InfoHub Logo

ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ قازىرگى كۇنگى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى - ەكولوگيا تۋرالى تۇسىنىگىن ارتتىرۋ. وسى تاقىرىپتا ەركىن سويلەۋ. ءوز ويى مەن كوزقاراستارىن ۇتىمدى جەتكىزە ءبىلۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ توپتا، ءوز بەتتەرىمەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتىن جەتىلدىرۋ، ىزدەنىسكە جەتەلەۋ، بەلسەندىلىكتەرىن وياتىپ، دۇنيەتانىمىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ. تابيعاتقا ۇقىپتى، جاناشىرلىقپەن قاراۋعا تاربيەلەۋ.

ساباقتىڭ ءتۇرى: كونفەرەنسيا ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى، تالداۋ، ىزدەنۋ، ىنتالاندىرۋ، بايانداۋ، كورنەكىلىكتەرمەن، ينتەراكتيۆتى تاقتامەن جۇمىس.

ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، بەينەفيلم، ۆاتمان قاعاز، ءتۇرلى ءتۇستى ماركەرلەر.

ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- سالەمدەسۋ
- وتىرعىزۋ
وقۋشىلاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
حالقىمىز تابيعاتتى اناعا تەڭەگەن. ويتكەنى تابيعاتتا تىرشىلىك ءوسىپ - ونەدى. تابيعاتتا باسى ارتىق ەشنارسە جوق. تابيعات سىرىن تەرەڭ بىلمەي، وعان نەمقۇرايدى قاراۋ ۇلكەن اپاتقا سوقتىرادى.
بالالار، بىزدە بۇگىن ەرەكشە ساباق. ساباعىمىز كونفەرەنسيا تۇرىندە وتەدى. ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرى.
ساباعىمىزدىڭ ماقساتى: ق ر اپاتتى ايماقتارىنا توقتالا وتىرا، ونى جان - جاقتى تالداۋ. اپاتقا اكەلۋگە نە سەبەپتەر بولدى، ونىڭ سالدارى، شەشۋ جولدارىن ىزدەيمىز. وسى تاقىرىپتا ەركىن سويلەۋ.
ساباعىمىزدا ق ر 4 ءتۇرلى ەكولوگيالىق ماسەلەسىنە توقتالامىز. بۇلار - سەمەي يادرولىق سىناق پوليگونى، ارال تەڭىزى ەكولوگياسى، كاسپيي تەڭىزى ەكولوگياسى جانە ءوزىمىزدىڭ تۋعان ولكەمىز - پەتروپاۆل قالاسى ەكولوگياسى.
ءار توپ ءوز ەكولوگيالىق ماسەلەسىن قاراستىرادى. ەكولوگيالىق اپات جايلى جالپى ماعلۇمات بەرە وتىرىپ، اپاتقا اكەلۋ سەبەپتەرىن، ونىڭ سالدارىن ايقىندايدى. ساباقتىڭ ەكىنشى بولىگىندە بۇل جاعدايدان قۇتىلۋ جولدارىن ىزدەپ، وزدىگىنەن جۇمىس ىستەيدى.
قازىرگى قاراستىراتىن ماسەلە - سەمەي يادرولىق پوليگونى
ەڭ الدىمەن بەينەتۇسىرىلىمگە كوڭىل اۋدارايىق.
بەينە ءتۇسىرىلىم.
پرەزەنتاسيا

ياروسلاۆ: پوليگون قازاقستان جەرىندە سەمەي (قازىرگى شىعىس قازاقستان وبلىسى) پاۆلودار جانە قاراعاندى وبلىستارىنىڭ شەكاراسىندا ورنالاسقان. ەرتىستىڭ سول جاعالاۋىندا. پوليگون 1800 شارشى شاقىرىم جەردى الىپ جاتىر.

ايدىن: سەمەي پوليگونىندا 1949 جىلدان باستاپ 1991 جىلعا دەيىن اتومدىق قارۋ سىنالىپ كەلگەن. ەڭ ءبىرىنشى جارىلىس 1941 جىلى 29 تامىز بولدى. بۇل جەر كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ سىناق پوليگونىنا اينالدى. سەمەي اتومدىق پوليگونىندا بارلىعى 456 جارىلىس بولعان. جارىلىس كەزىندە كوپتەگەن راديواكتيۆتى زاتتار ءبولىندى. ولار رادياسيا تۋدىردى.

ناتاليا: رادياسيا سالدارىنان كوپتەگەن اۋرۋلار پايدا بولدى. ادامدار نەبىر جامان اۋرۋلارعا شالدىعىپ دۇنيە سالىپ جاتسا، جاڭا دۇنيەگە كەلگەن نارەستەلەر سىرقات، كەمتار بولىپ تۋا باستادى. اۋا لاستانىپ قانا قويماي جەر قاباتى، وسىمدىكتەر دە ۋلانىپ، جانۋارلار قىرىلىپ قالدى. نارەستە ءولىمى كوبەيدى. ادامنىڭ ءومىر جاسى قىسقاردى.

داريا: سەمەي يادرولىق پوليگونى 1991 جىلى «نيەۆادا - سەمەي» قوزعالىسى ارقاسىندا جابىلدى. جەتەكشىسى – ولجاس سۇلەيمەنوۆ. ءبىراق ءقازىردىڭ وزىندە ول جەردە رادياسيا مولشەرى شامادان تىس. سوندىقتان ول جەردە ادامدار ءومىر سۇرمەۋى ءتيىس.
كەلەسى قاراستىرىلاتىن ەكولوگيالىق تاقىرىپ – ارال تەڭىزى ماسەلەسى

گلەب: ارال تەڭىزى قازاقستاننىڭ وڭتۇستىگىندە ورنالاسقان. ارال تەڭىزىنىڭ سۋى جىلدان - جىلعا ازايىپ كەلەدى. بۇل دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ءىرى كولدەردىڭ ءبىرى.
كيريلل: ارال تەڭىزىنىڭ تارتىلۋ سەبەپتەرى: اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋى، ەگىستىك القاپتاردىڭ كوبەيۋى، تۇرعىن حالىق سانىنىڭ ءوسۋى، سۋارۋ جۇيەسىنىڭ جەتىلمەۋى.

سۆەتلانا: كيريلل ايتىپ كەتكەن سەبەپتەر كوپتەگەن زيان كەلتىردى. كليماتتىڭ وزگەرۋى. مىسالى: جازدىڭ وتە ىستىق، قىستىڭ تىم سۋىق بولۋى.
قۇرعاقشىلىق، شولەيت جەرلەردىڭ كوبەيۋى، اۋاعا تۇزدى زاتتاردىڭ ۇشۋى، ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنىڭ ناشارلاۋى، اۋىز سۋ تاپشىلىعى.
ەندىگى توپ ءوز ماسەلەسىمەن تانىستىرادى. بۇل – كاسپيي تەڭىزى ەكولوگياسى.

اناتوليي. كاسپيي تەڭىزى – الەمدەگى ەڭ سۇلۋ كول. كاسپيي تەڭىزىنىڭ جالپى كولەمى 379 مىڭ شارشى شاقىرىم. تەڭىزدىڭ ۇزىندىعى سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە 1200 شاقىرىمعا سوقىلعان. ەنى 435 شاقىرىم. تەرەڭدىگى 788 مەتر. كاسپيي تەڭىزىندە جانۋارلاردىڭ 769 ءتۇرى بار. 50 ءتۇرلى بالىق پەن قۇستار تىرشىلىك ەتەدى. كوپتەگەن توراپتار بار.

ساكەنوۆا ۆالەريا: كاسپيي تەڭىزىندەگى ءوندىرىس قالدىقتارىمەن تەڭىز سۋى لايلانۋدا. جىل سايىن 10 ملن. تونناعا دەيىن زياندى زاتتار توگىلەدى. تەڭىز سۋىندا كوپتەگەن مۇناي داقتارى كەزدەسەدى.

ۆوروپايەۆا اننا: ارينە، اتالعان جاعدايلار تەڭىزدىڭ جانۋارلار جانە وسىمدىك الەمىنە ۇلكەن ءقاۋىپ تۋعىزۋدا. بالىقتار، يتبالىقتار زياندى زاتتارمەن ۋلانىپ قىرىلىپ جاتىر. بۇل وتە وكىنىشتى.
كەلەسى تاقىرىپ تۋعان قالامىز – پەتروپاۆل قالاسىنىڭ ەكولوگياسى:

سەرگەي. پەتروپۆل قالاسى قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان. پەتروپاۆل سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ورتالىعى. ءبىزدىڭ تۋعان قالامىزدىڭ تابيعاتى وتە سۇلۋ، كورىكتى. تۋعان قالامىز قايىڭدى ولكە اتانعان.

ولجاس: قالامىزدىڭ سۇلۋ تابيعاتىنا دا، اۋاسىنا دا، قالا كوركىنە دە ءقاۋىپ ءتونىپ تۇر. جىلۋ ستانسياسىنىڭ تۇتىنىمەن اۋا لاستانىپ جاتسا، تۇرمىس قالدىقتارىمەن وزەن - كولدەر لاستانىپ جاتىر. قالا ءىشى قوقىسقا تولىپ كەلەدى. اۋىلشارۋاشىلىعى دا تابيعاتىمىزعا نۇقسان كەلتىرۋدە. ورمان ورتتەرى جيىلەپ كەتتى.

الەنا: جىلۋ قۇبىرلارىنان شىققان تۇتىندەگى ۋلى زاتتار ادام اعزاسىنا زيانىن تيگىزۋدە. بۇنى ونكولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ كوبەيۋىنەن كورەمىز. تۇرمىستىق زاتتاردىڭ قالدىقتارى وزەن - كولدەردى لاستاپ جاتىر. بۇدان بالىق تۇرلەرى، وسىمدىك تۇرلەرى ازايىپ بارا جاتىر. ادامنىڭ ورماندى جەردە وتتى ورىنسىز قولدانۋىنان ورتتەر ءجيى بولىپ تۇرادى. بۇل ءبىزدىڭ سۇلۋ تابيعاتىمىزعا زيانىن كەلتىرۋدە.

ەندى اتالعان ەكولوگيالىق اپاتتى ايماقتار جايلى تولىق مالىمەت الدىق، كەلەسى مىندەت سول اپاتتى جاعدايدى قالاي توقتاتۋعا بولادى؟ وقۋشىلار كورشى توپتىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەسىن شەشۋگە تىرىسادى. ەكولوگيالىق ماسەلەنى شەشۋ جايلى ءوز وي پىكىرلەرىن، كوزقاراستارىن ۇسىنادى. بۇل جۇمىسقا 5 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى.
بۇل ۋاقىت ارالىعىندا وقۋشىلارىمىز دايىنداپ اكەلگەن بەينەتۇسىرىلىم تاماشالانادى.

بەينەتۇسىرىلىم.
ءار توپتان ءبىر وقۋشىدان كەزەكتەسىپ اپاتتى توقتاتۋ سەبەپتەرىن، قيىن جاعدايدان شىعۋ جولدارىن ۇسىنادى. سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا ق ر ەكولوگياسىنا بايلانىستى ءبىرشاما جۇمىس ىستەدىڭدەر.
باعالاۋ:
ۇيدە «تابيعات - ءبىزدىڭ انامىز» تاقىرىبىندا شىعارما جازىپ كەلىڭىزدەر!