InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: عىلىمي بىلىمدەردىڭ دامۋى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: عىلىمنىڭ دامۋىنا سەبەپ بولعان جاعدايلار، عىلىم دامۋىنا ۇلەس قوسقان عالىمدار، ولاردىڭ اشقان جاڭالىقتارى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تاپسىرمانى ءوز بەتىمەن مەڭگەرۋى، تانىمى، ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرىپ، ءوز ويلارىن ەركىن ايتتىپ دالەلدەۋگە ۇمتىلۋى، جەكە بەلسەندىلىكتەرىن، ىزدەنىسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: ورتا عاسىرداعى عىلىمي بىلىمدەرگە توقتالا وتىرىپ، سول كەزدەگى عىلىمنىڭ دامۋىنا ۇلەس قوسقان ادامدار تۋرالى بايانداۋ بارىسىندا وقۋشىلاردى رۋحاني بىلىمدىلىككە، مادەنيەتتىلىككە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سەمينار
ساباقتىڭ ءادىسى: ءوز بەتىمەن ىزدەنۋ
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، گەوگرافيا، فيزيكا
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتا، سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
2. عىلىمي بىلىمدەردىڭ دامۋى. (وقۋشىنىڭ ىزدەنىس جۇمىستارى)
3. تەرمين سوزدەرمەن جۇمىس.
4. كانە تاپ؟ (سۋرەتتەر سويلەيدى)
5. حرونولوگيالىق جۇمىس.
6. كارتامەن جۇمىس.
7. “تەڭگە ءىلۋ” ويىنى.
8. ساباقتى بەكىتۋ (تەست)
9. قورىتىندى
10. باعالاۋ
ەرتە زامان عالىمدارى اسپان دەنەلەرىنىڭ قوزعالىسى جايىنداعى بىلىمدەرىن جۇيەلەپ كەلە كلاۆديي پتولەمەي دۇنيەنىڭ گەوسەنترلىك جۇيەسىن ۇسىندى
نيكولاي كوپەرنيك (1473 – 1543)، ۇلى پولياك استرونومى، دۇنيەنىڭ گەليوسەنترلىك جۇيەسىن قۇراستىردى. كوپەرنيك اسپان دەنەلەرىنىڭ كورىنەرلىك قوزعالىسىن جەردىڭ ءوز وسىنەن اينالۋىمەن جانە جەردىڭ كۇندى اينالا قوزعالىسىمەن ءتۇسىندىردى.
دج. برۋنو يتاليانىڭ ۇلى عالىمى، ول پولشانىڭ ۇلى وقىمىستىسى كوپەرنيكتىڭ جەر كۇندى اينالادى دەگەن كوزقاراسىن قۇپتادى.
گاليلەو گاليلەي (1564 – 1642) اسپانعا تەلەسكوپ باعىتتاعان تۇڭعىش ادام. كوپەرنيكتىڭ ءىلىمىن راستايتىن ءبىرقاتار جاڭالىقتار اشقان يتاليان فيزيگى، ءارى استرونومى.
تەرمين سوزدەرمەن جۇمىس
بارلىق ادامدار تەڭ ءومىر سۇرەتىن قوعام قۇرۋ تۋرالى قيال، ومىردەن قول ۇزگەن قيال.

تىرىدەي وتقا ورتەۋ.
كاپيتاليستىك قاتىناستار يتاليادا باسقا ەلدەرگە قاراعاندا بۇرىن تۋىپ، دامي باستاعاندىقتان ەرتە پايدا بولعان بۋرجۋازيالىق مادەنيەت.
بۇل ەڭبەك قالاي اتالادى جانە اۆتورى كىم؟
بۇل گراۆيۋرانىڭ اۆتورى كىم جانە قالاي اتالادى؟
بۇل سۋرەت قالاي اتالادى جانە كىمنىڭ ەڭبەگى؟
بۇل ەڭ ايگىلى كارتينا قالاي اتالادى جانە اۆتورى كىم؟
بۇل دۇنيە جۇزىنە ايگىلى بۇل كارتينانىڭ اۆتورى كىم جانە قالاي اتالادى؟
پورترەتتىڭ اۆتورى كىم جانە قالاي اتالادى؟
حرونولوگيالىق جۇمىس
ن. كوپەرنيك قاي جىلى دۇنيەگە كەلدى؟
ن. كوپەرنيكتىڭ “اسپان دەنەلەرىنىڭ اينالىسى تۋرالى” كىتابى قاي جىلى جارىق كوردى؟
دج. برۋنونى قاي جىلى تىرىدەي وتقا ورتەدى؟
دج. برۋنو تۇرمەدە نەشە جىل جاتتى؟
گوللانديادا ءدۇربى تۇتىگى جاسالعاندىعىن گ. گاليلەي قاي جىلى ءبىلدى؟
گ. گاليلەي عىلىم تاريحىندا تۇڭعىش رەت قانشا تەلەسكوپتى قۇراستىردى؟
ول تەلەسكوپتار قانشا ەسە ۇلكەيتىپ، كورسەتەتىن ەدى؟
گ. گاليلەي ءوز تەلەسكوپىن قاي جىلى ايعا باعىتتاپ، ونىڭ بەتىنىڭ تەگىس ەمەستىگىن ءبىلدى؟
قاي جىلى دىنشىلدەر 70 جاستاعى گ. گاليلەيگە قارسى سوت ۇيىمداستىردى؟

حرونولوگيالىق جۇمىس
ن. كوپەرنيك قاي جىلى دۇنيەگە كەلدى؟ 1473 ج.
ن. كوپەرنيكتىڭ “اسپان دەنەلەرىنىڭ اينالىسى تۋرالى” كىتابى قاي جىلى جارىق كوردى؟ 1543ج.

دج. برۋنونى قاي جىلى تىرىدەي وتقا ورتەدى؟ 1600ج.
دج. برۋنو تۇرمەدە نەشە جىل جاتتى؟
8 جىل
گوللانديادا ءدۇربى تۇتىگى جاسالعاندىعىن گ. گاليلەي قاي جىلى ءبىلدى؟ 1608ج.
گ. گاليلەي عىلىم تاريحىندا تۇڭعىش رەت قانشا تەلەسكوپتى قۇراستىردى؟ 2 تەلەسكوپ
ول تەلەسكوپتار قانشا ەسە ۇلكەيتىپ، كورسەتەتىن ەدى؟ كىشىسى 3 ەسە، ۇلكەنى 32 ەسە
گ. گاليلەي ءوز تەلەسكوپىن قاي جىلى ايعا باعىتتاپ، ونىڭ بەتىنىڭ تەگىس ەمەستىگىن ءبىلدى؟ 1609ج.
قاي جىلى دىنشىلدەر 70 جاستاعى گ. گاليلەيگە قارسى سوت ۇيىمداستىردى؟ 1633ج.
كارتامەن جۇمىس
ن. كوپەرنيك قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
گ. گاليلەي قاي ەلدىڭ عالىمى؟
دج. برۋنو قاي مەملەكەتتەردە بولعان؟
توماس مور قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
سەرۆانتەس قاي ەلدىڭ ۇلى جازۋشىسى؟
سەرۆانتەس قاي ەلدە تۇتقىندا بولعان؟
ۋ. شەكسپير قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
ر. فرانسۋا قاي ەلدىڭ جازۋشىسى؟
قازاقستان قانداي قۇرلىقتا ورنالاسقان جانە قانداي مەملەكەتتەرمەن شەكتەسەدى؟

“تەڭگە ءىلۋ” ويىنى
1. سەرۆانتەستى ايگىلى ەتكەن ونىڭ قانداي رومانى جانە ول قاي جىلى جازىلدى؟
2. ميلان قالاسىن اۋىز سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن كىمنىڭ جوباسى بويىنشا كانال قازىلدى؟
3. فلورەنسيالىق يتاليان اقىنى، ءىرى سۋرەتكەرى دانتەنىڭ قانداي ەڭبەگىن بىلەسىڭ؟
4. دج. برۋنو كىمنىڭ “جەر كۇندى اينالادى” دەگەن كوز قاراسىن قۇپتادى؟
5. توماس موردىڭ ۋتوپياسى قازاقتىڭ قاي ويشىل كەيىپكەرىنىڭ كوزقاراسىنا سايكەس كەلەدى؟
6. كوپەرنيك پەن برۋنونىڭ كوزقاراسىن گاليلەي قالاي دالەلدەدى جانە دامىتتى؟
7. يتالياداعى باستى مادەنيەت ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى قاي قالا بولدى؟
ا. فلورەنسيا
ءا. ريم
ب. مادريد
ۆ. امستەردام
گ. لەيپسيگ
2. دانتەنىڭ اتاقتى ەڭبەگىن اتاپ بەر.
ا. “مويسەي”
ءا. “سيكست مادونناسى”
ب. “مونا ليزا”
ۆ. “حريستوستى جوقتاۋ”
گ. “قۇدىرەتتى كومەديا”
3. يتاليانىڭ قايتا وركەندەۋ ءداۋىرىنىڭ ءمۇسىنشىسىن اتا؟
ا. دوناتەللو
ءا. لەوناردو دا ۆينچي
ب. رافاەل سانتي
ۆ. ديۋرەر البرەحت
گ. ۆەلاسكەس ديەگو
ميكەلاندجەلو سالعان ريمدەگى الىپ قۇرىلىستى اتاپ بەر؟
ا. اۋليە پەتر حرامى
ءا. “ۆاكح” ءمۇسىنى
ب. “ينفانتا مارگاريتا”
ۆ. اۋليە سوفيا سوبورى
گ. “اياۋسىز جازا”
5. رافاەلدىڭ ەڭ داڭقتى كارتيناسى قالاي اتالادى؟
ا. “حريستوستى جوقتا”
ءا. “قۇدىرەتتى كومەديا”
ب. “سيكست مادونناسى”
ۆ. “مويسەي”
گ. “مونا ليزا”
6. “ينفانتا مارگاريتا” كىمنىڭ تۋىندىسى؟
ا. ۆەلاسكە ديەگو
ءا. ديۋرەر البرەحت
ب. رەمبراندت
ۆ. سەرۆانتەس
گ. ميكەلاندجەلو

. رەمبراندت قاي ەلدىڭ سۋرەتشىسى؟
ا. گەرمانيا
ءا. گوللانديا
ب. يتاليا
ۆ. يسپانيا
گ. فرانسيا
8. ەۋروپا ەلدەرىندە اعارتۋ ءىسى قاي عاسىرلاردا دامىدى؟
ا. ءحىV - XIX عاسىرلاردا
ءا. ءحىV - حVءى عاسىرلاردا
ب. ءحىىى ع. اياعى مەن حVع. ءى جارتىسىندا
ۆ. ءحىىىع. اياعى مەن ءحىVع. باسىندا
گ. حVع. اياعى مەن حVءىىع. ءى جارتىسىندا
9. “ۋتوپيا” دەگەنىمىز نە؟
ا. جەكە مەنشىكتى قورعاۋ
ءا. ساۋدا - ساتتىقپەن اينالىسۋ
ب. جۇزەگە اسىرىلمايتىن، ومىردەن الشاق قيال
ۆ. قىمبات تاستار جيىنتىعى
گ. بىرىگىپ ەڭبەك ەتۋ

. رەمبراندت قاي ەلدىڭ سۋرەتشىسى؟
ا. گەرمانيا
ءا. گوللانديا
ب. يتاليا
ۆ. يسپانيا
گ. فرانسيا
8. ەۋروپا ەلدەرىندە اعارتۋ ءىسى قاي عاسىرلاردا دامىدى؟
ا. ءحىV - XIX عاسىرلاردا
ءا. ءحىV - حVءى عاسىرلاردا
ب. ءحىىى ع. اياعى مەن حVع. ءى جارتىسىندا
ۆ. ءحىىىع. اياعى مەن ءحىVع. باسىندا
گ. حVع. اياعى مەن حVءىىع. ءى جارتىسىندا
9. “ۋتوپيا” دەگەنىمىز نە؟
ا. جەكە مەنشىكتى قورعاۋ
ءا. ساۋدا - ساتتىقپەن اينالىسۋ
ب. جۇزەگە اسىرىلمايتىن، ومىردەن الشاق قيال
ۆ. قىمبات تاستار جيىنتىعى
گ. بىرىگىپ ەڭبەك ەتۋ
13. “جەر جانە باسقا پلانەتالار كۇندى اينالىپ جۇرەدى” دەگەن عىلىمي تۇجىرىمدى كىم دالەلدەدى؟
ا. برۋنو دجوردانو
ءا. كوپەرنيك نيكولاي
ب. گاليلەي گاليلەو
ۆ. حريستوفور كولۋمب
گ. ۆاسكو دا گاما
14. قاي جىلى دجوردانو برۋنو مەن كىتاپتارى وتقا ورتەلدى؟
ا. 1650ج.
ءا. 1590ج.
ب. 1600ج.
ۆ. 1680ج.
گ. 1695ج.
15. ۇلكەيتكىش وپتيكالىق تۇتىك - تەلەسكوپپەن ەڭ العاش اسپانعا كوز سالعان وقىمىستىنى اتاپ بەر.
ا. برۋنو دجوردانو
ءا. كوپەرنيك نيكولاي
ب. ۆاسكو دا گاما
ۆ. گاليلەي گاليلەو
گ. اريستوتەل
قورىتىندى: اشىق تەڭىزدە كەمەنىڭ قاي جەردە جۇرگەنىن دۇرىس انىقتاۋ ءۇشىن پلانەتالار مەن جۇلدىزداردىڭ قوزعالىسىن جاقسى ءبىلۋ كەرەك بولدى. ءدىنباسىلار پتولەمەيدىڭ اسپان شىراعى ەپيسيكل شەڭبەرلەرىمەن اينالادى، ءاربىر شەڭبەردىڭ ورتاسى جەردى اينالادى، جەر قوزعالمايدى دەگەن ءىلىمىن قۋاتتادى. بۇل ءىلىم جەر مەن ادامدى قۇداي جاراتتى، ول كۇن مەن پلانەتالاردى جەردى اينالىپ جىلجۋعا ءماجبۇر ەتتى دەگەن ءدىني قيالعا قايشى كەلمەدى.

ۇيگە تاپسىرما:
1. حV - حVءىى عاسىرلاردا الەم قۇرلىمى جونىندە جاڭا كوزقاراستاردىڭ پايدا بولۋى كەزدەيسوق ەمەستىگىن دالەلدە.
2. دۇنيە قۇرىلىمى جونىندەگى پتولەمەي مەن كوپەرنيكتىڭ پىكىرلەرىن سالىستىر.