جاستاردى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ
بۇگىنگى تاڭداعى مەملەكەتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنىڭ پات-ريوتتىق رۋحىن كوتەرۋ بولىپ تابىلادى. ەلباسى ن. نا¬زاربايەۆ جىلداعى جولداۋىندا پاتريوتتىق تاربيەگە كوپ كوڭىل بولەدى.
ال وسى باعىتتا قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىندە پاتريوتتىق تاربيە العا قويىلعان ماقساتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. قازاقستان رەس¬پۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا پاتريوتتىق تاربيە بە¬ءرۋدىڭ وزەكتىلىگى قوعامنىڭ رۋحاني الەۋەتىن نى-عايتۋ قاجەتتىلىگىنە نەگىزدەلگەن. ءاربىر ازاماتتىڭ جاۋاپ¬كەرشىلىك سەزىمىن، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتىن ارتتىرۋ. قا¬زىرگى كەزدە ەگەمەندىككە قول جەتكىزىپ، العا قاراي نىق باسقان، ەكونوميكاسى بەرىك قازاقستاننىڭ گۇلدەنۋىنە ۇلەس قوساتىن ءار جاس ۇرپاقتىڭ پاتريوتتىق سەزىمى بولۋى قاجەت.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان بولاشاعى – قوعامنىڭ يدەيالىق بىرلىگىندە» اتتى ەڭبەگىندە: «ءبىزدىڭ تاعى ءبىر اسا ماڭىزدى يدەولوگيالىق مىندەتىمىز – قازاقستاندىق وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ، ءاربىر ازامات ءوزىن - ءوزى ايقىن بيلەۋىن قالىپتاستىرادى» دەپ ناقتى كورسەتتى. بۇگىنگى كۇنى جەكە تۇلعانى قازاقستاندىق پاتريوتيزم مەن وتانسۇيگىشتىك رۋحتا تاربيەلەۋ بارىسىندا قازاقستاننىڭ ءبىلىم جانە عىلىم قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىى سەزىندە دە «قازاقستان ازا¬ماتتارىنىڭ وتانشىلدىق سەزىمىن تاربيەلەۋ ءبىلىم بەرۋدىڭ مەكتەپكە دەيىنگى جۇيەسىنەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا دەيىنگى ورتا¬لىقتاردا، بارلىق ۇيىمداردا كوكەيكەستى بولىپ تابىلادى. بالالاردى وتاندى، تۋعان جەردى، ءوزىنىڭ حالقىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ – ءمۇعالىمنىڭ اسا ماڭىزدى، اسا جاۋاپتى دا قادىرمەندى پارىزى» – دەپ انىق ايتقان بولاتىن.
ەلباسىنىڭ ساليقالى ساياساتىن قولداي وتى¬رىپ، قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەر-سيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ ۇجىمى اسكەري - پاتريوتتىق تاربيە بەرۋدە جۇمىس جوس¬پارىنا سايكەس تومەندەگىدەي ءىس - شارالار وتكىزدى: ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جانە اۋعان سوعىسىنىڭ ار¬داگەرلەرىمەن كەزدەسۋلەر، مۇراجايلاردى ارالاۋ، اسكەري - سپورتتىق جارىستار وتكىزىلەدى، ساپ جانە ءان بايقاۋى، جاستاردىڭ قارۋلى كۇشتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا اسكەري بولىمدەردى ارالاۋ.
قالالىق جانە وبلىستىق جارىستارعا قاتىسۋ، سياقتى ءىس - شارالار ستۋدەنتتەردىڭ بويىنداعى شىدامدىلىق، باتىلدىق، توپپەن بىرگە جۇمىس ىستەۋ، سپورتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، رامىزدەرگە، ەل تاريحىنا دەگەن قۇرمەت سەزىمدەرىن وياتادى.
وسى ءىس - شارالاردىڭ ءبارى ءارقاشان جاستاردىڭ پات¬ريوتتىق رۋحتارى جوعارى بولىپ، وتانىن سۇيۋگە جانە ونىڭ تاريحىن بىلۋگە، تۋعان ءتىلى مەن ءدىنىن قۇرمەتتەپ، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلەدى.
قازاقستاننىڭ باياندى بولاشاعى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ قولىندا. دەمەك، قازاقستاندىق پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ وتباسىنان باستالىپ بارلىق وقۋ ورىندارىنىڭ، بارلىق پاندەردىڭ سونىڭ ىشىندە ايرىقشا العاشقى اسكەري دايىندىق ءپانىنىڭ الدىندا تۇرعان باستى مىندەتى بولىپ تابىلادى. «العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانىن كەڭەستەر وداعى تاراعان سوڭ، ورتا وقۋ ورىندارىنان الىپ تاستاۋ – جاستارعا اسكەري پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، ولاردى اسكەر قاتارىندا قىزمەت ەتۋگە دايىنداۋ ىسىنە ەداۋىر زيانىن تيگىزىپ، جالپى ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيىنە دە اسەر ەتىپ، قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جەكە قۇرامىنىڭ مورالدىق - ادامگەرشىلىك سيپاتىنان دا كورىنىس تاپتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنىڭ 1996 جىلعى 1 قاراشاداعى №1340 «العاشقى اسكەري دايىندىق تۋرالى» قاۋلىسى بويىنشا «العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر مەن باستاپقى جانە ورتا كاسىپتىك ءبىلىم بەرەتىن ۇيىمداردا 1996 - 1997 وقۋ جىلىنان باستاپ قايتا ەنگىزىلدى.
«العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانى وقۋ باعدار¬لاماسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى: ساپتىق، تاكتيكالىق، اتىس، مەديسينالىق دايىندىق، توپوگرافيا، ازاماتتىق قورعا¬نىس بويىنشا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ، وتانسۇيگىشتىككە، ەل جاندىلىققا تاربيەلەۋ، العان بىلىمدەرىن پراكتيكا جۇزىندە كورسەتۋگە ىقپال جاساۋ.
قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەر¬سيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ ۇجىمى ءبىلىمدى، جىگەرلى، جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋدە ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ، حالىقتاردىڭ مادەنيەتىن قابىل¬داۋ جاعدايىندا عىلىمي كوزقاراستى، ساياسي سانا - سە¬ءزىمدى، قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى، ۇلتتىق كەلىسىمدى قالىپ¬تاستىرا وتىرىپ، ءارقاشان قاجىرلى ەڭبەك ەتەدى.
ب. جۇمابەكوۆ،
قازتۇتىنۋوداعى قەۋ - ءدىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ وقىتۋشى - ۇيىمداستىرۋشىسى.
ال وسى باعىتتا قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىندە پاتريوتتىق تاربيە العا قويىلعان ماقساتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. قازاقستان رەس¬پۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارىنا پاتريوتتىق تاربيە بە¬ءرۋدىڭ وزەكتىلىگى قوعامنىڭ رۋحاني الەۋەتىن نى-عايتۋ قاجەتتىلىگىنە نەگىزدەلگەن. ءاربىر ازاماتتىڭ جاۋاپ¬كەرشىلىك سەزىمىن، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتىن ارتتىرۋ. قا¬زىرگى كەزدە ەگەمەندىككە قول جەتكىزىپ، العا قاراي نىق باسقان، ەكونوميكاسى بەرىك قازاقستاننىڭ گۇلدەنۋىنە ۇلەس قوساتىن ءار جاس ۇرپاقتىڭ پاتريوتتىق سەزىمى بولۋى قاجەت.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان بولاشاعى – قوعامنىڭ يدەيالىق بىرلىگىندە» اتتى ەڭبەگىندە: «ءبىزدىڭ تاعى ءبىر اسا ماڭىزدى يدەولوگيالىق مىندەتىمىز – قازاقستاندىق وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ، ءاربىر ازامات ءوزىن - ءوزى ايقىن بيلەۋىن قالىپتاستىرادى» دەپ ناقتى كورسەتتى. بۇگىنگى كۇنى جەكە تۇلعانى قازاقستاندىق پاتريوتيزم مەن وتانسۇيگىشتىك رۋحتا تاربيەلەۋ بارىسىندا قازاقستاننىڭ ءبىلىم جانە عىلىم قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىى سەزىندە دە «قازاقستان ازا¬ماتتارىنىڭ وتانشىلدىق سەزىمىن تاربيەلەۋ ءبىلىم بەرۋدىڭ مەكتەپكە دەيىنگى جۇيەسىنەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا دەيىنگى ورتا¬لىقتاردا، بارلىق ۇيىمداردا كوكەيكەستى بولىپ تابىلادى. بالالاردى وتاندى، تۋعان جەردى، ءوزىنىڭ حالقىن سۇيۋگە تاربيەلەۋ – ءمۇعالىمنىڭ اسا ماڭىزدى، اسا جاۋاپتى دا قادىرمەندى پارىزى» – دەپ انىق ايتقان بولاتىن.
ەلباسىنىڭ ساليقالى ساياساتىن قولداي وتى¬رىپ، قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەر-سيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ ۇجىمى اسكەري - پاتريوتتىق تاربيە بەرۋدە جۇمىس جوس¬پارىنا سايكەس تومەندەگىدەي ءىس - شارالار وتكىزدى: ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جانە اۋعان سوعىسىنىڭ ار¬داگەرلەرىمەن كەزدەسۋلەر، مۇراجايلاردى ارالاۋ، اسكەري - سپورتتىق جارىستار وتكىزىلەدى، ساپ جانە ءان بايقاۋى، جاستاردىڭ قارۋلى كۇشتەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا اسكەري بولىمدەردى ارالاۋ.
قالالىق جانە وبلىستىق جارىستارعا قاتىسۋ، سياقتى ءىس - شارالار ستۋدەنتتەردىڭ بويىنداعى شىدامدىلىق، باتىلدىق، توپپەن بىرگە جۇمىس ىستەۋ، سپورتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك، رامىزدەرگە، ەل تاريحىنا دەگەن قۇرمەت سەزىمدەرىن وياتادى.
وسى ءىس - شارالاردىڭ ءبارى ءارقاشان جاستاردىڭ پات¬ريوتتىق رۋحتارى جوعارى بولىپ، وتانىن سۇيۋگە جانە ونىڭ تاريحىن بىلۋگە، تۋعان ءتىلى مەن ءدىنىن قۇرمەتتەپ، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلەدى.
قازاقستاننىڭ باياندى بولاشاعى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ قولىندا. دەمەك، قازاقستاندىق پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ وتباسىنان باستالىپ بارلىق وقۋ ورىندارىنىڭ، بارلىق پاندەردىڭ سونىڭ ىشىندە ايرىقشا العاشقى اسكەري دايىندىق ءپانىنىڭ الدىندا تۇرعان باستى مىندەتى بولىپ تابىلادى. «العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانىن كەڭەستەر وداعى تاراعان سوڭ، ورتا وقۋ ورىندارىنان الىپ تاستاۋ – جاستارعا اسكەري پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، ولاردى اسكەر قاتارىندا قىزمەت ەتۋگە دايىنداۋ ىسىنە ەداۋىر زيانىن تيگىزىپ، جالپى ءبىلىم بەرۋ دەڭگەيىنە دە اسەر ەتىپ، قارۋلى كۇشتەرىنىڭ جەكە قۇرامىنىڭ مورالدىق - ادامگەرشىلىك سيپاتىنان دا كورىنىس تاپتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىنىڭ 1996 جىلعى 1 قاراشاداعى №1340 «العاشقى اسكەري دايىندىق تۋرالى» قاۋلىسى بويىنشا «العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەر مەن باستاپقى جانە ورتا كاسىپتىك ءبىلىم بەرەتىن ۇيىمداردا 1996 - 1997 وقۋ جىلىنان باستاپ قايتا ەنگىزىلدى.
«العاشقى اسكەري دايىندىق» ءپانى وقۋ باعدار¬لاماسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى: ساپتىق، تاكتيكالىق، اتىس، مەديسينالىق دايىندىق، توپوگرافيا، ازاماتتىق قورعا¬نىس بويىنشا وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن قالىپتاستىرۋ، وتانسۇيگىشتىككە، ەل جاندىلىققا تاربيەلەۋ، العان بىلىمدەرىن پراكتيكا جۇزىندە كورسەتۋگە ىقپال جاساۋ.
قازتۇتىنۋوداعى قاراعاندى ەكونوميكالىق ۋنيۆەر¬سيتەتىنىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ ۇجىمى ءبىلىمدى، جىگەرلى، جاسوسپىرىمدەردى تاربيەلەۋدە ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ، حالىقتاردىڭ مادەنيەتىن قابىل¬داۋ جاعدايىندا عىلىمي كوزقاراستى، ساياسي سانا - سە¬ءزىمدى، قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى، ۇلتتىق كەلىسىمدى قالىپ¬تاستىرا وتىرىپ، ءارقاشان قاجىرلى ەڭبەك ەتەدى.
ب. جۇمابەكوۆ،
قازتۇتىنۋوداعى قەۋ - ءدىڭ ەكونوميكا، بيزنەس جانە قۇقىق كوللەدجىنىڭ وقىتۋشى - ۇيىمداستىرۋشىسى.