ەسەپتەردى شىعار
ورال قالاسى، قاراتوبە اۋدانى،
تولەن نەگىزگى ورتا مەكتەبىنەن
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ماردەن ءۇمىت ايشۋاق قىزى
ماتەماتيكا 1 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەسەپتەردى شىعار
ماقساتى: ا/ وقۋشىلاردىڭ ەسەپتەردى سالىستىرا ءبىلۋ، ەسەپ شىعارۋدا سىزبالاردى قولدانا ءبىلۋ داعدىلارىن بەكىتۋ.
ءا/ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ
ب/ تياناقتىلىققا، تازالىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريال، كەسپە ساندار، جەكە سۋرەتتەر. گەومەتريالىق فيگۋرالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- امانداسۋ، سىنىپتى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
شاتتىق شەڭبەرى
ارايلانىپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى كۇنىمىز،
جارقىرايدى دالامىز.
قايىرلى كۇن بالالار!
قايىرلى كۇن قوناقتار!
بالالار ءبىز بۇگىنگى ساباقتا وتكەن ساباقتاردان العان بىلىمدەرىمىزدى پىسىقتاپ، قايتالاۋعا ارنالعان ەسەپتەر شىعارامىز. سونىمەن قاتار ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى تاپقىرلىققا شاپشاڭدىققا ۇيرەنەمىز.
«كوكتەم بەينەسى» ويىنى.
ال ەندى بالالار بارلىعىمىز تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
سۋرەتتەن نەنىڭ بەينەسىن كورىپ تۇرمىز؟
– كوكتەمنىڭ بەينەسى. (كوكتەم تۋرالى اڭگىمەلەۋ)
– دۇرىس.
كوكتەم كەلدى. كۇن جىلىندى. جەر كوگەردى. قۇستار تۋعان جەرىنە ورالادى. قىستان امان شىققان اۋىل ادامدارى جازعى جايلاۋعا كوشەدى. كوكتەم ايلارىنا ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر ايلارى جاتادى. ناۋرىز - جىل باسى. بۇل كەزدە كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
سونىمەن قاتار ناۋرىز ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى. بۇل كۇندى تويلاۋ - حالقىمىزدىڭ ەجەلگى سالتى.
- وتە جاقسى.
- ال ەندى بالالار،
- كۇننىڭ ساۋلەسىندە نەشە دوڭگەلەك بار؟ – 1 – ەۋ.
- نەشە ۇشبۇرىش بار؟ – 6 – اۋ.
- بۇلتتاردىڭ بەينەسى قانداي سىزىق؟ – تۇيىقتالعان.
- كيىز ءۇيدىڭ ەسىگى قانداي فيگۋرا؟ – تىك ءتورتبۇرىش.
- جول قانداي سىزىق؟ – ءتۇزۋ.
- گۇلدەردىڭ بەينەسىندە قانداي فيگۋرانى كورىپ تۇرسىڭدار؟
– دوڭگەلەك.
بۇلاردى ءبىر سوزبەن قالاي اتايمىز؟ ماتەماتيكالىق فيگۋرالار دەپ اتايمىز.
ەندەشە، ءقازىر ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا وسى فيگۋرالار ارقىلى 4توپقا ءبولىنىپ، بار ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالامىز.
1-توپ «ءۇشبۇرىشتار»
2-توپ «ءتورتبۇرىشتار»
3-توپ «دوڭگەلەكتەر»
4-توپ «شارشىلار»دەپ اتالادى.
ءار توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
ءبىز تاعى باسقا ماتەماتيكالىق فيگۋرالاردان باسقا نە بىلەمىز ەكەن؟
ولاي بولسا مىنا ءبىر ويىندى ويناپ الايىق.«ويلان تاپ»
ماتەماتيكالىق جۇمباق ەسەپتەر.
1. تال باسىندا ءتىزىلىپ، ون جاپىراق تۇر ەدى.
جەل سوقتى دا ءۇزىلىپ، ۇشىپ كەتتى بىرەۋى.
ىزىنشە ونىڭ جۇلىنىپ، ءتۇستى تاعى بەسەۋى.
تۇر ءالى دە ءىلىنىپ، جاپىراقتىڭ نەشەۋى؟ (4)
2 اۋلادا 3 ۇيرەك،
قورادا 1 ۇيرەك.
1 ۇيرەك تىعىلدى،
1 ۇيرەك جىعىلدى.
قالعانى نەشە ۇيرەك؟ (2)
3. تاباقتا 5 الام،
قولىمدا 2 الما.
قوسقاندا بارلىعى،
بولادى نەشە الما؟ (7)
لوگيكالىق ەسەپتەر
1. سابينادا 7 قالام بار ەدى.. ول دوسىنا 3 - ءۋىن سىيلادى. قانشا قالدى؟
2. بۇتادا 7 قۇس وتىر. تاعى 3 قۇس ۇشىپ كەلدى. نەشە قۇس بولدى؟
3. ءبىرىنشى سورەدە 2 كىتاپ، ال ەكىنشى سورەدە 5 كىتاپ ارتىق تۇر. ەكىنشى سورەدە نەشە كىتاپ بار؟
4. دارينا 5 جاستا، ال مادينا دارينادان 2 جاس كىشى. مادينا نەشە جاستا؟
5. سىنىپتا 10 بالا. ونىڭ 6 - ۋى ەر بالا. قىز بالا نەشەۋ؟
6. سىنىپتا 10 بالا. 3 بالا شىعىپ كەتتى، 2 بالا كىردى. نەشە بالا بولدى؟
7. سىنىپتا 9 ەر بالا مەن 10 قىز بالا. قىزداردىڭ ەر بالالارعا قاراعاندا نەشەۋى ارتىق؟
توپتىق جۇمىس: (جاۋاپتارى ارقىلى ءسوز شىعارۋ)
4+5= ---- 8 - 3= ----- 7 - 4= ---- 6+2= ------ 5+3= ----- 5 - 5= ----- 4 - 4= ----- 4+0= ----- 5+0=
9 - 0= --- 6 - 0= ---- 8 - 7= ----- 9 - 7= ----- 6 - 4= ----- 6=3= ----- 5 - 5= ----- 10 - 6= ---- 1+7=
ويىن: «قاتەسىن تۇزە؟»
2. ماتەماتيكالىق ديكتانت.
ءىII. جاڭا ساباق
1. وقۋلىقپەن جۇمىس
№1 ەسەپتەرگە سىزبا تاڭدا، ونى شىعار. ا - 5 ش. ا - 3 ش: 5+3 ج: 8اۆتوبۋس.
№2 از قاتە جىبەرگەن وقۋشىنى انىقتا. تالعات، مۇرات.
№3 تەڭسىزدىكتەر قۇراستىر. 3+2 *2 - 1، 3 - 2* 1+2.
№4. « كەل، وينايىق!» كىمدە نە بار؟
سەرگىتۋ ءساتى.
داپتەرمەن جۇمىس
№1 سىزبانى ەسەپتىڭ مالىمەتتەرىمەن تولىقتىر.
№2 قانداي ساندار قويۋ كەرەك.
№3 ورنەكتى ەسەپتە.
№4 تەڭسىزدىكتەردى ەسەپتەپ شىعار.
ءىV. قورىتىندى. سۇراق - جاۋاپ جۇمىسى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
تولەن نەگىزگى ورتا مەكتەبىنەن
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ماردەن ءۇمىت ايشۋاق قىزى
ماتەماتيكا 1 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ەسەپتەردى شىعار
ماقساتى: ا/ وقۋشىلاردىڭ ەسەپتەردى سالىستىرا ءبىلۋ، ەسەپ شىعارۋدا سىزبالاردى قولدانا ءبىلۋ داعدىلارىن بەكىتۋ.
ءا/ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورلارىن دامىتۋ
ب/ تياناقتىلىققا، تازالىققا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ديداكتيكالىق ماتەريال، كەسپە ساندار، جەكە سۋرەتتەر. گەومەتريالىق فيگۋرالار.
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
- امانداسۋ، سىنىپتى تۇگەندەۋ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
شاتتىق شەڭبەرى
ارايلانىپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى كۇنىمىز،
جارقىرايدى دالامىز.
قايىرلى كۇن بالالار!
قايىرلى كۇن قوناقتار!
بالالار ءبىز بۇگىنگى ساباقتا وتكەن ساباقتاردان العان بىلىمدەرىمىزدى پىسىقتاپ، قايتالاۋعا ارنالعان ەسەپتەر شىعارامىز. سونىمەن قاتار ەسەپتەر شىعارۋ ارقىلى تاپقىرلىققا شاپشاڭدىققا ۇيرەنەمىز.
«كوكتەم بەينەسى» ويىنى.
ال ەندى بالالار بارلىعىمىز تاقتاعا نازار اۋدارايىق.
سۋرەتتەن نەنىڭ بەينەسىن كورىپ تۇرمىز؟
– كوكتەمنىڭ بەينەسى. (كوكتەم تۋرالى اڭگىمەلەۋ)
– دۇرىس.
كوكتەم كەلدى. كۇن جىلىندى. جەر كوگەردى. قۇستار تۋعان جەرىنە ورالادى. قىستان امان شىققان اۋىل ادامدارى جازعى جايلاۋعا كوشەدى. كوكتەم ايلارىنا ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر ايلارى جاتادى. ناۋرىز - جىل باسى. بۇل كەزدە كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
سونىمەن قاتار ناۋرىز ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى. بۇل كۇندى تويلاۋ - حالقىمىزدىڭ ەجەلگى سالتى.
- وتە جاقسى.
- ال ەندى بالالار،
- كۇننىڭ ساۋلەسىندە نەشە دوڭگەلەك بار؟ – 1 – ەۋ.
- نەشە ۇشبۇرىش بار؟ – 6 – اۋ.
- بۇلتتاردىڭ بەينەسى قانداي سىزىق؟ – تۇيىقتالعان.
- كيىز ءۇيدىڭ ەسىگى قانداي فيگۋرا؟ – تىك ءتورتبۇرىش.
- جول قانداي سىزىق؟ – ءتۇزۋ.
- گۇلدەردىڭ بەينەسىندە قانداي فيگۋرانى كورىپ تۇرسىڭدار؟
– دوڭگەلەك.
بۇلاردى ءبىر سوزبەن قالاي اتايمىز؟ ماتەماتيكالىق فيگۋرالار دەپ اتايمىز.
ەندەشە، ءقازىر ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدا وسى فيگۋرالار ارقىلى 4توپقا ءبولىنىپ، بار ءبىلىمىمىزدى ورتاعا سالامىز.
1-توپ «ءۇشبۇرىشتار»
2-توپ «ءتورتبۇرىشتار»
3-توپ «دوڭگەلەكتەر»
4-توپ «شارشىلار»دەپ اتالادى.
ءار توپ وزدەرىن تانىستىرادى.
ءبىز تاعى باسقا ماتەماتيكالىق فيگۋرالاردان باسقا نە بىلەمىز ەكەن؟
ولاي بولسا مىنا ءبىر ويىندى ويناپ الايىق.«ويلان تاپ»
ماتەماتيكالىق جۇمباق ەسەپتەر.
1. تال باسىندا ءتىزىلىپ، ون جاپىراق تۇر ەدى.
جەل سوقتى دا ءۇزىلىپ، ۇشىپ كەتتى بىرەۋى.
ىزىنشە ونىڭ جۇلىنىپ، ءتۇستى تاعى بەسەۋى.
تۇر ءالى دە ءىلىنىپ، جاپىراقتىڭ نەشەۋى؟ (4)
2 اۋلادا 3 ۇيرەك،
قورادا 1 ۇيرەك.
1 ۇيرەك تىعىلدى،
1 ۇيرەك جىعىلدى.
قالعانى نەشە ۇيرەك؟ (2)
3. تاباقتا 5 الام،
قولىمدا 2 الما.
قوسقاندا بارلىعى،
بولادى نەشە الما؟ (7)
لوگيكالىق ەسەپتەر
1. سابينادا 7 قالام بار ەدى.. ول دوسىنا 3 - ءۋىن سىيلادى. قانشا قالدى؟
2. بۇتادا 7 قۇس وتىر. تاعى 3 قۇس ۇشىپ كەلدى. نەشە قۇس بولدى؟
3. ءبىرىنشى سورەدە 2 كىتاپ، ال ەكىنشى سورەدە 5 كىتاپ ارتىق تۇر. ەكىنشى سورەدە نەشە كىتاپ بار؟
4. دارينا 5 جاستا، ال مادينا دارينادان 2 جاس كىشى. مادينا نەشە جاستا؟
5. سىنىپتا 10 بالا. ونىڭ 6 - ۋى ەر بالا. قىز بالا نەشەۋ؟
6. سىنىپتا 10 بالا. 3 بالا شىعىپ كەتتى، 2 بالا كىردى. نەشە بالا بولدى؟
7. سىنىپتا 9 ەر بالا مەن 10 قىز بالا. قىزداردىڭ ەر بالالارعا قاراعاندا نەشەۋى ارتىق؟
توپتىق جۇمىس: (جاۋاپتارى ارقىلى ءسوز شىعارۋ)
4+5= ---- 8 - 3= ----- 7 - 4= ---- 6+2= ------ 5+3= ----- 5 - 5= ----- 4 - 4= ----- 4+0= ----- 5+0=
9 - 0= --- 6 - 0= ---- 8 - 7= ----- 9 - 7= ----- 6 - 4= ----- 6=3= ----- 5 - 5= ----- 10 - 6= ---- 1+7=
ويىن: «قاتەسىن تۇزە؟»
2. ماتەماتيكالىق ديكتانت.
ءىII. جاڭا ساباق
1. وقۋلىقپەن جۇمىس
№1 ەسەپتەرگە سىزبا تاڭدا، ونى شىعار. ا - 5 ش. ا - 3 ش: 5+3 ج: 8اۆتوبۋس.
№2 از قاتە جىبەرگەن وقۋشىنى انىقتا. تالعات، مۇرات.
№3 تەڭسىزدىكتەر قۇراستىر. 3+2 *2 - 1، 3 - 2* 1+2.
№4. « كەل، وينايىق!» كىمدە نە بار؟
سەرگىتۋ ءساتى.
داپتەرمەن جۇمىس
№1 سىزبانى ەسەپتىڭ مالىمەتتەرىمەن تولىقتىر.
№2 قانداي ساندار قويۋ كەرەك.
№3 ورنەكتى ەسەپتە.
№4 تەڭسىزدىكتەردى ەسەپتەپ شىعار.
ءىV. قورىتىندى. سۇراق - جاۋاپ جۇمىسى.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ