سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ
بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ
كوشباسشىمىزدىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى حالىقتان قىزۋ قولداۋ تاپقان كەشەگى تۇعىرناماسىن شيرەك عاسىردى ارتقا تاستاعان تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ جاھاندانۋ داۋىرىندەگى رۋحاني كەڭىستىگىمىزدىڭ جاڭا باستاۋى دەپ باعالاۋىمىز كەرەك. ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆتىڭ بۇل ماقالاسى ەل دامۋىنىڭ جارقىن ۇلگىسى مەن ناقتى قادامدارىن كورسەتەتىن كەلەلى وي، ساليقالى پىكىر، باتىل شەشىمدەرگە قۇرىلعان ماڭىزدى قۇجات. بۇل ماقالادا سانانى جاڭعىرتۋ، ۇلتتىق بولمىستان، ۇلتتىق كودتان ايىرىلىپ قالماي، ونى الەمدىك قۇندىلىقتارمەن ۇيلەستىرىپ، قازاقستاننىڭ يگىلىگىنە جاراتۋ جولىنداعى ماقسات - مۇددەلەر تۋرالى وزەكتى ماسەلە كوتەرىلىپ وتىر. وندا ەل پرەزيدەنتى قازاقستان ءۇشىن قايتا تۇلەۋدىڭ ايىرىقشا ماڭىزدى ەكى ۇدەرىسى – ساياسي رەفورما مەن ەكونوميكالىق جاڭعىرۋدى قولعا الا وتىرىپ، ءبىرتۇتاس ۇلت بولۋ ءۇشىن بولاشاققا قالاي قادام باساتىنىن جانە بۇقارالىق سانانى قالاي وزگەرتەتىنى جونىندە الىستى بولجايتىن كوزقاراستارىمەن بولىسەدى.

مەملەكەت باسشىسى اتالمىش جاڭعىرۋدىڭ نەگىزگى قىزمەتى مەن ەرەكشەلىكتەرىنە وي جۇگىرتىپ، بۇل جاڭعىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالادى: «جاڭعىرۋ اتاۋلى بۇرىنعىداي تاريحي تاجىريبە مەن ۇلتتىق داستۇرلەرگە شەكەدەن قاراماۋعا ءتيىس. كەرىسىنشە، زامانا سىنىنان سۇرىنبەي وتكەن وزىق داستۇرلەردى تابىستى جاڭعىرۋدىڭ ماڭىزدى العىشارتتارىنا اينالدىرا ءبىلۋ قاجەت. ەگەر جاڭعىرۋ ەلدىڭ ۇلتتىق - رۋحاني تامىرىنان ءنار الا الماسا، ول اداسۋعا باستايدى. سونىمەن بىرگە، رۋحاني جاڭعىرۋ ۇلتتىق سانانىڭ ءتۇرلى پوليۋستەرىن قيىننان قيىستىرىپ، جاراستىرا الاتىن قۇدىرەتىمەن ماڭىزدى». ساياسي، ەكونوميكالىق رەفورمالاردا ەگەمەندى ەلىمىز ءبىرقاتار جاقسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەنى بارشاعا ءمالىم. ول ادامي قۇندىلىقتار، رۋحاني قازىنا، جاستاردى تاربيەلەۋ، ولاردىڭ بويىنا پاتريوتتىق رۋحتى سىڭىرە ءبىلۋ جۇمىسىندا رۋحاني سالاعا باسىمدىق بەرۋدىڭ قاجەتتىلىگىن العا قويىپ وتىر. بۇل دەگەنىمىز – ۇلتىمىزدىڭ بارلىق ۇلتتىق سالت - داستۇرلەرىن، مەملەكەتتىك ءتىلىمىز بەن ادەبيەتىمىزدى، مادەنيەتىمىزدى، ۇلتتىق رۋحىمىزدى جاڭعىرتۋ دەگەن اسىل ۇعىمعا كەلىپ سايادى. ەلباسىمىزدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋعا، رۋحانياتقا، ءبىلىم، عىلىمعا ماڭىز بەرۋى – ۇلكەن كورەگەندىك پەن ۇلتتىڭ العا ىلگەرلەۋىن جىلدام قارقىنمەن جىلجىتاتىن قوزعاۋشى كۇش. بۇل – تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ باقىتتى بولاشاعى مەن الاڭسىز كەلەشەگى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان جۇمىس. ويتكەنى، رۋحاني بايلىقتىڭ كەمەل بولعانى بۇل جەكە ازاماتتارىمىز ءۇشىن دە، ءاربىر جەكە تۇلعادان قۇرالعان قوعام، تۋعان ەلىمىز ءۇشىن دە وتە ماڭىزدى ۇدەرىس.

ن. ءا. نازاربايەۆ بۇل رەتتە، تۇتاس قوعامنىڭ جانە ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ ساناسىن جاڭعىرتۋدىڭ بىرنەشە باعىتىنا جەكە - جەكە توقتالادى. «سانانى جاڭعىرتۋدىڭ» مازمۇنىن نەگىزدەي وتىرىپ، پرەزيدەنت جاڭعىرۋدىڭ التى باعىتىن بەلگىلەيدى:
1. باسەكەگە قابىلەتتىلىك؛
2. پراگماتيزم؛
3. ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ؛
4. ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى؛
5. قازاقستاننىڭ ريەۆوليۋسيالىق ەمەس، ەۆوليۋسيالىق دامۋى؛
6. سانانىڭ اشىقتىعى.

اتالمىش باعىتتاردىڭ ءبارى بارىنشا وزەكتەندىرىلگەن جانە ۋاقىتتىڭ تالاپتارىنا ناقتى جاۋاپ بەرەدى. «ماڭگىلىك ەل» بولۋىمىز ءۇشىن بىزگە اۋاداي قاجەتتى قاسيەتتەر مەن قۇندىلىقتاردىڭ قاينارى توعىسىپ، اقىل - پاراساتى تولىسقان، عالامدىق عىلىمدى يگەرگەن ادامدار كوپ بولسا، ەلىمىز وركەنيەتتى، باسەكەگە قابىلەتتى بولاتىنى اقيقات. «بولاشاقتا ۇلتتىڭ تابىستى بولۋى ونىڭ تابيعي بايلىعىمەن ەمەس، ادامدارىنىڭ باسەكەلىك قابىلەتىمەن ايقىندالادى… سوندىقتان، ءاربىر قازاقستاندىق، سول ارقىلى تۇتاس ۇلت ءححى عاسىرعا لايىقتى قاسيەتتەرگە يە بولۋى كەرەك. مىسالى، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق، شەت تىلدەرىن ءبىلۋ، مادەني اشىقتىق سياقتى فاكتورلار اركىمنىڭ العا باسۋىنا ءسوزسىز قاجەتتى العىشارتتاردىڭ ساناتىندا. سول سەبەپتى، «سيفرلى قازاقستان»، «ءۇش تىلدە ءبىلىم بەرۋ»، «مادەني جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىم» سياقتى باعدارلامالار – ۇلتىمىزدى، ياعني بارشا قازاقستاندىقتاردى ءححى عاسىردىڭ تالاپتارىنا دايارلاۋدىڭ قامى»، – دەپ اشىپ كورسەتەدى. باسەكەگە قابىلەتتىلىك ساياسات پەن ەكونوميكادا، ءبىلىم، عىلىمدا، تەحنولوگيادا، ياعني بارلىق سالادا بولۋى ءتيىس. لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – ماڭگىلىك ەلدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ باسى بولسا، «تۋعان جەر»باعدارلاماسى جاڭا عاسىرداعى الەمدىك، وڭىرلىك، ىشكى - سىرتقى تاۋەكەلدەرگە قارسى تۇرا الاتىن وتانشىلدىق تاربيەنىڭ، ۇلتجاندىلىقتىڭ كەپىلى بولماق.
سونداي - اق،«قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» جوباسى جالپىۇلتتىق قاسيەتتى ورىنداردى جانە اسا قاستەرلى جەرلەردى ساقتاۋعا، ءارى ەلدەگى تۋريستىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسىن ىسكە اسىرۋ قازاقستاندى ءوز شىعارماشىلىعى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە تانىتاتىن كوپتەگەن تالانتتارعا جول اشادى.

«قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسى بۇگىنگى زامانداستارىمىزدىڭ ءتۇرلى سالالارداعى جەتىستىكتەرىن دارىپتەۋدى قامتاماسىز ەتەدى جانە جاستاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى بولادى. بۇل تاپسىرمالار مەملەكەتتىڭ جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ بارلىق يدەولوگيالىق جۇمىسىنىڭ ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆاداعى نەگىزى بولادى. نازاربايەۆ ايتقانداي: «بولاشاقتىڭ نەگىزى، ءبىلىم وردالارىنىڭ اۋديتوريالارىندا قالانادى». «جاڭا گۋمانيتارلىق ءبىلىم. قازاق تىلىندەگى 100 جاڭا وقۋلىق» جوباسىن جۇزەگە اسىرىپ، قوعامدىق جانە گۋمانيتارلىق عىلىمداردى وقىتۋدىڭ جاڭا دەڭگەيىنە شىعۋ مىنا ماقساتتارعا قول جەتكىزۋدى كوزدەيدى: – ەلىمىزدىڭ بارلىق جوعارعى وقۋ ورىندا - رىندا گۋمانيتارلىق عىلىم كافەدرالارىن قايتا قۇرۋ؛ – گۋمانيتارلىق ءبىلىمنىڭ بارلىق باعىتتارى بويىنشا الەمدەگى ەڭ ۇزدىك 100 كىتاپتى قازاق تىلىنە اۋدارۋ؛ – مەملەكەتتىك ەمەس ۇلتتىق اۋدارما بيۋروسىن قۇرۋ. وقۋلىقتاردى قازاق تىلىنە اۋدارۋ جوباسىنىڭ جيىنتىق اسەرى 2018 - 2019 جىلداردان باستاپ ەلىمىزدەگى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى قوعامدىق جانە گۋمانيتارلىق عىلىمدار بويىنشا الەمدە ۇزدىك وقۋ ۇلگىلەرى بولىپ تابىلاتىن كىتاپتارمەن وقۋدى باستايدى.

سونداي - اق، ەلباسى ءوز ماقالاسىندا قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ قالۋ، وركەنيەتتىڭ جاقسىسىن الىپ، جامانىنان جيرەنۋ جونىندە وتە قۇندى پىكىرلەر ايتتى. ەندىگى مىندەت – وسى ايتىلعانداردى ىسكە اسىرۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋ.
باسەكە بولعان جەردە ءاربىر تۇلعا ءوزىنىڭ ەڭ ساپالى قىزمەت ءتۇرىن ۇسىنادى. ءبىلىم مەن تاربيەسى عاجايىپ تۇردە ۇندەسكەن، ۇلتتىق يدەولوگياسى تەمىرقازىعىنا اينالعان تابىستى ەل بولۋىمىز ءۇشىن جاقسىلىققا ۇمتىلىپ، جامانشىلىقتان ارىلىپ، سانالى تۇردە بارلىق قاسيەتتەرىمىزدى ىزگىلەندىرىپ، سانانى رۋحاني جاعىنان ۇنەمى جەتىلدىرىپ، دامىتىپ وتىرۋعا ءتيىستىمىز. ەڭ باستىسى – باعىت - باعدارىمىز انىق، جولىمىز جارقىن.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما