ەكولوگيا نەگىزدەرى (تاقىرىپتىق جوسپار 5 سىنىپ)
«ەكولوگيا نەگىزدەرى»
بيولوگيا ءپانى ەكولوگيا پانىمەن تىكەلەي بايلانىستى. ەكولوگيا ءپانىن وقىتۋ وقۋشىلاردىڭ تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرىپ قانا قويماي ولاردى وزدەرىنىڭ تۋعان مەكەندەرىنە، وتاندارىنا دەگەن ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، دۇرىس شەشىم قابىلداپ، ءوز ەلىن ەكولوگيالىق اپاتتان الىپ قالۋعا ۇلەس قوسا وتىرىپ، دۇنيەجۇزىندەگى ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋ جولدارىن ىزدەستىرەدى. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا اسىرەسە اۋىلدا وتە قاجەت ەتىپ وتىرعان ءپاننىڭ ءبىرى - ەكولوگيا ءپانى.
جازبا حات
تابيعات – بۇل ءبىزدىڭ قورشاعان ورتا. ول – ادام بالاسىنىڭ ساناسىنان تىس وزدىگىنەن پايدا بولعان دۇنيە. تازا تابيعات ءبىزدىڭ ىرىس – قۇتىمىز، ال لاستانعان تابيعات – بىزگە قاسىرەت. تابيعاتتىڭ توزۋى – ەكولوگيالىق داعدارىس. تابيعاتتى قورعاۋعا ءاربىر ادامدى پەداگوگيكالىق تۇرعىدا تاربيەلەۋگە ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. قوعامنىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى جەتكىنشەك ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسىن جاڭا ساتىعا كوتەرۋدى قاجەت ەتىپ وتىر. ەكولوگيا ءپانى ەڭ الدىمەن وقۋشىلاردىڭ ساناسىندا كوزقاراس، ۇستانىمدار جۇيەسىن، ادامنىڭ مەكەنى رەتىندە گەوگرافيالىق ورتاعا دەگەن قارىم - قاتىناس ولشەمىن تابيعي رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋ مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋ، ەكولوگيالىق ءبىلىمدى كۇندەلىكتى ومىردە ءتيىمدى قولدانا ءبىلۋ، ءوز جەرىندەگى تابيعاتتى، شارۋاشىلىق جانە ەكولوگيالىق جاعدايدى باعالاۋ بىلىگىن قالىپتاستىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. جالپى گەوگرافيالىق ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋدا ەكولوگيا كۋرسىنىڭ ماڭىزى زور.
وزەكتىلىگى: ەكولوگيانىڭ بۇگىنگى تاڭدا حالىقارالىق، مەملەكەتتىك قوعامدىق ماسەلەلەردى زەرتتەيتىن عىلىمعا اينالۋى. تۋعان ولكەسىنىڭ تابيعاتىنا وقۋشىلاردىڭ ەرەكشە كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ.
پروبلەماسى: ادامنىڭ قورشاعان ورتا جاعدايىنداعى كوزقاراستى وزگەرتۋى. تابيعي تەپە - تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋىن، تابيعي قورلاردىڭ ساقتالۋىن جانە ونىڭ سەبەپ - سالدارىن انىقتاۋ.
كۋرس ءپانى: ەكولوگيا. سىنىپ: 5 «ا»، 5 «ءا». جىلىنا 34 ساعات، اپتاسىنا 1 رەت.
ماقساتى: ەكولوگيانى تۇبەگەيلى، تەرەڭ، جۇيەلى زەردەلەي وقىپ يگەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن، ەكولوگيالىق ەكونوميكالىق ويلاۋ جۇيەسىن دامىعان جانە ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلداۋعا قابىلەتتى، بەلسەندى تۇلعا قالىپتاستىرۋعا ىقپال جاساۋ.
بۇل ماقسات جۇزەگە اسۋ ءۇشىن تومەندەگىدەي مىندەتتەر قويىلدى:
♦ وقۋشىلاردىڭ قورشاعان ورتا تۋرالى ءبىلىمىن ۇدايى كەڭەيىپ، ولاردىڭ عىلىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
♦ وي - ءورىستىڭ شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىن دامىتۋ؛
♦ زەرتتەۋشىلىك قابىلەتىن دامىتۋ، ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى ءتۇسىندىرۋ جانە ءوز بەتىنشە شەشۋگە داعدىلاندىرۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ پراكتيكالىق ءىس - قابىلەتىن دامىتۋ جانە ونى ومىردە قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ جەرگىلىكتى جەردىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرىن شەشۋدەگى جەكە باسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن قالىپتاستىرۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ وقۋ ەڭبەگىنە قاجەتتى بىلىمدەرى مەن بىلىكتەرىن جانە داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، بايقامپازدىعىن، قيسىندى ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، سويلەۋ، قورشاعان ورتانى ەستەتيكالىق تۇرعىدان قابىلداۋ، ومىرگە شىعارماشىلىقپەن قاراۋ، ءوزىن جانە ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ وتىرۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
بيولوگيا ءپانى ەكولوگيا پانىمەن تىكەلەي بايلانىستى. ەكولوگيا ءپانىن وقىتۋ وقۋشىلاردىڭ تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرىپ قانا قويماي ولاردى وزدەرىنىڭ تۋعان مەكەندەرىنە، وتاندارىنا دەگەن ۇلكەن سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراپ، دۇرىس شەشىم قابىلداپ، ءوز ەلىن ەكولوگيالىق اپاتتان الىپ قالۋعا ۇلەس قوسا وتىرىپ، دۇنيەجۇزىندەگى ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋ جولدارىن ىزدەستىرەدى. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا اسىرەسە اۋىلدا وتە قاجەت ەتىپ وتىرعان ءپاننىڭ ءبىرى - ەكولوگيا ءپانى.
جازبا حات
تابيعات – بۇل ءبىزدىڭ قورشاعان ورتا. ول – ادام بالاسىنىڭ ساناسىنان تىس وزدىگىنەن پايدا بولعان دۇنيە. تازا تابيعات ءبىزدىڭ ىرىس – قۇتىمىز، ال لاستانعان تابيعات – بىزگە قاسىرەت. تابيعاتتىڭ توزۋى – ەكولوگيالىق داعدارىس. تابيعاتتى قورعاۋعا ءاربىر ادامدى پەداگوگيكالىق تۇرعىدا تاربيەلەۋگە ەرەكشە نازار اۋدارۋ قاجەت. قوعامنىڭ قازىرگى دامۋ كەزەڭى جەتكىنشەك ۇرپاققا ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسىن جاڭا ساتىعا كوتەرۋدى قاجەت ەتىپ وتىر. ەكولوگيا ءپانى ەڭ الدىمەن وقۋشىلاردىڭ ساناسىندا كوزقاراس، ۇستانىمدار جۇيەسىن، ادامنىڭ مەكەنى رەتىندە گەوگرافيالىق ورتاعا دەگەن قارىم - قاتىناس ولشەمىن تابيعي رەسۋرستاردى ءتيىمدى پايدالانۋ مەن قورشاعان ورتانى قورعاۋ، ەكولوگيالىق ءبىلىمدى كۇندەلىكتى ومىردە ءتيىمدى قولدانا ءبىلۋ، ءوز جەرىندەگى تابيعاتتى، شارۋاشىلىق جانە ەكولوگيالىق جاعدايدى باعالاۋ بىلىگىن قالىپتاستىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. جالپى گەوگرافيالىق ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋدا ەكولوگيا كۋرسىنىڭ ماڭىزى زور.
وزەكتىلىگى: ەكولوگيانىڭ بۇگىنگى تاڭدا حالىقارالىق، مەملەكەتتىك قوعامدىق ماسەلەلەردى زەرتتەيتىن عىلىمعا اينالۋى. تۋعان ولكەسىنىڭ تابيعاتىنا وقۋشىلاردىڭ ەرەكشە كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ.
پروبلەماسى: ادامنىڭ قورشاعان ورتا جاعدايىنداعى كوزقاراستى وزگەرتۋى. تابيعي تەپە - تەڭدىكتىڭ بۇزىلۋىن، تابيعي قورلاردىڭ ساقتالۋىن جانە ونىڭ سەبەپ - سالدارىن انىقتاۋ.
كۋرس ءپانى: ەكولوگيا. سىنىپ: 5 «ا»، 5 «ءا». جىلىنا 34 ساعات، اپتاسىنا 1 رەت.
ماقساتى: ەكولوگيانى تۇبەگەيلى، تەرەڭ، جۇيەلى زەردەلەي وقىپ يگەرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن، ەكولوگيالىق ەكونوميكالىق ويلاۋ جۇيەسىن دامىعان جانە ءوز بەتىمەن شەشىم قابىلداۋعا قابىلەتتى، بەلسەندى تۇلعا قالىپتاستىرۋعا ىقپال جاساۋ.
بۇل ماقسات جۇزەگە اسۋ ءۇشىن تومەندەگىدەي مىندەتتەر قويىلدى:
♦ وقۋشىلاردىڭ قورشاعان ورتا تۋرالى ءبىلىمىن ۇدايى كەڭەيىپ، ولاردىڭ عىلىمعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
♦ وي - ءورىستىڭ شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىن دامىتۋ؛
♦ زەرتتەۋشىلىك قابىلەتىن دامىتۋ، ەكولوگيالىق ماسەلەلەردى ءتۇسىندىرۋ جانە ءوز بەتىنشە شەشۋگە داعدىلاندىرۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ پراكتيكالىق ءىس - قابىلەتىن دامىتۋ جانە ونى ومىردە قولدانا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ جەرگىلىكتى جەردىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرىن شەشۋدەگى جەكە باسىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن قالىپتاستىرۋ؛
♦ وقۋشىلاردىڭ وقۋ ەڭبەگىنە قاجەتتى بىلىمدەرى مەن بىلىكتەرىن جانە داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، بايقامپازدىعىن، قيسىندى ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، سويلەۋ، قورشاعان ورتانى ەستەتيكالىق تۇرعىدان قابىلداۋ، ومىرگە شىعارماشىلىقپەن قاراۋ، ءوزىن جانە ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ وتىرۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇلى بريتانيا جانە قازاقستان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن سالىستىرۋ.
