ءبىز باقىتتى ءومىردى تاڭدايمىز
اقمولا وبلىسى، ەرەيمەنتاۋ قالاسىنداعى
№2 ورتا مەكتەپ - ليسەيىنىڭ پەداگوگ - پسيحولوگى
كەرەيبايەۆا قۇرالاي بايتەن قىزى
ءبىز باقىتتى ءومىردى تاڭدايمىز اتتى پسيحولوگيالىق ترەنينگى
ماقساتى: جاسوسپىرىمدەردىڭ وتپەلى كەزەڭدەرىندەگى ۇدەرىس تۋرالى مالىمەت تولىقتىرۋ. ءومىردى باعالاي بىلۋگە، ءومىردىڭ قۇندىلىقتارىن تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ. وقۋشىلار اراسىندا جاعىمدى پسيحولوگيالىق قاتىناس تۋدىرۋ.
مىندەتى: 1. توپ ۇيىمشىلدىعىڭ ەمپاتيا سەزىمىن دامىتۋ، جاعىمدى كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ.
2. قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساۋداعى كەدەرگىلەرىن جويۋ جانە بىرىكتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: ۆاتمان، قارىنداشتار، سويلەمدەر جازىلعان كەستە قاعازدار، ءجىپ ويىنعا، ءتۇرلى ءتۇستى قاعازداردان قيىلعان جۇلدىزشالار ت ب قاتىسۋشىلار: 7 - 8 سىنىپ وقۋشىلار
ترەنينگتىڭ ەرەجەسى:
1. ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز؛
2. دوستارىممەن جاقسى قارىم - قاتىناس؛
3. ۋاقىتتى ۇنەمدەيمىز؛
4. بەلسەندىلىك كورسەتەمىز.
5. ماڭىزدى نارسەلەردى عانا ايتامىز.
6. ءوز ويىمىزدى اشىق ايتا بىلۋگە ۇيرەنەمىز
پسيحولوگ:
«ءومىر - سەنىڭ جارقىلدايتىن اسپانىڭ،
ءومىر - سەنىڭ سارقىلمايتىن داستانىڭ» - دەمەكشى، ءومىردىڭ ءمانىن قۇندىلىعىن ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا « ءبىز باقىتتى ءومىردى تاڭدايمىز» اتتى پسيحولوگيالىق ترەنينگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. عابيت مۇسىرەپوۆ اتامىز ايتقانداي: « ماحاببات، دوستىق، باۋىرمالدىق - ادامنىڭ ەڭ ءبىر اسىل قاسيەتتەرى « پسيحولوگ: بارىسى: «ورمەكشى تورى» (پاۋتينا) جاتتىعۋى ۇلكەن ورالعان ءجىپتى مەن باستاپ ۇشىن وزىمە الىپ قالىپ، ورامانى قارسى تۇرعان بالاعا ءوزىم تۋرالى قىسقاشا مالىمەت ايتىپ بەرەمىن. ول بالا ءوزى تۋرالى ايتىپ كەلەسى بالاعا بەرەدى. وسىلايشا بارلىق بالالار قامتىلۋ كەرەك. سوندا ءبىز ورمەكشىنىڭ تورىن جاسادىق. ەندى كەرىسىنشە سوڭعى بالا وزىنە قاي بالا ءجىپتى بەردى سول بالاعا ول تۋرالى ەسىنە ساقتاعانىن ايتىپ قايتارىپ بەرەدى. وسىلايشا ورالعان ءجىپ ماعان قايتىپ كەلۋ كەرەك.
شاعىن – ءدارىس. ءجاسوسپىرىم جاسىنداعىلاردى ءتيىستى ادەبيەتتەردە «قيىن»، «وزگەرىلۋ»، «اۋىسۋ جاستارى» دەپ اتايدى. سوڭعى جاعدايدا «اۋىسۋ جاسىندا» ءجاسوسپىرىم بالالىق كەزەڭدەردەن ەرەسەك جاسىنا اۋىسادى. ءجاسوسپىرىم وزگە جاستارعا قاراعاندا پەداگوگتار پەن ءتيىستى ادەبيەتتەرگە كوپ اڭگىمە بولىپ، ءجيى كوتەرىلەدى. سەبەبى بۇل كەزەڭدە ونىڭ پسيحيكالىق دامۋ ەرەكشەلىگى جاس بالامەن ەرەسەكتەرگە قاراعاندا الدە قايدا وزگەشە بولادى. بۇل كەزەڭگە ءتان تاعى ءبىر ەرەكشەلىك ءجاسوسپىرىم بارلىق نارسەنى ءوز بەتىمەن ورىنداپ، ۇلكەن ادامداردىڭ قامقورلىعىمەن اقىل كەڭەسىنەن قۇتىلعىسى كەلەدى. ءجاسوسپىرىمنىڭ ەرەسەكتەن ايىرماشىلىعى تەك ۇلكەن ادامدارمەن قاتىناسىنىڭ وزگەشە كەلەتىندەي ەمەس، سونىمەن قاتار بيولوگيالىق دامۋى (جىنىس ت. ب جەتىلۋى) جاعىنان كەڭىنەن ءورىس الاتىنىندا. ال جالپى العاندا ءجاسوسپىرىم تىڭ وزگەشە سيپاتتا كەلەدى. مىسالى، ءجاسوسپىرىم تومەنگى كلاستاردا وقىپ جۇرگەندە ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەك جاتتاپ الاتىن بولسا، ءجاسوسپىرىم جاسىندا ءۇي تاپسىرماسىن ءوز سوزىمەن تۇسىنىكتى ەتىپ ايتۋعا تالپىنادى. كەيبىر ءجاسوسپىرىم جاستاعىلار وسى كەزەڭدە بۇرىنعى قالپىنان ۇلكەن ادامدارمەن قارىم - قاتىناستا بولعاندا مەيىرىمدى، سىپايى كەلسە ەندى ورەسكەل تۇردە، ياعني ءتارتىپ بۇزۋعا يكەم كەلەدى. وسى ماسەلەنى انىقتاۋدان زەرتتەۋشىلەر اراسىندا تالاس بار. دەگەنمەن پسيحيكانىڭ بۇل ەرەكشەلىگى جاسوسپىرىمدە الەۋمەت ءومىرىنىڭ ءوزىنىڭ ەرەكشەلىگىنەن بولار. ءجاسوسپىرىم ءبارىن ءوزىم ىستەي الام، «سەندەر مەنى ءالى بالا دەپ ويلايسىڭدار» دەپ نارازىلىق بىلدىرسە دە ونىڭ قولىنان ءالى دە كوپ نارسەلەر كەلە بەرمەيدى. بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگى، ءار جاسقا ءتان بولاتىن داعدارىستاردىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ءتۇسىندىرىپ، ولاردان بالانى قيىندىقسىز الىپ شىعۋعا كومەك كورسەتۋگە اتا - اناعا كومەككە كەلەتىن – ءمۇعالىم. ويتكەنى مەكتەپ جاسىنداعى بالانىڭ كوبىنە كوپ نەگىزگى ارەكەتى – وقۋ. وقۋ بارىسىندا ول بىلىمگە، قارىم - قاتىناسقا، يماندىلىق ادامگەرشىلىككە ۇيرەنەدى. سوندا ءمۇعالىمنىڭ جەكە باس ۇلگىسى، ءسوزى مەن ءىسىنىڭ سايكەستىلىگى، تالاپشىلدىعى وتباسىندا باعا جەتپەس قۇرالىنا اينالادى. بالا تاربيەسى بولاشاق كەپىلى، وتباسى مەن مۇعالىمدەر قاۋىمىنىڭ ابىرويلى ءىسى. تاربيەنىڭ ناتيجەلىگى تەرەڭ تامىرلى تاربيەنى بويىنا دارىتقان ورتادا بولماق. ول اتا - انالار ءوز مىندەتىن جەكە تۇسىنگەندە، مۇعالىمدەرمەن ىنتىماقتاستىقتا بولعان جاعدايدا العا باسادى.
«سۋرەتتەگى وي» قاتىسۋشىلار سۋرەت سالىنعان ۇلەستىرمەلەر بەرەدى. بۇدان نە كورىپ تۇرمىز؟ سۋرەتتەر بويىنشا ءوز ويلارىن نە تۇسىنگەندەرىن ايتىپ ورتاعا سالادى.
1 – توپقا تاپسىرما:
1. اق قاعازعا سالىنعان ءتورتبۇرىش ىشىندە قارا نۇكتە ورنالاسقان.
1. تاپسىرمانىڭ جاۋابى: ورتاسىندا قارا نۇكتەسى بار، اق كەڭەستىك. بۇل بالا العاش دۇنيەگە كەلگەندە اق قاعازداي، سول قاعازعا اتا اناسىمەن بىزدەردىڭ سالعان بەينەمىز قانشالىقتى ءدۇرىس بولسا، سول ناتيجەسىمەن سالىستىرۋعا بولادى.... 2. – توپقا تاپسىرما: جارقىن شۋاعىن توككەن كۇن استىندا ءار ۇلتتىڭ ءۇش بالاسى قول ۇستاسىپ تۇرعانى بەينەلەنگەن.
2. « سىرتقى تۇستەرى ءار ءتۇرلى بولعانىمەن بۇل بالالاردىڭ جان دۇنيەسى بىردەي، سوندىقتان ۇلاعاتتى ۇستازدار ولارعا كۇن ساۋلەسىندەي بىردەي مەيىرىم شۋاعىن توگەدى.....»
3. تاپسىرما: بىرەۋدى نۇسقاپ تۇرعان سۇق ساۋساقتى بەينەلەۋ.
3. ءبىز سۇق ساۋساعىمىزبەن وزگەنى كورسەتىپ تۇرعاندا وزگە ءۇش ساۋساعىمىزبەن ءوزىمىزدى كورسەتكەنىمىزدى اڭعارا بەرمەيمىز. ەندەشە، ءبىز الدەكىمدى كىنالاعاندا، ءوزىمىزدىڭ كۇنامىز بار ما، جوق پا، وسى جاعىنا كوڭىل ءبولۋىمىز قاجەت. كىنانى وزگەدەن ەمەس، وزىمىزدەن ىزدەيىك.....
4. تاپسىرما: تۇنگى اسپان، جىمىڭداعان جۇلدىزدار، جارىعى سونبەگەن ءبىر ءۇي بەينەلەنگەن 4.»ءتۇن. اينالا جىم جىرت. اسپاندا جىمىڭداعان جۇلدىزدار، ەل ۇيقىدا، ءبىراق وياۋ ءبىر كىسى بار. ول ءمۇعالىم. ول قانشا جىل ۇستاز بولعانىمەن، جۇمىستا، ۇيدە دە، ەرتەڭگى ساباعىنا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن دايىندالىپ كەلەدى..... تۇلعانىڭ وزىنە سەنىمدىلىگىن پسيحولوگيالىق اۋەندى تەراپيا ەندى بويلارىڭىزدى ەركىن ۇستاپ ورىندىقتارىڭىزعا جايلانىپ وتىرىڭىز، ءبىز بارلىعىمىز ساياحاتقا شىعىپ كەلەيىك. كوزدەرىڭىزدى جۇمىپ، قولدارىڭىزدى العا بوس ۇستاڭىزدار. ءبىز ۇزاق جولعا شىعامىز. ۇزاق جول. سول قيىن جولدارمەن ءجۇرىپ كەلەمىز. اسپاندا اپپاق اقشا بۇلتتار. وڭ جاعىمىزعا قارايمىز. وڭ جاعىمىزدا بيىك تاۋ. دالانىڭ تازا ءيىسى ءمۇرىندارىڭىزدا كەلەدى. قانداي كەرەمەت! اسقار تاۋدىڭ ادەمى سۋرەتىن كوزىمىزبەن كورگەن. سول جاعىمىزعا قارايمىز. سول جاعىمىزدا سارقىراپ اعىپ جاتقان وزەن سۋدىڭ دىبىسى قۇستارمەن ۇندەسىپ جاتىر. ءجۇرىپ كەلەمىز الدىمىزدان ۇلكەن ءبىر ب ا ق كەزىكتى، جاقىنداپ كەلەمىز. باقتا الما اعاشتارىنان وزىمىزگە كەرەك ءبىراز المالار تەرىپ العان ەدىك. ءجۇرىپ كەلەمىز. بۇگىنگى الدارىڭىزدان بىرەۋلەرىڭىزدىڭ اتا انالارىڭىز، بىرەۋلەرىڭىزدىڭ بالارىڭىز شىقتى. اكەلگەن عاجايىپ المالارىڭىزدى ۇلەستىرىپ جاتىرسىز. الما جەگەن اتا انالارىڭىزدا دا، بالالار دا ءماز. بۇل كەزەڭدە ومىردەگى ءبىر باقىتتى كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى ەمەس پە؟ ەندى كوزدەرىڭىزدى جايلاپ قانا اشىڭىزدار. جاتتىعۋ «سويلەمدى اياقتا» وقۋشىلارعا سويلەمنىڭ باسى جازىلعان پاراقتار بەرىلەدى. ەكى توپ سول سويلەمدى اياقتايدى. مىسالى:
- ءبىز باقىتتىمىز، ويتكەنى......
- ءبىز تاتۋمىز، ويتكەنى.......
- ءبىز ءبىر بىرىمىزگە سەنەمىز، ويتكەنى......
– ءبىز قۋانىشتىمىز، ويتكەنى....
- ءبىز قايىرىمدىمىز، ويتكەنى.........
- ءبىز ۇنەمى باقىتتى بولۋعا كۇرەسەمىز، ويتكەنى......
جاعداياتتى شەشۋ.
1 - جاعداي «ءومىردىڭ قيىندىعىنا تاپ بولعان جىگىت» جاس ستۋدەنت جىگىت ساباقتان كەلە جاتىپ، بۇرىن وزىمەن بىرگە وقىعان دوسى، ءارى سىنىپتاسىن كورەدى. قاسىنداعى سىنىپتاس دوسى ستۋدەنت جىگىتكە ءبىر جەرگە بارىپ قىدىرۋدى ۇسىنادى. ستۋدەنت جىگىتكە ەشقانداي جامان وي كەلمەيدى. ولار جاستاردىڭ جينالعان جەرىنە كەلەدى. ودان ونىڭ ارتى ويىن ساۋىققا اينالىپ، سىنىپتاسى ستۋدەنتى قۇمار ويىنعا يتەرمەلەيدى. ستۋدەنت جىگىت اۋەل باستا باس تارتقانىمەن، ونى سىنىپتاسى كوندىرەدى. باستامادا اقشانى ۇتا باستايدى. سوڭىنان قارىز بولىپ قالعانىن بايقاماي دا قالادى. بۇل ويىنداعى جىگىتتەر ستۋدەنت جىگىتتىڭ سىنىپتاسىمەن بايلانىسى بار. ولار ستۋدەنتتى بىرىگىپ قارىزعا باتىرۋدى ويلاستىرعان ەكەن. سىنىپتاسىنىڭ نيەتى قارا بولاتىن. ولار ستۋدەنت جىگىتتەن قارىزىن بەرۋدى تالاپ ەتتى. جىگىتتىڭ باسى قاتۋدا توپقا سۇراق: ستۋدەنت جىگىتتىڭ تاعدىرى نە بولماق؟ تىعىرىقتان شىعۋدىڭ جولى قانداي؟
«وي ءتۇيىنى» ءار توپ ەكى ءتۇرلى تۇستەر تاڭداپ الاسىڭدار.
1 - توپ. تاڭداعان ءتۇسى قىزىل، جاسىل. (گۇلدەر جاساۋ) ۇستازدارىمىزدان العان ءبىلىمىمىز بەن تاربيەنىڭ ارقاسىندا وتانىمىز سۇيەتىن پاتريوتتار بولىپ وسەمىز. وسى گۇلدى ۇستازدارىمىزعا سىيلايمىز.
2 – توپ تاڭداعان ءتۇسى كوك، سارى. (قازاقستان تۋىن بەينەلەيدى) ۇستازدارىڭىزدىڭ ەڭبەكتەرىن اقتاپ ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ءبىلىمدى ۇرپاعى بولىپ، ءتىلىمىزدى، ءدىنىمىزدى قۇرمەتتەي وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ تۋىن بيىككە كوتەرۋگە ۇمتىلامىز.
رەفلەكسيا. وقۋشىلار بۇگىنگى ترەنينگتەر قانداي وي تۇيگەندەرى تۋرالى ەموسيالىق بەلگىلەرمەن بەلگىلەپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
قورىتىندىلاۋ. بۇل سىزدەردىڭ ءومىر جولىمەن بارىپ، ءبىلىم قۋعان كەزىڭىز. العان المالارىڭىز ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ ۇشتاسقان جەمىسى.
جاتتىعۋ «جىلى تىلەك سىيلاۋ» بالالارعا ءتۇرلى ءتۇستى جۇلدىزشالار بەرىلەدى. ولار قاسىندا وتىرعان قاتىسۋشىعا جۇلدىزشانىڭ ىشىنە جىلى تىلەك جازىپ، سىيلايدى. ترەنينگكە قاتىسقاندارعا العىس ءبىلدىرۋ ساتىمەن اياقتايمىز.
№2 ورتا مەكتەپ - ليسەيىنىڭ پەداگوگ - پسيحولوگى
كەرەيبايەۆا قۇرالاي بايتەن قىزى
ءبىز باقىتتى ءومىردى تاڭدايمىز اتتى پسيحولوگيالىق ترەنينگى
ماقساتى: جاسوسپىرىمدەردىڭ وتپەلى كەزەڭدەرىندەگى ۇدەرىس تۋرالى مالىمەت تولىقتىرۋ. ءومىردى باعالاي بىلۋگە، ءومىردىڭ قۇندىلىقتارىن تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ. وقۋشىلار اراسىندا جاعىمدى پسيحولوگيالىق قاتىناس تۋدىرۋ.
مىندەتى: 1. توپ ۇيىمشىلدىعىڭ ەمپاتيا سەزىمىن دامىتۋ، جاعىمدى كوڭىل - كۇي قالىپتاستىرۋ.
2. قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىر - بىرىمەن قارىم - قاتىناس جاساۋداعى كەدەرگىلەرىن جويۋ جانە بىرىكتىرۋ.
كورنەكىلىكتەر: ۆاتمان، قارىنداشتار، سويلەمدەر جازىلعان كەستە قاعازدار، ءجىپ ويىنعا، ءتۇرلى ءتۇستى قاعازداردان قيىلعان جۇلدىزشالار ت ب قاتىسۋشىلار: 7 - 8 سىنىپ وقۋشىلار
ترەنينگتىڭ ەرەجەسى:
1. ءبىر - ءبىرىمىزدى تىڭدايمىز؛
2. دوستارىممەن جاقسى قارىم - قاتىناس؛
3. ۋاقىتتى ۇنەمدەيمىز؛
4. بەلسەندىلىك كورسەتەمىز.
5. ماڭىزدى نارسەلەردى عانا ايتامىز.
6. ءوز ويىمىزدى اشىق ايتا بىلۋگە ۇيرەنەمىز
پسيحولوگ:
«ءومىر - سەنىڭ جارقىلدايتىن اسپانىڭ،
ءومىر - سەنىڭ سارقىلمايتىن داستانىڭ» - دەمەكشى، ءومىردىڭ ءمانىن قۇندىلىعىن ءتۇسىندىرۋ ماقساتىندا « ءبىز باقىتتى ءومىردى تاڭدايمىز» اتتى پسيحولوگيالىق ترەنينگىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. عابيت مۇسىرەپوۆ اتامىز ايتقانداي: « ماحاببات، دوستىق، باۋىرمالدىق - ادامنىڭ ەڭ ءبىر اسىل قاسيەتتەرى « پسيحولوگ: بارىسى: «ورمەكشى تورى» (پاۋتينا) جاتتىعۋى ۇلكەن ورالعان ءجىپتى مەن باستاپ ۇشىن وزىمە الىپ قالىپ، ورامانى قارسى تۇرعان بالاعا ءوزىم تۋرالى قىسقاشا مالىمەت ايتىپ بەرەمىن. ول بالا ءوزى تۋرالى ايتىپ كەلەسى بالاعا بەرەدى. وسىلايشا بارلىق بالالار قامتىلۋ كەرەك. سوندا ءبىز ورمەكشىنىڭ تورىن جاسادىق. ەندى كەرىسىنشە سوڭعى بالا وزىنە قاي بالا ءجىپتى بەردى سول بالاعا ول تۋرالى ەسىنە ساقتاعانىن ايتىپ قايتارىپ بەرەدى. وسىلايشا ورالعان ءجىپ ماعان قايتىپ كەلۋ كەرەك.
شاعىن – ءدارىس. ءجاسوسپىرىم جاسىنداعىلاردى ءتيىستى ادەبيەتتەردە «قيىن»، «وزگەرىلۋ»، «اۋىسۋ جاستارى» دەپ اتايدى. سوڭعى جاعدايدا «اۋىسۋ جاسىندا» ءجاسوسپىرىم بالالىق كەزەڭدەردەن ەرەسەك جاسىنا اۋىسادى. ءجاسوسپىرىم وزگە جاستارعا قاراعاندا پەداگوگتار پەن ءتيىستى ادەبيەتتەرگە كوپ اڭگىمە بولىپ، ءجيى كوتەرىلەدى. سەبەبى بۇل كەزەڭدە ونىڭ پسيحيكالىق دامۋ ەرەكشەلىگى جاس بالامەن ەرەسەكتەرگە قاراعاندا الدە قايدا وزگەشە بولادى. بۇل كەزەڭگە ءتان تاعى ءبىر ەرەكشەلىك ءجاسوسپىرىم بارلىق نارسەنى ءوز بەتىمەن ورىنداپ، ۇلكەن ادامداردىڭ قامقورلىعىمەن اقىل كەڭەسىنەن قۇتىلعىسى كەلەدى. ءجاسوسپىرىمنىڭ ەرەسەكتەن ايىرماشىلىعى تەك ۇلكەن ادامدارمەن قاتىناسىنىڭ وزگەشە كەلەتىندەي ەمەس، سونىمەن قاتار بيولوگيالىق دامۋى (جىنىس ت. ب جەتىلۋى) جاعىنان كەڭىنەن ءورىس الاتىنىندا. ال جالپى العاندا ءجاسوسپىرىم تىڭ وزگەشە سيپاتتا كەلەدى. مىسالى، ءجاسوسپىرىم تومەنگى كلاستاردا وقىپ جۇرگەندە ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى تەك جاتتاپ الاتىن بولسا، ءجاسوسپىرىم جاسىندا ءۇي تاپسىرماسىن ءوز سوزىمەن تۇسىنىكتى ەتىپ ايتۋعا تالپىنادى. كەيبىر ءجاسوسپىرىم جاستاعىلار وسى كەزەڭدە بۇرىنعى قالپىنان ۇلكەن ادامدارمەن قارىم - قاتىناستا بولعاندا مەيىرىمدى، سىپايى كەلسە ەندى ورەسكەل تۇردە، ياعني ءتارتىپ بۇزۋعا يكەم كەلەدى. وسى ماسەلەنى انىقتاۋدان زەرتتەۋشىلەر اراسىندا تالاس بار. دەگەنمەن پسيحيكانىڭ بۇل ەرەكشەلىگى جاسوسپىرىمدە الەۋمەت ءومىرىنىڭ ءوزىنىڭ ەرەكشەلىگىنەن بولار. ءجاسوسپىرىم ءبارىن ءوزىم ىستەي الام، «سەندەر مەنى ءالى بالا دەپ ويلايسىڭدار» دەپ نارازىلىق بىلدىرسە دە ونىڭ قولىنان ءالى دە كوپ نارسەلەر كەلە بەرمەيدى. بالانىڭ جاس ەرەكشەلىگى، ءار جاسقا ءتان بولاتىن داعدارىستاردىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ءتۇسىندىرىپ، ولاردان بالانى قيىندىقسىز الىپ شىعۋعا كومەك كورسەتۋگە اتا - اناعا كومەككە كەلەتىن – ءمۇعالىم. ويتكەنى مەكتەپ جاسىنداعى بالانىڭ كوبىنە كوپ نەگىزگى ارەكەتى – وقۋ. وقۋ بارىسىندا ول بىلىمگە، قارىم - قاتىناسقا، يماندىلىق ادامگەرشىلىككە ۇيرەنەدى. سوندا ءمۇعالىمنىڭ جەكە باس ۇلگىسى، ءسوزى مەن ءىسىنىڭ سايكەستىلىگى، تالاپشىلدىعى وتباسىندا باعا جەتپەس قۇرالىنا اينالادى. بالا تاربيەسى بولاشاق كەپىلى، وتباسى مەن مۇعالىمدەر قاۋىمىنىڭ ابىرويلى ءىسى. تاربيەنىڭ ناتيجەلىگى تەرەڭ تامىرلى تاربيەنى بويىنا دارىتقان ورتادا بولماق. ول اتا - انالار ءوز مىندەتىن جەكە تۇسىنگەندە، مۇعالىمدەرمەن ىنتىماقتاستىقتا بولعان جاعدايدا العا باسادى.
«سۋرەتتەگى وي» قاتىسۋشىلار سۋرەت سالىنعان ۇلەستىرمەلەر بەرەدى. بۇدان نە كورىپ تۇرمىز؟ سۋرەتتەر بويىنشا ءوز ويلارىن نە تۇسىنگەندەرىن ايتىپ ورتاعا سالادى.
1 – توپقا تاپسىرما:
1. اق قاعازعا سالىنعان ءتورتبۇرىش ىشىندە قارا نۇكتە ورنالاسقان.
1. تاپسىرمانىڭ جاۋابى: ورتاسىندا قارا نۇكتەسى بار، اق كەڭەستىك. بۇل بالا العاش دۇنيەگە كەلگەندە اق قاعازداي، سول قاعازعا اتا اناسىمەن بىزدەردىڭ سالعان بەينەمىز قانشالىقتى ءدۇرىس بولسا، سول ناتيجەسىمەن سالىستىرۋعا بولادى.... 2. – توپقا تاپسىرما: جارقىن شۋاعىن توككەن كۇن استىندا ءار ۇلتتىڭ ءۇش بالاسى قول ۇستاسىپ تۇرعانى بەينەلەنگەن.
2. « سىرتقى تۇستەرى ءار ءتۇرلى بولعانىمەن بۇل بالالاردىڭ جان دۇنيەسى بىردەي، سوندىقتان ۇلاعاتتى ۇستازدار ولارعا كۇن ساۋلەسىندەي بىردەي مەيىرىم شۋاعىن توگەدى.....»
3. تاپسىرما: بىرەۋدى نۇسقاپ تۇرعان سۇق ساۋساقتى بەينەلەۋ.
3. ءبىز سۇق ساۋساعىمىزبەن وزگەنى كورسەتىپ تۇرعاندا وزگە ءۇش ساۋساعىمىزبەن ءوزىمىزدى كورسەتكەنىمىزدى اڭعارا بەرمەيمىز. ەندەشە، ءبىز الدەكىمدى كىنالاعاندا، ءوزىمىزدىڭ كۇنامىز بار ما، جوق پا، وسى جاعىنا كوڭىل ءبولۋىمىز قاجەت. كىنانى وزگەدەن ەمەس، وزىمىزدەن ىزدەيىك.....
4. تاپسىرما: تۇنگى اسپان، جىمىڭداعان جۇلدىزدار، جارىعى سونبەگەن ءبىر ءۇي بەينەلەنگەن 4.»ءتۇن. اينالا جىم جىرت. اسپاندا جىمىڭداعان جۇلدىزدار، ەل ۇيقىدا، ءبىراق وياۋ ءبىر كىسى بار. ول ءمۇعالىم. ول قانشا جىل ۇستاز بولعانىمەن، جۇمىستا، ۇيدە دە، ەرتەڭگى ساباعىنا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكپەن دايىندالىپ كەلەدى..... تۇلعانىڭ وزىنە سەنىمدىلىگىن پسيحولوگيالىق اۋەندى تەراپيا ەندى بويلارىڭىزدى ەركىن ۇستاپ ورىندىقتارىڭىزعا جايلانىپ وتىرىڭىز، ءبىز بارلىعىمىز ساياحاتقا شىعىپ كەلەيىك. كوزدەرىڭىزدى جۇمىپ، قولدارىڭىزدى العا بوس ۇستاڭىزدار. ءبىز ۇزاق جولعا شىعامىز. ۇزاق جول. سول قيىن جولدارمەن ءجۇرىپ كەلەمىز. اسپاندا اپپاق اقشا بۇلتتار. وڭ جاعىمىزعا قارايمىز. وڭ جاعىمىزدا بيىك تاۋ. دالانىڭ تازا ءيىسى ءمۇرىندارىڭىزدا كەلەدى. قانداي كەرەمەت! اسقار تاۋدىڭ ادەمى سۋرەتىن كوزىمىزبەن كورگەن. سول جاعىمىزعا قارايمىز. سول جاعىمىزدا سارقىراپ اعىپ جاتقان وزەن سۋدىڭ دىبىسى قۇستارمەن ۇندەسىپ جاتىر. ءجۇرىپ كەلەمىز الدىمىزدان ۇلكەن ءبىر ب ا ق كەزىكتى، جاقىنداپ كەلەمىز. باقتا الما اعاشتارىنان وزىمىزگە كەرەك ءبىراز المالار تەرىپ العان ەدىك. ءجۇرىپ كەلەمىز. بۇگىنگى الدارىڭىزدان بىرەۋلەرىڭىزدىڭ اتا انالارىڭىز، بىرەۋلەرىڭىزدىڭ بالارىڭىز شىقتى. اكەلگەن عاجايىپ المالارىڭىزدى ۇلەستىرىپ جاتىرسىز. الما جەگەن اتا انالارىڭىزدا دا، بالالار دا ءماز. بۇل كەزەڭدە ومىردەگى ءبىر باقىتتى كۇندەردىڭ ءبىر كۇنى ەمەس پە؟ ەندى كوزدەرىڭىزدى جايلاپ قانا اشىڭىزدار. جاتتىعۋ «سويلەمدى اياقتا» وقۋشىلارعا سويلەمنىڭ باسى جازىلعان پاراقتار بەرىلەدى. ەكى توپ سول سويلەمدى اياقتايدى. مىسالى:
- ءبىز باقىتتىمىز، ويتكەنى......
- ءبىز تاتۋمىز، ويتكەنى.......
- ءبىز ءبىر بىرىمىزگە سەنەمىز، ويتكەنى......
– ءبىز قۋانىشتىمىز، ويتكەنى....
- ءبىز قايىرىمدىمىز، ويتكەنى.........
- ءبىز ۇنەمى باقىتتى بولۋعا كۇرەسەمىز، ويتكەنى......
جاعداياتتى شەشۋ.
1 - جاعداي «ءومىردىڭ قيىندىعىنا تاپ بولعان جىگىت» جاس ستۋدەنت جىگىت ساباقتان كەلە جاتىپ، بۇرىن وزىمەن بىرگە وقىعان دوسى، ءارى سىنىپتاسىن كورەدى. قاسىنداعى سىنىپتاس دوسى ستۋدەنت جىگىتكە ءبىر جەرگە بارىپ قىدىرۋدى ۇسىنادى. ستۋدەنت جىگىتكە ەشقانداي جامان وي كەلمەيدى. ولار جاستاردىڭ جينالعان جەرىنە كەلەدى. ودان ونىڭ ارتى ويىن ساۋىققا اينالىپ، سىنىپتاسى ستۋدەنتى قۇمار ويىنعا يتەرمەلەيدى. ستۋدەنت جىگىت اۋەل باستا باس تارتقانىمەن، ونى سىنىپتاسى كوندىرەدى. باستامادا اقشانى ۇتا باستايدى. سوڭىنان قارىز بولىپ قالعانىن بايقاماي دا قالادى. بۇل ويىنداعى جىگىتتەر ستۋدەنت جىگىتتىڭ سىنىپتاسىمەن بايلانىسى بار. ولار ستۋدەنتتى بىرىگىپ قارىزعا باتىرۋدى ويلاستىرعان ەكەن. سىنىپتاسىنىڭ نيەتى قارا بولاتىن. ولار ستۋدەنت جىگىتتەن قارىزىن بەرۋدى تالاپ ەتتى. جىگىتتىڭ باسى قاتۋدا توپقا سۇراق: ستۋدەنت جىگىتتىڭ تاعدىرى نە بولماق؟ تىعىرىقتان شىعۋدىڭ جولى قانداي؟
«وي ءتۇيىنى» ءار توپ ەكى ءتۇرلى تۇستەر تاڭداپ الاسىڭدار.
1 - توپ. تاڭداعان ءتۇسى قىزىل، جاسىل. (گۇلدەر جاساۋ) ۇستازدارىمىزدان العان ءبىلىمىمىز بەن تاربيەنىڭ ارقاسىندا وتانىمىز سۇيەتىن پاتريوتتار بولىپ وسەمىز. وسى گۇلدى ۇستازدارىمىزعا سىيلايمىز.
2 – توپ تاڭداعان ءتۇسى كوك، سارى. (قازاقستان تۋىن بەينەلەيدى) ۇستازدارىڭىزدىڭ ەڭبەكتەرىن اقتاپ ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ ءبىلىمدى ۇرپاعى بولىپ، ءتىلىمىزدى، ءدىنىمىزدى قۇرمەتتەي وتىرىپ، ەلىمىزدىڭ تۋىن بيىككە كوتەرۋگە ۇمتىلامىز.
رەفلەكسيا. وقۋشىلار بۇگىنگى ترەنينگتەر قانداي وي تۇيگەندەرى تۋرالى ەموسيالىق بەلگىلەرمەن بەلگىلەپ، ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى.
قورىتىندىلاۋ. بۇل سىزدەردىڭ ءومىر جولىمەن بارىپ، ءبىلىم قۋعان كەزىڭىز. العان المالارىڭىز ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ ۇشتاسقان جەمىسى.
جاتتىعۋ «جىلى تىلەك سىيلاۋ» بالالارعا ءتۇرلى ءتۇستى جۇلدىزشالار بەرىلەدى. ولار قاسىندا وتىرعان قاتىسۋشىعا جۇلدىزشانىڭ ىشىنە جىلى تىلەك جازىپ، سىيلايدى. ترەنينگكە قاتىسقاندارعا العىس ءبىلدىرۋ ساتىمەن اياقتايمىز.
You Might Also Like
