- 15 قار. 2020 00:00
- 386
ءۇش تىلدە وقىتۋ – زامان تالابى
قاي ۇلتتا بولماسىن، ءتىل - قاستەرلى، قاسيەتتىۇعىم ەكەنى بەلگىلى. ول ءار ازاماتتىڭ بويىندا انا سۇتىمەن داريدى. وسىنداي ءتىل سەكىلدى اسىل، دارا، باعا جەتپەس بايلىقتى كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋىمىز قاجەت. ءتىل بايلىعى قازاق حالقىنا سوناۋ ەرتە زاماننان اتا-بابا مۇراسى رەتىندە ۇرپاقتان-ۇرپاققا بەرىلەتىن قاسيەتتى قۇرال ەكەنى بەلگىلى. انا ءتىلىمىزدىڭ قۇندىلىعىن تەك ءوز ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى عانا ارتتىرارى ءسوزسىز. ق ر تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆ قازاقستان حالقىنا كەزەكتى جولداۋىندا: «ۇلتتىق ءتىل – قازاق ۇلتىنىڭ رۋحاني مادەني بايلىعىن ۇرپاقتان-ۇرپاققا جەتكىزۋشى قاسيەتتى قۇرال»، - دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن.
الەمدە قانشاما ۇلتتار مەن، ناسىلدەر بولسا، ولاردى بىر-بىرىنەن ەرەكشەلەندىرىپ، دارالاندىرىپ تۇراتىن باستى بويتۇمارى – تۋعان ءتىلى ەكەنى دە بەلگىلى. قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى، تالانتتى كومپوزيتور ا. جۇبانوۆ «ءار حالىقتىڭ انا ءتىلى - ءبىلىمنىڭ كىلتى»، – دەپ ءتىلدىڭ ادامزات ومىرىندەگى ماڭىزىن اتاپ ءوتتى. انا ءتىلىنىڭ قۇدىرەتى جايىندا ويشىل-عۇلامالار مەن اقىن جازۋشىلارىمىز، اقىلشى-دانالارىمىز قۇندى پىكىرلەر قالدىردى. «بەس عاسىر جىرلايدى»، «جەتى عاسىر جىرلايدى»، «بابالار ءسوزى» جيناقتارىنىڭ جارىققا شىعۋى - قازاق ءتىلىنىڭ اياسىنىڭ كەڭەيىپ كەڭ كولەمدە قولدانىلۋىنا زور ىقپال ەتۋدە. بۇگىندە كەلەشەككە كەمەل بىلىممەن قادام باسىپ، الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنىڭ قۇپيالارىنا ءۇڭىلىپ، قوعامعا بەيىم، ءوز قابىلەتىن تانىتا الاتىن، جان-جاقتى دامىعان، بىرنەشە تىلدەردى مەڭگەرگەن، قۇزىرەتتى تۇلعانى قالىپتاستىرۋ باستى ماقساتتاردىڭ ءبىرى ەكەنى بارشاعا ايان.
قازىرگى تاڭدا ۇشتىلدىلىك - باسەكەگە قابىلەتتى ەلدەر قاتارىنا اپارار باستى باسپالداقتاردىڭ ءبىرى. ءۇش تىلدە وقىتۋ – زامان تالابى. «ءۇشتۇعىرلى ءتىل» يدەياسىن ىسكە اسىرۋ بالاباقشادان باستالعانى ابزال. بۇل - باسەكەگە قابلەتتى تۇلعانى دايارلاۋعا، جاس ۇرپاقتىڭ جان-جاقتى ەرۋديسياسىن دامىتۋعا ىقپال ەتەرى ءسوزسىز. سوندىقتان دا، ەلباسى: «قازاق ءتىلى – مەملەكەتتىك ءتىل، ورىس ءتىلى – ۇلتارالىق قاتىناس ءتىلى جانە اعىلشىن ءتىلى – جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرۋ ءتىلى»، - دەپ اتاپ كورسەتتى. بۇگىنگى سانالى ۇرپاق بۇل ۇدەرىستەن تىس قالماي، ۇشتىلدىلىكتىڭ ماڭىزىن تۇسىنە ءبىلىپ، ءبىلىم كەڭىستىگىنەن الارى مول دەپ سەنەمىز. كەلەك ۇرپاق وزگە ءتىلدىڭ ءبارىن ءبىلىپ، ءوز ءتىلىڭ قۇرمەتتەۋى ءتيىس. قازاقستاننىڭ دامىعان ەلدەر قاتارىندا الدىڭعى ورىنعا شىعىپ، وزگە ەلدەرمەن تەرەزەسى تەڭ، باسەكەگە قابىلەتتى ەل بولۋى دا جاستاردىڭ ەنشىسىندە. ءۇش ءتىلدى جەتىك مەڭگەرگەن جاس ماماننىڭ باعىندىرار شىڭى بيىك.
ا.ءا.باقىتجانوۆنا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ 1كۋرس ستۋدەنتى.
ۋ.م.دجولدىبايەۆا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى، تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى