InfoHub Logo

جۋرناليست بولۋ ءۇشىن ءبىلىم كەرەك جانە قۇشتارلىق كەرەك. سپورتشىنىڭ ەڭ بيىك شىڭى - وليمپياداعا بارۋ بولسا، سپورت ءجۋرناليسىنىڭ ەڭ بيىك شىڭى - وليمپيادا ويىندارىن كوزىمەن كورۋ.         

تەلجان كۇدەروۆ

1. بۇل وتە كوپ قويىلاتىن سۇراقتاردىڭ ءبىرى بولۋى مۇمكىن. ءبىراق، جۋرناليستىك باستاماڭىزعا نە تۇرتكى بولدى؟.

مەن وقۋعا تۇسپەي جاتىپ امانگەلدى (سەيىتحانوۆ) اعامەن تانىستىم. ول ءوزى جۇمىس جاساپ جۇرگەن (سپورت) گازەتكە اپارىپ، رەداكسيانىڭ قارقىندى تىرلىگىمەن تانىستىردى. قولىمنان كەلگەنشە كومەكتەسىپ، انانى-مىنانى جاساپ نە ايتسا دا جۇگىرىپ ءجۇردىم. سودان قولىمنان جەتەلەپ، «جۋرناليستيكا ماماندىعىنا ءتۇس، سپورتتى جازاتىن ادامدار ساۋساقپەن سانارلىق، سەن سوعان كەل» دەپ ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ-عا اكەلدى. وقۋعا تۇسكەسىن ودان دا جاقىن بولدىق. جۇمىسىن كورۋگە، ۇيرەنۋگە ءجيى بارىپ ءجۇردىم. سول كەزدەردەن باستاپ، سپورتتى جازۋعا دەگەن قۇلشىنىسىم وياندى.

2. بەس وليمپياداعا قاتار بارعان سپورتشى جوق شىعار. الايدا، ءسىزدى بەس وليمپياداعا بارىپ، ءوز كوزىمەن كورگەن جاقسى جاڭالىقتىڭ جارشىسى رەتىندە تانيمىز. ءبىراق، جەڭىس پەن جەڭىلىس قاتار جۇرەدى دەيدى. جەڭىستىڭ ءتاتتى ءدامىن سەزە الماعان كەزدەگى سەزىمىڭىزبەن بولىسە كەتسەڭىز؟

- ءيا، ارينە سپورت بولعاسىن جەڭىس تە، جەڭىلىستە قاتار جۇرەدى. ءبىراق، ىشىڭنەن قىنجىلاسىڭ قولدا تۇرعان التىن، كۇمىس، قولادان كىرپىك قاعىپ ۇلگەرمەيىنشە ايىرىلىپ قالىپ جاتامىز. سپورت دەگەن-سەكۋند. ءبىر سەكۋندتىڭ ءوزى ايتارلىقتاي زور ءرول وينايدى. ءۇمىتىمىز ءسونىپ قالسا، «قاپ، اتتەگەن-اي» دەپ قالاسىڭ. ول كەزدە سپورتشىعا «اقتال، نەگە جەڭىلدىڭ؟»، «نە بولدى؟»،«بارلىعىن ايت» دەيمىز. ويتكەنى، ءبىز رينگتە بولمادىق، كوزبەن كورىپ وتىعانىمىزبەن قارسىلاستىڭ اۋسەلەسىن كورمەدىك. ونىڭ بارلىعىن تەك سپورتشى عانا سەزەدى. سودانتەلەديدار ارقىلى ونىڭ سول كەزدەگى كۇيىن، وكىنىشىن كورسەتۋگە تىرىسامىز. ايتپەسە، حالىق «وي، جەڭىلىپ قالدى، دۇرىستاپ كۇرەسپەي مە؟» دەپ جاتادى. ەندى ولاردى دا تۇسىنۋگە بولادى بابى كەلىپ تۇرسا دا، باعى قاتار كەلمەي جاتادى. جەڭىسكە الىپ-ۇشىپ قانشالىقتى قۋانساق، جەڭىلىس سونشالىقتى اۋىر تيەدى.

3. قازىرگى تاڭدا  سپورتتىڭ دامۋى ءۇشىن ساپالى، ونىڭ مارتەبەسىن كوتەرەتىن ماتەريالدار جازاتىن جۋرناليستەر كەرەك دەپ كوپ ايتامىز. سالالىق جۋرناليستيكانى دامىتۋ تۋرالى ويىڭىز قانداي؟

- مەنىڭ ويىمشا، باستاعان ءىستى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋ كەرەك. سپورت سفەراسىن تاڭدار بولساڭ، وڭ جانباسىڭا كەلەتىن سپورتپەن اينالىپ، سونى زەرتتەپ، سونى عانا جازۋ كەرەك. مەن ءوزىم فۋتبول، ۆولەيبولعا كوپ قىزىعا بەرمەيمىن. كەزىندە امانگەلدى (سەيتحانوۆ) اعا فۋتبول ءتاۋىر تارتتى. ءبىراق، مەنىڭ اسا قاتتى قىزىعۋشىلىعىم بولمادى. ياعني، مەنىڭ وڭ جامباسىما كەلمەدى. ءبىراق، كۇرەس، سامبو، دزيۋدونى جىبەرمەۋگە تىرىسامىن. كۇرەس تۇرلەرى ماعان باسقا سپورت تۇرلەرىنەن قاراعاندا الدە قايدا جاقىن. ەگەر سەن ەكونوميكانى جاقسى بىلسەڭ، ونى جازعاندا تىڭعىلىقتى، پىسىقتاپ جازاسىڭ. قاتە كەتىپ جاتسا، تۇزەپ وتىراسىڭ. ال بىلمەسەڭ قاي جەردەن قاتە كەتىپ جاتقانىن دا بىلمەي وتىراسىڭ. «سپورت جۋرناليستيكاسى» (ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنىڭ) اشىلعانىنا قۋانىشتىمىن. ساپالى دۇنيە ءبىلىم بار بولسا شىعادى.

4. ءجۋرناليستىڭ سونىڭ ىشىندە سپورتتان حابار تاراتاتىن سپورت ءجۋرناليسىنىڭ بويىنان تابىلۋ كەرەك قاسيەتتەردى اتاي الاسىز با؟ باسقا جۋرناليستەردەن، ديكتورلاردان بولەك بولمىسى بار ما؟

- ماماندىقتى ءسۇيۋ. ويتكەنى، سپورت ءجۋرناليسى بولۋ قيىن. سپورتشىلار سۇحبات بەرمەي، كەيدە بەتىڭە دە قاراماي ءوتىپ كەتەدى. ونىڭ بارىنە شىداپ، ارتىنان جۇگىرىپ ءجۇرىپ الۋ كەرەك. مىنا جاقتا ەلىڭ جاڭالىق كۇتىپ وتىرسا، سەن بەرمەسە جارايدى دەپ كەتە سالا المايسىڭ.

5. بۇرىنعى جانە قازىرگى مەديادا جۇمىس جاساۋدىڭ وزگەشەلىكتەرى بار ما؟

مەن 1997 جىلى العاش رەت  ەفير جۇرگىزدىم. اپتا بويىنا بولعان سپورتتىق شارالاردى قورىتىپ 15 مينۋتتىق ساراپتامالىق باعدارلامانى جۇرگىزەتىن بولدىم. ونى ءتۇسىرىپ الاسىڭ، قاتە كەتسە جوندەۋ قيىن، قايتادان تۇسىرەسىڭ. قازىرگىدەي سەكۋندپەن قيۋ دەگەن جوق. ول كەزدەگى تەحنيكا دەگەن باياعى ەسكى دۇنيەلەر. ءقازىر جاستارعا ايتامىن، سەندەرگە ءبارى وڭاي عوي. تەحنيكادا بار، وڭدەۋدە وڭاي. تەك جىلدامدىق، اقپاراتتى جىلدام تاراتۋ. ويتكەنى، قازىرگى كەزدە الەۋمەتتىك جەلىلەر باسەكەلەستىك پەن كەلە جاتىر. سەن كەش شىعارساڭ، ءبىز مۇنى ينستاگرامنان وقىپ كورىپ الدىق دەيدى. كەيدە سۇرايدى مەنەن:  «نەگە سەنى وليمپيادالارعا كوپ جىبەرەدى؟» دەپ. مەن ءوزىم وپەراتور، ءوزىم جۋرناليست، ءوزىم جازامىن، ءوزىم تۇسىرەمىن. ءبىر ءوزىم بارلىعىنا ماشىقتاندىم. سەندەردى دە جان-جاقتى بولۋعا شاقىرامىن. سول كەزدە جىلدامدىقتان دا، جۇمىستان دا ءبىراز نارسەلەر ۇتاسىڭدار.

---