جازباشا قوسۋ جانە ازايتۋ
جازباشا قوسۋ جانە ازايتۋ 27+36، 63 - 27
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قوسۋ مەن ازايتۋ امالدارىن باعان تۇرىندە ورىنداۋدىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ بەرۋ، امالدار الگوريتمدەرىنىڭ سايكەس كەزەڭدەرىمەن ورىندالاتىن ءىس - ارەكەتتەرىمەن تانىستىرۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
دامىتۋشىلىق: بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى وي ورىستەرىن دامىتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ساۋاتتىلىققا، ەسەپتەر شىعارىپ ناتيجەگە جەتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، جۇمباقتار، دىمبىلمەس، ۇلەستىرمە قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءبىلىمنىڭ تۇڭعيىعىنا بويلايتۇعىن،
توقىساڭ جالىقتىرا قويمايتۇعىن
عالىمداردىڭ پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكانىڭ قىزىعىنا تويمايتۇعىن.
بالالار، ماتەماتيكا بار عىلىمنىڭ پاتشاسى، ءوزى كۇردەلى، ءارى قىزىقتى ساباقتاردىڭ ءبىرى. ساباققا دايىن بولساق، ماتەماتيكا ساباعىنداعى ۇرانىمىز قالاي ەدى؟
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
بالالار، ۇيگە نە بەرىلدى؟ 5 - 6 وقۋشىعا وقىتامىن.
بالالار قارايىقشى! دىمبىلمەس بۇلدىرگەندەردى جيناي الماي تۇر ەكەن. كومەكتەسىپ جىبەرەيىك.
كۇن رەتىن جازۋ. بالالار بۇگىن جازباشا قوسىپ، ازايتىپ ۇيرەنەمىز.
ءقازىر، بارلىعىمىز بەرى قارايىق.
وند ء------بىرل
2---------- 7
3 -----------6
كەستەدەگى سانداردى وقيىق. ولاردىڭ وندىقتارىن، بىرلىكتەرىن اتايىق. وسى سانداردى باعان تۇرىندە قوسىپ ۇيرەنەيىك.
+27 ا)........ جازامىن
36 ءا) بىرىلكتەرگە بىرلىكتەردى قوسامىن.
63 7+6=13 13=1وند 3ءبىرل
بىرلىكتەردىڭ استىنا 3ءتى جازامىن، ال 1 وندىقتى 5+1=6 وندىقتارعا قوسامىن.
ب) 2وند+3وند= 5وند بولادى، تاعى 1 وندىقتى قوسساق 5+1=6. وندىقتاردىڭ استىنا 6 نى جازامىن.
ۆ) جاۋاپتى وقيمىن: قوسىندىنىڭ ءمانى 63 كە تەڭ.
2.
وند ء-------بىرل
6 ----------3
2--------- 7
كەستەدەگى سانداردى وقيىق. ولاردىڭ وندىقتارى مەن بىرلىكتەرىن اتايىق. وسى سانداردا باعان تۇرىندە ازايتىپ ۇيرەنەيىك. - 63
27
36
ا) سانداردى جازامىن.
ءا) بىرلىكتەن بىرلىكتى ازايتامىن 3 7 وندىقتان 7 بىرلىكتى 6 وندىقتىڭ 1 وندىعىنىڭ جانە 3بىرلىكتەن ازايتامىن(ۇمىتىپ كەتپەس ءۇشىن 6سيفرىنىڭ ۇستىنە نۇكتە قويامىن).
1وند 3ءبىرل=13 ەندەشە 13 7=6. بىرلىكتەردىڭ استىنا 6 جازامىن.
ۆ) جاۋاپتى وقيمىن: ايىرمانىڭ ءمانى 36 تەڭ.
وقۋلىقپەن جۇمىس. بالالار، ەندى 3 مىسالعا نازار اۋدارايىق.
تاقتامەن جۇمىس.
كىم شاپشاڭ؟
11تۇيە، 2قويان، 2سيىر، 5جىلقى، 3تۇلكى، 1ەشكى، تابا الماساڭ بولارسىڭ كۇلكى.
4 ەسەپپەن جۇمىس.
وتكەندى قايتالاۋ.
1دم نەشە سم بار؟
1 م نەشە دم بار؟
1 م نەشە سم بار؟
6سم - 4سم=2سم
5سم+6 =11سم= 1دم 1سم
7cم+4سم=11سم=1 دم 1سم
7سم - 5سم=2سم
سەرگىتۋ ءساتى. پوەزيا مينۋتى.
بالالار جاقىندا قانداي مەرەكە كەلە جاتىر؟ انامىز ومىردەگى ەڭ سۇيىكتى ادامىمىز.
انا دەگەن اقىلشىڭ،
اناڭ باردا باتىرسىڭ.
قاسىڭدا كىم بولسا دا،
تەك اناڭا جاقىنسىڭ.
5 ەسەپپەن جۇمىس.
ا) دومبىرا تارتتى - 3
ءان سالدى - 7
بي بيلەدى - 6
بارلىعى؟
ش:(3+7)+6=16
ج: 16 ادام ونەر كورسەتتى.
ءا) ءان سالدى - 7
بي بيلەدى - 6
بارلىعى؟
ش: 7+6=13
ج: 13 ادام ونەر كورسەتتى.
ەسەپ نە جايىندا؟
ەسەپتە نە بەلگىلى؟
تاعى نە بەلگىلى؟
ەسەپ نە سۇرايدى؟
اناگرامما.
بەرىلگەن سوزدەردەگى ارىپتەردىڭ ورنىن اۋىستىرۋ ارقىلى باسقا سوزدەر جاساۋ.
1) شىرشا - شارشى
2) الما - امال
3) سىرعا - عاسىر
4) وركەن - ورنەك
6 مىسالمەن جۇمىس.
37+26=63
36+27=63
26+37=63
27+36=63
لوگيكالىق ەسەپتەر:
1. ەگەر تاۋىق 2اياعىمەن تۇرعاندا 3كگ بولسا، 1 اياعىمەن تۇرعاندا نەشە كگ بولادى؟
2. اساننىڭ كىلەڭ 1تەڭگەلىكتەن 10تەڭگەسى بار. ول دۇكەنگە 97 تگ تولەۋى ءتيىس مۇنى قالاي تەز ساناپ بەرۋگە بولادى؟
3. ادام نەنى ەرىنبەي ورىندايدى؟
4. ەكى دوس 2 ساعات وينادى، ولاردىڭ ءارقايسىسى نەشە ساعات وينادى؟
5. ءبىر بالا ءتۇس كورگەن ەكەن. ارتى بيىك جار، الدى تەڭىز. وڭ جاعىنان جولبارىس كەلىپ قالىپتى، سول جاعىندا لاۋلاعان ءورت. وسى قورشاۋدان بالا قالاي قۇتىلدى دەپ ويلايسىڭدار؟
6. 1جۇمىرتقا 4مينۋتتا پىسەدى. 4 جۇمىرتقا نەشە مينۋتتا پىسەدى؟
ساباقتى بەكىتۋ.
مىنا ماقال - ماتەلدەردى وقيىق.
1. ءپىل ك3ءتى ەمەس، ءتىل ك3ءتى.
2. ەرىنشى 2، ءتىڭ ەرتەڭى 1تپ، 5.
3. ەڭب 2، ادامنىڭ 2ءىنشى اناسى.
- ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا كىم بەستىك باعا الار ەكەن كورەيىك.
- دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ۇلەستىرمە قاعازدار بويىنشا.
- باعالاۋ:
- بۇگىنگى ساباقتان نە ۇيرەندىك؟
- قورىتىندىلاۋ.
- ۇيگە تاپسىرما
شقو، ءۇرجار اۋدانى، ماقانشى اۋىلى.
"ماقانشى ورتا مەكتەپ - باقشا" كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: كورپەبايەۆا شىنار
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قوسۋ مەن ازايتۋ امالدارىن باعان تۇرىندە ورىنداۋدىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ بەرۋ، امالدار الگوريتمدەرىنىڭ سايكەس كەزەڭدەرىمەن ورىندالاتىن ءىس - ارەكەتتەرىمەن تانىستىرۋ، ەسەپتەر شىعارۋ.
دامىتۋشىلىق: بەرىلگەن تاپسىرمالاردى ورىنداۋ ارقىلى وي ورىستەرىن دامىتۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ساۋاتتىلىققا، ەسەپتەر شىعارىپ ناتيجەگە جەتە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى
ساباقتىڭ ءتيپى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق جاۋاپ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، جۇمباقتار، دىمبىلمەس، ۇلەستىرمە قاعازدار
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءبىلىمنىڭ تۇڭعيىعىنا بويلايتۇعىن،
توقىساڭ جالىقتىرا قويمايتۇعىن
عالىمداردىڭ پاتشاسى بوپ دارالانىپ،
ماتەماتيكانىڭ قىزىعىنا تويمايتۇعىن.
بالالار، ماتەماتيكا بار عىلىمنىڭ پاتشاسى، ءوزى كۇردەلى، ءارى قىزىقتى ساباقتاردىڭ ءبىرى. ساباققا دايىن بولساق، ماتەماتيكا ساباعىنداعى ۇرانىمىز قالاي ەدى؟
بىلەكتى ءبىردى جىعار،
ءبىلىمدى مىڭدى جىعار.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ:
بالالار، ۇيگە نە بەرىلدى؟ 5 - 6 وقۋشىعا وقىتامىن.
بالالار قارايىقشى! دىمبىلمەس بۇلدىرگەندەردى جيناي الماي تۇر ەكەن. كومەكتەسىپ جىبەرەيىك.
كۇن رەتىن جازۋ. بالالار بۇگىن جازباشا قوسىپ، ازايتىپ ۇيرەنەمىز.
ءقازىر، بارلىعىمىز بەرى قارايىق.
وند ء------بىرل
2---------- 7
3 -----------6
كەستەدەگى سانداردى وقيىق. ولاردىڭ وندىقتارىن، بىرلىكتەرىن اتايىق. وسى سانداردى باعان تۇرىندە قوسىپ ۇيرەنەيىك.
+27 ا)........ جازامىن
36 ءا) بىرىلكتەرگە بىرلىكتەردى قوسامىن.
63 7+6=13 13=1وند 3ءبىرل
بىرلىكتەردىڭ استىنا 3ءتى جازامىن، ال 1 وندىقتى 5+1=6 وندىقتارعا قوسامىن.
ب) 2وند+3وند= 5وند بولادى، تاعى 1 وندىقتى قوسساق 5+1=6. وندىقتاردىڭ استىنا 6 نى جازامىن.
ۆ) جاۋاپتى وقيمىن: قوسىندىنىڭ ءمانى 63 كە تەڭ.
2.
وند ء-------بىرل
6 ----------3
2--------- 7
كەستەدەگى سانداردى وقيىق. ولاردىڭ وندىقتارى مەن بىرلىكتەرىن اتايىق. وسى سانداردا باعان تۇرىندە ازايتىپ ۇيرەنەيىك. - 63
27
36
ا) سانداردى جازامىن.
ءا) بىرلىكتەن بىرلىكتى ازايتامىن 3 7 وندىقتان 7 بىرلىكتى 6 وندىقتىڭ 1 وندىعىنىڭ جانە 3بىرلىكتەن ازايتامىن(ۇمىتىپ كەتپەس ءۇشىن 6سيفرىنىڭ ۇستىنە نۇكتە قويامىن).
1وند 3ءبىرل=13 ەندەشە 13 7=6. بىرلىكتەردىڭ استىنا 6 جازامىن.
ۆ) جاۋاپتى وقيمىن: ايىرمانىڭ ءمانى 36 تەڭ.
وقۋلىقپەن جۇمىس. بالالار، ەندى 3 مىسالعا نازار اۋدارايىق.
تاقتامەن جۇمىس.
كىم شاپشاڭ؟
11تۇيە، 2قويان، 2سيىر، 5جىلقى، 3تۇلكى، 1ەشكى، تابا الماساڭ بولارسىڭ كۇلكى.
4 ەسەپپەن جۇمىس.
وتكەندى قايتالاۋ.
1دم نەشە سم بار؟
1 م نەشە دم بار؟
1 م نەشە سم بار؟
6سم - 4سم=2سم
5سم+6 =11سم= 1دم 1سم
7cم+4سم=11سم=1 دم 1سم
7سم - 5سم=2سم
سەرگىتۋ ءساتى. پوەزيا مينۋتى.
بالالار جاقىندا قانداي مەرەكە كەلە جاتىر؟ انامىز ومىردەگى ەڭ سۇيىكتى ادامىمىز.
انا دەگەن اقىلشىڭ،
اناڭ باردا باتىرسىڭ.
قاسىڭدا كىم بولسا دا،
تەك اناڭا جاقىنسىڭ.
5 ەسەپپەن جۇمىس.
ا) دومبىرا تارتتى - 3
ءان سالدى - 7
بي بيلەدى - 6
بارلىعى؟
ش:(3+7)+6=16
ج: 16 ادام ونەر كورسەتتى.
ءا) ءان سالدى - 7
بي بيلەدى - 6
بارلىعى؟
ش: 7+6=13
ج: 13 ادام ونەر كورسەتتى.
ەسەپ نە جايىندا؟
ەسەپتە نە بەلگىلى؟
تاعى نە بەلگىلى؟
ەسەپ نە سۇرايدى؟
اناگرامما.
بەرىلگەن سوزدەردەگى ارىپتەردىڭ ورنىن اۋىستىرۋ ارقىلى باسقا سوزدەر جاساۋ.
1) شىرشا - شارشى
2) الما - امال
3) سىرعا - عاسىر
4) وركەن - ورنەك
6 مىسالمەن جۇمىس.
37+26=63
36+27=63
26+37=63
27+36=63
لوگيكالىق ەسەپتەر:
1. ەگەر تاۋىق 2اياعىمەن تۇرعاندا 3كگ بولسا، 1 اياعىمەن تۇرعاندا نەشە كگ بولادى؟
2. اساننىڭ كىلەڭ 1تەڭگەلىكتەن 10تەڭگەسى بار. ول دۇكەنگە 97 تگ تولەۋى ءتيىس مۇنى قالاي تەز ساناپ بەرۋگە بولادى؟
3. ادام نەنى ەرىنبەي ورىندايدى؟
4. ەكى دوس 2 ساعات وينادى، ولاردىڭ ءارقايسىسى نەشە ساعات وينادى؟
5. ءبىر بالا ءتۇس كورگەن ەكەن. ارتى بيىك جار، الدى تەڭىز. وڭ جاعىنان جولبارىس كەلىپ قالىپتى، سول جاعىندا لاۋلاعان ءورت. وسى قورشاۋدان بالا قالاي قۇتىلدى دەپ ويلايسىڭدار؟
6. 1جۇمىرتقا 4مينۋتتا پىسەدى. 4 جۇمىرتقا نەشە مينۋتتا پىسەدى؟
ساباقتى بەكىتۋ.
مىنا ماقال - ماتەلدەردى وقيىق.
1. ءپىل ك3ءتى ەمەس، ءتىل ك3ءتى.
2. ەرىنشى 2، ءتىڭ ەرتەڭى 1تپ، 5.
3. ەڭب 2، ادامنىڭ 2ءىنشى اناسى.
- ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا كىم بەستىك باعا الار ەكەن كورەيىك.
- دەڭگەيلىك تاپسىرمالار ۇلەستىرمە قاعازدار بويىنشا.
- باعالاۋ:
- بۇگىنگى ساباقتان نە ۇيرەندىك؟
- قورىتىندىلاۋ.
- ۇيگە تاپسىرما
شقو، ءۇرجار اۋدانى، ماقانشى اۋىلى.
"ماقانشى ورتا مەكتەپ - باقشا" كمم
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: كورپەبايەۆا شىنار
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساراماندىق جۇمىستىڭ تاقىرىبى: بەيمەتالدار تاقىرىبىنا ارنالعان ەكسپەريمەنتتىك ەسەپتەر
