سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 اپتا بۇرىن)
جازبا جۇمىسىنا بايلانىستى قاتەمەن جۇمىس جۇرگىزۋ جولدارى
جازبا جۇمىسىنا بايلانىستى قاتەمەن جۇمىس جۇرگىزۋ جولدارى

قازاق ءتىلى ساباعىندا العان بىلىمدەرىن جازباشا ساۋاتتى كورسەتە بىلۋدە جازبا جۇمىسىنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. ول ساباق قۇرىلىمىنىڭ 3 ءتۇرلى ماقساتىنا سايكەس گرامماتيكالىق ساۋاتتىلىعىن تەكسەرىپ قانا قويماي، ەستە ساقتاۋىن، كوركەم جازۋىن، ۇقىپتىلىعى مەن ءوز - وزىنە دەگەن سەنىمىن نىعايتادى. قازاق ءتىلى ساباعىندا الىناتىن ديكتانتتىڭ 7 - سىنىپقا ارنالعان ادىستەمەلىك نۇسقاۋدا 12 ءتۇرى كورسەتىلگەن. سونىڭ ىشىندە باقىلاۋ ديكتانتىندا قاتەمەن جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ ماڭىزى زور.
ديكتانتتىڭ نەگىزگى ماقساتى - وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن سىناۋ، باعالاۋ، ولاردى ساۋاتتى جازۋعا ۇيرەتۋ بولسا، قاتەمەن جۇمىس جۇرگىزۋدىڭ ماقساتى - جىبەرىلگەن قاتەمەن ساۋاتتى جۇمىس جاساۋ بولىپ تابىلادى. ديكتانتتى دۇرىس، ساۋاتتى جازۋ ءۇشىن گرامماتيكانى ۇيرەنىپ، تالداي ءبىلۋ جەتكىلىكسىز، سونىمەن قاتار كوركەم ادەبيەتتى كوپ وقۋ كەرەك.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ جالپى ورتا ءبىلىم دەپارتامەنتىنىڭ نۇسقاۋى بويىنشا ديكتانت نورمالارىن ءپان ءمۇعالىمى ءبىلۋى ءتيىس.

ديكتانت كەلەسى ساباققا تەكسەرىلىپ اكەلىنۋى كەرەك. جازبا جۇمىسىنىڭ سوڭىندا ورفوگرافيالىق، پۋنكتۋاسيالىق قاتە سانى كورسەتىلىپ، كەلەسى جولدىڭ وڭ جاعىنا ديكتانت باعاسى قويىلادى. مىسالى، 1/0 نەمەسە، 5/1 ت. س. س. شارتتى بەلگىلەردى وقۋشى ءبىلۋى ءتيىس:
/ – ەملە قاتەسى؛
V – تىنىس بەلگى قاتەسى؛
؟ – تۇسىنىكسىز؛
Z – ازات جول.
قازاق ءتىلى پانىنەن الىنعان جازبا جۇمىستارداعى جىبەرىلگەن قاتە بويىنشا سارالاۋ كەستەسى ءاربىر جازبا جۇمىسىنان كەيىن ساراپتامالىق تالداۋ نەگىزىندە جاسالىپ، وقۋشىمەن دەڭگەيلىك تاپسىرمالار نەگىزىندە تىكەلەي جۇمىس جاساۋعا ىقپال ەتەدى. سونداي - اق جازبا جۇمىستارىن ءبىر - بىرىمەن سالىستىرۋعا دا مۇمكىندىك بەرەدى.

قاتەمەن جۇمىس جۇرگىزۋ جولدارى:
1. تەكسەرىلگەن جۇمىسپەن وقۋشى تانىسىپ، قىزىل سيامەن كورسەتىلگەن ءسوزدى جول باسىنا ەڭ اۋەلى قاتە ءتۇرىن، سودان كەيىن سىزىقشا قويۋ ارقىلى جول اياعىنا دەيىن قاتەسىز جازۋ كەرەك؛
2. قاتە جازىلعان نەمەسە وقۋشىعا تانىس ەمەس سوزدەرگە قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگىن پايدالانا وتىرىپ، ماعلۇمات بەرۋ؛
3. جىبەرىلگەن قاتە تۋرالى وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا ەرەجەنى ەسكە ءتۇسىرۋ، مىسالدار كەلتىرتۋ؛
4. قاتە جازىلعان سوزگە فونەتيكالىق، لەكسيكالىق، مورفولوگيالىق تالداۋ جاساتۋ؛
5. وقۋشىلاردىڭ تاسىمال، تىنىس بەلگى تۋرالى بىلىمدەرىن ناقتىلاۋ، باعدار بەرۋ؛
6. ديكتانت ماتىنىندەگى تىرەك سوزدەردى تاپقىزىپ، سويلەم قۇراتۋ.
7. ساباقتى شىعارماشىلىقپەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، قاتە جىبەرىلگەن سوزدەردىڭ پروزالىق، پوەزيالىق شىعارمالاردا قولدانىلۋىنا نازار اۋدارتۋ، ناتيجەلى بولۋ ءۇشىن جاتقا ايتقىزۋعا بولادى.

ءوز تاجىريبەممەن ءبولىسۋ ماقساتىندا 7 - سىنىپتا جۇرگىزىلگەن قاتەمەن جۇمىس ساباعىنىڭ ۇلگىسىن قوسا بەرىپ وتىرمىن.

كۇنى: 15/02
سىنىبى: 7 «ۆ»
ءپانى: قازاق ءتىلى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قاتەمەن جۇمىس
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك. جازباشا گرامماتيكالىق ساۋاتتىلىعىندا جىبەرىلگەن ولقىلىقتاردى جويۋ، بىلىمدەرىن ناقتىلاۋ؛
2. دامىتۋشىلىق. ويىن، ەستە ساقتاۋىن، كوركەم جازۋىن دامىتۋ، تالداۋ جۇمىستارى ارقىلى ءبىلىم، بىلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ؛
3. تاربيەلىك. ۇقىپتىلىققا، اڭعارىمپازدىققا تاربيەلەۋ، وزىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋ.

ساباقتىڭ ءتيپى: ءبىلىمدى بەكىتۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: تالداۋ
ءادىس - ءتاسىلى: بايقاۋ، تالداۋ، جەكە وقۋشىمەن جۇمىس، سالىستىرۋ.
كورنەكىلىگى: سلايد
ءپانارالىق بايلانىس. گەوگرافيا، ادەبيەت

ساباقتىڭ بارىسى.
1. ۇيىمداستىرۋ.
وقۋشىلارمەن امانداسىپ، تۇگەندەۋ. ساباققا نازار اۋدارتۋ.
2. ساباقتىڭ ماقساتىن قويۋ.
جازبا جۇمىسىن جازۋدا جىبەرىلگەن قاتەلەرمەن جۇمىس جۇرگىزۋ.
تىلدىك تالداۋ ارقىلى تەوريالىق ءبىلىمىن پراكتيكادا قولدانا بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
3. ءبىلىمدى تەكسەرۋ كەزەڭى.
1. ديكتانتتا جىبەرىلگەن قاتەلەردى كورۋ ارقىلى بايقاۋ، ءمۇعالىمنىڭ تۇزەتۋى بويىنشا سول
ءسوزدى سالىستىرۋ ارقىلى قاتە جانە قاتەسىز ءتۇرىن تابۋ.
2. سول ءسوزدىڭ قاتەسىز ءتۇرىن كوشىرىپ جازۋ؛
3. ورتاق قاتەلەر: ويپاڭىنا، بوس شوپپەن، تۇگىن، باسشىلارى، ازات جول، ازدا، مولدا تامبايتىن، اسپانىنان.
سوزدىكپەن جۇمىس.
ويپاڭ - تومەن، ويلاۋ جەر. [قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگى. 626 - بەت]
تاسىمال تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
تاسىمال - جازۋ كەزىندە ءسوزدىڭ جولعا سىيماي قالعان بولىگىن كەلەسى جولعا كوشىرۋ. تاسىمال بۋىنعا نەگىزدەلەدى.

سوزدەر مىناداي جاعدايدا تاسىمالدانبايدى:
1. ءبىر داۋىستى دىبىستان تۇراتىن بۋىندى جولدا قالدىرۋعا نەمەسە كەلەسى جولعا تاسىمالداۋعا بولمايدى. مىسالى، ا - تا، ءاۋلي - ە.
2. ءبىر بۋىندى ءسوز تاسىمالدانبايدى.
3. قىسقارعان ولشەم بىرلىگىن (سم) ءوزى تىركەسكەن ساننان (30) ءبولىپ تاسىمالداۋعا بولمايدى.
4. قىسقارعان ءسوز تاسىمالدانبايدى.
5. ي، ۋ دىبىستارى بار سوزدەردى بۋىنعا بولگەندە بۇل دىبىستار كەلەسى بۋىننىڭ باسىندا كەلەدى جانە سولاي تاسىمالدانادى: دا - ۋىس، قۇ - يىن.
6. ەكى ارىپتەن قۇرالعان يا، يۋ دىبىستارىنا اياقتالعان سوزدەر تاسىمالدانبايدى: قويۋ، كۇيۋ، ۇيا.
7. اتى جانە اكەسىنىڭ اتى قىسقارتىلىپ، باسقى دىبىسى عانا جازىلعاندا، فاميلياسىنان ءبولىپ تاسىمالداۋعا بولمايدى.
4. ءار وقۋشىعا جىبەرىلگەن قاتەلەرى بويىنشا جەكە تاپسىرمالار بەرۋ.
ا) اسپانى ءسوزىن سەپتەۋ.
ب) دۇرىس تاسىمالدانباعان سوزدەردىڭ تاسىمالدانۋ جولدارىن تاپقىزۋ.
ۆ) ەملە قاتەلەرى بويىنشا سوزدەرگە سويلەم قۇراتۋ.

5) شىعارماشىلىق تاپسىرما.
ماتىننەن ەتىستىكتىڭ شاعىنا بايلانىستى تۇرلەرىن تاۋىپ، تەرىپ جازىڭدار.
بەرىلگەن سويلەمدى سويلەم مۇشەسىنە تالداڭدار.
قىس جاۋعان قار سۋى، جاز جاۋعان جاڭبىر – ءبارى - ءبارى وسى جەرگە كەلىپ ۇيمەلەيدى.
وسىنى ەسكەرىپ، اۋىل باسشىلارى باقاناس جايىلىمىنا مالشىلاردى جىل سايىن ءۇش - ۇشتەن ءبولىپ، كەزەك قوندىرىپ وتىرادى.
6) ويپاڭىنا سوزىنە فونەتيكالىق تالداۋ جاساڭدار.
جەكە وقۋشىمەن جۇمىس.
الدىن - الا دايىنداپ كەلگەن تاراتپالارمەن جۇمىس جۇرگىزۋ. (مىسالى، قاتەسىز جازعان وقۋشىعا جەكە تاپسىرمالار بەرۋ، ديكتانتتى قاتە جازعان وقۋشىمەن جۇمىس: قاتە جازۋ سەبەبىن انىقتاۋ، سول تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرمالار بەرۋ)؛
«ەڭ ۇزدىك جازىلعان ديكتانت» ايدارىمەن ديكتانتتى ۇزدىك جازعان وقۋشىنى انىقتاۋ، ماداقتاۋ، ىنتالاندىرۋ.
7) كورىنبەي كەتەدى، كەلگەنىمەن سوزدەرىن مورفولوگيالىق تالداۋ جاساڭدار.

8) ماتىننەن ەسىمشەلى سوزدەردى تاۋىپ، تەرىپ جازىڭدار.
جىبىگەن، وتىرعان، كەلەتىن، ەمەس، جاۋعان، تامبايتىن، ايىرباستامايتىنداي، وسكەن، وتىرعان.

9) كارتامەن جۇمىس. باقاناس كولى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
10). بالالار، وزدەرىڭە تانىس ادەبيەتتەن وسىنداي وزەن، كول اتاۋلارىنا بايلانىستى قانداي شىعارمالاردى بىلەمىز؟ قانە، كىم ايتادى؟
4. ءۇي تاپسىرماسى.
وزەن، كول، جەر - سۋ اتاۋلارىنا بايلانىستى اقىن - جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىمەن تانىسىپ، ءۇزىندى جاتتاۋ.
5. باعالاۋ.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما