InfoHub Logo

بەكەت مىرزاعۇل ۇلى (بەكەت اتا) (1750-1813) — قازاقتىڭ ايگىلى باتىرى، اعارتۋشى، ساۋلەتشى. حالىق اۋليە تۇتقان. ماڭعىستاۋدا تۋىپ-وسكەن. ءوزى تۇرعىزعان وعىلاندى مەشىتىنە جەرلەنگەن. حورەزمدەگى پاقىرجان قاجىدان وقىپ، ءدىني ءبىلىم العان. بەكەت جاستايىنان بىلمەككە قۇمار بوىلپ، العىرلىق زەرەكتىگىمەن كوزگە تۇسكەن. ول ات جالىن تارتىپ مىنگەن، وڭ-سولىن تاني باستاعان كەزدىڭ جاۋگەرشىلىگى مول بولعان. سودان دا ەل قامى، حالىق تاعدىرىنا قاتىستى ىستەرگە ەرتە ارالاسىپ، پاراسات-پايىمىمەن، ەرلىك-تاباندىلىعىمەن جۇرت كوزىنە ەرتەرەك تۇسكەن. ول، اسىرەسە، مەدرەسە-مەشىتتەر سالدىرتىپ، حالىقتى يماندىلىققا، كىسىلىككە، اۋىزبىرلىككە باۋلۋعا ايرىقشا كوڭىل بولگەن.

ءۇستىرتتى زەرتتەگەن توپوگراف ە. ەۆەرسمان بىلاي دەپ جازعان: «ۇستىرتتەگى تااۋدان ۇڭگىپ جاسالعان مەشىتتەر اراب، پارسى جازۋلارىمەن بەزەندىرىلگەن. مۇنداي ەسكەرتكىشتەردى بەكەت ءتورت جەردەن جاساعان. ونىڭ ءبىرى ماڭعىستاۋدان قاشىق ەمەس، وعىلاندىدا. ەكىنشىسى — بەينەۋدە، ءۇشىنشىسى — جەم بويىندا، ءتورتىنشىسى — ارال جاعاسىنداعى بايالىدا» دەيدى. مۇنداي مەشىتتەردە بەكەت اتا قۇدايعا قۇلشىلىق ەتۋگە قوسا، حالىقتىڭ ساۋاتىن اشىپ، بالالاردى وقىتاتىن بولعان. تەك قانا اعارتۋشىلىق جۇمىستارى ەمەس، سونىمەن بىرگە ەل باسىنا كۇن تۋعان اۋىرتپاشىلىقتا، جاۋگەرشىلىكتە حالىققا باسالقىلىق جاساپ، ءجون سىلتەپ وتىرعان. تىكەلەي ءوزى ارالاسىپ، شەپ قۇرىپ جاۋعا اتتانىپ، نەبىر تاماشا ەرلىكتىڭ ۇلگىلەرىن دە كورسەتكەن. ەل مەن جەردىڭ تاۋەلسىزدىگى ءۇشىن اقىلىمەن دە، قايراتىمەن دە باسشى بولا بىلگەن. بەكەت اتا سالدىرتقان مەشىتتەر كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءبىرشاما ءتاۋىر ساقتالعان. اسىرەسە، ءوزىنىڭ سۇيەگى قويىلعان ءۇستىرتتىڭ ماڭعىستاۋ جاق ويىسىنداعى وعىلاندى مەشىتى ءۇش بولمە ەتىپ ويىلعان قالپى ءالى تۇر. بەكەتتىڭ نەمەرەسى مۇرىننىڭ مۇردەسى دە وسىندا.

---