- 26 قاز. 2020 00:00
- 403
جابايدىڭ اعاسى
جاباي ءالى كىشكەنتاي بولاتىن. مۇرنى شوشايعان تيتىمدەي سارى بالا كوكشىل كوزدەرىمەن سوزىلىپ جاتقان دالاعا قارادى. بوزتورعايلار شىرىلدايدى. تراكتورلار قازداي ءتىزىلىپ كەلەدى. «تىڭعا العاش جول تارتۋشىلارعا گۇل سىيلاۋ كەرەك» دەگەندى ەسىنە تۇسىرگەن جاباي قۋانىپ كەتتى.
— اعا، توقتاڭىز، توقتا-ا! — دەپ تراكتورعا قاراي جۇگىردى. كابينادا وتىرعان جاس جىگىتكە قىزعالداقتارىن ۇسىنا بەردى. جىگىت گۇلدى الىپ بەتىنە باستى دا، بالانى قۇشاقتاپ:
— راقمەت، بالاقاي، تراكتورعا مىنگىڭ كەلە مە؟ — دەدى.
جاباي باسىن يزەدى.
— نەسى بار، كەتتىك ەندەشە!
تراكتورشى بالانى جەپ-جەڭىل كوتەرىپ الىپ، جۇمساق ورىندىققا وتىرعىزا قويدى. «دت» جۇلقىپ الا جونەلدى. جاباي اينالاعا قىزىقتاي قارايدى. تراكتور قارا شىمدى اۋدارىپ، ىلگەرى ۇمتىلىپ كەلەدى. جىگىت ماڭدايشاعا قىستىرىپ قويعان قىزعالداققا قاراپ كۇلىمسىرەيدى.
— كانە، بالاقاي، تانىسىپ قويايىق. مەنىڭ ەسىمىم تاۋفيك — تاتارستاننانمىن. سەنىڭ اتىڭ كىم؟
— جاباي.
— مىنە، ەندى تانىس بولدىق. سەن وقيسىڭ با؟
— جوق. الداعى كۇزدە بارامىن.
بەتەگەلى دالانىڭ بۇيرا شىمى اۋدارىلىپ قالىپ جاتىر. تاۋفيك ءۇنسىز، كوزدەرى الىستاعى بەلگىدە بولسا، قولدارى تۇتقادا، جولدى ءتۇزۋ تارتۋعا تىرىسۋلى. جاباي ونىڭ نە سەبەپتى ءۇنسىز كەلە جاتقانىن تۇسىنبەدى.
— مىنە، ءبىز اڭىزدىڭ شەتىنە شىقتىق، — دەدى تاۋفيك كوڭىلدەنىپ. تراكتور جىرتىندىنى جاعالاپ كەيىن ءجۇردى. العاشقى اڭىز وسىلاي پايدا بولدى.
— الىستاعى تاتارستاننان كەلدىك. تىڭ كوتەرۋگە، مىنا كەڭ دالاعا بيداي وسىرۋگە، — دەدى تاۋفيك.
— تاتارستان — ول قانداي اۋىل؟
تاۋفيك كۇلدى:
— اۋىل ەمەس، رەسپۋبليكا ول، قازاقستان سياقتى.
جاباي تۇسىنە قويماسا دا، باسىن يزەدى.
— تىڭ كوتەرۋگە بارامىز دەپ تىلەك قىلدىق، مىنا كەيىنگى جىگىتتەر دە ءبىزدىڭ تاتارستاندىكى، — دەدى.
«بۇلار ءبىر اۋىلدىڭ ادامدارى ەكەن عوي» دەپ ءتۇسىندى بالا.
تاۋفيك ءبىر كەزدە جابايعا قاراپ:
— قاپ، ويىما كەلسەيشى، — دەپ بالانىڭ الدىنا نان، كامپيت قويدى. — ال، جاباي، قارنىڭ اشقان بولار.
جابايدىڭ تۇسىنبەي وتىرعانى «الىستان كەلدىك، بيداي وسىرۋگە» دەدى. سوندا وزدەرىنىڭ اۋىلدارىندا بيداي وسىرەتىن جەر بولماعانى ما؟
تاۋفيك ءتۇسىندىرىپ جاتىر:
— بىزدەگى اتام زاماننان جىرتىلىپ كەلە جاتقان ەسكى جەر. سوقا تيمەگەن دالا جوق. تىڭنىڭ ءبىر گەكتارى ەسكى جەردىڭ ەكى گەكتارىنىڭ ءونىمىن بەرەدى جانە قاتارىنان بىرنەشە جىل سويتەدى. تىڭ جەر دەيتىنىمىز سول. بۇل دالادا شەك جوق شىعار ءوزى. نە دەگەن بايلىق؟! قاققان قازىق كوكتەيتىن قارا توپىراق. «قازاقستانعا تىڭ كوتەرۋگە كىم بارادى؟» دەگەندە كومسومولدار تۇگەل قول كوتەردىك. بۇكىل ۇيىمدى تۇگەل جىبەرۋگە بولمايتىن ەدى. اۋداندىق كومسومول كوميتەتىنە بارعىشتاپ ءجۇرىپ رۇقسات الدىم-اۋ، ايتەۋىر. سەندەردىڭ مىنا عاجايىپ دالالارىڭا كەلگەنىمىزگە قۋانىشتىمىز. ءوزىمىزدىڭ اعايىن، دوستار، تۋىستار تابىلدى. جاباي ءىنىم سەن دە بارسىڭ، سولاي ەمەس پە؟
جاباي قالعىپ وتىر ەكەن. تاۋفيك بەشپەنتىن جاستاپ، جۇمساق ورىندىققا جاتقىزدى. قاننەن-قاپەرسىز ۇيىقتاپ كەتكەن بالاعا قاراپ كۇلىمسىرەدى، ماڭدايىنان سيپادى.
— ۇيىقتاي عوي، بالاقاي!
كەشكە جاباي تاۋفيك اعاسىن ۇيىنە ەرتىپ كەلدى. اتاسى وسپان قارت پەن اجەسى ساليحا كەمپىر:
— قۇلىنىم-اۋ، قايدا جوعالىپ كەتتىڭ، ىزدەمەگەن جەرىمىز جوق، — دەدى.
— مىنا تاۋفيك ەكەۋىمىز تىڭ كوتەردىك. بۇل مەنىڭ اعام، — دەپ جاباي سورايعان ۇزىن جىگىتتىڭ سانىنان قۇشاقتادى.
سول كۇننەن باستاپ تاۋفيكتى جۇرت «جابايدىڭ اعاسى» دەپ كەتتى.