گەنەتيكالىق كەدەيلىكتىڭ سەبەپتەرى
نەلىكتەن كەيبىر ادامدار نە ىشەم، نە كيەم دەپ ۋايىمداماي شالقىپ ءومىر سۇرەدى، ال باسقالارى بولسا جوقشىلىقتىڭ شەڭبەرىنەن شىعا الماي شىر اينالىپ جۇرەدى؟
كەيبىرەۋلەر مۇنىڭ سەبەبىن جالقاۋلىققا، ەرىنشەكتىككە اكەپ تىرەيدى. ءبىراق، اينالاڭىزعا قاراڭىزشى، مۇنداي ۇستانىم دۇرىس ەمەس ەكەنىن دالەلدەيتىن مىسالدار جەتىپ ارتىلادى. ءسىزدىڭ دە بەل جازباي ەڭبەك ەتىپ، قانداي اۋىر جۇمىس بولسا دا ەڭسەرىپ كەتەتىن، ۋاقىتىنىڭ كوبىن تەك جۇمىسىنا ارنايتىن، ءبىراق تاپقانى ىشىپ-جەگەننەن ارتىلمايتىن تانىستارىڭىز بار شىعار.
كىرىستىڭ بەلگىلى ءبىر مولشەرى ادامعا بالا كەزىنەن بەرىلەدى دەگەن پىكىر بار. شىر ەتىپ دۇنيەگە كەلگەن ساتتەن باستاپ ادام ءوز ەركىنەن تىس ءوزىنىڭ ومىرگە دەگەن كوزقاراسىن قالىپتاستىراتىن جانە ءارتۇرلى جاعدايلاردا ءوزىن قالاي ۇستاۋ كەرەگىن انىقتايتىن امالدارىنىڭ بەلگىلى ءبىر ستاندارتتارىن بويىنا سىڭىرە باستايدى. بالا كەزىنەن بويىنا سىڭگەن بۇل قاسيەت ءومىر بويى تۇيسىگىندە قالىپ، ونىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىنە اسەر ەتىپ وتىرادى. تەك وسى قاتىپ قالعان قاعيدالاردىڭ يەسى ءدال وسى قاسيەتتەردىڭ ءوزىنىڭ دامۋىنا، تاعدىرىن وزگەرتۋگە كەدەرگى كەلتىرىپ جۇرگەنىن مويىنداي الماسا، وندا ول ءوز جولىن ىزدەمەستەن، اتا-اناسى سالىپ بەرگەن سۇرلەۋمەن كەتە بەرەدى.
ءوزىن قولعا الامىن دەپ شەشىم قابىلداعان ادام قاشان دا ءومىرىنىڭ اجىراماس بولىگىندەي بولعان كەيبىر نارسەلەرەن باس تارۋىنا تۋرا كەلەدى. ەرىك-جىگەرىن جانىپ، مويىنا جۇك بولعان جامان ادەتتەردەن قۇتىلا العان جان ءوز ءومىرىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرە الادى.
بۇل ماقالادا ءبىز بايلىققا باستار جولدىڭ ەڭ اۋەلى ءوزىمىزدىڭ باسىمىزدا، سانامىزدا جاتقانىن، ال دامۋدىڭ جولى ءوز ميىمىزدى «تولىق تازالاعاننىن» كەيىن عانا باستالاتىنىن كورسەتەتىن بىرنەشە مىسال كەلتىرەمىز. ارينە، وقىرماندارىمىزعا سانانى وزدىگىنەن تازالاۋ جولىن ۇيرەتىپ، ويلارىن بىردەن وزگەرتە الامىز دەپ ۋادە بەرمەيمىز. الايدا، وسى وقيعالار بىرەۋلەرگە وي سالىپ، ومىرگە دەگەن كوزقاراسىن وزگەرتۋگە سەپتىگىن تيگىزەر دەگەن ۇمىتتەمىز.
سونىمەن، كوپتەگەن ادامداردىڭ كەدەيلىك شىرماۋىنان شىعا الماۋىنىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بار.
ءبىرىنشى وقيعا. توعىشارلىق تۋرالى.
جالپى، مۇنى وقيعا ەمەس ماقالاعا كىرىسپە دەپ اتاساق تا بولادى. ءبىر قىز ءوزىنىڭ اقىلدى، سىيلى، وتە ءبىلىمدى ۇستازى جايلى ايتىپ بەدى. ءبىر كۇنى ۇستازى ساباق ءوتىپ جاتىپ، سىنىپتاعى وقۋشىلارعا توعىشارلىقتىڭ نە ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ بەرگەن ەكەن. سوندا، ءبىزدىڭ ەلدىڭ ءبىر سيپاتىن اينالعان بۇل قۇبىلىس ءبىر اۋىز سوزگە سيىپ كەتكەن ەكەن: «توعىشارلىق دەگەن – سەرۆانتتا جاپ-جاڭا ىدىس-اياق تۇرعان كەزدە، شەتى كەرتىلگەن كەسەمەن شاي ءىشۋ».
مۇنداي كورىنىستىڭ بالا كەزدە ءبارىمىزدىڭ كوز الدىمىزدا وتكەنىن راس قوي. تەك مەرەكە كۇندەرى عانا داستارحانعا قويىلاتىن ادەمى ىدىستار، جىلىنا تەك ەكى-ۇش رەت قانا كيىلەتىن ءساندى كويلەكتەر، الدا-جالدا كەرەك بولىپ قالار دەپ تىققان اقشالار...وسىنداي وتباسىندا وسكەن بالالار تەك بولاشاقتى كۇتۋگە، ءبارىن بولاشاق ءۇشىن ىستەۋگە ۇيرەنىپ كەتكەن. جاقسى نارسەنى كورىپ تۇرىپ، ونى پايدالانۋدى «كەيىنگە» قالدىرادى. ال ول «كەيىنى» ەشقاشان كەلمەيدى، كوكجيەكتەن قول بۇلعاپ شاقىرادى دا تۇرادى. ويتكەنى «ەرتەڭ بۇگىنگى كۇن كەشە بولادى». وسىلايشا، ادام قول سوزىم جەردە تۇرعان ادەمى شىنى-اياققا قىزىعا قاراپ، شەتى كەرتىلگەن كەسەمەن شايىن كوڭىلسىز سوراپتاپ وتىرا بەرەدى.
ەكىنشى وقيعا. جاسقانشاقتىق تۋرالى. كۇلشەقىز بەن كوڭىلسىز بالالىق.
ەرتەدە ءبىر ايەل بولىپتى. ول الدىنا ماقسات قويىپ، بەل جازباي ەڭبەك ەتەتىن مىقتى ايەل ەكەن. ەكى قىزىن جالعىز ءوزى ءوسىرىپ، بولاشاقتا ساياجاي ساتىپ الۋ ءۇشىن تىرنەكتەپ اقشا جينادى. ۇيدە سونشالىقتى ارتىق اقشا دا بولماۋشى ەدى. بۇل كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قايتا قۇرۋ كەزىندەگى اۋمالى-توكپەلى زامانىندا بولعان وقيعا-تۇعىن. سول سەبەپتى ول ايەل ءۇي جيھازدارىن جاڭارتپاي، وزىنە كۇتىم جاساماي جانە قىزدارىنا ارتىق كيىم الماي، اقشاسىن بارىنشا ۇنەمدەدى. ول وتە كونبىس ايەل ەدى، جىرتىلعان جەرىن تىگىپ، كۇتىپ كيسە ءبىر پالتونى جەتى جىل كيۋگە بولادى، ال جيھازدىڭ كونەلىگى، ىدىستىڭ كەرتىلگەنى ەشنارسە ەمەس، ەڭ باستىسى ولار - قاجەتكە جاراپ تۇرسا بولعانى. ال ولاردىڭ سىرتقى بەينەسىن ەلەمەۋگە بولادى دەپ ويلايتىن. بايعۇس ايەل قىزدارى انالارىنىڭ نە ءۇشىن وسىنشا ۇنەم جاسايتىنىن تۇسىنەتىندەرىنە، ارمانداعان باسپانالارىنا قول جەتكىزگەن كەزدە بىرگە قۋاناتىندارىنا سەنىمدى بولاتىن.
الايدا، ارمانداعان ساياجايعا قول جەتكىزگەن كەزدە، ول ايەلدىڭ قىزدارى نەگە ەكەنى، وعان مۇلدەم قۋانا المادى. ءوز باسپانامىز بار دەپ شاتتانۋدىڭ ورنىنا ولار وتكەندى ايتىپ شاعىمدانا باستادى. سەرۋەنگە شىققان كەزدە، تىزەسى شىعىپ، ءوڭى توزىپ كەتكەن بارقىت شالبارلارىنا كۇلىپ، مازاقتايتىن قۇربىلارىنان قالاي جاسقاناتىندارىن ەسكە الدى. ولار بويجەتتى. ءبىراق، ەڭ باستى نارسەنى – ايەل بولۋدى، ادەمى بولۋدى، ادەمى كيىنۋدى (از اقشامەن دە ءبۇتىن كيىنۋگە بولادى عوي) ۇيرەنە المادى. وسىنىڭ بارىنە قىزدار انالارىن كىنالادى. ويتكەنى ول قىزدارىنىڭ بويىنا ءوز قاجەتىنە اقشا جۇمساعان سايىن وز-وزىنەن قۋىستانىپ، كىنالى سەزىنىپ، جاسقانىپ جۇرەتىن كۇلشەقىزدىڭ بەينەسىن قالىپتاستىردى. كەدەيلىكتىڭ سانالارىنا ءسىڭىپ قالعانى سونشا، ولار وزدەرىن ەشنارسەگە لايىق ەمەسپىز دەپ ويلادى.
ءۇشىنشى وقيعا. بالالىق شاقتىڭ كونە ديۆانى جانە سالاقتىق.
ءبىر ايەل بالا كەزىندەگى قۇربىسىنىڭ ۇيىنە قوناققا كەلەدى. ول قۇربىسى مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزدە تۇرعان، جيىرما جىل بۇرىنعى پاتەرىندە ءالى تۇرىپ جاتىر ەكەن. قىزدار ءۇشىن مۇندا بالالىق شاقتىڭ ادەمى ەستەلىكتەرى بار ەدى. ەكەۋى كونە ديۆاننىڭ ۇستىنە شىعىپ الىپ، قولدارى توبەگە جەتكەنشە سەكىرەتىن. ونىڭ سەرىپپەلەرىنىڭ سىقىرلاعانىن قىزىق كورۋشى ەدى. ال ديۆاننان شىققان شاڭ بۇلت سياقتى توبەگە كوتەرىلىپ كەتەتىن.
بالا كەزدە اينالاڭنىڭ ءبارى جارقىن كورىنەدى دەگەن راس. ال وسكەننەن كەيىن ول كوزىلدىرىكتى شەشۋگە تۋرا كەلەدى. جيىرما جىل وتكەننەن كەيىن دە ونىڭ قۇربىسى ءدال سول توبەسىنىڭ اگى توگىلىپ تۇرعان، ءدال سول بۇرىشتان قوزعالماعان، سىقىرلاق سەرىپپەلەرى بار، شاڭ باسقان ديۆانى بار پاتەردە تۇرادى ەكەن. تەك، ديۆاننىڭ سەرىپپەلەرى بۇرىنعىدان دا قاتتى سىقىرلايتىن بولىپتى. ەشنارسە وزگەرمەگەن – كەرەگەدە ءدال سول بالا كەزدەگى ءتۇسقاعاز، دالىزدە سىنىق جەرلەرىن فولگامەن بىلدىرتپەي جاماپ قويعان ءدال سول اينا.
قۇربىسىنىڭ ۇيىندە وتىرىپ، ايەل ەڭسەسىن ءبىر كوتەرە المادى. ساناسى سان-ساققا جۇگىردى – قۇربىسىمەن اڭگىمەلەسىپ وتىرسا دا، ويىمەن بولمە ءىشىن تازالاپ وتىردى: شىبىندار جابىسىپ قالعان تەرەزەنى جۋدى، توبەنى اكتەدى، ديۆاننىڭ استىندا كورىنىپ جاتقان قوقىستاردى جينادى. جيىرما جىلدا مىنا كونە ديۆاننىڭ ورنىنا جاڭاسىن الۋعا بولمايتىنداي بۇل سونشالىقتى قىمبات جيھاز با ەدى؟ اقشاسى جوق بولسا دا، اعاشتىڭ ءتۇسى سياقتى جابىسپاق قاعاز ساتىپ الىپ، ابدەن كونەرگەن ۇستەلدى جاڭارتىپ قويسا بولادى عوي.
قۇربىسىنىڭ ۇيىنەن كەتىپ بارا جاتىپ ايەل «كەدەيلىك - جۋىلماعان شاش پەن جينالماعان بولمەدە تۇرادى ەكەن» دەگەن ويعا كەلدى. كەدەيلىك پەن سالاقتىق – ءبىر تيىننىڭ ەكى جاعى، ءبىر مەنتاليتەتتىڭ ەكى ءتۇرلى كورىنىسى سياقتى. سىنعان گۇل قۇمىرالارىن تاستاي سالماي، ايرىلىپ كەتپەس ءۇشىن ەسكى شۇلىقپەن وراپ قوياتىن ۇيگە بايلىق تا جولامايتىن شىعار.
ءتورتىنشى وقيعا. باعدارالامالاۋ تۋرالى (ەپيلوگ ورنىنا)
ءسوز سوڭىندا ورىستىڭ ۇلى جازۋشىسى انتون پاۆلوۆيچ چەحوۆتىڭ ءبىر ءسوزىن كەلتىرۋگە بولادى. ول ءبىر كۇنى توزىعى جەتكەن سىنىپ بولمەسى مەن مەكتەپتىڭ لاس ءدالىزى وقۋشىلاردىڭ ساباقتى جاقسى مەڭگەرۋىنە كەدەرگى كەلتىرەتىنىن بايقادى.
راسىمەن دە، بالالار بالالىق شاعىنان باستاپ كەدەيلىكتىڭ اۋىر جۇگىن تۇسىنە باستايدى. كەدەيلىكتىڭ اۋىرلىعى مەن جابىرقاۋ مۇڭى ولاردىڭ تۇيسىگىنە تاڭبا بولىپ باسىلادى. وسى شاراسىزدىق بالانىڭ بويىندا باعدارلاما سياقتى جۇمىس ىستەيدى – اينالاڭ وسىنداي بولسا، ولاردان اسىپ قايدا باراسىڭ دەگەن وي ساناسىن جاۋلاپ الادى. بالا ەشقاشان تەرەڭ ويلاپ، جاعدايدى سالىستىرا المايدى. سوندىقتان، ول ءۇشىن ءوزى ءومىر ءسۇرىپ جاتقان كەدەي ورتا – بۇل ءومىر بويى وزگەرمەيتىن جاعداي، ودان قاشساڭ دا قۇتىلا المايسىڭ. وسىلايشا، ادام بالا كەزىنەن باستاپ كەدەيلىكتە ءومىر سۇرۋگە جانە جولى بولمايتىن ادام بولۋعا ەتى ءولىپ كەتەدى. ارينە، باقىتسىز بالالىق شاق كەيبىر ادامداردىڭ بايلىققا قول جەتكىزىپ، ءوز قاتارىنان وق بويى وزىپ كەتۋىنە جول اشادى. الايدا، ادامداردىڭ بارىندە بىردەيكەدەيلىكتىڭ جۇگىن سىلكىپ تاستاپ، ارقاسىن جازاتىنداي ەرىك-جىگەرى كۇشتى بولمايدى.
مۇنداي ماڭدايعا جازعان گەنەتيكالىق كەدەيلىكپەن نە ىستەۋگە بولادى؟ ەگەر ايتىلعان وقيعالاردىڭ ەڭ بولماسا بىرەۋىنەن ءوزىڭىزدى تاني الساڭىز، وندا قايعىرماڭىز، ءۇمىتىڭىزدى ۇزبەڭىز. جان-جاعىڭىزعا قاراپ، ارەكەت ىستەڭىز: كەتىك كەسەنى لاقتىرىپ، سەرۆانتتاعى جاڭا شىنى-اياقتى الىڭىز، سىنعان گۇل قۇمىراسىن ەش وكىنبەستەن لاقتىرا سالىڭىز، جيناپ قويعان قوقىستار مەن بىرنەشە رەت جاماپ كيگەن ارتىق كيىمدەردەن ارىلىڭىز. ءۇيدىڭ شاڭىن ءسۇرتىپ، تەرەزەنى جۋىڭىز – ءسىزدىڭ ءومىرىڭىز بىردەن نۇرعا بولەنەدى.
جانە بالالارىڭىز تۋرالى ەشقاشان ۇمىتپاڭىز. تاعى قايتالاپ ايتامىن، ولار اينالاسىنداعى نارسەنىڭ ءبارىن بويىنا ءسىڭىرىپ وسەدى. ولاردىڭ بويىنا قانداي باعدارالاما ورناتۋ تەك سىزگە عانا بايلانىستى. بالالارىڭىزدىڭ تابىستى جانە ءوز ومىرلەرىنە ريزا تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋىنا جاردەمدەسىڭىز. بالالارىڭىزدى باقىتسىز بولۋعا ماجبۇرلەمەڭىز.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
ءسىز نەگە ءالى كۇنگە دەيىن باي ەمەسسىز: 7 سەبەبى
دجەك ما: ەگەر 35 جاسىڭىزدا ءسىز ءالى دە كەدەي بولساڭىز – وندا ءسىز بۇعان لايىقتىسىز
نەمىس ءدارىحاناسىنان الەمدىك كوسمەتيكا يمپەرياسىنا دەيىن: Schwarzkopf تاريحى
كەدەيلىكتە وسكەن ادامداردىڭ زياندى 5 ادەتى
بالىق اۋلاۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىق HARLEY-DAVIDSON كومپانياسىن قۇرۋعا سەبەپ بولعان
ازيانىڭ ەڭ باي ادامدارىنىڭ ءبىرى دجەك مانىڭ جەتىستىككە جەتۋ تاريحى
ۋولت ديسنەي جەتىستىگىنىڭ تاريحى
Toyota تاريحى: توقىما ستانوكتىڭ ورنىن كولىككە الماستىرۋ
كونوسۋكە ماسۋسيتانىڭ ءومىرى مەن جەتىستىككە جەتۋ تاريحى
You Might Also Like
-
قاسىم امانجولوۆ..... كەرەمەت ەدى. مەن قاسىم امانجولوۆ دەگەن كەزدە "تۋعان جەر" تۋرالى ولەڭى ەسىمە تۇسەدى. مەنىڭشە اقىن ءۇشىن ەڭ قىمبات، باعالى دۇنيە وقىرماننىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ، وقىرمان ولەڭد...
-
اۋدارمالىق ورنەكتى اباي تەك ورىستىڭ كلاسسيك پوەزياسىن قوتارۋعا جۇمسايدى. بايرون، گەتە سياقتى وزگە ەۆروپا ەلدەر كلاسسيكتەرىنەن بىرەر ولەندى اۋدارسا، ونى دا لeرمونتوۆتىڭ اۋدارمالارىنان الىپ قازاقشىلا...
