InfoHub Logo

دۇنيە جۇزىندە ەڭ ۇزاق ءومىر سۇرگەن ادامداردىڭ قاتارىنان ورىن الىپ، 114 جىل ءومىر سۇرگەن (1901 ج.) اقش-تىق جازۋشى بەرناندو لاپاللو تەلەارناعا بەرگەن ءبىر سۇحباتىندا ۇزاق ءومىر ءسۇرۋدىڭ سىرىمەن بولىسەدى. «باياۋ قارتاي، ۇزاق جاسا» اتتى كىتاپتىڭ اۆتورى لاپاللو جىلدار بويى ۇستانعان تاماقتانۋ جۇيەسىنىڭ ارقاسىندا وسىنداي جاستا بولۋىنا قاراماستان وتە جاس كورىنگەن ەكەن. ەلدىڭ ءتۇرلى ايماقتارىن ارالاپ سالاۋاتتى ءومىر سالتى تاقىرىبىندا سەمينارلار وتكىزىپ جۇرگەن جازۋشى كوبىنەسە ورگانيكالىق جەمىس جانە كوكونىستەرمەن قورەكتەنەتىنىن جانە كوپ سۋ ءىشىپ جانە جۇيەلى تۇردە جاياۋ سەرۋەندەيتىنىن ايتتى. ساناسىن سەرگەك ۇستاۋ ءۇشىن تۇراقتى تۇردە كىتاپ وقىپ، جۇمباق شەشۋ سەكىلدى زەيىن جاتتىعۋلارىنا جوعارى ءمان بەرەتىندىگىن مالىمدەدى. لاپاللو جالپىلاما قالىپسىز جاعدايلاردى ەسەپكە الماعاندا كۇندە كەشكىسىن 21:30-دا جاتىپ، تاڭەرتەڭگىسىن 04:00-دە تۇراتىنىن ايتادى.

 

مىنە لاپاللونىڭ ۇزاق ءومىر ءسۇرۋىنىڭ رەسەپتى:

1. سارىمساق.

يممۋنيتەتتى نىعايتادى، ورگانيزمدى قورشاعان ورتانىڭ زياندى اسەرىنەن قورعايدى. ميكروپتى بولدىرمايدى، جارانى تەز جازادى، اۋرۋدى باسادى، ىشەكقۇرتتاردى جويادى، قاقىرىقتى تۇسىرەدى.

2. بال.

مىڭداعان جىلدار بويى ادامدار ءارى تاعام، ءارى ەم رەتىندە پايدالانعان. تاريحتا جارالاردى جانە اسقازان اۋرۋلارىن ەمدەۋ جولىندا دا پايدالانىلعان. ۆيتامين جانە مينەرالعا وتە باي بولعان بالدا، اسىرەسە A، B1، B2، B6، H جانە PP ۆيتاميندەرىمەن بىرگە كالسيي، ماگنيي، ناتريي، يود، فەرۋم، كاليي سياقتى مينەرالدار مول مولشەردە كەزدەسەدى. بۇدان باسقا قۇرامىنداعى 12 ءتۇرلى فەرمەنت، ءار ءتۇرلى اۋرۋلاردى ەمدەۋدە پايداسى بار.

3. دارشىن (كوريسا).

دارشىن – الەم بويىنشا تانىمال، كوپ قولداناتىن دامدەۋىشتەردىڭ ءبىرى. دارشىننىڭ حوش ءيىسى مەن تاعامدارعا كەرەمەت ءدام بەرۋ قاسيەتىنە ونىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن پايدالى قاسيەتتەرىن جانە ەڭ باستىسى، ارىقتاۋعا كومەكتەسەتىنىن قوسساڭىز، دارشىننان اسقان دامدەۋىش تابا المايسىز.

سوڭعى زەرتتەۋلەر بويىنشا، دارشىن قان قۇرامىنداعى قانت پەن حولەستەرين شاماسىن تومەندەتىندىگى دالەلدەندى. ونىڭ قۇرامىنداعى پوليفەنولدار – مىقتى انتيونسيدانتتار جۇرەك-تامىر جۇيەسىنىڭ جۇمىسىن جاقسارتادى ەكەن. قۇرامىنداعى تاعى دا ءبىر ەرەكشە پايدالى زات – قوڭىر الدەگيد قان تامىرلارىندا ترومبتاردىڭ پايدا بولۋىنىڭ الدىن الادى. قازىردە جۇرەك-تامىر جۇيەسىنىڭ اۋرۋلارى اياق استى ولىمگە اكەلەتىن ەڭ ءجيى كەزدەسەتىن دەرتتەردىڭ ءبىرى ەكەندىگى بەلگىلى، دارشىن بۇل جۇيەنىڭ ساۋلىعىن ساقتايتىن ەم بولا الادى.

4. قارا شوكولاد.

شوكولاد – باقىت، كوتەرىڭكى كوڭىل سىيلايتىن ءبىر ەنەرگيا كوزى. قانشاما عاسىردان بەرى رۋحاني انتيوكسيدانت (اعزانى زياندى زاتتاردان قورعايتىن حيميالىق زات) بولىپ سانالادى. دەنەمىز كۇنى بويى شارشايدى جانە سۋ جوعالتادى، قورشاعان ورتانىڭ لاستىعى، تەمەكى ءتۇتىنى، ۋلتراكۇلگىن ساۋلەلەر سياقتى سىرتقى ورتا فاكتورلارىنىڭ، سونىمەن قاتار اعزاداعى تابيعي رەاكسيالاردىڭ ناتيجەسىن دە زيانعا ۇشىراپ، «توكسين» دەپ اتالاتىن كوپتەگەن ۋلى زاتتار پايدا بولادى. سوندىقتان اعزامىزداعى توكسيندەردەن ارىلۋ ءۇشىن كوپ مولشەردە انتيوكسيدانت قابىلداۋىمىز كەرەك. ال مۇنىڭ ەڭ قاراپايىم جولى – شوكولادتىڭ وزىندە. قۇرامىنداعى ە دارۋمەنى، ماگنيي جانە تەمىر جۇرەك اۋرۋلارىنا شالدىعۋ ءقاۋىپىن ازايتادى. 

5. ءزايتۇن مايى.

ءزايتۇن مايىن تۇراقتى تۇردە پايدالانۋ اسقورىتۋ جۇيەسىن قالىپقا ءتۇسىرىپ، حولەستەرين دارەجەسىن تومەندەتىپ، جۇرەك-قان تامىر اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى. ءزايتۇننىڭ تاعى دا ءبىر تاماشا قاسيەتى قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنا دۋشار بولۋ ءقاۋپىن سەيىلتەتىندىگىندە جانە مۇنىڭ ءبارى دە عىلىمي تۇردە دالەلدەنگەن.

ديابەت اۋرۋىن ەمدەۋدەگى ءزايتۇن مايىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايتپاي كەتۋگە بولمايدى. سوڭعى زەرتتەۋلەر بۇل مايدىڭ ديابەتتى قاداعالاپ تۇرا الاتىندىعىن كورسەتتى. سونداي-اق، كۇن سايىن اش قارىنعا قابىلداناتىن 1 قاسىق ءزايتۇن مايى، يممۋنيتەتىڭىزدى كۇشەيتۋگە، ارتىق سالماقتان ارىلۋعا جانە اس قورىتۋ ماسەلەلەرىن شەشۋگە كومەكتەسەدى.

---