سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 42 مينۋت بۇرىن)
گرافيكا ونەرىنىڭ دامۋى
بەينەلەۋ ونەرى 6 - سىنىپ
تاقىرىپ: گرافيكا ونەرىنىڭ دامۋى
ماقساتى: گرافيكا ونەرىنىڭ تۇرلەرىمەن تانىس بولۋ.
بىلىمدىلىك: گرافيكا ونەرىنىڭ شىعارمالارىنا تولىق مالىمەت بەرۋ.
تاربيەلىك: اسەم سۇلۋلىقتى بايقاۋعا، ادەمىلىككە، سۇلۋلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ونەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋ.
ساباق ءتۇرى: جاڭا ساباق.
ءادىس – تاسىلدەرى: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، سۋرەت سالۋ. سلايد
كورنەكىلىگى: گرافيكا شىعارمالارىنىڭ تۇرلەرى جانە سالۋ قۇرالدارى.
جىلى جانە سۋىق تۇستەر ايىرماشىلىعى پلاكاتتاعى سۋرەتتەر.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح
قۇرال – جابدىقتار: البوم، اكۆارەل كراسكاسى، قارىنداش، قىلقالام، پوليترا، تۋشش.

ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ.
2. سالەمدەسۋ، وقۋشىلاردى جۋرنالمەن تەكسەرۋ.
3. وتكەن ساباقتى قايتالاۋ
4. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ.
5. بەكىتۋ.
6. سۋرەت سالۋ.
7. قورىتىندىلاۋ، باعالاۋ.
8. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
وتكەن ساباقتى قايتالاۋ
1. كەسكىندەمە ونەرى جايلى نە بىلدىك، نە ۇيرەندىك؟
2. كەسكىندەمەنىڭ قانداي شىعارمالارى بار؟
3. قانداي كەسكىندەمەشى سۋرەتشىلەردى بىلەسىڭدەر؟ – دەگەن سۇراقتاردى قويا وتىرىپ جاڭا ساباقتى بايانداۋ.
جاڭا ساباق
گرافيكا گرەكتىڭ "گراپو" دەگەن سوزىنەن شىققان، قازاقشا "جازامىن"، "سىزامىن"، "سۋرەتىن سالامىن" دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. قارىنداشپەن، تۋشپەن سالىنعان سۋرەت نەمەسە گراۆيۋرالار گرافيكاعا جاتادى. ول بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر سالاسى بولىپ تابىلادى. كىتاپتاعى يلليۋستراسيالار، گازاتتەگى سۋرەتتەمەلەر مەن كاريكاتۋرالار، ءتۇرلى كوشەدەگى پلاكاتتار - وسىنىڭ ءبارى گرافيك سۋرەتشىلەرىنىڭ تۋىندىلارى. گرافيكادا سىزىقتار، شتريحتار، اشىق جانە قوڭىر داقتاردىڭ اراقاتىناسى جەتەكشى ماڭىزعا يە بولادى. گرافيكا ونەرىنىڭ كەيبىر تۇرلەرىندە تۇستەر دە پايدالانىلادى. قازاقستان سۋرەتشىلەرىنىڭ ۇلتتىق گرافيكاعا قوسقان ۇلەسى زور. ەلىمىزدىڭ گرافيكا ونەرىن دامىتىپ، سول سالادا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن سۋرەتشىلەردەن: ي. يسابايەۆ، ءا، راحمانوۆ، م. قيسامەدينوۆ، ا. سماعۇلوۆ، ب. تابىلدييەۆ، ك. بارانوۆ، ن. گايەۆ، ۆ. گۋريەۆ، ە. سيدوركين، ت. وردابەكوۆ، ق. قامەتوۆ، ۆ. تيموفەيەۆ، ت. ب. اتاۋعا بولادى. گرافيكا ونەرى كالليگرافيامەن، جازبامەن تىعىز بايلانىستى دەپ تابىلادى. ءحىح ع. دەيىن گرافيكا مەن سۋرەت تۇسىنىكتەرى قاتاڭ اجىراتىلىپ قارالدى.

گرافيكا دەپ تەك باسپا تەحنيكاسىمەن سالىناتىنداردى اتاسا، سۋرەتكە - قولمەن سالىناتىن جۇمىستاردى: نوبايدى، نۇسقا، ت. ب. جاتقىزادى. گراۆيۋرلەۋ فرانسۋزدىڭ grawer - "قيۋ"، "تىرناۋ" دەگەن سوزىنەن شىققان. گراۆيۋرا دەپ بەتىنە سۋرەت ويىپ سالىنعان تاقتانى دا، سونداي - اق ودان الىنعان باسىلىمدى دا ايتامىز. گراۆيۋرا قىتايدا شامامەن VI عاسىردا پايدا بولدى. باتىس ەۋروپادا ول XIII - XIV عاسىرلاردا شىعىپ، XVI عاسىردا كەمەلىنە جەتتى. كوپتەگەن گرافيك سۋرەتشىلەرى بايقاساق، ولار قارىنداش، اكۆارەل، تۋش سياقتى قولايلى ءارى ىڭعايلى ماتەريالدى قولدانعان. گرافيكاعا گراۆيۋرالاردىڭ بارلىق تۇرلەرى دە جاتادى، سۋرەتتەردەن ايىرماشىلىعى سول - ولاردى كوپ دانا ەتىپ كوبەيتۋگە بولادى. گراۆيۋرالار بىرنەشە تاقتالاردان باسىلادى. گراۆيۋرانىڭ تۇرلەرى وتە كوپ، ولار: وفورت، كسيلوگرافيا، لينوگراۆيۋرا، ليتوگرافيا ت. ب. بولىپ بولىنەدى. گرافيكا ونەرى بەينەلەۋ ونەرىنىڭ ءبىر ءتۇرى. قازاق گرافيكا ونەرىنىڭ باستاۋى تاس ءداۋىرى مەن اتا – بابالارىمىزدىڭ رۋحىنا تابىنۋعا بارىپ تىرەلەدى. جارتاستارعا سالىنعان سىزىقتىق سۋرەتتەر بالقاش، تۇركىستان، ماڭعىستاۋ ولكەسىنەن تابىلعان.

گرافيكاعا قارىنداش، كومىر، تۋششتى پايدالانىپ، قولمەن سالىنعان سۋرەتتەر، باسپا گرافيكانىڭ ءار الۋان تۇرلەرى – اعاشقا جاسالعان گراۆيۋرا (كسيلوگرافيا)، مەتالعا جاسالعان گراۆيۋرا (وفورت)، ليتوگراۆيا، لينوگرۆيۋرا جاتادى.
كەسكىندەمە سياقتى گرافيكاعا دا - پورترەت، ناتيۋرمورت، پەيزاج، تاريحي، انيماليستىك جانە ت. ب. جانرلار ءتان. گرافمكامەن كەسكىندەمە اراسىنداعى بايلانىس اۋىسپالى. مىسالى، اكۆارەل، پاستەل كەيدە گۋاششپەن جۇمىس ىستەۋ تەحنيكاسىن ونەردىڭ ءبىر تۇرىنە، كەيدە ەكىنشىسىنە جاتقىزادى. بۇل – ءتۇستىڭ قانداي دەڭگەيدە پايدالانىلعانىنا، شىعارمادا سىزىق پەن داقتىڭ قايسىسى باسىم ەكەندىگىنە، ونىڭ قولدانىلاتىن ورنىنا بايلانىستى. قولدانىلۋ ورنىنا قاراي گرافيكانىڭ ستانوكتى، كىتاپ، گازەت – جۋرنالدار، قولدانبالى گرافيكا جانە پلاكات سياقتى تۇرلەرى بار.
ستانوكتى گرافيكا شىعارمالارىن كورمەلەردەن تاماشالاۋعا بولادى.
گرافيكانىڭ ماڭىزدى سالالارىنىڭ ءبىرى - كىتاپ گرافيكاسى. كىتاپتىڭ ىشكى جانە سىرتقى بەزەندىرۋ جۇمىستارىنىڭ بارلىعى تۇتاس ونەر تۋىندىسىن قۇرايدى. اسىرەسە سۋرەتشى – يلليۋستراسياشىلاردىڭ ءرولى زور.

قولدانبالى گرافيكاعا كۇنتىزبە، قۇتتىقتاۋ، اشىق حاتتار، وراۋىشتارداعى زات بەلگىلەرى (ەتيكەتكا)، پوشتا ماركالارى، كوشەدەگى جارنامالار جاتادى.
كومپيۋتەرلىك گرافيكا – گرافيكانىڭ جاڭا ءتۇرى. سۋرەتشىلەر قيىلىسقان سىزىقتاردان، كولەمدى ەلەمەنتتەردەن، ورنەك، ءتۇرلى ءتۇستى داقتاردان مونيتور بەتىندە كومپوزيسيا جاساپ، ودان كەيىن دايىن بولعان بەينەنى پرينتەر ارقىلى باسىپ شىعارادى.

سۋرەت سالۋ
گرافيكالىق جۇمىستاردى ورىنداۋ.
گرافيكانىڭ قاعاز بەتىندە جاسالاتىن قاراپايىم تۇرلەرىمەن تانىس بولايىق. ول ءۇشىن قاجەتتى ماتەريالدار مىنالار. اعاش سابى بار ۇشى وتكىر ينە، پىشاق نەمەسە الماس، قارا تۋشش، جۇمساق قىلقالام، بەتى جىلتىر اق قاعاز.

قارا تۋشتى قاعاز بەتىنە تولىق جاعىپ شىعۋ قاجەت. تۋشش كەپكەننەن سوڭ، قاعاز بەتىن ينەمەن تىرناپ، ءارتۇرلى بەينەلەر سالۋعا بولادى. ەگەر كولەمدى اشىق جەرلەر قاجەت بولسا، قاعاز بەتىن پىشاقپەن نەمەسە الماسپەن قىرۋ قاجەت. ناتيجەسىندە پايدا بولعان بەينە اق جانە قارا ءتۇستى بولىپ وتە ايقىن كورىنەدى. ءبىراق سۋرەت جالعىز دانا بولىپ شىعادى.
گرۆيۋرا تۋىندىلارى كەسۋ ءىس – ارەكەتتەرى ارقىلى جۇرگىزىلەدى. سوندىقتان كەسكىشتى مىقتاپ يگەرۋ جانە ونىمەن كەز كەلگەن سىزىقتاردى ەمىن – ەركىن جۇرگىزۋدى ۇيرەنۋ ءۇشىن ءبىر قاتار دايىندىق جاتتىعۋلارىن جاساۋ قاجەت. تاقتاي (پلاستينا) الۋ.

1 - جاتتىعۋ. قارىنداش سىزىعىنىڭ بويىمەن بۇرىشتىق كەسكىش ارقىلى ەنى 1 – 1، 5 مم – دەن اسپايتىن ارىقشا بەدەر جۇرگىزۋ كەرەك. سودان سوڭ جۇرگىزىلگەن ارىقشادان شەگىنىپ، تاعى دا 1 - 1، 5مم بولاتىن سىزىق جۇرگىزىڭدەر. وسىلايشا بۇكىل تاقتانىڭ بەتىن 10 ح 10 سم. كولەمدە تىك ءتورتبۇرىشتارعا ءتىلۋ كەرەك.
2 – جاتتىعۋ. تولقىندى قارىنداش سىزىعىنىڭ بويىمەن وسىلايشا ارىقشا جاساۋ، تاقتانىڭ بەتىن تەگىس تولتىرۋ كەرەك.
3 - جاتتىعۋ. شەڭبەرسىزعىشپەن شەڭبەر سىزىپ، ولاردى دا كەسكىشپەن ءتىلىپ، ارىقشا جاساۋ.

ساباقتى قورىتىندىلاۋ
جاڭا ساباق بويىنشا وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويىلىپ، ەسكە تۇسىرەمىز.
سۇراقتار قويۋ
1. گرافيكا جاساۋ تەحنيكالارىنا نە جاتادى؟
2. گرافيكا ونەرى دەگەنىمىز نە؟
3. گرافيكا قاي ەلدىڭ سوزىنەن شىققان؟
4. قانداي گرافيكا ونەرمەن تانىس بولدىق؟ – دەگەن سۇراقتار قويۋ ارقىلى ساباقتى قورىتىندىلايمىز.
وقۋشىلارعا سۋرەت سالعىزۋ
36 - 38 بەتتەردى وقۋ جانە وسى بەتتەردەگى سۋرەتتەردى البوم بەتىنە گرافيكا قۇرالدارى كومەگىمەن سالۋ.
باعالاۋ.
ساباققا قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى جانە سۋرەتتەرىن تەكسەرۋ ارقىلى باعالاۋ.
ۇيگە تاپسىرما: تاقىرىپتى وقۋ، سۋرەتتەرىن اياقتاۋ.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما