داراسى مەن داناسى قاتار جۇرگەن ءبىلىم ورداسى...
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى
85-جىلدىق تاريحى بار ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تالاي تۇلعالاردى تۇلەپ ۇشىرعان ءبىلىم ورداسى.
ول جەردە ءبىلىم العان جاندار ۇلكەن ومىردە بولاشاقتارىنا نىق قادام باسىپ، ءوز سالالارىنىڭ جەتەكشىسىنە اينالىپ، بىلگىر دە، ىسكەر مامانى بولادى دەگەنگە ءھام سەنىممەن ايتا الامىن.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى (قازۇۋ) - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوعارى وقۋ ورنى. ۋنيۆەرسيتەت 180 سالا بويىنشا ماماندار دايىندايدى. QS World University Rankings Results 2011 جانە Top Universities سايتىنىڭ كەلتىرگەن دەرەكتەرىنە قاراعاندا ۋنيۆەرسيتەت 2009 جىلى 600 ورىننا تومەن بولعان، ال 2010 جىلى 501-550 ارالىعىندا بولسا، 2011 جىلى 401-450 ارالىعىنا دەيىن كوتەرىلگەن. 2012 جىلعى الەمدىك ۇزدىك 390-شى ۋنيۆەرسيتەت. سونىمەن قاتار، 72 ءىرى كومپانيا جەتەكشىلەرى مەن كادر ءبولىمى ماماندارى اراسىندا جۇرگىزگەن ساۋالناما نەگىزىندە جاسالعان «رەيتينگ. kz» زەرتتەۋ ورتالىعى جۇرگىزگەن زەرتتەۋدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى – 41، 7 پايىز جيناپ، 5-ورىندا تۇر. الەم بويىنشا ۇزدىك ۋنيۆەرتيتەتتەر ءتىزىمى بويىنشا 2019 جىلى 165 ورىندا تۇر. تمد مەملەكەتتەرى بويىنشا مگۋ اتىنداعى لومونوسوۆ ۋنيۆەرسيتەتىنەن كەيىن 2 ورىنعا جايعاستى.
تاريحى
قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى ءوزىنىڭ نەگىزىن 1934 جىلى 15 قاڭتاردا قالاعاننان باستاپ قازاقستانداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ بەتكە ۇستار كوركى، ۋنيۆەرسيتەتتىك داستۇرلەردىڭ، كاسىبي بىلىكتى عىلىمي جانە پەداگوگيكالىق مەكتەپتەردىڭ باستاۋ - كوزى بولدى.
1937 جىلى قىركۇيەكتە ءتورت جىلدىق وقۋ جۇيەسىنە نەگىزدەلگەن تۇڭعىش گۋمانيتارلىق شەت تىلدەرى فاكۋلتەتى اشىلدى. ءبىر جىلدان كەيىن 120 ستۋدەنتى جانە قۇرامىندا ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى، اعىلشىن ءتىلى جانە فرانسۋز ءتىلى ءتارىزدى ءۇش كافەدرا بار فيلولوگيا فاكۋلتەتى (وقۋ مەرزىمى 5 جىلدىق) اشىلدى. كەيىننەن شەت تىلدەرى فاكۋلتەتى دە وسى قۇرىلىمعا قوسىلدى. ۋنيۆەرسيتەتتە سوعىس قارساڭى جانە سوعىستان سوڭعى جىلدارى 23 كافەدراسى بار ءۇش جاراتىلىستانۋ (بيولوگيا، فيزيكا-ماتەماتيكا، حيميا) جانە ەكى گۋمانيتارلىق (فيلولوگيا مەن جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى) فاكۋلتەت جۇمىس ىستەدى. ۋنيۆەرسيتەت 1942 جىلى 257 فيزيك، حيميك، ماتەماتيك، بيولوگ، جۋرناليست، فيلولوگ، سونداي-اق باتىس ەۋروپا تىلدەرىنىڭ ماماندارىن دايارلاپ شىعاردى. 1934 جىلى ۋنيۆەرسيتەت نەگىزى قالاعاننان باستاپ وسى ۋاقىتقا دەيىن 11 رەكتور اۋىسقان ەكەن. 2010 جىلدان باستاپ مۇتانوۆ عالىمقايىر مۇتان ۇلى رەكتورلىق قىزمەتىن اتقارىپ كەلەدى.
بۇگىنگى جاعدايى
قازىرگى كەزدە ۋنيۆەرسيتەت 37 ماماندىق بويىنشا كادرلار دايارلايتىن جوعارى وقۋ ورنى جانە عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنا اينالدى. ۋنيۆەرسيتەتتە ەكى مىڭنان استام جوعارى بىلىكتى وقىتۋشى جۇمىس ىستەيدى، سونىڭ ىشىندە 1000-نان استام عىلىم دوكتورى مەن كانديداتى، 100 اكادەميك پەن ەلۋ فيلوسوفيا دوكتورى بار.
ۋنيۆەرسيتەتتە ءبىلىم بەرۋ ءىسى بولون رەفورماسىنا سايكەس جۇرگىزىلەدى، وقىتۋدىڭ كرەديتتىك جۇيەسى تولىق كۇشىنە ەنگەن، وقۋ ۇدەرىسىنىڭ جاپسىرماسىز اشىقتىعى، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ اكادەميالىق ىلكىمدىلىگى، «باكالاۆر – ماگيستر» تۇرىندە ءۇش ساتىلى ماماندار دايىنداۋ قامتاماسىز ەتىلگەن. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جاڭا دامۋ كەزەڭىندە ءال–فارابي اتىنداعى قازۇۋ–دىڭ جاڭا اكادەميالىق ساياساتى ىسكە اسىرىلدى، ءبىلىم تەكسەرۋدىڭ قۋاتتى كورپوراتيۆتىك ينترانەت جۇيەسى جولعا قويىلدى.
الەم ساندىق اقپاراتتار اعىمىمەن بولاشاققا ىلگەرى جىلجىپ كەلەدى، ياعني، IT سالاسىنىڭ مامانىنسىز بولاشاعىمىزدى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. بولجامدارعا سۇيەنسەك، 2030 جىلعا تامان بىرنەشە جاڭا ماماندىقتار قالىپتاسادى ءارى بارلىعى تەحنولوگيامەن تىعىز بايلانىستا بولادى.
ءبىزدىڭ ماماندىق:
IT سالاسى بويىنشا ءبىلىم الۋشىلار سانى ارتىپ جاتىر. سايكەسىنشە، باسەكەلەستەر قاتارى دا كوبەيۋدە. سولاردىڭ اراسىنان وزىپ شىعىپ، سۇرانىسى جوعارى مامان يەسى بولۋ ءۇشىن بۇگىننەن باستاپ نەنى مەڭگەرگەن دۇرىس؟
ماڭىزدى قاسيەتتەرى
باعدارلاماشى وتە جىلدام دامىپ جاتقان تەحنولوگيالارعا بەيىمدەلە ءبىلۋى قاجەت. سول سەبەپتەن، ءوزىن-وزى وقىتۋ ەڭ باستى كاسيەتتەرىنىڭ ءبىرى بولۋى ءتيىس. ايتپەسە، بىرنەشە جىلدىڭ كولەمىندە ماماننىڭ ماڭىزى كەتىپ، جۇمىستان شىعىپ كەتۋى مۇمكىن.
تەحنيكالىق قۇجاتتاردى وقي الاتىن دارەجەدە اعىلشىن ءتىلىن ءبىلۋ دە ەڭ ماڭىزدى تالاپتاردىڭ ءبىرى. اتالعان مامان يەلەرى توپپەن جۇمىس ىستەي الۋى كەرەك. ۇلكەن جوبالاردا بىرىگە، جۇمىلا جۇمىس جاساي الاتىن مىنەزدىڭ بولعانى دا ارتىقتىق ەتپەيدى.
قايدا وقۋعا بولادى؟
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، يا ءدال وسى ماماندىقتى ەڭ جوعارعى، ساپالى ۋنيۆەرسيتەتتە وقىعان ءجون.
ءال-فارابي ۋنيۆەرسيتەتى عاسىرعا تەڭ تاريحى بار، عىلىم مەن ءبىلىمنىڭ، زور مۇمكىنشىلىكتەردىڭ ۇشتاسقان مەكەنى. ءدال وسى سەبەپتى مەنىڭ تاڭداۋىم وسى ۋنيۆەرسيتەتكە ءتۇستى، ارينە IT_ ماماندىعى بويىنشا.
مەنىڭ ويىمشا بولاشاعىن سيفرلى قازاقستان رەتىندە ەسەپتەتەتىن ەلىمىزدىڭ العا جىلجۋى ءۇشىن IT-ماماندىعى وتە قاجەتتى جانە وسى ماماندىقتى مەڭگەرگەن ماماندار اۋاداي قاجەت. سەبەبى قازىرگى تاڭدادا، بولاشاقتا قازاق ەلى پروگراممالىق جۇيەدە جۇمىس جاسايدى. قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدەگى اقۋالعا بايلانىستى تۇرلىشە دەڭگەيدە جاستارىمىز قاشىقتىقتان ءبىلىم الىپ جاتىر. بۇل رەتتە ءبىلىم بەرۋ ونلاين جۇيەدە ءجۇرىپ جاتقاندىقتان جاستارىمىز پراگراممالىق تۇردە جۇمىس جاساپ جاتىر. بولاشاقتادا وسىلاي بولۋى ايقىن، IT -مامانى بولۋى بۇل ەلىمىزدىڭ جوعارعى مانگە، ساپاعا يە بولۋىمەن بايلانىستى. ەلىمىز ءۇشىن ءمۇعالىم، دارىگەر ماماندىقتارى اۋاداي قاجەت بولسا، IT-ماماندىعىدا وسى جۇيەگە ەنەدى دەپ ويلايمىز. ەڭ الدىمەن بۇل ماماندىق ەلىمىزدىڭ دامىعان ەلدەر قاتارىنا قوسىلۋىنا، ەكىنشىدەن ساندىق جۇيەگە قوسىلۋىمىزعا، ۇشىنشىدەن جاستاردىڭ جۇيەلى تۇردە جۇمىس جاساۋىنا، تورتىنشىدەن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىمەن تۇرمىس جاعدايىنا اسەر ەتەدى.
ءبىز ياعني IT -ماماندارى قازاقستان مەملەكەتىنە قانداي پايدامىز تيەدى؟
الەم ساندىق اقپاراتتار اعىمىمەن بولاشاققا ىلگەرى جىلجىپ كەلەدى، ياعني، IT سالاسىنىڭ مامانىنسىز بولاشاعىمىزدى ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. بولجامدارعا سۇيەنسەك، 2030 جىلعا تامان بىرنەشە جاڭا ماماندىقتار قالىپتاسادى ءارى بارلىعى تەحنولوگيامەن تىعىز بايلانىستا بولادى.
IT سالاسى بويىنشا ءبىلىم الۋشىلار سانى ارتىپ جاتىر. سايكەسىنشە، باسەكەلەستەر قاتارى دا كوبەيۋدە. سولاردىڭ اراسىنان وزىپ شىعىپ، سۇرانىسى جوعارى مامان يەسى بولۋ ءۇشىن بۇگىننەن باستاپ نەنى مەڭگەرگەن دۇرىس؟ يا، قازىردەن وسى ماماندىقتى وقىپ ونى جاۋاپكەرشىلىكپەن مەڭگەرۋ ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى، سەبەبى بولاشاق جاستار قولىندا ياعني ءبىز بەن سىزگە بايلانىستى. يا، مەن بولاشاققا سەنگەندىكتەن وسى ماماندىقتى تاڭدادىم، بولاشاق اعىمىمەن ءجۇزىپ وتىرىپ ءبىز دەگەنىمىزگە جەتەمىز. جۇيەلى تۇردە جۇيەلى جەرگە جەتۋ ءۇشىن ناقتى قادام قاجەت، IT-ماماندىعىن تاڭداۋدا كەرەمەت جۇيەلى قادام دەپ ويلايمىن. جاستاردىڭ كوپشىلىگى پروگراممالىق، تەحنولوگيالىق باعىتتى تاڭداسا، قازاق كوشى ىلگەرى جۇرەدى دەپ ويلايمىن. بولاشاقتا بۇل باعىتتا جاستار كوپتەپ كوبەيەدى، نەگە ؟نە سەبەپتى؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرە كەتسەك، سەبەپ بۇل قازاقستاننىڭ ءجاي ءجاي اقپاراتتىق-تەحنولوگيالىق باعىتقا بۇرىلۋى دەپ ەسەپتەيمىز. بۇل دەگەنىمىز سىزبەن ءبىزدى اقپارتتىق، ساندىق جۇيە كۇتىپ تۇر دەگەنىمىز.
بولاشاق ءوز قولىمىزدى، دامىتۋ ونى وركەندەتۋ دە ءوز قولىمىزدا سول سەبەپتى ءاربىر جاس ءوز تاڭداۋىن جاساۋ كەرەك.
ماماندىق ول ادام ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى دۇنيە، ال IT-ماماندىعىن تاڭداۋ وداندا ماڭىزدى، قىزىق ءارى جاۋاپكەرشىلىگى باسىم ماماندىق.
ۇزدىك مامان يەسى، ۇزدىك وقۋ ورنىندا - ول ارينە ءال -فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى ت. ع. ك ءجۇمادىل ماحاببات توقتار قىزى
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى
You Might Also Like
-
قاي ۇلتتا بولماسىن، ءتىل - قاستەرلى، قاسيەتتىۇعىم ەكەنى بەلگىلى. ول ءار ازاماتتىڭ بويىندا انا سۇتىمەن داريدى. وسىنداي ءتىل سەكىلدى اسىل، دارا، باعا جەتپەس بايلىقتى كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋىمىز ق...
