InfoHub Logo

قىزىقتى ماتەماتيكا (ارنايى كۋرس باعدارلاماسى)
تاقىرىبى: بەيىندىك وقىتۋ ماقساتىندا ۆارياتيۆتىك كومپانەتىنىڭ ماڭىزدىلىعى. (سلايدىمەن)
ماقساتى:
وقۋشىلارعا ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن يگەرتۋ؛
شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ،
زەيىنىن، ەسكە ساقتاۋ، بايقاعىشتىق، قيالداۋ، تانىمدىق ءىس - ارەكەتتەرىمەن وزدىگىنەن ءبىلىم الۋعا، ىزدەنۋگە بەيىمدەۋ؛
شاپشاڭ ەسەپتەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋعا تاربيەلەيدى.
مىندەتى:
1. وقۋشىنىڭ تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىنا اسەر ەتۋ؛
2. اقىل - ويىن جانە ەرىك پەن سەزىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ؛
3. لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ؛
4. وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قابىلەتىن دامىتىپ، قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
باعدارلاما مازمۇنى 4 بولىمنەن تۇرادى:
ءى - ءبولىم
“ماتەماتيكالىق ويلاۋ ەسەپتەرى” 9 ساعات.
ءىى - ءبولىم
“ويناي، ويلاي ءبىل” 7 ساعات.
ءىىى - ءبولىم
“گەومەتريالىق فيگۋرالار مەن شامالار” 10 ساعات.
ءىۇ - ءبولىم
“قۇراستىرمالى ويىندار” 8 ساعات.
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى: «ماتەماتيكا – عىلىمدار پاتشاسى» دەپ نەمىستىڭ ۇلى ماتەماتيگى گاۋسس ايتقانداي، ماتەماتيكانىڭ بالالار ومىرىندە الاتىن ورنى ەرەكشە. ماتەماتيكا تەك قانا، قوسۋ، الۋ، كوبەيتۋ، ءبولۋ تاعى سول سياقتى امالداردىڭ جيىنتىعى عانا ەمەس، بالالاردىڭ ويلاۋ جۇيەسىن، اقىل - ەس پروسەسىنىڭ دامۋىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن عىلىم.
سوندىقتاندا قازىرگى تاڭدا باستاۋىش سىنىپتاردا ماتەماتيكانى وقىتۋعا ايىرىقشا كوڭىل بولىنەدى.
2 - ءشى سىنىپتا جوسپار بويىنشا ءبىر فاكۋلتاتيۆ ساباعى بەرىلگەن. سول ساباققا «قىزىقتى ماتەماتيكا» فاكۋلتاتيۆىن تاڭداۋىمىزدىڭ سەبەبى دە وسى.
باستاۋىش سىنىپتىڭ 2 سىنىپتارىنا ارنالعان «قىزىقتى ماتەماتيكا» ارنايى كۋرس باعدارلاماسى اپتاسىنا 1 ساعات، جىلىنا 34 ساعات جۇرگىزىلەدى. باعدارلاما 4 بولىمنەن تۇرادى.
ءى - ءبولىم «ماتەماتيكالىق ويلاۋ ەسەپتەرى»- 9 ساعات.
ءىى - ءبولىم «ويناي، ويلاي ءبىل» - 7 ساعات.
ءىىى - ءبولىم «گەومەتريالىق فيگۋرالار مەن شامالار» - 10 ساعات جانە
ءىۇ – ءبولىم «قۇراستىرمالى ويىندار»- 8 ساعاتقا بولىنەدى.
نەگىزگى وقۋ ماتەريالدارىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، بۇل باعدارلاما وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكادان العان ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن جانە پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرادى. ونىڭ نەگىزگى ءبىر جولى – ديداكتيكالىق ماتەريالدار مەن قىزىقتى تاپسىرمالار.

ماتەماتيكالىق ۆيكتورينالار، رەبۋستار، ماتەماتيكالىق ەستافەتالار، ماتەماتيكالىق ەرتەگىلەر، ءسوزجۇمباقتار شەشۋ، ماقال - ماتەلدەر سايىسى، قىزىقتى تاپسىرمالار قۇراستىرۋ بالانىڭ ويىن ۇشتاي ءتۇسىپ، ۇستامدىلىققا، ەڭبەكتەنە بىلۋگە تاربيەلەيدى.
مىسالى، «ۇرىلار مەن كەمپىر» ەرتەگى ەسەپ.
ەرتەدە بايلاردىڭ ەسىگىندە ءجۇرىپ كۇن كەشكەن، پاناسى جوق جالعىز كەمپىر بولىپتى. جاز شىعىپ ەل جايلاۋعا كوشكەندە، سۇيەنەرى جوق كەمپىردىڭ جالعىز سيىرىن ۇرلاماق بولىپ ۇرىلار كەلەدى. كەمپىر:-«بۇلار مەنىڭ جالعىز سيىرىمدى
نىساناعا الماق بولعان ەكەن، مەن دە بۇلاردى الدايىن»،- دەپ ويلايدى. ءسويتىپ جالمان – جان ءبىر شەلەك سۋدى ساپىرىپ وتىرىپ، مىناداي ولەڭ ايتىپتى:
ساپىرىپ - ساپىرىپ ارمانعا بەر،
قۇيىپ - قۇيىپ الماسقا بەر،
ەسىكتەگى ەكەۋگە بەر،
توردەگى تورتەۋگە بەر،
ءوزىڭ ىشتە ماعان بەر»،- دەگەن ەكەن. مۇنى ەستىگەن ۇرىلار:-«قوي مۇنىمىز بولماس ءۇي» تولى كىسى، ءارى بىزدەن ەكى ەسە كوپ، كەتەيىك»،- دەپ كەتىپ قالىپتى.
كەمپىر تاپقىرلىعىمەن ۇرىلاردى وسىلاي قورقىتىپتى.
سوندا ۇيدە ادام نەشەۋ؟
وقۋشىلار: 10 ادام دەپ، جاۋاپ بەرەدى.
«اداسقان ارىپتەر» ويىنى ارقىلى گەومەتريالىق فيگۋرالاردى تابادى:
1. ەڭشبرە 2. ءترۇبىشروت 3. ءشۇبرشۇى 4. رۆادكات
5. وڭدگەلكە

«ماقال - ماتەلدەر» سايىسى:
1.... اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بار.
2.... تىستەن شىققان ءسوز،... رۋلى ەلگە جەتەر
3. قىزدى... ۇيدەن تىي،
ۇلدى... ۇيدەن تىي.
4. بولار ەلدىڭ بالاسى،
... تە باسپىن دەر.
بولماس ەلدىڭ بالاسى،
... دا جاسپىن دەر.
5. شولمەك... كۇندە سىنبايدى،... كۇندە سىنادى.
6.... قوشقاردىن باسى،... قازانعا سىيماس.
7....- اۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
...- ەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى.
8. ەر جىگىت... دا وردا بۇزار.
9.... اتاسىن بىلمەگەن ەر جەتەسىز.
10.... قىرلى،... سىرلى.

سونىڭ ىشىندە لوگيكالىق ەسەپتەردىڭ ماڭىزى وتە زور. بۇل بالانىڭ وي - ءورىسىن دامىتىپ قانا قويماي، ونى بايقاعىشتىققا، شاپشاڭدىققا، ويىن دالەلدەۋگە ۇيرەتىپ، ءارى ونى جالىقتىرمايدى.
ماقساتى:
وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋعا جاعداي جاساي وتىرىپ، بالانى ىزدەنىمپازدىققا جانە وزىنە سەنىمدى بولۋعا ۇمتىلدىرۋ، اقىل - وي دەڭگەيىن قالىپتاستىرۋ، سىني تۇرعىدان ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
ناتيجەسى:
بەرىلگەن تاپسىرمامەن جۇمىس جاساۋ كەزىندە بالانىڭ بويىنداعى قورقىنىش پەن “قاتە جاساپ قويامىن - اۋ” دەگەن ويلار تومەندەيدى دە، سەنىمدىلىك پەن تۇراقتىلىق داميدى. بۇل بالانىڭ وي - ءورىسىن دامىتىپ قانا قويماي، ونى بايقاعىشتىققا، شاپشاڭدىققا، ويىن دالەلدەۋگە ۇيرەتىپ، ءارى ونى جالىقتىرمايدى.
مىسالى:
3 جۇمىرتقا 5 مينۋتتا ءپىستى. ءبىر جۇمىرتقا نەشە مينۋتتا پىسەدى؟
وقۋشىلار: 5 مينۋتتا دەپ، جاۋاپ بەرەدى.
ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى ولاردىڭ بىرەۋىن اتىپ الدى. ولاردىڭ قانشاسى قالدى؟
(جاۋابى: تۇيەقۇستار ۇشپايدى).
ەرجاننىڭ بەس ۇلى جانە ولاردىڭ ءارقايسىسىنىڭ قارىنداسى بار.
ەرجاننىڭ نەشە ۇلى، نەشە قىزى بار؟
(جاۋابى: 6 بالاسى بار. 5 ۇلى، 1 قىز بالا).
ەگەر تىرنا ءبىر اياعىمەن تۇرسا 3 كگ. بولادى، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا تىرنانىڭ سالماعى قانشا؟
(جاۋابى: 3 كگ).
قورىتىندىلاۋ.