جانىبەك حان
جانىبەك (ت.ج.ب. - 1357 ج.) — التىن وردا ۇلى حاندارىنىڭ ءبىرى (1342 - 1357 جج.)، وزبەك حاننىڭ كىشى بالاسى. جانىبەك بيلىك جۇرگىزگەن العاشقى ءتورت جىل وتە اۋىر بولدى. سەبەبى وسى كەزدە قىتايدان باستالىپ، بۇكىل ەۋروپانى شارپىعان «قارا اجال» اتالعان جۇقپالى ىندەت سلاۆيان كنيازدىكتەرى ارقىلى التىن وردا اۋماعىنا دا جەتكەن. بۇل ىندەتتەن ادام دا، مال دا قىرىلا باستاعان.
كۇيزەلگەن شارۋاشىلىقتى قالپىنا كەلتىرگەن جانىبەك حان ءوز مەملەكەتىنىڭ اۋماعىن كەڭەيتۋگە كىرىسەدى. يلحاندار پاتشالىعى دا بۇل كەزدە ابدەن السىرەگەن. وسىنى پايدالانعان جانىبەك قاپ تاۋىنا جورىق جاساپ، ازەربايجاندى تارتىپ الادى. جاۋلاپ العان ەلدى بيلەپ-توستەۋ ءۇشىن بالاسى بەردىبەكتى تەبريز شاھارىندا قالدىرىپ، ءوزى ورداسىنا كايتادى. ءبىراق جولدا قاتتى اۋىرىپ، دەربەنت ماڭىندا كىدىرۋگە ءماجبۇر بولادى. جانىبەكتىڭ سىرقاتىنان قورىققان حاننىڭ توعىلۋباي ەسىمدى باس ءامىرى التىن وردا تاعىنا مۇراگەر بولاتىن وزىنە قولايلى ادام ىزدەيدى. دەرسۋ تەبريزگە جاۋشى اتتاندىرىپ، بەردىبەكتى شاقىرتادى. ءبىراق وسى كەزدە حان كەنەتتەن اۋرۋىنان ايىعا باستايدى. وردادا جۇرگەن ۇلىنىڭ ارەكەتىنەن شوشىعان ول ءوزىنىڭ ءقاۋپىن توعىلۋبايعا ايتادى. توعىلۋباي حان شاتىرىنان زارە-قۇتى قالماي قورقىپ شىعادى. بەردىبەك ەكەۋى اقىلداسا كەلە، «حاندى ءولتىرۋ كەرەك» دەپ شەشەدى. ولار ءتۇن ىشىندە حان شاتىرىنا باسىپ كىرىپ، جانىبەكتى ولتىرەدى. تاڭەرتەڭ توعىلۋباي قالىڭ اسكەرگە جانىبەك حاننىڭ سىرقاتتان قايتىس بولعانىن جاريالاپ، بەردىبەكتى حان سايلاتادى.
بۇل — 1357 جىلى بولعان وقيعا. جانىبەك حان ءوزىنىڭ جازعى ورداسى سارايشىقتا جەرلەنگەن.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
التىن وردا
You Might Also Like
-
1635 جىلى باتىس مونعولياداعى ويراتتاردىڭ شوروس، حوشوۋت، دۋرۆەد، حويت دەگەن ءتورت تايپاسى بىرىگىپ، جوڭعار حاندىعىن قۇرعان. بۇل مەملەكەتتىڭ نەگىزىن باتىر قونتايشى قالاعان. باتىردان كەيىن سەنگە، قالدان...
-
جىرتقىش قۇستار (Fاlسوnءىfوrmەs) — قۇستاردىڭ ءبىر وتريادى. انتاركتيدادان باسقا قۇرلىقتاردىڭ بارلىعىندا تاراعان. قازاقستاندا 2 تۇقىمداسى (سۇڭقار، قىران)،14 تۋىسى، 38 ءتۇرى بار، 29 ءتۇرى ۇيالايدى. ەڭ ...
