ەسسە. قازىرگى زامان ءمۇعالىمى
ەسسە. قازىرگى زامان ءمۇعالىمى
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىلدىعى.
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ۇستاز بولۋ – ادامنىڭ اسىلدىعى، - دەگەن
عافۋ كايىربەكوۆتىڭ ولەڭ جولدارىن وقىعاندا، مەن ءوزىمدى باقىتتى سەزىنەمىن. ۇستاز بولعانىما ماقتانامىن. ويتكەنى ۇستاز – ماقتان تۇتار ماماندىق. كيەلى ءارى وتە كونە ماماندىق. ادام اتا حاۋا انادان بەرى جۇمىر باستى پەندەنى ويلاندىرىپ، تولعاندىرىپ كەلە جاتقان، قوعام وزگەرسە دە قاجەتتىگىن جويمايتىن ۇلكەن ماسەلە – شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن نارەستەنى ءومىر سۇرۋگە دايىنداۋ. بۇل – قيىننىڭ قيىنى. سەبەبى ءار ادام – قايتالانباس تۇلعا. ونىڭ جان دۇنيەسى - وزىنشە ءبىر الەم. ال ۇستاز سول الەمدى شار - تاراپقا جەتەلەۋشى. ۇستاز - بالا بولمىسىنا وزگەرىس ەنگىزۋشى، باعىت - باعدار بەرۋشى، اتا - انانىڭ سەنىمدى كومەكشىسى.
ومىردەگى كوپ ماماندىقتاردىڭ ىشىندە جان - جاقتى بىلىمدىلىكتى، يكەمدىلىكتى، شەبەرلىكتى، ەرەكشە شاكىرتجاندىلىقتى، مەيىرىمدىلىكتى قاجەت ەتەتىن ماماندىق تا – ۇستازدىق ماماندىق. ولاي دەيتىنىم، ءمۇعالىم ەڭبەگى بىرىنشىدەن، ادامزات قوعامى تاريحىندا جيناقتالعان عىلىم نەگىزدەرىنەن ءبىلىم بەرۋگە ءتيىس بولسا، ەكىنشىدەن، ۇنەمى شاكىرتتەرىمەن قارىم - قاتىناستا بولىپ، بىلسەم، ۇيرەنسەم دەگەن بالا ارمانى مەن ونىڭ سىرلى تاعدىرىنا باسشىلىق ەتۋدى موينىنا العان مامان.
ال ءححى عاسىردىڭ ناعىز ۇستازى قانداي بولماق كەرەك؟ ارينە، ول ءوز كاسىبىنىڭ مايتالمانى، وسى ماقساتقا رۋحاني كۇش - جىگەرىن، پاراسات - قۋاتىن سالۋ كەرەكتىگى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. بۇل - اركىمنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن، ەرەكشە تالانتتى قاجەت ەتەتىن، باي قيالدى ادامعا ءتان قاسيەت.
سونداي - اق ۇستاز كۇنبە كۇنگى ءوزىنىڭ كوپ قىرلى ەڭبەگىندە مازمۇنى ءار ءتۇرلى كەزدەيسوق جايتتاردىڭ تۋىنداپ وتىراتىنىن الدىن الا سەزىپ، بولجاپ جانە ونىڭ وڭ شەشىمىن تابۋعا دايىن بولۋعا ءتيىس. سوندىقتان دا ۇستازدى ءار بالانىڭ جان - دۇنيەسىن تانىپ - ءبىلۋشى ءارى ونى جەكە تۇلعا ەتىپ قالىپتاستىرۋشى، ەل بولاشاعىنىڭ ءمۇسىنشىسى دەۋگە بولادى.
«ۇستاز» ءسوزىنىڭ 2 ءتۇرلى سيپاتى بار. ءبىرى – بەلگىلى پاننەن ساباق بەرەتىن وقىتۋشى دا، ەكىنشىسى – جوعارى بەدەلدى ادامدارعا ىقپال ەتۋشى دانا ادام. مەكتەپتەگى ۇستاز – بالانىڭ ەكىنشى اتا - اناسى، بولاشاققا ايقىن جول سىلتەر اقىلشىسى. ونىڭ مەيىرىمگە تولى جۇرەگى شاكىرت بوينداعى تالاي اعاتتىقتى كەشىرە بىلەدى. ونىڭ بويىنداعى ءبىلىم مەن اقىل، ويىنىڭ قۋاتى تالاي تەنتەكتى جۋاسىتىپ، نەبىر ەركەنى ساباسىنا تۇسىرەدى، تارتىپكە باۋلىپ، ەسەيتىپ، ەرجەتكىزەدى. سوندىقتان ءاربىر شاكىرت وزىنە ۇلگى - ونەگە بولعان سۇيىكتى ءمۇعالىمىن ۇستازىم دەپ اتايدى. وسى تۇستا ابايدىڭ:
اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس،
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا.
ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس،
ۇيرەتۋدەن بالاعا،- دەگەن ولەڭ جولدارى ەرىكسىز ويعا ورالادى. ەگەر ءار شاكىرت ومىردە ءبىر كىرپىش بولىپ قالانىپ، ۇستازدان شاكىرت وزىپ جاتسا، توككەن تەر مەن ادال ەڭبەكتىڭ اقتالعانى ەمەس پە؟!
پەداگوگ ءارقاشاندا ءوزىن قوعام تالابىنا ساي ۇزدىكسىز تاربيەلەپ وتىراتىن، ادامدارمەن، اسىرەسە، وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناسقا تەز تۇسە بىلەتىن، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى بار، ءوز ءپانىن جەتىك بىلەتىن ءارى ۋاعىزداۋشى، تالانتى مەن تاجىريبەسى توعىسقان، ءوزىنىڭ قوعامىنداعى ساياسي ومىرگە بەلسەندى ارالاسىپ، ءوز ەلى مەن جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى نەگىزىندە وقۋشىلارعا ۇلگى بولۋى كەرەك.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ "بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، ءومىر سۇرەتىندەر بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى، ءمۇعالىم ولاردى قالاي تاربيەلەسە قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان ۇستازعا جۇكتەلەر مىندەت اۋىر" دەگەن بولاتىن. قازىرگى زامان مۇعالىمىنەن تەك ءوز ءپانىنىڭ تەرەڭ بىلگىرى بولۋى ەمەس، تاريحي تانىمدىق، پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيكالىق ساۋاتتىلىق، ساياسي ەكونوميكالىق بىلىمدىلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق تالاپ ەتىلۋدە. ول زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە جاڭالىققا جانى قۇمار، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەپ، وقۋ مەن تاربيە ىسىنە ەنىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن شەبەر مەڭگەرگەن جان بولعاندا عانا بىلىگى مەن ءبىلىمى جوعارى جەتەكشى تۇلعا رەتىندە ۇلاعاتتى سانالادى دەپ ويلايمىن.
جامبىل وبلىسى، مەركى اۋدانى.
ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى:
داميرا اليمكۋلوۆا
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىلدىعى.
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ۇستاز بولۋ – ادامنىڭ اسىلدىعى، - دەگەن
عافۋ كايىربەكوۆتىڭ ولەڭ جولدارىن وقىعاندا، مەن ءوزىمدى باقىتتى سەزىنەمىن. ۇستاز بولعانىما ماقتانامىن. ويتكەنى ۇستاز – ماقتان تۇتار ماماندىق. كيەلى ءارى وتە كونە ماماندىق. ادام اتا حاۋا انادان بەرى جۇمىر باستى پەندەنى ويلاندىرىپ، تولعاندىرىپ كەلە جاتقان، قوعام وزگەرسە دە قاجەتتىگىن جويمايتىن ۇلكەن ماسەلە – شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن نارەستەنى ءومىر سۇرۋگە دايىنداۋ. بۇل – قيىننىڭ قيىنى. سەبەبى ءار ادام – قايتالانباس تۇلعا. ونىڭ جان دۇنيەسى - وزىنشە ءبىر الەم. ال ۇستاز سول الەمدى شار - تاراپقا جەتەلەۋشى. ۇستاز - بالا بولمىسىنا وزگەرىس ەنگىزۋشى، باعىت - باعدار بەرۋشى، اتا - انانىڭ سەنىمدى كومەكشىسى.
ومىردەگى كوپ ماماندىقتاردىڭ ىشىندە جان - جاقتى بىلىمدىلىكتى، يكەمدىلىكتى، شەبەرلىكتى، ەرەكشە شاكىرتجاندىلىقتى، مەيىرىمدىلىكتى قاجەت ەتەتىن ماماندىق تا – ۇستازدىق ماماندىق. ولاي دەيتىنىم، ءمۇعالىم ەڭبەگى بىرىنشىدەن، ادامزات قوعامى تاريحىندا جيناقتالعان عىلىم نەگىزدەرىنەن ءبىلىم بەرۋگە ءتيىس بولسا، ەكىنشىدەن، ۇنەمى شاكىرتتەرىمەن قارىم - قاتىناستا بولىپ، بىلسەم، ۇيرەنسەم دەگەن بالا ارمانى مەن ونىڭ سىرلى تاعدىرىنا باسشىلىق ەتۋدى موينىنا العان مامان.
ال ءححى عاسىردىڭ ناعىز ۇستازى قانداي بولماق كەرەك؟ ارينە، ول ءوز كاسىبىنىڭ مايتالمانى، وسى ماقساتقا رۋحاني كۇش - جىگەرىن، پاراسات - قۋاتىن سالۋ كەرەكتىگى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. بۇل - اركىمنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيتىن، ەرەكشە تالانتتى قاجەت ەتەتىن، باي قيالدى ادامعا ءتان قاسيەت.
سونداي - اق ۇستاز كۇنبە كۇنگى ءوزىنىڭ كوپ قىرلى ەڭبەگىندە مازمۇنى ءار ءتۇرلى كەزدەيسوق جايتتاردىڭ تۋىنداپ وتىراتىنىن الدىن الا سەزىپ، بولجاپ جانە ونىڭ وڭ شەشىمىن تابۋعا دايىن بولۋعا ءتيىس. سوندىقتان دا ۇستازدى ءار بالانىڭ جان - دۇنيەسىن تانىپ - ءبىلۋشى ءارى ونى جەكە تۇلعا ەتىپ قالىپتاستىرۋشى، ەل بولاشاعىنىڭ ءمۇسىنشىسى دەۋگە بولادى.
«ۇستاز» ءسوزىنىڭ 2 ءتۇرلى سيپاتى بار. ءبىرى – بەلگىلى پاننەن ساباق بەرەتىن وقىتۋشى دا، ەكىنشىسى – جوعارى بەدەلدى ادامدارعا ىقپال ەتۋشى دانا ادام. مەكتەپتەگى ۇستاز – بالانىڭ ەكىنشى اتا - اناسى، بولاشاققا ايقىن جول سىلتەر اقىلشىسى. ونىڭ مەيىرىمگە تولى جۇرەگى شاكىرت بوينداعى تالاي اعاتتىقتى كەشىرە بىلەدى. ونىڭ بويىنداعى ءبىلىم مەن اقىل، ويىنىڭ قۋاتى تالاي تەنتەكتى جۋاسىتىپ، نەبىر ەركەنى ساباسىنا تۇسىرەدى، تارتىپكە باۋلىپ، ەسەيتىپ، ەرجەتكىزەدى. سوندىقتان ءاربىر شاكىرت وزىنە ۇلگى - ونەگە بولعان سۇيىكتى ءمۇعالىمىن ۇستازىم دەپ اتايدى. وسى تۇستا ابايدىڭ:
اقىرىن ءجۇرىپ، انىق باس،
ەڭبەگىڭ كەتپەس دالاعا.
ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس،
ۇيرەتۋدەن بالاعا،- دەگەن ولەڭ جولدارى ەرىكسىز ويعا ورالادى. ەگەر ءار شاكىرت ومىردە ءبىر كىرپىش بولىپ قالانىپ، ۇستازدان شاكىرت وزىپ جاتسا، توككەن تەر مەن ادال ەڭبەكتىڭ اقتالعانى ەمەس پە؟!
پەداگوگ ءارقاشاندا ءوزىن قوعام تالابىنا ساي ۇزدىكسىز تاربيەلەپ وتىراتىن، ادامدارمەن، اسىرەسە، وقۋشىلارمەن قارىم - قاتىناسقا تەز تۇسە بىلەتىن، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى بار، ءوز ءپانىن جەتىك بىلەتىن ءارى ۋاعىزداۋشى، تالانتى مەن تاجىريبەسى توعىسقان، ءوزىنىڭ قوعامىنداعى ساياسي ومىرگە بەلسەندى ارالاسىپ، ءوز ەلى مەن جەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى نەگىزىندە وقۋشىلارعا ۇلگى بولۋى كەرەك.
ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ "بولاشاقتا ەڭبەك ەتىپ، ءومىر سۇرەتىندەر بۇگىنگى مەكتەپ وقۋشىلارى، ءمۇعالىم ولاردى قالاي تاربيەلەسە قازاقستان سول دەڭگەيدە بولادى. سوندىقتان ۇستازعا جۇكتەلەر مىندەت اۋىر" دەگەن بولاتىن. قازىرگى زامان مۇعالىمىنەن تەك ءوز ءپانىنىڭ تەرەڭ بىلگىرى بولۋى ەمەس، تاريحي تانىمدىق، پەداگوگيكالىق - پسيحولوگيكالىق ساۋاتتىلىق، ساياسي ەكونوميكالىق بىلىمدىلىك جانە اقپاراتتىق ساۋاتتىلىق تالاپ ەتىلۋدە. ول زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرۋدە جاڭالىققا جانى قۇمار، شىعارماشىلىقپەن جۇمىس ىستەپ، وقۋ مەن تاربيە ىسىنە ەنىپ، وقىتۋدىڭ جاڭا تەحنولوگياسىن شەبەر مەڭگەرگەن جان بولعاندا عانا بىلىگى مەن ءبىلىمى جوعارى جەتەكشى تۇلعا رەتىندە ۇلاعاتتى سانالادى دەپ ويلايمىن.
جامبىل وبلىسى، مەركى اۋدانى.
ينفورماتيكا ءپانى ءمۇعالىمى:
داميرا اليمكۋلوۆا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى تۋرلىبەكوۆا س.ك.
