ىبىراي التىنسارين – ۇلى اعارتۋشى، بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى
الماتى وبلىسى، تالعار قالاسىنداعى
№7 مەكتەپ - ليسەيدە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دارمەنقۇلوۆا عاليا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىبىراي التىنسارين – ۇلى اعارتۋشى، بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى، اعارتۋشىلىق قىزمەتى، شىعارماشىلىق جولى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. “قازاق حرەستوماتياسى”مازمۇنىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا جانە جازباشا ءتىل مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا، شىعارما مازمۇنىن اشا ءبىلۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ادەبيەتكە، ىبىراي شىعارماشىلىعىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن وياتۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءادىس – ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، پىكىر الماسۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: سلايد، كەسپە قاعاز، ءۇنتاسپا، بەينەروليكتەر ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتتەرىن ءتۇسىندىرۋ
III جاڭا ساباق: ىبىراي التىنسارين
ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ىبىراي التىنسارين تۋرالى مالىمەت.
2. ءوز ءبىلىمىڭدى تەكسەر.
3. سايكەستىكتەردى ىزدەۋ
ءوز ءبىلىمىڭدى تەكسەر...
ماڭىزدى وقيعالار
قوستاناي وبلىسى زاتوبول اۋدانىندا تۋعان.
ورىنبوردا قازاق بالالارىنا ارناپ اشىلعان 7 جىلدىق ورىس - قىزىق مەكتەبىنە تۇسكەن.
مەكتەپتى “وتە جاقسى” دەگەن باعامەن بىتىرگەن.
ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسيادا ءتىلماش بولعان.
ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى، شىعىستى زەرتتەۋشى بەلگىلى عالىم، پروفەسسور ۆ. ۆ. گريگوريەۆپەن جاقىن تانىسادى.
تورعاي مەكتەبىنە ءمۇعالىم بولىپ تاعايىندالادى.
تورعايداعى مەكتەپتى اشادى.
پەتەربۋرگ، قازان قالالارىنا بارادى.
“قازاق حرەستوماتياسىن” جازۋعا كىرىسەدى.
“قازاق حرەستوماتياسى” ورىنبوردا باسىلىپ شىعادى.
تورعاي وبلىسى مەكتەپتەرىنىڭ ينسپەكتورى قىزمەتىنە تاعايىندالادى.
ورسك قالاسىندا تۇڭعىش مۇعالىمدەر مەكتەبى اشىلادى.
تورعاي قالاسىنىڭ 4 ۋەزىندە (تورعاي، ىرعىز، ترويس، اقتوبە) مەكتەپتەرى اشىلادى.
تورعايدا قولونەرى مەكتەبى اشىلادى.
مۇسىلماندىق تۇتقاسى” وقۋ قۇرالىن جازادى.
ىرعىزدا تۇڭعىش قىزدار مەكتەبى اشىلادى.
قوستاناي ۋەزىنىڭ وباعان جانە جەتىقارا بولىستارىندا ءبىر سىنىپتىق مەكتەپتەر اشتىرىپ، جانىنان قازاق بالالارى جاتاتىن 25 ورىندىق ينتەرنات سالدىرادى.
اۋىر ناۋقاستان قايتىس بولادى.
سوزدەر سىرى. تاپسىرما: جازۋشى “تازا بۇلاق” اڭگىمەسىندە ءۇش جولاۋشىنىڭ اڭگىمەسى ارقىلى ادام كوڭىلىنىڭ جانە بۇلاقتىڭ تازا بولۋىن قالاي بايلانىستىرادى؟
- ءاي، جولاۋشى، بولساڭ وسى بۇلاقتاي بول!
جىگىت ايتتى: - مەنىڭ ويىما بوتەن ءبىر نارسە كەلەدى: بۇل بۇلاقتىڭ سۋى ءبىر ورىندا تىنىپ تۇرىپ، ءشوپ - شالام ءتۇسىپ، لاي - قوقىم بولسا، بۇعان ادام مەن ايۋان مۇنشا ىنتىق بولماس ەدى؛ بۇلاق كۇنى - ءتۇنى تىنباي اعىپ تازالانىپ تۇرعانى ءۇشىن ىنتىق بولادى. ولاي بولسا، جازۋدىڭ ماعىناسى: كوڭىلىڭدى، بويىڭدى وسى بۇلاقتاي تازا ساقتا، نەشىك بۇلاققا قاراساق كۇن تۇسسە كۇننىڭ، ءشوپ تۇسسە ءشوپتىڭ ساۋلەسىن كورەمىز، كوڭىلىڭ سول رەۋىشتى سىرتقا اشىق كورىنىپ تۇرسىن دەگەنى مە دەيمىن،- دەدى.
سوزدىكپەن جۇمىس: ايۋان، ىنتىق، رەۋىش
وقۋلىقتا بەرىلگەن ماتىنمەن جۇمىس. كورسەتىلگەن بەلگىلەردى پايدالانا وتىرىپ، كەستەنى جۇمىس داپتەرلەرىنە ورىنداۋ ۇسىنىلادى:
“V” بىلەمىن، ماعان تانىس اقپارات.
“+” – مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات.
“-” – مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز اقپارات.
“؟” – مەنى تاڭ قالدىرادى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ: “دانالىق اعاشى”. جازۋشى قانداي بولۋ كەرەك؟
تاپسىرما: 4 توپقا ءبولىنىپ، جازۋشىنىڭ 5 قاسيەتىنىڭ ءتىزىمىن جاساۋ. توپتىڭ ناتيجەسىن تاقتاعا جازعىزۋ، قايتالانعان پىكىردى سىزۋ.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ى. التىنسارين شىعارماشىلىعىنىڭ ەرەكشەلىگى تۋرالى وقىپ - بىلگەندەرىن “ەستافەتا” ويىن تاپسىرمالارىن ورىنداۋ ارقىلى تەكسەرۋ. ول ءۇشىن وقۋشىلار ءۇش توپقا بولىنەدى. ءار توپقا تاپسىرما جازىلعان پاراقتار تاراتىلادى. بەلگى بويىنشا ءبىر ۋاقىت ارالىعىندا ءبىرىن - ءبىرى قايتالاماي، ەستەرىندە قالعان مالىمەت، تۇسىنىك، وقيعانى، مەرزىمدى پاراققا جازۋ، ءبىر - بىرىنە جىلجىتىپ بەرىپ وتىرادى. قاي توپ نەعۇرلىم كوپ مالىمەت بەرسە، تولىق، ناقتى جاۋاپ جازسا، مەرزىمدەردى ءدال كورسەتسە، سول توپ جەڭىمپاز بولادى.
VI. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسى: ى. التىنسارين شىعارماشىلىعى تۋرالى ءبىلۋ. حرەستوماتيادان ولەڭىن جاتتاۋ.
VIII. رەفلەكسيا كەزەڭى:
ى. التىنسارين شىعارماشىلىعىنداعى يدەيالاردى قانداي ماقال - ماتەلدەر ارقىلى بىلدىرەر ەدىڭدەر؟
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
№7 مەكتەپ - ليسەيدە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
دارمەنقۇلوۆا عاليا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ىبىراي التىنسارين – ۇلى اعارتۋشى، بالالار ادەبيەتىنىڭ اتاسى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ىبىراي ءالتىنساريننىڭ ءومىرى، اعارتۋشىلىق قىزمەتى، شىعارماشىلىق جولى تۋرالى بىلىمدەرىن تەرەڭدەتۋ. “قازاق حرەستوماتياسى”مازمۇنىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ اۋىزشا جانە جازباشا ءتىل مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا، شىعارما مازمۇنىن اشا ءبىلۋ قابىلەتىن دامىتۋعا ىقپال ەتۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردىڭ ادەبيەتكە، ىبىراي شىعارماشىلىعىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن وياتۋ، ەڭبەكسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى قورعاۋعا، ۇقىپتىلىققا تاربيەلەۋ.
ءادىس – ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، اڭگىمەلەۋ، پىكىر الماسۋ، سۇراق - جاۋاپ
كورنەكىلىگى: سلايد، كەسپە قاعاز، ءۇنتاسپا، بەينەروليكتەر ت. ب.
ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II ساباقتىڭ ماقسات - مىندەتتەرىن ءتۇسىندىرۋ
III جاڭا ساباق: ىبىراي التىنسارين
ساباقتىڭ جوسپارى:
1. ىبىراي التىنسارين تۋرالى مالىمەت.
2. ءوز ءبىلىمىڭدى تەكسەر.
3. سايكەستىكتەردى ىزدەۋ
ءوز ءبىلىمىڭدى تەكسەر...
ماڭىزدى وقيعالار
قوستاناي وبلىسى زاتوبول اۋدانىندا تۋعان.
ورىنبوردا قازاق بالالارىنا ارناپ اشىلعان 7 جىلدىق ورىس - قىزىق مەكتەبىنە تۇسكەن.
مەكتەپتى “وتە جاقسى” دەگەن باعامەن بىتىرگەن.
ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسيادا ءتىلماش بولعان.
ورىنبورداعى شەكارالىق كوميسسيانىڭ ءتوراعاسى، شىعىستى زەرتتەۋشى بەلگىلى عالىم، پروفەسسور ۆ. ۆ. گريگوريەۆپەن جاقىن تانىسادى.
تورعاي مەكتەبىنە ءمۇعالىم بولىپ تاعايىندالادى.
تورعايداعى مەكتەپتى اشادى.
پەتەربۋرگ، قازان قالالارىنا بارادى.
“قازاق حرەستوماتياسىن” جازۋعا كىرىسەدى.
“قازاق حرەستوماتياسى” ورىنبوردا باسىلىپ شىعادى.
تورعاي وبلىسى مەكتەپتەرىنىڭ ينسپەكتورى قىزمەتىنە تاعايىندالادى.
ورسك قالاسىندا تۇڭعىش مۇعالىمدەر مەكتەبى اشىلادى.
تورعاي قالاسىنىڭ 4 ۋەزىندە (تورعاي، ىرعىز، ترويس، اقتوبە) مەكتەپتەرى اشىلادى.
تورعايدا قولونەرى مەكتەبى اشىلادى.
مۇسىلماندىق تۇتقاسى” وقۋ قۇرالىن جازادى.
ىرعىزدا تۇڭعىش قىزدار مەكتەبى اشىلادى.
قوستاناي ۋەزىنىڭ وباعان جانە جەتىقارا بولىستارىندا ءبىر سىنىپتىق مەكتەپتەر اشتىرىپ، جانىنان قازاق بالالارى جاتاتىن 25 ورىندىق ينتەرنات سالدىرادى.
اۋىر ناۋقاستان قايتىس بولادى.
سوزدەر سىرى. تاپسىرما: جازۋشى “تازا بۇلاق” اڭگىمەسىندە ءۇش جولاۋشىنىڭ اڭگىمەسى ارقىلى ادام كوڭىلىنىڭ جانە بۇلاقتىڭ تازا بولۋىن قالاي بايلانىستىرادى؟
- ءاي، جولاۋشى، بولساڭ وسى بۇلاقتاي بول!
جىگىت ايتتى: - مەنىڭ ويىما بوتەن ءبىر نارسە كەلەدى: بۇل بۇلاقتىڭ سۋى ءبىر ورىندا تىنىپ تۇرىپ، ءشوپ - شالام ءتۇسىپ، لاي - قوقىم بولسا، بۇعان ادام مەن ايۋان مۇنشا ىنتىق بولماس ەدى؛ بۇلاق كۇنى - ءتۇنى تىنباي اعىپ تازالانىپ تۇرعانى ءۇشىن ىنتىق بولادى. ولاي بولسا، جازۋدىڭ ماعىناسى: كوڭىلىڭدى، بويىڭدى وسى بۇلاقتاي تازا ساقتا، نەشىك بۇلاققا قاراساق كۇن تۇسسە كۇننىڭ، ءشوپ تۇسسە ءشوپتىڭ ساۋلەسىن كورەمىز، كوڭىلىڭ سول رەۋىشتى سىرتقا اشىق كورىنىپ تۇرسىن دەگەنى مە دەيمىن،- دەدى.
سوزدىكپەن جۇمىس: ايۋان، ىنتىق، رەۋىش
وقۋلىقتا بەرىلگەن ماتىنمەن جۇمىس. كورسەتىلگەن بەلگىلەردى پايدالانا وتىرىپ، كەستەنى جۇمىس داپتەرلەرىنە ورىنداۋ ۇسىنىلادى:
“V” بىلەمىن، ماعان تانىس اقپارات.
“+” – مەن ءۇشىن جاڭا اقپارات.
“-” – مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز اقپارات.
“؟” – مەنى تاڭ قالدىرادى.
IV. ساباقتى بەكىتۋ: “دانالىق اعاشى”. جازۋشى قانداي بولۋ كەرەك؟
تاپسىرما: 4 توپقا ءبولىنىپ، جازۋشىنىڭ 5 قاسيەتىنىڭ ءتىزىمىن جاساۋ. توپتىڭ ناتيجەسىن تاقتاعا جازعىزۋ، قايتالانعان پىكىردى سىزۋ.
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ: ى. التىنسارين شىعارماشىلىعىنىڭ ەرەكشەلىگى تۋرالى وقىپ - بىلگەندەرىن “ەستافەتا” ويىن تاپسىرمالارىن ورىنداۋ ارقىلى تەكسەرۋ. ول ءۇشىن وقۋشىلار ءۇش توپقا بولىنەدى. ءار توپقا تاپسىرما جازىلعان پاراقتار تاراتىلادى. بەلگى بويىنشا ءبىر ۋاقىت ارالىعىندا ءبىرىن - ءبىرى قايتالاماي، ەستەرىندە قالعان مالىمەت، تۇسىنىك، وقيعانى، مەرزىمدى پاراققا جازۋ، ءبىر - بىرىنە جىلجىتىپ بەرىپ وتىرادى. قاي توپ نەعۇرلىم كوپ مالىمەت بەرسە، تولىق، ناقتى جاۋاپ جازسا، مەرزىمدەردى ءدال كورسەتسە، سول توپ جەڭىمپاز بولادى.
VI. وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ.
VII. ءۇي تاپسىرماسى: ى. التىنسارين شىعارماشىلىعى تۋرالى ءبىلۋ. حرەستوماتيادان ولەڭىن جاتتاۋ.
VIII. رەفلەكسيا كەزەڭى:
ى. التىنسارين شىعارماشىلىعىنداعى يدەيالاردى قانداي ماقال - ماتەلدەر ارقىلى بىلدىرەر ەدىڭدەر؟
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
اقتوبە وبلىستىق مامانداندىرىلعان
