بولىس بولدىم، مىنەكي، ءماز بولادى بولىسىڭ ولەڭدەرى
ابايتانۋ 9 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «بولىس بولدىم، مىنەكي»، «ءماز بولادى بولىسىڭ» ولەڭدەرى
ساباقتىڭ جالپى ماقساتى: «بولىس بولدىم، مىنەكي»، «ءماز بولادى بولىسىڭ» ولەڭدەرى، بيلىككە تالاسقان پەندەنىڭ الەۋمەتتىك - پسيحولوگيالىق بەينەسى، بولىس، وياز، ەل تۋرالى وي - تولعانىستارى، جاعىمپاز بولىستىڭ پورترەتى، ءىس، وقيعا جەلىسىن بولىستىڭ ءوز اتىنان بايانداۋ ءتاسىلى، بولىستىڭ ءىس - ارەكەت، مىنەز - قۇلقىن، پسيحولوگياسىن بەينەلەۋ شەبەرلىگى، پاتشادان شەن تاققان بولىستاردىڭ حالىق ۇستىنەن بايىعان دۇنيەقوڭىز، شەنقۇمار مىنەزدەرىن اشكەرەلەۋى، ولەڭنىڭ كوركەمدىك - ەستەتيكالىق قۇرىلىمى، ەكى ولەڭنىڭ ءوزارا ۇندەستىگى، اقىننىڭ بيلەۋشىلەر مىنەزىن سۋرەتتەۋدەگى شەبەرلىگى، اقىن ءومىر سۇرگەن داۋىردەگى تاريحي فاكتورلار، زاماننىڭ كەمشىلىك - قايشىلىقتارى، ولەڭدەگى ۋلى مىسقىل، ساركازم تۋرالى ۇعىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
1) م. و. اۋەزوۆ «اباي جولى» 4 توم، الماتى «جازۋشى» 2007 ج
2) اباي تۋرالى ەستەلىكتەر، سەمەي 2010 ج؛
3) ق. مۇقامەدحانوۆ «ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى» الماتى 1994 ج؛
I. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ساتىسى:
1) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
2) وتكەن تاقىرىپتى ەسكە ءتۇسىرۋ.
II. ماعىنانى اجىراتۋ ساتىسى. جاڭا ساباق
«بولىس بولدىم، مىنەكي» - ابايدىڭ 1889 جىلى جازعان ولەڭى. كولەمى 148 جول.
اقىن بۇل شىعارماسىندا مالىن شاشىپ، بولىس بولعان پەندەنىڭ الەۋمەتتىك - پسيحولوگيالىق كەسكىنىن جاسايدى. ولەڭنىڭ ماعىنالىق قۇرىلىمىندا بىرنەشە تۇلعا بار: ا) بولىس؛ ءا) وياز؛ ب) ەل. بۇل ءۇش تۇلعانىڭ باستىسى – بولىس. شىعارمانىڭ العاشقى بولىگىندە جاڭادان بولىس بولعان ادامنىڭ بولىستىق مانساپقا جەتۋ جولى مەن كوڭىل - كۇيى كورسەتىلەدى. مالىن شاشىپ، شىعىنعا باتسا دا، ونىڭ بار تىلەگى بولىس بولۋ. بولىستىققا قولى جەتكەن سوڭ دا ونىڭ كوڭىلى ورنىقپايدى؛ وزىنەن كۇشتىلەرگە قۇلدىق ۇرىپ، السىزدەرگە ىڭعاي بەرمەي، قىرىن قارايدى. سىرتقى جۇرتقا سىر بەرمەي، سىرباز جۇرگەنمەن، سىياز بار دەگەن حاباردى قۇلاعى شالسا - اق، جۇرەگى سۋىلداپ، مازاسى قاشادى. ويتكەنى سىياز بولسا، ەلگە وياز كەلەدى. ەلگە وياز كەلسە، بولىستان تىنىشتىق كەتەدى: ىلاۋ دايىنداۋ، ءۇي تىگۋ، سىي - سياپات جاساۋ، باعىپ - كۇتۋ - ءبارى دە بولىستىڭ نە ءوزى جاسايتىن، نە ەلگە جاساتاتىن ءىسى؛ ەگەر ويازعا نە ءىسى، نە ءوزى ۇناماي قالسا، وندا بولىستىقتان ءتۇسىپ قالۋى دا قيىن ەمەس. ولەڭنىڭ ەكىنشى ماعىنالىق بولىگىندە بولىستىڭ سىياز ۇستىندەگى ءىس - ارەكەتتەرى مەن وي - تولعانىستارى باياندالادى. ويازبەن وڭاشا قالعان بولىس ەلىن ماقتارعا ءسوز تاپپاي، ىقىلاس تانىتپاي، ەلدىڭ ەل بولىپ وتىرعانى ءوزىنىڭ، قالا بەردى - ويازدىڭ ارقاسى ەكەندىگى تۋرالى ويدى شيىرلاي بەرەتىن بولسا، ەلىمەن، جۇرتىمەن بەتپە - بەت كەلگەندە، ويازعا ءوزى سەنىمدى، ءسوزى ءوتىمدى كىسىمسىپ، ەل مۇددەسىن قورعاي جۇرگەن ادامعا ۇقساپ ماڭىزدانىپ، سىرتقى ءجۇنىن قامپيتىپ شىعا كەلەدى. الايدا سىياز ۇستىندە بولىس تا، وياز دا ەل ىشىندەگى داۋ - شاردىڭ ءبىرقاتارىن حالىقتىڭ، حالىق بيلەرىنىڭ قاتال تالابى بويىنشا ءادىل شەشۋگە ءماجبۇر بولادى. سونىڭ ناتيجەسىندە بولىستىڭ ءوز مالىم، ءوز مۇلكىم دەپ يەلەنىپ قالعان مال - مۇلىك يەلەرىنە قايتارىلىپ بەرىلەدى. ءسويتىپ، بولىستىڭ ارتى شومەيىپ، شىعا كەلەدى. ولەڭنىڭ كەلەسى ماعىنالىق بولىگىندە بولىستىڭ سىياز ءبىتىپ، وياز كەتكەننەن كەيىنگى ءحالى بەينەلەنەدى. اۋەلدەن ارتىنىڭ قۋىستىعىن بىلگەن بولىس سىياز بىتسە دە، ەلىنىڭ ۇرىسى مەن قارىسىن تيىپ، تەلى مەن تەنتەگىن جونگە سالارلىق ءىرى ىسكە بارا المايدى. ەل الدىندا وياز باردا جاساعان قىلىعىن وياز كەتكەننەن سوڭ جاساي الماي، كاكىر - شۇكىر، كور - جەردى پايدا كورىپ قالا بەرەدى. كەلەسى سايلاۋدا بۇل كۇنىنە دەزار بولى قالارداي قينالادى. اقىن بولىستىڭ ءوز كۇيىن وزىنە بايانداتىپ قانا قويمايدى، ونىڭ ەل تۋرالى ويلارىن دا اشا تۇسەدى. بولىس ءوزى بيلەپ وتىرعان ەلىنە كەڭىلى تولمايتىنىن ايتۋدان دا تايىنبايدى. تابانىنان توزىپ، جۇگىرىپ ءجۇرۋى، ەل ىشىندەگى ىستەرگە ويازدىڭ رازى بولماي، شارتىلداپ اشۋ ءبىلدىرىپ جاتۋى – ءبارى دە، ونىڭ ويىنشا، ەلىنىڭ بۇزىقتىعىنان. «ءقايتىپ كومەك بولادى، انتۇرعان وڭكەي ۇرى - قار؟»- دەپ كۇيىنە وتىرىپ، بولىس ءوزىنىڭ ءبۇل ەلدى ۇستارلىق كىسى ەمەستىگىن دە ايتىپ سالادى، ءوزىن ءبۇل ازاپتى، راقاتسىز ىستەن قۇتقارۋشى ىزدەيدى. ءسويتىپ اقىن ەل باسقارعان كىسىنىڭ ءىسى مەن ويىنىڭ بارشا ماڭىزى مەن ءمانىن تولىق اشىپ بەرەدى. ءىس، وقيعا جەلىسى مەن وي جۇيەسىن بولىس بولعان كىسىنىڭ ءوز اتىنان بايانداۋ ءتاسىلى اقىن شىعارماسىنىڭ كوركەمدىك - ەستەتيكالىق ءبىتىمىن ارلەپ، كوركەيتە تۇسكەن.
ولەڭ 7 - 8 بۋىندى جىر ۇلگىسىندە جازىلعان. ولەڭ اراب، ازەربايجان، قاراقالپاق، قىرعىز، ورىس، وزبەك، ۇيعىر ت. ب. تىلدەرگە اۋدارىلعان.
بولىس بولدىم، مىنەكي، ءماز بولادى بولىسىڭ ولەڭدەرى جۇكتەۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «بولىس بولدىم، مىنەكي»، «ءماز بولادى بولىسىڭ» ولەڭدەرى
ساباقتىڭ جالپى ماقساتى: «بولىس بولدىم، مىنەكي»، «ءماز بولادى بولىسىڭ» ولەڭدەرى، بيلىككە تالاسقان پەندەنىڭ الەۋمەتتىك - پسيحولوگيالىق بەينەسى، بولىس، وياز، ەل تۋرالى وي - تولعانىستارى، جاعىمپاز بولىستىڭ پورترەتى، ءىس، وقيعا جەلىسىن بولىستىڭ ءوز اتىنان بايانداۋ ءتاسىلى، بولىستىڭ ءىس - ارەكەت، مىنەز - قۇلقىن، پسيحولوگياسىن بەينەلەۋ شەبەرلىگى، پاتشادان شەن تاققان بولىستاردىڭ حالىق ۇستىنەن بايىعان دۇنيەقوڭىز، شەنقۇمار مىنەزدەرىن اشكەرەلەۋى، ولەڭنىڭ كوركەمدىك - ەستەتيكالىق قۇرىلىمى، ەكى ولەڭنىڭ ءوزارا ۇندەستىگى، اقىننىڭ بيلەۋشىلەر مىنەزىن سۋرەتتەۋدەگى شەبەرلىگى، اقىن ءومىر سۇرگەن داۋىردەگى تاريحي فاكتورلار، زاماننىڭ كەمشىلىك - قايشىلىقتارى، ولەڭدەگى ۋلى مىسقىل، ساركازم تۋرالى ۇعىندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
1) م. و. اۋەزوۆ «اباي جولى» 4 توم، الماتى «جازۋشى» 2007 ج
2) اباي تۋرالى ەستەلىكتەر، سەمەي 2010 ج؛
3) ق. مۇقامەدحانوۆ «ابايدىڭ اقىن شاكىرتتەرى» الماتى 1994 ج؛
I. قىزىعۋشىلىقتى وياتۋ ساتىسى:
1) وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ، ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ.
2) وتكەن تاقىرىپتى ەسكە ءتۇسىرۋ.
II. ماعىنانى اجىراتۋ ساتىسى. جاڭا ساباق
«بولىس بولدىم، مىنەكي» - ابايدىڭ 1889 جىلى جازعان ولەڭى. كولەمى 148 جول.
اقىن بۇل شىعارماسىندا مالىن شاشىپ، بولىس بولعان پەندەنىڭ الەۋمەتتىك - پسيحولوگيالىق كەسكىنىن جاسايدى. ولەڭنىڭ ماعىنالىق قۇرىلىمىندا بىرنەشە تۇلعا بار: ا) بولىس؛ ءا) وياز؛ ب) ەل. بۇل ءۇش تۇلعانىڭ باستىسى – بولىس. شىعارمانىڭ العاشقى بولىگىندە جاڭادان بولىس بولعان ادامنىڭ بولىستىق مانساپقا جەتۋ جولى مەن كوڭىل - كۇيى كورسەتىلەدى. مالىن شاشىپ، شىعىنعا باتسا دا، ونىڭ بار تىلەگى بولىس بولۋ. بولىستىققا قولى جەتكەن سوڭ دا ونىڭ كوڭىلى ورنىقپايدى؛ وزىنەن كۇشتىلەرگە قۇلدىق ۇرىپ، السىزدەرگە ىڭعاي بەرمەي، قىرىن قارايدى. سىرتقى جۇرتقا سىر بەرمەي، سىرباز جۇرگەنمەن، سىياز بار دەگەن حاباردى قۇلاعى شالسا - اق، جۇرەگى سۋىلداپ، مازاسى قاشادى. ويتكەنى سىياز بولسا، ەلگە وياز كەلەدى. ەلگە وياز كەلسە، بولىستان تىنىشتىق كەتەدى: ىلاۋ دايىنداۋ، ءۇي تىگۋ، سىي - سياپات جاساۋ، باعىپ - كۇتۋ - ءبارى دە بولىستىڭ نە ءوزى جاسايتىن، نە ەلگە جاساتاتىن ءىسى؛ ەگەر ويازعا نە ءىسى، نە ءوزى ۇناماي قالسا، وندا بولىستىقتان ءتۇسىپ قالۋى دا قيىن ەمەس. ولەڭنىڭ ەكىنشى ماعىنالىق بولىگىندە بولىستىڭ سىياز ۇستىندەگى ءىس - ارەكەتتەرى مەن وي - تولعانىستارى باياندالادى. ويازبەن وڭاشا قالعان بولىس ەلىن ماقتارعا ءسوز تاپپاي، ىقىلاس تانىتپاي، ەلدىڭ ەل بولىپ وتىرعانى ءوزىنىڭ، قالا بەردى - ويازدىڭ ارقاسى ەكەندىگى تۋرالى ويدى شيىرلاي بەرەتىن بولسا، ەلىمەن، جۇرتىمەن بەتپە - بەت كەلگەندە، ويازعا ءوزى سەنىمدى، ءسوزى ءوتىمدى كىسىمسىپ، ەل مۇددەسىن قورعاي جۇرگەن ادامعا ۇقساپ ماڭىزدانىپ، سىرتقى ءجۇنىن قامپيتىپ شىعا كەلەدى. الايدا سىياز ۇستىندە بولىس تا، وياز دا ەل ىشىندەگى داۋ - شاردىڭ ءبىرقاتارىن حالىقتىڭ، حالىق بيلەرىنىڭ قاتال تالابى بويىنشا ءادىل شەشۋگە ءماجبۇر بولادى. سونىڭ ناتيجەسىندە بولىستىڭ ءوز مالىم، ءوز مۇلكىم دەپ يەلەنىپ قالعان مال - مۇلىك يەلەرىنە قايتارىلىپ بەرىلەدى. ءسويتىپ، بولىستىڭ ارتى شومەيىپ، شىعا كەلەدى. ولەڭنىڭ كەلەسى ماعىنالىق بولىگىندە بولىستىڭ سىياز ءبىتىپ، وياز كەتكەننەن كەيىنگى ءحالى بەينەلەنەدى. اۋەلدەن ارتىنىڭ قۋىستىعىن بىلگەن بولىس سىياز بىتسە دە، ەلىنىڭ ۇرىسى مەن قارىسىن تيىپ، تەلى مەن تەنتەگىن جونگە سالارلىق ءىرى ىسكە بارا المايدى. ەل الدىندا وياز باردا جاساعان قىلىعىن وياز كەتكەننەن سوڭ جاساي الماي، كاكىر - شۇكىر، كور - جەردى پايدا كورىپ قالا بەرەدى. كەلەسى سايلاۋدا بۇل كۇنىنە دەزار بولى قالارداي قينالادى. اقىن بولىستىڭ ءوز كۇيىن وزىنە بايانداتىپ قانا قويمايدى، ونىڭ ەل تۋرالى ويلارىن دا اشا تۇسەدى. بولىس ءوزى بيلەپ وتىرعان ەلىنە كەڭىلى تولمايتىنىن ايتۋدان دا تايىنبايدى. تابانىنان توزىپ، جۇگىرىپ ءجۇرۋى، ەل ىشىندەگى ىستەرگە ويازدىڭ رازى بولماي، شارتىلداپ اشۋ ءبىلدىرىپ جاتۋى – ءبارى دە، ونىڭ ويىنشا، ەلىنىڭ بۇزىقتىعىنان. «ءقايتىپ كومەك بولادى، انتۇرعان وڭكەي ۇرى - قار؟»- دەپ كۇيىنە وتىرىپ، بولىس ءوزىنىڭ ءبۇل ەلدى ۇستارلىق كىسى ەمەستىگىن دە ايتىپ سالادى، ءوزىن ءبۇل ازاپتى، راقاتسىز ىستەن قۇتقارۋشى ىزدەيدى. ءسويتىپ اقىن ەل باسقارعان كىسىنىڭ ءىسى مەن ويىنىڭ بارشا ماڭىزى مەن ءمانىن تولىق اشىپ بەرەدى. ءىس، وقيعا جەلىسى مەن وي جۇيەسىن بولىس بولعان كىسىنىڭ ءوز اتىنان بايانداۋ ءتاسىلى اقىن شىعارماسىنىڭ كوركەمدىك - ەستەتيكالىق ءبىتىمىن ارلەپ، كوركەيتە تۇسكەن.
ولەڭ 7 - 8 بۋىندى جىر ۇلگىسىندە جازىلعان. ولەڭ اراب، ازەربايجان، قاراقالپاق، قىرعىز، ورىس، وزبەك، ۇيعىر ت. ب. تىلدەرگە اۋدارىلعان.
بولىس بولدىم، مىنەكي، ءماز بولادى بولىسىڭ ولەڭدەرى جۇكتەۋ
You Might Also Like
