ەلىڭنىڭ تاريحى-اسىل مۇراڭ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەلىڭنىڭ تاريحى - اسىل مۇراڭ
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ءمانى:
1. وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ الەمدەگى ورنىن تابۋعا كومەكتەسۋ.
2. ءوز وتانىنىڭ پاتريوتىن تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن كەڭەيتۋ، توپتاستارىڭنىڭ وي - پىكىرىن تىڭداۋعا، سىيلاۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن سايىستارى جانە اۋىزشا بايانداۋ، تىرەك كەستەمەن جۇمىس
كورنەكىلىك: ق ر كارتاسى، ق ر رامىزدەرى، كوركەم قالالاردىڭ سۋرەتى.
توق: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دىبىس جازباسى.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى: بالالار، 5 - سىنىپتا سەندەر تاريح پانىمەن تانىستىڭدار. مەكتەپتە الىنعان ءبىلىم، تاسقا سالىنعان تاڭباداي انىق جانە ەشقاشان ۇمتىلمايتىنداي بولۋى كەرەك. سوندىقتان ءبىز بۇگىنگى ساباقتا قانشالىقتى ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعانىمىزدى بايقاپ كورەيىك. ول ءۇشىن سەندەرگە ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالار بەرىلەدى. تاپسىرمالار ينتەراكتيۆتى تاقتادا ورىندالادى. سىنىپ 2 توپقا بولىنەدى جانە ءار توپتىڭ توپ جەتەكشىسى بولادى.
I تاپسىرما. تەرميندەرمەن جۇمىس.
1. نۋميزماتيكا نەنى زەرتتەيدى؟
2. گەرالديكا نەنى زەرتتەيدى؟
3. انتروپولوگيا نەنى زەرتتەيدى؟
4. يەروگليف نەنى زەرتتەيدى؟
5. ارحەولوگيا نەنى زەرتتەيدى؟
6. ەتنوگرافيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
7. ونوماستيكا نەنى زەرتتەيدى؟
8. توپونيميكا نەنى زەرتتەيدى؟
II تاپسىرما. ينتەراكتيۆتى تاقتادا 3 ءتۇرلى دەڭگەيدەگى 10 بالدىق، 20 بالدىق، 30 بالدىق سۇراقتار تۇرادى. ءار وقۋشى ءوزىنىڭ قالاۋى بويىنشا، وزىنە لايىقتى دەڭگەيدەگى سۇراقتى تاڭدايدى. قاي توپتىڭ بالى جوعارى بولسا، سول توپ جەڭىسكە جەتەدى. 30 بال العان توپ مۇشەسىنە قىزىل الما، 20 بال العان وقۋشىعا - جاسىل المانىڭ، 10 بال العان وقۋشىعا سارى المانىڭ سۋرەتى بەرىلەدى.
10 بالدىق سۇراقتار.
1. حيجرا دەگەنىمىز نە؟
2. ەجەلگى گرەكتەردىڭ تۇسىنىكتەرى بويىنشا قانداي بولعان؟
3. ق. ر - دا قانشا وبلىس، قانشا قالا، قانشا اۋدان بار؟
4. XVIII عاسىردىڭ 30 جىلى قاي جىلى بولادى؟ (1730 جىل) XVI عاسىردىڭ 20 - شى جىلى؟ (1520 جىلى)
20 بالدىق سۇراقتار
1. قازاقستاننىڭ تابيعاتى تۋرالى نە ايتا الاسىڭ؟
2. كارتا دەگەن ءسوز نە ماعىنا بەرەدى؟
3. قازاقستاننىڭ قانداي قازبا بايلىقتارى بار؟
4. قىزىلوردا قاي وڭىرگە جاتادى؟ ماڭعىستاۋ شە؟ قاراعاندى شە؟
30 بالدىق سۇراقتار
1. قازاقستان حالقى قالاي كوپ ەتنوستى مەملەكەتكە اينالدى؟
2. قازاقستان الەمدەگى ءىرى مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى ەكەنىن دالەلدە؟
3. قازاق جەرى جايلى قارتالىق مالىمەتتەر تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
وقۋشىلار بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ بولعاننان كەيىن، وزدەرى يەلەنگەن المالارعا بايلانىستى بالدار ەسەپتەلىنەدى.
ءىىى تاپسىرما.
ويىن. «كىم جىلدام؟» رەتىمەن قوي جانە ارابشا، ريم سانى تۇرىندە جاز.
2 توپتان ەكى وقۋشى شىعادى. جىلدامدىق، ۋاقىت جانە دۇرىس ورىندالۋى ەسەپكە الىنادى.
ءى توپ ءۇشىن. I؛ X؛ ءىى؛ ءىV؛ ءىىى؛ V؛ Vءى؛ ءىX؛ Vءىى؛ Vءىىى.
ءىى توپ ءۇشىن. 3؛ 5؛ 9؛ 10؛ 8؛ 6؛ 7؛ 1؛ 2؛ 4؛
ءىV تاپسىرما. ءوز ءبىلىمىن تەكسەرۋ. «ءيا» جانە «جوق» دەپ بەلگىلەۋ ارقىلى.
1. ب: ز. ب. 484 - 425 جىلدارى ءومىر سۇرگەن گرەك تاريحشىسى گەرودوت. ءيا
2. «جامي ات – تاۋاريح» ( «جىلنامالار جيناعى») كىتابىنىڭ اۆتورى سىما سيان. جوق
3. شىعىستا تاريحتىڭ اتاسى دەپ سىما ءسياندى اتايدى. ءيا
4. قازاقستان تاريحى بەس كەزەڭگە ءبولىنىپ وقىتىلادى. جوق
5. 130 تاراۋدان تۇراتىن «تاريحي جازبالاردى» راشيد - اد دين قالدىردى. جوق
6. تاريحي جازبا دەرەكتەرگە مىنالار جاتادى:
ا. پاتشالار مەن اكىمدەردىڭ زاڭدارى.
ءا. مەملەكەتتىك جانە ساۋدا قۇجاتتارى ت. ت ءيا
7. كىتاپ باسۋدى XV عاسىردا نەمىس شەبەرى يوگان گۋتەنبەرگ اشتى. ءيا.
8. قازاقستان ورىس الىپبيىنە كوشكەن ۋاقىت 1940 جىل. ءيا.
9. ەڭ العاش قاعازدى ويلاپ تاپقاندار - ۇندىلەر. جوق.
10. «التىن كيىمدى ادام» ەسىك وباسىنان تابىلدى. ءيا.
V تاپسىرما. ويىن. ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان زاتتار.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان بىرنەشە زاتتاردى، ەڭبەك قۇرالدارىن جاڭا زاماننىڭ تەحنيكا تاۋارلارىمەن، ءۇي جيھازدارىمەن ارالاستىرىپ قويۋ كەرەك.
تاپسىرما: ۇلكەن ۇڭگىردىڭ جانىنا ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان زاتاتردى تەز جانە دۇرىس جيناۋى قاجەت.
Vءى. تەست تاپسىرمالارى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا 10 تەست سۇراعى تۇرادى. وقۋشىلار داپتەرگە تەك دۇرىس جاۋاپتاردى عانا بەلگىلەيدى. جۇمىس ورىندالىپ بولعاننان كەيىن، تاقتادا دۇرىس جاۋاپتار تۇرادى.
وقۋشىلار ءوزىن - ءوزى باعالايدى. 1 - 6 سۇراقتىڭ اراسىندا دۇرىس جاۋاپ بەرگەندەر – «3»، 7 - 8 اراسىندا –«4»، 9 - 10 اراسىندا دۇرىس جاۋاپ بەرگەندەر «5» دەگەن باعا الادى.
تەست سۇراقتارى
1. تاريح ءسوزى قانداي ماعىنا بەرەدى؟
ا) وتكەن وقيعا جايلى اڭگىمە
ۆ) جىل ساناۋ
س) قاعازعا ءتۇسىرۋ
د) وتكەندى ەسكە ساقتاۋ
2. «تاريح» اتاسى دەپ كىمدى اتايدى؟
ا) سترابوندى
ۆ) گەرودوتتى
س) پتولومەيدى
د) ەروتوسفەندى
3. «ەجەلگى قازاقستان تاريحى» نەشە بولىمنەن تۇرادى؟
ا) ءۇش
ۆ) ەكى
س) ءبىر
د) ءتورت
4. قازىرگى كەزدە دۇنيە جۇزىندەگى كوپتەگەن ەلدەر قانداي وقيعامەن بايلانىستى جىل ساناۋدى قولدانادى؟
ا) يۋسۋس حريستوستىڭ تۋعان جىلىنان باستاپ
ۆ) الەم جارالعاننان باستاپ
س) مۇحاممەد پايعامبار مەككەدەن مەدينەدەن قونىس اۋدارۋمەن
د) ءنىل وزەنىنىڭ تاسۋىمەن
5. جەتى اتا شامامەن قانشا جىلعا سوزىلادى؟
ا) 175 - 210 جىلداي
ۆ) 150 - 180 جىلداي
س) 190 - 300 جىلداي
د) 130 - 160 جىلداي
6. ءبىر ۇرپاقتىڭ قامتيتىن ۋاقىتى
ا) 30 - 40 جاس
ۆ) 25 - 30 جاس
س) 40 - 50 جاس
د) 35 - 45 جاس
7. قازاقستاندا ءومىر سۇرگەن ۇلتتار سانى:
ا) 130
ۆ) 130 - دان كەم
س)) 130 - دان ارتىق
د) 150
8. جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەنىن دالەلدەگەن عالىمدار؟
ا) ەجەلگى جۇڭگو
ۆ) ەجەلگى گرەكيا
س) ەجەلگى ۆاۆيلون
د) ەجەلگى ەگيپەت
9. دۇنيە ءجۇزى كارتاسىنا قازاق جەرىن تۇسىرگەن عالىم، «ديۋاني لۇعات - ات تۇرىك» كىتابىنىڭ اۆتورى؟
ا) ءال - حورەزمي
ۆ) ماحمۋد قاشقاري
س) ءال فارابي
د) ق. جالايري
10ءىح - ح عاسىردا ارال تەڭىزىن كارتاعا تۇسىرگەن:
ا) م. قاشقاري
ۆ) ءال - فارابي
س) ءال - حورەزمي
د) اراب ساياحاتشىلارى
Vءىى. قازاقستان قالالارىنا شولۋ. سلايد
Vءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك ءمانى:
1. وقۋشىلارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ الەمدەگى ورنىن تابۋعا كومەكتەسۋ.
2. ءوز وتانىنىڭ پاتريوتىن تاربيەلەۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ وي ءورىسىن كەڭەيتۋ، توپتاستارىڭنىڭ وي - پىكىرىن تىڭداۋعا، سىيلاۋعا ۇيرەتۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ويىن سايىستارى جانە اۋىزشا بايانداۋ، تىرەك كەستەمەن جۇمىس
كورنەكىلىك: ق ر كارتاسى، ق ر رامىزدەرى، كوركەم قالالاردىڭ سۋرەتى.
توق: ينتەراكتيۆتى تاقتا، دىبىس جازباسى.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى: بالالار، 5 - سىنىپتا سەندەر تاريح پانىمەن تانىستىڭدار. مەكتەپتە الىنعان ءبىلىم، تاسقا سالىنعان تاڭباداي انىق جانە ەشقاشان ۇمتىلمايتىنداي بولۋى كەرەك. سوندىقتان ءبىز بۇگىنگى ساباقتا قانشالىقتى ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعانىمىزدى بايقاپ كورەيىك. ول ءۇشىن سەندەرگە ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى تاپسىرمالار بەرىلەدى. تاپسىرمالار ينتەراكتيۆتى تاقتادا ورىندالادى. سىنىپ 2 توپقا بولىنەدى جانە ءار توپتىڭ توپ جەتەكشىسى بولادى.
I تاپسىرما. تەرميندەرمەن جۇمىس.
1. نۋميزماتيكا نەنى زەرتتەيدى؟
2. گەرالديكا نەنى زەرتتەيدى؟
3. انتروپولوگيا نەنى زەرتتەيدى؟
4. يەروگليف نەنى زەرتتەيدى؟
5. ارحەولوگيا نەنى زەرتتەيدى؟
6. ەتنوگرافيا عىلىمى نەنى زەرتتەيدى؟
7. ونوماستيكا نەنى زەرتتەيدى؟
8. توپونيميكا نەنى زەرتتەيدى؟
II تاپسىرما. ينتەراكتيۆتى تاقتادا 3 ءتۇرلى دەڭگەيدەگى 10 بالدىق، 20 بالدىق، 30 بالدىق سۇراقتار تۇرادى. ءار وقۋشى ءوزىنىڭ قالاۋى بويىنشا، وزىنە لايىقتى دەڭگەيدەگى سۇراقتى تاڭدايدى. قاي توپتىڭ بالى جوعارى بولسا، سول توپ جەڭىسكە جەتەدى. 30 بال العان توپ مۇشەسىنە قىزىل الما، 20 بال العان وقۋشىعا - جاسىل المانىڭ، 10 بال العان وقۋشىعا سارى المانىڭ سۋرەتى بەرىلەدى.
10 بالدىق سۇراقتار.
1. حيجرا دەگەنىمىز نە؟
2. ەجەلگى گرەكتەردىڭ تۇسىنىكتەرى بويىنشا قانداي بولعان؟
3. ق. ر - دا قانشا وبلىس، قانشا قالا، قانشا اۋدان بار؟
4. XVIII عاسىردىڭ 30 جىلى قاي جىلى بولادى؟ (1730 جىل) XVI عاسىردىڭ 20 - شى جىلى؟ (1520 جىلى)
20 بالدىق سۇراقتار
1. قازاقستاننىڭ تابيعاتى تۋرالى نە ايتا الاسىڭ؟
2. كارتا دەگەن ءسوز نە ماعىنا بەرەدى؟
3. قازاقستاننىڭ قانداي قازبا بايلىقتارى بار؟
4. قىزىلوردا قاي وڭىرگە جاتادى؟ ماڭعىستاۋ شە؟ قاراعاندى شە؟
30 بالدىق سۇراقتار
1. قازاقستان حالقى قالاي كوپ ەتنوستى مەملەكەتكە اينالدى؟
2. قازاقستان الەمدەگى ءىرى مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى ەكەنىن دالەلدە؟
3. قازاق جەرى جايلى قارتالىق مالىمەتتەر تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
وقۋشىلار بارلىق سۇراقتارعا جاۋاپ بەرىپ بولعاننان كەيىن، وزدەرى يەلەنگەن المالارعا بايلانىستى بالدار ەسەپتەلىنەدى.
ءىىى تاپسىرما.
ويىن. «كىم جىلدام؟» رەتىمەن قوي جانە ارابشا، ريم سانى تۇرىندە جاز.
2 توپتان ەكى وقۋشى شىعادى. جىلدامدىق، ۋاقىت جانە دۇرىس ورىندالۋى ەسەپكە الىنادى.
ءى توپ ءۇشىن. I؛ X؛ ءىى؛ ءىV؛ ءىىى؛ V؛ Vءى؛ ءىX؛ Vءىى؛ Vءىىى.
ءىى توپ ءۇشىن. 3؛ 5؛ 9؛ 10؛ 8؛ 6؛ 7؛ 1؛ 2؛ 4؛
ءىV تاپسىرما. ءوز ءبىلىمىن تەكسەرۋ. «ءيا» جانە «جوق» دەپ بەلگىلەۋ ارقىلى.
1. ب: ز. ب. 484 - 425 جىلدارى ءومىر سۇرگەن گرەك تاريحشىسى گەرودوت. ءيا
2. «جامي ات – تاۋاريح» ( «جىلنامالار جيناعى») كىتابىنىڭ اۆتورى سىما سيان. جوق
3. شىعىستا تاريحتىڭ اتاسى دەپ سىما ءسياندى اتايدى. ءيا
4. قازاقستان تاريحى بەس كەزەڭگە ءبولىنىپ وقىتىلادى. جوق
5. 130 تاراۋدان تۇراتىن «تاريحي جازبالاردى» راشيد - اد دين قالدىردى. جوق
6. تاريحي جازبا دەرەكتەرگە مىنالار جاتادى:
ا. پاتشالار مەن اكىمدەردىڭ زاڭدارى.
ءا. مەملەكەتتىك جانە ساۋدا قۇجاتتارى ت. ت ءيا
7. كىتاپ باسۋدى XV عاسىردا نەمىس شەبەرى يوگان گۋتەنبەرگ اشتى. ءيا.
8. قازاقستان ورىس الىپبيىنە كوشكەن ۋاقىت 1940 جىل. ءيا.
9. ەڭ العاش قاعازدى ويلاپ تاپقاندار - ۇندىلەر. جوق.
10. «التىن كيىمدى ادام» ەسىك وباسىنان تابىلدى. ءيا.
V تاپسىرما. ويىن. ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان زاتتار.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان بىرنەشە زاتتاردى، ەڭبەك قۇرالدارىن جاڭا زاماننىڭ تەحنيكا تاۋارلارىمەن، ءۇي جيھازدارىمەن ارالاستىرىپ قويۋ كەرەك.
تاپسىرما: ۇلكەن ۇڭگىردىڭ جانىنا ەجەلگى ادامدار پايدالانىلعان زاتاتردى تەز جانە دۇرىس جيناۋى قاجەت.
Vءى. تەست تاپسىرمالارى.
ينتەراكتيۆتى تاقتادا 10 تەست سۇراعى تۇرادى. وقۋشىلار داپتەرگە تەك دۇرىس جاۋاپتاردى عانا بەلگىلەيدى. جۇمىس ورىندالىپ بولعاننان كەيىن، تاقتادا دۇرىس جاۋاپتار تۇرادى.
وقۋشىلار ءوزىن - ءوزى باعالايدى. 1 - 6 سۇراقتىڭ اراسىندا دۇرىس جاۋاپ بەرگەندەر – «3»، 7 - 8 اراسىندا –«4»، 9 - 10 اراسىندا دۇرىس جاۋاپ بەرگەندەر «5» دەگەن باعا الادى.
تەست سۇراقتارى
1. تاريح ءسوزى قانداي ماعىنا بەرەدى؟
ا) وتكەن وقيعا جايلى اڭگىمە
ۆ) جىل ساناۋ
س) قاعازعا ءتۇسىرۋ
د) وتكەندى ەسكە ساقتاۋ
2. «تاريح» اتاسى دەپ كىمدى اتايدى؟
ا) سترابوندى
ۆ) گەرودوتتى
س) پتولومەيدى
د) ەروتوسفەندى
3. «ەجەلگى قازاقستان تاريحى» نەشە بولىمنەن تۇرادى؟
ا) ءۇش
ۆ) ەكى
س) ءبىر
د) ءتورت
4. قازىرگى كەزدە دۇنيە جۇزىندەگى كوپتەگەن ەلدەر قانداي وقيعامەن بايلانىستى جىل ساناۋدى قولدانادى؟
ا) يۋسۋس حريستوستىڭ تۋعان جىلىنان باستاپ
ۆ) الەم جارالعاننان باستاپ
س) مۇحاممەد پايعامبار مەككەدەن مەدينەدەن قونىس اۋدارۋمەن
د) ءنىل وزەنىنىڭ تاسۋىمەن
5. جەتى اتا شامامەن قانشا جىلعا سوزىلادى؟
ا) 175 - 210 جىلداي
ۆ) 150 - 180 جىلداي
س) 190 - 300 جىلداي
د) 130 - 160 جىلداي
6. ءبىر ۇرپاقتىڭ قامتيتىن ۋاقىتى
ا) 30 - 40 جاس
ۆ) 25 - 30 جاس
س) 40 - 50 جاس
د) 35 - 45 جاس
7. قازاقستاندا ءومىر سۇرگەن ۇلتتار سانى:
ا) 130
ۆ) 130 - دان كەم
س)) 130 - دان ارتىق
د) 150
8. جەردىڭ شار ءتارىزدى ەكەنىن دالەلدەگەن عالىمدار؟
ا) ەجەلگى جۇڭگو
ۆ) ەجەلگى گرەكيا
س) ەجەلگى ۆاۆيلون
د) ەجەلگى ەگيپەت
9. دۇنيە ءجۇزى كارتاسىنا قازاق جەرىن تۇسىرگەن عالىم، «ديۋاني لۇعات - ات تۇرىك» كىتابىنىڭ اۆتورى؟
ا) ءال - حورەزمي
ۆ) ماحمۋد قاشقاري
س) ءال فارابي
د) ق. جالايري
10ءىح - ح عاسىردا ارال تەڭىزىن كارتاعا تۇسىرگەن:
ا) م. قاشقاري
ۆ) ءال - فارابي
س) ءال - حورەزمي
د) اراب ساياحاتشىلارى
Vءىى. قازاقستان قالالارىنا شولۋ. سلايد
Vءىىى. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇجاتتاردىڭ ماتىنىنە قويىلاتىن تالاپتار
