باۋىرجان مومىش ۇلى
مومىش ۇلى باۋىرجان (1910-1982) — ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ داڭقتى جاۋىنگەرى، حالىق قاھارمانى، قازاقتىڭ كورنەكتى جازۋشىسى. تۋعان جەرى جامبىل وبلىسىنىڭ جۋالى اۋدانىنداعى كولباستاۋ مەكەنى. باۋىرجان جەتى جىلدىق مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن ءبىراز ۋاقىت ءمۇعالىم بولعان. سوندا جۇرگەندە كەزەكتى اسكەري مىندەتىن وتەۋگە شاقىرىلىپ، وندا ءبىر جارىم جىل ءجۇرىپ، زاپاستاعى كوماندير اتاعىن الادى. تۋعان اۋىلىنا قايتىپ ورالعان سوڭ، ول ءبىراز جىل قارجى مەكەمەسىندە قىزمەت ىستەيدى. سودان قايتادان قىزىل ارميا قاتارىنا شاقىرىلىپ، ءتۇرلى اسكەري بولىمدەردە ۆزۆود، روتا كومانديرى بولادى.
1941 جىلى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس باستالىسىمەن، باۋىرجان داڭقتى گەنەرال مايور ي.ۆ.پانفيلوۆتىڭ باسشىلىعىمەن الماتى ماڭىندا جاڭادان جاساقتالعان 316 اتقىشتار ديۆيزياسىنىڭ قۇرامىندا مايدانعا اتتانادى، باتالون، پولك كومانديرى قىزمەتتەرىن اتقارادى. سوعىستىڭ سوڭعى جىلدارىندا گۆارديالىق ديۆيزيانى باسقارادى.
سوعىس كەزىندەگى جەكە باسىنىڭ قاھارماندىق ەرلىگىمەن جانە ۇرىس جۇرگىزۋدەگى اسكەري شەبەرلىگىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسەدى. بىرنەشە رەت جاۋ قورشاۋىنان جاۋىنگەرلەرىن امان ساۋ الىپ شىعادى. موسكۆا تۇبىندەگى شايقاستاعى ەرلىگى سول كەزدىڭ وزىندە وداق كولەمىنە اڭىز بولىپ جايىلادى. باۋىرجاننىڭ وسىنداي ەرلىگى جونىندە بەلگىلى ورىس جازۋشىسى ا.بەك «ۆولوكولامسكوە شوسسە» (قازاقشاسى «ارپالىس») پوۆەسىن جازدى. بۇل شىعارما كەيىن بىرنەشە تىلگە اۋدارىلادى.
سوعىستان كەيىن باۋىرجان سوۆەت ارمياسى باس شتابىنىڭ جوعارى اسكەري اكادەمياسىن بىتىرەدى. اسكەري پەداگوگيكالىق جۇمىسپەن اينالىسىپ، سوۆەت ارمياسى اسكەري اكادەمياسىندا ساباق بەرەدى. 1956 جىلى پولكوۆنيك اتاعىمەن وتستاۆكاعا شىققان باۋىرجان ءبىرجولا شىعارماشىلىق جۇمىسپەن اينالىسادى. ول قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە بىردەي جازىپ، ءوز ومىرىندە كورگەن بىلگەندەرىن ارقاۋ ەتەدى. ونىڭ قالامىنان تۋعان، ءومىر شىندىعىن ارقاۋ ەتكەن تاماشا رومانى مەن اڭگىمە، پوۆەستەرى قالىڭ وقۋشىنىڭ ىزدەپ وقيتىن شىعارمالارىنا اينالادى. ولار بىرنەشە قايتارا باسىلىپ شىعادى.
باۋىرجان بىرنەشە وردەن، مەدالدەرمەن ناگرادتالادى، كەڭەستەر وداعىنىڭ باتىرى اتاعىن الدى. الايدا حالىقتىڭ ءوزى «باتىرىم» دەپ تانىپ، ارداقتاعان قاھارمان ۇلىنا بۇل اتاق وتان سوعىسى بىتكەننەن كەيىن جارتى عاسىرداي ۋاقىت وتكەندە بارىپ بەرىلگەن بولاتىن. ەل تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ جارلىعىمەن وعان «حالىق قاھارمانى» دەگەن اتاق بەرىلدى.
You Might Also Like
-
بوزتورعايلار (اlاudءىdاە) — تورعايلار وتريادىنا جاتاتىن سايراعىش قۇستار تۇقىمداسى. قازاقستاندا 6 تۋىسقا جاتاتىن 13 ءتۇرى بار. بوزتورعايلار ءشول، شولەيت جانە قيىر-شىقتاستى جازىق دالادا، تاۋ جايىلى...
-
بارىس نەمەسە ءىلبىرىس — كۇشتى، دەمبەلشە، ۇزىن قۇيرىقتى (دەنەسىنىڭ ۇزىندىعى قۇيرىعىمەن 225-250 سم، سالماعى 40 كگ) تەرىسى تەڭبىلدى مىسىق. ماڭگى قارلى تاۋ ەتەگىندە تىرشىلىك ەتەدى. قىستا قورەكتەنۋ...
