- 05 ناۋ. 2024 02:12
- 362
جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋى. اق جارىقتىڭ سپەكترگە جىكتەلۋى. دەنەلەردىڭ تۇستەرى
وقو، سارىاعاش اۋدانى، دەربىسەك اۋىلىنداعى
م.پ.وكوروكوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
كولداسوۆا ياحشيگۋل وسمانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋى. اق جارىقتىڭ سپەكترگە جىكتەلۋى. دەنەلەردىڭ تۇستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسىمەن تانىستىرۋ؛ اق جارىقتىڭ سپەكترگە جىكتەلۋى جانە دەنەلەردىڭ تۇستەرى جونىندە ۇعىمدى قالىپتاستىرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن جانە ءبىلىم مازمۇنىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن ونى يگەرۋدەگى ىسكەرلىك داعدىنى باقىلاۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، العىرلىققا، وتانسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى ايالاۋعا، سىيلاستىق پەن ادەپتىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جالپىلاۋ.
ساباقتىڭ ءادىس – تاسىلدەرى: اڭگىمە، لەكسيا، ديسكۋسسيا، كىتاپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر؛
I. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
I. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ؛
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
3. سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىن تەكسەرۋ؛
4. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ (جۇمىس ورنى، وتىرىستارى، سىرتقى تۇرلەرى)؛
5. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II. دك. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ.
ا) تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءا) پراكتيكالىق تاپسىرمالارىن تەكسەرۋ.
ب) ەسەپتەرىن تەكسەرۋ.
III. دك. ءبىلىمدى جان – جاقتى تەكسەرۋ.
IV. دك. جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا ازىرلىك، ماقسات قويۋ.
جارىقتىڭ سىنۋى دەگەنىمىز نە؟
جارىقتىڭ سىنۋ زاڭى قالاي تۇجىرىمدالادى؟
ورتانىڭ سىنۋ كورسەتكىشى دەگەنىمىز نە؟
V. دك. جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋ.
I. جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسى. وقۋشىلار الدىنا ماسەلە قويۋ.
جارىق ساۋلەسى سۋدىڭ شەكاراسىنا كەلىپ 50 ̊ بۇرىشپەن تۇسەدى. ساۋلەنىڭ اۋاداعى سىنۋ كورسەتكىشىن تابۋ كەرەك.
ەسەپتەيتىن بولساق، sinβ= 1، 0185
بۇلاي بولۋى مۇمكىن ەمەس سەبەبى سينۋس 1 دەن ۇلكەن مانگە يە بولا المايدى. مۇنىڭ ءمانىسىن تاجىريبەدەن ىزدەستىرۋ كەرەك (وپتيكالىق ديسك بويىنشا كورسەتىلىم). سونىمەن، «سۋ - اۋا» شەكاراسىندا جارىقتىڭ سىنۋىن قاراستىرايىق.
n1>n2، α↑، β ↑؛ α= α0؛ β=90 ̊. α>α0 بولعاندا تولىق شاعىلۋ بايقالادى.
2. تولىق شاعىلۋدىڭ شەكتى بۇرىشى؛ α0 - تولىق شاعىلۋدىڭ شەكتى بۇرىشى دەپ اتالادى.
سونىمەن جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسى مىنا ەكى جاعدايدا بايقالادى:
ا) جارىق وپتيكالىق تىعىز ورتادان وپتيكالىق تىعىزدىعى تومەن ورتاعا وتكەندە؛
B) وپتيكالىق تىعىزىراق ورتانىڭ بەتىندەگى ءتۇسۋ بۇرىشى شەكتىك نەمەسە ودان ۇلكەن بولعاندا.
3. تولىق شاعىلۋ بۇرىشىنىڭ پراكتيكالىق ماڭىزى. جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ بۇرىشى كوپتەگەن وپتيكالىق اسپاپتاردا (پەريسكوپ، ءدۇربى)، تالشىقتى وپتيكادا (جارىق جەتەك) كەڭىنەن قولدانىلۋدا.
م.پ.وكوروكوۆ اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەبىنىڭ فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
كولداسوۆا ياحشيگۋل وسمانوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋى. اق جارىقتىڭ سپەكترگە جىكتەلۋى. دەنەلەردىڭ تۇستەرى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك ماقساتى: وقۋشىلاردى جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسىمەن تانىستىرۋ؛ اق جارىقتىڭ سپەكترگە جىكتەلۋى جانە دەنەلەردىڭ تۇستەرى جونىندە ۇعىمدى قالىپتاستىرۋ؛
2. دامىتۋشىلىق ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيىن جانە ءبىلىم مازمۇنىنىڭ تۇراقتىلىعى مەن ونى يگەرۋدەگى ىسكەرلىك داعدىنى باقىلاۋ.
3. تاربيەلىك ماقساتى: ادامگەرشىلىككە، ۇقىپتىلىققا، العىرلىققا، وتانسۇيگىشتىككە، تابيعاتتى ايالاۋعا، سىيلاستىق پەن ادەپتىلىككە باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا ءبىلىمدى قالىپتاستىرۋ، جالپىلاۋ.
ساباقتىڭ ءادىس – تاسىلدەرى: اڭگىمە، لەكسيا، ديسكۋسسيا، كىتاپپەن جۇمىس.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر؛
I. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
I. دك. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
1. سالەمدەسۋ؛
2. وقۋشىلاردى تۇگەندەۋ؛
3. سىنىپ بولمەسىنىڭ تازالىعىن تەكسەرۋ؛
4. وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىعىن تەكسەرۋ (جۇمىس ورنى، وتىرىستارى، سىرتقى تۇرلەرى)؛
5. وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
II. دك. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ، قايتالاۋ.
ا) تەوريالىق بىلىمدەرىن تەكسەرۋ.
ءا) پراكتيكالىق تاپسىرمالارىن تەكسەرۋ.
ب) ەسەپتەرىن تەكسەرۋ.
III. دك. ءبىلىمدى جان – جاقتى تەكسەرۋ.
IV. دك. جاڭا ماتەريالدى قابىلداۋعا ازىرلىك، ماقسات قويۋ.
جارىقتىڭ سىنۋى دەگەنىمىز نە؟
جارىقتىڭ سىنۋ زاڭى قالاي تۇجىرىمدالادى؟
ورتانىڭ سىنۋ كورسەتكىشى دەگەنىمىز نە؟
V. دك. جاڭا ماتەريالداردى مەڭگەرۋ.
I. جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسى. وقۋشىلار الدىنا ماسەلە قويۋ.
جارىق ساۋلەسى سۋدىڭ شەكاراسىنا كەلىپ 50 ̊ بۇرىشپەن تۇسەدى. ساۋلەنىڭ اۋاداعى سىنۋ كورسەتكىشىن تابۋ كەرەك.
ەسەپتەيتىن بولساق، sinβ= 1، 0185
بۇلاي بولۋى مۇمكىن ەمەس سەبەبى سينۋس 1 دەن ۇلكەن مانگە يە بولا المايدى. مۇنىڭ ءمانىسىن تاجىريبەدەن ىزدەستىرۋ كەرەك (وپتيكالىق ديسك بويىنشا كورسەتىلىم). سونىمەن، «سۋ - اۋا» شەكاراسىندا جارىقتىڭ سىنۋىن قاراستىرايىق.
n1>n2، α↑، β ↑؛ α= α0؛ β=90 ̊. α>α0 بولعاندا تولىق شاعىلۋ بايقالادى.
2. تولىق شاعىلۋدىڭ شەكتى بۇرىشى؛ α0 - تولىق شاعىلۋدىڭ شەكتى بۇرىشى دەپ اتالادى.
سونىمەن جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ قۇبىلىسى مىنا ەكى جاعدايدا بايقالادى:
ا) جارىق وپتيكالىق تىعىز ورتادان وپتيكالىق تىعىزدىعى تومەن ورتاعا وتكەندە؛
B) وپتيكالىق تىعىزىراق ورتانىڭ بەتىندەگى ءتۇسۋ بۇرىشى شەكتىك نەمەسە ودان ۇلكەن بولعاندا.
3. تولىق شاعىلۋ بۇرىشىنىڭ پراكتيكالىق ماڭىزى. جارىقتىڭ تولىق شاعىلۋ بۇرىشى كوپتەگەن وپتيكالىق اسپاپتاردا (پەريسكوپ، ءدۇربى)، تالشىقتى وپتيكادا (جارىق جەتەك) كەڭىنەن قولدانىلۋدا.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.