بورانقۇلدىڭ شارۋاشىلىعى
تاقىرىبى: بورانقۇلدىڭ شارۋاشىلىعى
زەرتتەۋدىڭ ماقساتى:
بورانقۇل اۋىلىنىڭ الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق گەوگرافياسىنا سيپاتتاما بەرۋ، شارۋاشىلىق تۇرلەرىن انىقتاي وتىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا، ونەركاسىبىنە جەكە توقتالۋ، ونىڭ اۋىل ەكونوميكاسىنا تيگىزەر اسەرىن انىقتاۋ.
زەرتتەۋدىڭ مىندەتتەرى:
اۋىل شارۋاشىلىعى؛
مال شارۋاشىلىعى؛
ونەركاسىبى؛
زەرتتەۋدىڭ ناتيجەلەرى:
اۋىلدىڭ ەكونوميكاسىنا ۇلەسىن قوسىپ وتىرعان اۋىل شارۋاشىلىعى، ونىڭ ىشىندە مال شارۋاشىلىعى جانە ونەركاسىبىنە توقتالادى.
شەشىم:
بورانقۇلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن، ونەركاسىبىن زەرتتەي وتىرىپ، اۋىل حالقىنىڭ تۇرمىس – تىرشىلىگىنىڭ جاقسارۋىنا، اۋىل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا، ولكەتانۋ كۋرستارى بويىنشا جۇمىستى قولدانۋ تۋرالى شەشىم.
بورانقۇل — ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ بەينەۋ اۋدانىنداعى اۋىل، بورانقۇل اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ ورتالىعى، تەمىر جول ستانسياسى.
گەوگرافيالىق ورنالاسۋى: اۋدان ورتالىعى — بەينەۋ كەنتىنەن سولتۇستىك - باتىسقا قاراي 108 كم جەردە، كاسپيي ماڭى ويپاتىنداعى قاراقۇمنىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا ءشولدى بەلدەمدە ورنالاسقان. (قوسىمشا 1)
حالقى:
5700 ادام (1997)؛
4913 ادام (2406 ەر جانە 2507 ايەل ادام) (1999)؛
6310 ادام (3116 ەر جانە 3194 ايەل ادام) (2009)؛
7335 ادام (2016).
بورانقۇل سەلولىق وكرۋگى بويىنشا 2016 جىلى 197 ءسابي دۇنيەگە كەلىپ، تۇرعىندار سانى 7335 جەتتى. 40 جاس وتاۋ شاڭىراق كوتەرىپ، وتباسى سانى 1280 - ءدى قۇرادى. مەكتەپ جاسىنداعى بالالار سانى – 1824، مەكتەپكە دەيىنگى بالالار سانى – 1038، بالاباقشاداعى بالا سانى – 301، زەينەتكەرلەر سانى – م424، ونىڭ ىشىندە 1 – ەۋى ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرى، وعان تەڭەستىرىلگەندەرى – 2، اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرى – 4، تىلدا ەڭبەك ەتكەندەرى – 10، مۇگەدەكتەر سانى – 142 ادام.
تاريحى. ىرگەسى 1948 جىلى وسى ماڭدا مۇناي كەنىن ىزدەۋگە بايلانىستى قالانعان. العاشىندا “وپورنىي” دەپ اتالعان. بۇرىنعى “قاراقۇم” قوي كەڭشارى نەگىزىندە وندىرىستىك شارۋاشىلىقتار مەن شارۋا قوجالىقتارى قۇرىلعان.
ينفراقۇرىلىمى: اۋىلدا تۇرمىس قاجەتىن وتەۋ مەكەمەسى، ءۇش ورتا مەكتەپ، اۋرۋحانا بار. بورانقۇل ارقىلى ورتا ازيا — ورىنبور گاز قۇبىرى، وزەن — سامارا مۇناي قۇبىرى جانە قوڭىرات — قۇلسارى سۋ قۇبىرلارى وتەدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى: سەلودا 27 شارۋا قوجالىقتارى بار. سەلو اۋماعىنداعى شارۋا قوجالىقتارى مەن جەكە ءۇي شارۋاشىلىقتارىندا 898 باس سيىر، 17454 باس قوي، ەشكى، 421 باس جىلقى، 1918 باس تۇيە بار.
ەلەۋلى ىستەر ەل يگىلىگىندە
بورانقۇلدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگىن ايتساق، تاۋەلسىزدىك العان العاشقى جىلداردا جۇمىسسىزدىق جايلاعان تالاي اۋىلدار سەكىلدى ىرگەسى سەتىنەمەدى. تۇرعىندارى ەشقايدا قونىس اۋدارمادى. حالىق تابيعي وسىممەن كوبەيدى، قۇتتى، بەرەكەلى اۋىل ءوسىپ وركەندەي ءتۇستى. ايتا كەتسەك بۇل اۋىلدا توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا بەس مىڭداي تۇرعىن بولسا، قازىرگى كۇندە حالىق سانى سەگىز مىڭعا جۋىقتاعان. بۇرىننان تەمىرجولى ارقىلى اۋىلدان بىرنەشە پويىزدار وتەتىن بولسا، كەيىننەن «اتىراۋ - اقتاۋ» تاس جولى تارتىلىپ، بارىس - كەلىستىڭ مۇمكىندىگى مولايا ءتۇستى. ەل تاۋەلسىزدىگى جاريالانعان توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا بورانقۇلدا «قازاقتۇرىكمۇناي» ج ش س قۇرىلدى، «بەكبولات» كەنورنىنان بەينەۋدىڭ تۇڭعىش مۇنايى پايدالانۋعا بەرىلدى. جاڭا عاسىر باستالار تۇستا سازتوبە - ەلەمەس - بورانقۇل مۇناي قۇبىرى، «قازاقتۇرىكمۇناي» كاسىپورنىنىڭ مۇناي ازىرلەۋ قوندىرعىسى ىسكە قوسىلدى. «تولقىننەفتەگاز» اق ءوزى وندىرگەن العاشقى مۇنايىن ساتا باستادى. ءوندىرىس وركەندەي ءتۇسىپ، «تولقىننەفتەگاز»، «كازپولمۇناي»، «كاسكو» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتەرى دە وسىندا قۇرىلدى. اۋداننىڭ ءوز اۋماعىندا شىعاتىن گازدى پايدالانۋ ناتيجەسىندە اۋدان تاريحىندا تۇڭعىش رەت ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزۋ بارىسىنداعى يگىلىكتەر دە وسى بورانقۇل اۋىلىنان باستاۋ العان ەدى.
تاۋلىگىنە 22 ملرد. تەكشە مەتر گاز ايدايتىن «وپورنىي» كومپرەسسورلىق ستانسياسىنىڭ №4 سەحى پايدالانۋعا بەرىلگەن ساتكە دە كۋا بولىپ، بورانقۇلدا جۇزەگە اسقان تالاي يگىلىكتى ىستەردى جازىپ، گازەتكە جاريالاعانى دا كۇنى كەشە سياقتى ەدى.
جارىعى جانىپ، جىلۋى ءجۇرىپ تۇرعان اۋىلدا جاراسىمدى تىرلىك جالعاسا ءتۇستى. تەك ءوندىرىس سالاسى عانا ەمەس، اۋىلدا الەۋمەتتىك يگىلىكتەر دە جۇزەگە اسىپ، جاڭا ەمحانا، «بورانقۇل» ورتا مەكتەبى، سەلولىق كلۋب، بورانقۇل بالاباقشاسى جاڭادان سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. «ءبىر تەرەزە» قاعيداسى بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن ورتالىق اشىلدى. كاسىپكەرلىك دامي ءتۇستى، قالاداعى مەيرامحانالاردان ءبىر كەم ەمەس «ءۇش اعايىن» سەكىلدى تويحانا، كافە، باسقا دا قىزمەت كورسەتەتىن ورىندار، «بورانقۇلگاز» سەرىكتەستىگىنىڭ گاز قۇيۋ ستانسياسى سياقتى كاسىپكەرلىك نىسانداردىڭ قۇرىلىستارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى بوي تۇزەدى. سونىڭ ءبىرى «كەرۋەن ساراي» كەمپينگى.
اۋىل كوشەلەرىن اباتتاندىرۋ ماقساتىندا دا ءبىرقاتار جۇمىستار جۇرگىزىلىپ، جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى سالىندى. اۋىلدا قازىرگى كۇندە ءۇش ورتا مەكتەپ، ءۇش بالاباقشا بار. بيىل 20 شارۋا قوجالىعىنىڭ باسىن قۇرايتىن «قاراقۇم» كووپەراتيۆى قۇرىلدى. سونىمەن بىرگە «ويل كونستراكشن كومپانيا» سەرىكتەستىگى اۋىل ىشىلىك گاز قۇبىرلارىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتكەن.
ەدىلدىڭ سۋى ەسىگىنىڭ الدىنا بارادى
اۋىل تۇرعىندارى وسىعان دەيىن اۋىز سۋدى اۋلاسىنداعى قۇدىققا قۇيدىرىپ، تاسىپ ءىشىپ وتىرسا، ەندى ەدىلدىڭ سۋى ءار ءۇيدىڭ ەسىگىنىڭ الدىنا باراتىن بولادى. مۇنداي بولادى دەپ كىم ويلاعان، بورانقۇلدا سۋ تازارتۋ ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. سۋ تازارتۋ ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 1 ملرد. 250 ملن. تەڭگە بولىنگەن. بيىل سۋ ساقتايتىن ەكى مىڭ توننالىق رەزەرۆۋاردىڭ ەكەۋىن، مىڭ توننالىق بىرەۋىن جانە ەكى سۋ ايدايتىن قۇرىلعى قۇرىلىستارىن سالۋ كوزدەلىپ، بولىنگەن قارجىنىڭ 200 ملن. تەڭگەسىن يگەرۋ قاراستىرىلىپتى. ال، كەلەسى جىلى اۋىلداعى ۇيلەرگە سۋ باراتىن قۇبىرلاردى تارتۋ جوسپارلانۋدا. بۇل ۇلكەن يگىلىكتى ءىستى جۇزەگە اسىراتىن «شەبەر قۇرىلىس» ج ش س. جۇمىسقا جەرگىلىكتى تۇرعىندار دا كىرىسىپ جاتىر.
زەرتتەۋدىڭ ماقساتى:
بورانقۇل اۋىلىنىڭ الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق گەوگرافياسىنا سيپاتتاما بەرۋ، شارۋاشىلىق تۇرلەرىن انىقتاي وتىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا، ونەركاسىبىنە جەكە توقتالۋ، ونىڭ اۋىل ەكونوميكاسىنا تيگىزەر اسەرىن انىقتاۋ.
زەرتتەۋدىڭ مىندەتتەرى:
اۋىل شارۋاشىلىعى؛
مال شارۋاشىلىعى؛
ونەركاسىبى؛
زەرتتەۋدىڭ ناتيجەلەرى:
اۋىلدىڭ ەكونوميكاسىنا ۇلەسىن قوسىپ وتىرعان اۋىل شارۋاشىلىعى، ونىڭ ىشىندە مال شارۋاشىلىعى جانە ونەركاسىبىنە توقتالادى.
شەشىم:
بورانقۇلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن، ونەركاسىبىن زەرتتەي وتىرىپ، اۋىل حالقىنىڭ تۇرمىس – تىرشىلىگىنىڭ جاقسارۋىنا، اۋىل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا، ولكەتانۋ كۋرستارى بويىنشا جۇمىستى قولدانۋ تۋرالى شەشىم.
بورانقۇل — ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ بەينەۋ اۋدانىنداعى اۋىل، بورانقۇل اۋىلدىق وكرۋگىنىڭ ورتالىعى، تەمىر جول ستانسياسى.
گەوگرافيالىق ورنالاسۋى: اۋدان ورتالىعى — بەينەۋ كەنتىنەن سولتۇستىك - باتىسقا قاراي 108 كم جەردە، كاسپيي ماڭى ويپاتىنداعى قاراقۇمنىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىندا ءشولدى بەلدەمدە ورنالاسقان. (قوسىمشا 1)
حالقى:
5700 ادام (1997)؛
4913 ادام (2406 ەر جانە 2507 ايەل ادام) (1999)؛
6310 ادام (3116 ەر جانە 3194 ايەل ادام) (2009)؛
7335 ادام (2016).
بورانقۇل سەلولىق وكرۋگى بويىنشا 2016 جىلى 197 ءسابي دۇنيەگە كەلىپ، تۇرعىندار سانى 7335 جەتتى. 40 جاس وتاۋ شاڭىراق كوتەرىپ، وتباسى سانى 1280 - ءدى قۇرادى. مەكتەپ جاسىنداعى بالالار سانى – 1824، مەكتەپكە دەيىنگى بالالار سانى – 1038، بالاباقشاداعى بالا سانى – 301، زەينەتكەرلەر سانى – م424، ونىڭ ىشىندە 1 – ەۋى ۇلى وتان سوعىسى ارداگەرى، وعان تەڭەستىرىلگەندەرى – 2، اۋعان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرى – 4، تىلدا ەڭبەك ەتكەندەرى – 10، مۇگەدەكتەر سانى – 142 ادام.
تاريحى. ىرگەسى 1948 جىلى وسى ماڭدا مۇناي كەنىن ىزدەۋگە بايلانىستى قالانعان. العاشىندا “وپورنىي” دەپ اتالعان. بۇرىنعى “قاراقۇم” قوي كەڭشارى نەگىزىندە وندىرىستىك شارۋاشىلىقتار مەن شارۋا قوجالىقتارى قۇرىلعان.
ينفراقۇرىلىمى: اۋىلدا تۇرمىس قاجەتىن وتەۋ مەكەمەسى، ءۇش ورتا مەكتەپ، اۋرۋحانا بار. بورانقۇل ارقىلى ورتا ازيا — ورىنبور گاز قۇبىرى، وزەن — سامارا مۇناي قۇبىرى جانە قوڭىرات — قۇلسارى سۋ قۇبىرلارى وتەدى.
اۋىل شارۋاشىلىعى: سەلودا 27 شارۋا قوجالىقتارى بار. سەلو اۋماعىنداعى شارۋا قوجالىقتارى مەن جەكە ءۇي شارۋاشىلىقتارىندا 898 باس سيىر، 17454 باس قوي، ەشكى، 421 باس جىلقى، 1918 باس تۇيە بار.
ەلەۋلى ىستەر ەل يگىلىگىندە
بورانقۇلدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگىن ايتساق، تاۋەلسىزدىك العان العاشقى جىلداردا جۇمىسسىزدىق جايلاعان تالاي اۋىلدار سەكىلدى ىرگەسى سەتىنەمەدى. تۇرعىندارى ەشقايدا قونىس اۋدارمادى. حالىق تابيعي وسىممەن كوبەيدى، قۇتتى، بەرەكەلى اۋىل ءوسىپ وركەندەي ءتۇستى. ايتا كەتسەك بۇل اۋىلدا توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا بەس مىڭداي تۇرعىن بولسا، قازىرگى كۇندە حالىق سانى سەگىز مىڭعا جۋىقتاعان. بۇرىننان تەمىرجولى ارقىلى اۋىلدان بىرنەشە پويىزدار وتەتىن بولسا، كەيىننەن «اتىراۋ - اقتاۋ» تاس جولى تارتىلىپ، بارىس - كەلىستىڭ مۇمكىندىگى مولايا ءتۇستى. ەل تاۋەلسىزدىگى جاريالانعان توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا بورانقۇلدا «قازاقتۇرىكمۇناي» ج ش س قۇرىلدى، «بەكبولات» كەنورنىنان بەينەۋدىڭ تۇڭعىش مۇنايى پايدالانۋعا بەرىلدى. جاڭا عاسىر باستالار تۇستا سازتوبە - ەلەمەس - بورانقۇل مۇناي قۇبىرى، «قازاقتۇرىكمۇناي» كاسىپورنىنىڭ مۇناي ازىرلەۋ قوندىرعىسى ىسكە قوسىلدى. «تولقىننەفتەگاز» اق ءوزى وندىرگەن العاشقى مۇنايىن ساتا باستادى. ءوندىرىس وركەندەي ءتۇسىپ، «تولقىننەفتەگاز»، «كازپولمۇناي»، «كاسكو» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىكتەرى دە وسىندا قۇرىلدى. اۋداننىڭ ءوز اۋماعىندا شىعاتىن گازدى پايدالانۋ ناتيجەسىندە اۋدان تاريحىندا تۇڭعىش رەت ەنەرگەتيكالىق تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزۋ بارىسىنداعى يگىلىكتەر دە وسى بورانقۇل اۋىلىنان باستاۋ العان ەدى.
تاۋلىگىنە 22 ملرد. تەكشە مەتر گاز ايدايتىن «وپورنىي» كومپرەسسورلىق ستانسياسىنىڭ №4 سەحى پايدالانۋعا بەرىلگەن ساتكە دە كۋا بولىپ، بورانقۇلدا جۇزەگە اسقان تالاي يگىلىكتى ىستەردى جازىپ، گازەتكە جاريالاعانى دا كۇنى كەشە سياقتى ەدى.
جارىعى جانىپ، جىلۋى ءجۇرىپ تۇرعان اۋىلدا جاراسىمدى تىرلىك جالعاسا ءتۇستى. تەك ءوندىرىس سالاسى عانا ەمەس، اۋىلدا الەۋمەتتىك يگىلىكتەر دە جۇزەگە اسىپ، جاڭا ەمحانا، «بورانقۇل» ورتا مەكتەبى، سەلولىق كلۋب، بورانقۇل بالاباقشاسى جاڭادان سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. «ءبىر تەرەزە» قاعيداسى بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن ورتالىق اشىلدى. كاسىپكەرلىك دامي ءتۇستى، قالاداعى مەيرامحانالاردان ءبىر كەم ەمەس «ءۇش اعايىن» سەكىلدى تويحانا، كافە، باسقا دا قىزمەت كورسەتەتىن ورىندار، «بورانقۇلگاز» سەرىكتەستىگىنىڭ گاز قۇيۋ ستانسياسى سياقتى كاسىپكەرلىك نىسانداردىڭ قۇرىلىستارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى بوي تۇزەدى. سونىڭ ءبىرى «كەرۋەن ساراي» كەمپينگى.
اۋىل كوشەلەرىن اباتتاندىرۋ ماقساتىندا دا ءبىرقاتار جۇمىستار جۇرگىزىلىپ، جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى سالىندى. اۋىلدا قازىرگى كۇندە ءۇش ورتا مەكتەپ، ءۇش بالاباقشا بار. بيىل 20 شارۋا قوجالىعىنىڭ باسىن قۇرايتىن «قاراقۇم» كووپەراتيۆى قۇرىلدى. سونىمەن بىرگە «ويل كونستراكشن كومپانيا» سەرىكتەستىگى اۋىل ىشىلىك گاز قۇبىرلارىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتكەن.
ەدىلدىڭ سۋى ەسىگىنىڭ الدىنا بارادى
اۋىل تۇرعىندارى وسىعان دەيىن اۋىز سۋدى اۋلاسىنداعى قۇدىققا قۇيدىرىپ، تاسىپ ءىشىپ وتىرسا، ەندى ەدىلدىڭ سۋى ءار ءۇيدىڭ ەسىگىنىڭ الدىنا باراتىن بولادى. مۇنداي بولادى دەپ كىم ويلاعان، بورانقۇلدا سۋ تازارتۋ ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى. سۋ تازارتۋ ستانسياسىنىڭ قۇرىلىسى ءۇشىن رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 1 ملرد. 250 ملن. تەڭگە بولىنگەن. بيىل سۋ ساقتايتىن ەكى مىڭ توننالىق رەزەرۆۋاردىڭ ەكەۋىن، مىڭ توننالىق بىرەۋىن جانە ەكى سۋ ايدايتىن قۇرىلعى قۇرىلىستارىن سالۋ كوزدەلىپ، بولىنگەن قارجىنىڭ 200 ملن. تەڭگەسىن يگەرۋ قاراستىرىلىپتى. ال، كەلەسى جىلى اۋىلداعى ۇيلەرگە سۋ باراتىن قۇبىرلاردى تارتۋ جوسپارلانۋدا. بۇل ۇلكەن يگىلىكتى ءىستى جۇزەگە اسىراتىن «شەبەر قۇرىلىس» ج ش س. جۇمىسقا جەرگىلىكتى تۇرعىندار دا كىرىسىپ جاتىر.
You Might Also Like
