق ىلمەكتەگى جەمدى جەيمىن دەپ وعان ءىلىنىپ، بۇلقىنعان كەزدە باتىرعىنى قوزعاي الاتىن بولۋ كەرەك. باتىرعى قوزعالسا قالتقى دا قوزعالىپ، قارماعىڭدى بالىق قاپقانىن بىلە قوياسىڭ. مىنە، مىناۋ جارايدى.
توقتار ەرمەكتىڭ قارماعىنا باس بارماقتىڭ جۋاندىعىنداي بۋىلتىق تاستى بايلاپ بەردى. سوسىن سۋعا قايتا لاقتىردى. بۇل جولى ىلمەك تەرەڭ بويلاپ، قالتقى سۋ بەتىندە قالقىپ تۇرا قالدى.

ەندى ولار دەمدەرىن ىشىنە تارتىپ تىپ-تىنىش وتىر. كوزدەرى قالتقىدا.

— ەستەرىڭدە بولسىن، بالىق قاپقاندا، قالتقى دىرىلدەي باستايدى. ۇلكەن بالىق تۇسسە، قولىڭنان جۇلقا تارتادى. سوندىقتان قالتقى دىرىلدەي باستاعاندا-اق ىلمەكتى بالىعىمەن جاعاعا لاقتىرۋ كەرەك، — دەدى توقتار تاپتىشتەي ءتۇسىندىرىپ. — الىسىراق لاقتىرماساڭ، بالىق قايتا شورشىپ سۋعا ءتۇسىپ كەتۋى مۇمكىن، — دەدى سوسىن بۇل ىستە اسا تاجىريبەلى ەكەنىن اڭعارتىپ.

قايتا تىنىشتىق ورنادى. ءبىر كەزدە توقتار «ءاۋپ» دەگەن دىبىس شىعاردى دا، قولىنداعى قارماق سابىن بار كۇشىمەن سەرپە تارتتى. سۋدان ىلمەكپەن بىرگە ۇشىپ شىعىپ، بۇلقىنا كۇنگە شاعىلىسقان بالىق ۇشەۋىنىڭ ارتىنداعى قالىڭ شوپكە ءتۇستى. تۇسكەن جەرىندە شورشىپ، تۋلاپ جاتتى.
ۇشەۋى تۇرا ۇمتىلدى. ۇلكەندەۋ سازان ەكەن. باۋىرى جارقىلداپ «موڭكىپ» جاتىر. قاتتى قۋانعان توقتار باس سالدى. ءبىراق ۇستاي المادى. جىلپىلداپ قولىنان قايتا-قايتا سۋسىپ، شىعىپ كەتە بەردى. سازان شارشاپ، قيمىلداي الماي قالعان كەزدە بارىپ ارەڭ ۇستادى.

— جولىمىز بولادى، — دەدى جولداستارىنا ماساتتانا قاراعان توقتار. — كەلگەنىمىزگە جارتى ساعات وتپەي جاتىپ ۇلكەن بالىق ۇستادىق. ءقازىر سەندەر دە ۇستايسىڭدار.

ءالى قولىنا قارماق الىپ، ونى سۋعا سالىپ كورمەگەن كىشكەنتاي ەلدوس ءتىپتى ەرەكشە تولقۋلى ەدى. بالىقتى ءوزى ۇستاعاننان بەتەر قۋانىپ، ءجۇزى بال-بۇل جاندى. قايتىپ كەلىپ ورىندارىنا جايعاسقان سوڭ:

— قارماعىڭدى مەن ۇستايىنشى، — دەدى ەلدوس ەرمەك اعاسىنا ءوتىنىش ايتىپ.

— كەل، — دەدى ەرمەك ءىنىسىن قاسىنا شاقىرىپ.

قارماق ساپقا الاقانى تيگەن ەلدوستىڭ بويى ءدىر ەتتى. ساپتى ەكى الاقانىمەن قىسا ۇستاپ، اعاسىنا ماڭعازدانا قاراپ قويدى. ۇلكەندەردىڭ بالىق اۋلاۋعا نەگە سونشا قۇمارتاتىنىن ول بالا جۇرەگىمەن ەپتەپ بولسا دا سەزگەندەي ەدى...

---