جەلمەن كەلگەن جەڭىسىم
تالاي جاننىڭ جۇرەكتەرىن جىلاتىپ، تالايلاردى جەسىر قىپ، جەتىم قىلعان جەلتوقسان وقيعاسىنا بيىل 34 جىل بولىپتى.
سول ءبىر كۇن... سول ءبىر ءتۇن... 1986 جىلدىڭ 16 جەلتوقسان كۇنى قازاقستان كومپارتياسىنىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى دىنمۇحاممەد احمەت ۇلى قونايەۆ ورنىنان الىنىپ، گەنناديي ۆاسيليەۆيچ كولبيننىڭ كەلۋى تالاي قازاق جاستارىنىڭ نارازىلىعىن تۋعىزعان ەدى. ونسىزدا انا ءتىلىمىز جويىلۋدىڭ قىل ۇستىندە تۇرعان شاقتا، قازاق ءتىلىنىڭ بولاشاعىنا الانداپ جۇرگەن جاستارعا بۇل حابار ۇلكەن جۇدىرىق بولىپ تيگەنى انىق. قازاققا قازاقتىڭ عانا جانى اشيدى دەمەكشى، سول ءبىر جەلتوقسان جەلى ازىناعان زامانندا جاستارىمىز «قازاقا تەك قازاق باسشى كەرەك»-، دەگەن جازۋلارمەن الانعا شىققان بولاتىن. بۇل ءبىر قازاق جاستارىنىڭ، قازاق حالقىنىڭ ۇلكەن باتىلدىعى دەپ بىلەمىن.
الماتى قالاسىنداعى برەجنيەۆ اتىنداعى الانعا 17 جەلتوقسان كۇنى 200-300 شاقتى شاماسىندا جاستار مەن ستۋدەنتتەر، جۇمىسشىلار كوتەرىلىسكە شىققان ەدى. الاڭعا جينالعان جاستار «مەنىڭ قازاقستانىم» جانە «اتامەكەن» اندەرىن ورىنداعان بولاتىن. ورتالىق الاڭعا جينالعان جاستاردى ءبىر قولىنا قالقان، ءبىر قولىنا شوقپار اسىنعان بەس قارۋى ساقاداي ساي اسكەرلەر قارسى العان بولاتىن. ولارعا ۇلتشىل، بۇزاقى دەگەن ايىپتا تاققان ەدى.
قازاق ءتىلىنىڭ تىنىسى تارىلىپ، قازاق جاستارى سول ۋاقىتتاردا تازا قازاقشا سويلەيتىن ورىندار ىزدەپ مۇحتار اۋەزوۆ تەاترىنا ءجيى باراتىن. قازاق جەرىندە تۇرىپ ءوز انا تىلىمىزگە دەگەن قۇرمەتتىڭ جوقتىعى بارشا قازاق حالقىنىڭ جانىن جەگىدەي جەگەن ەدى. سوندىقتان دا وسى جىلدار بويى جينالعان اشۋ-ىزا قازاق جاستارىن الاڭعا قاراي جەتەكتەگەن بولار.
سول قازاق حالقىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن، بەيبىتشىلىگىن اڭساعان باتىر جاستارىمىزدىڭ ىشىندە قايرات نوعايباي ۇلى رىسقۇلبەكوۆ، ءسابيرا مۇحامەدجانوۆا، ءلاززات اسانوۆا سىندى قىرشىن كەتكەن بوزداقتارىمىزدىزدىڭ ەلەڭ ەرلىكتەرى ماڭگى ەسىمىزدە، ماڭگى جۇرەگىمىزدە. بۇگىندە قازاق حالقىنىڭ بەيبىتشىلىكتە، تاۋەلسىز مەملەكەتە ءومىر ءسۇرۋى وسى اتا-بابالارىمىزدىڭ ارقاسىندا دەپ بىلەمىن. بۇگىنگى كۇن ەرتەڭگى تاريح. سول سەبەپتى وتكەن تاريحىمىزدى الاڭعا جينالعان جاستار «مەنىڭ قازاقستانىم» جانە «اتامەكەن» اندەرىن
ۇمىتپاۋىمىز قاجەت.
جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىسىتى ءوزىمنىڭ شىعارماشىلىعىمنان ولەن جولدارىمەن قورىتىندىلاي كەتسەم.
تالايلاردىڭ جۇرەكتەرىن جىلىتقان،
جەڭىس كۇنى كورىنەتىن جىراقتان.
نار بوزداقتار مەرت بولعانى سونشالىق،
كوز جاستارى قان بوپ اققان بۇلاقتان.
تالايلاردى جەسىر قىپ، جەتىم قىلعان،
ءۇمىتتىڭ اق راۋشانداي گ ۇلى سولعان.
ەلى ءۇشىن جۇرەكپەنەن تۋ كوتەرگەن،
مىقتى كىم بار جاۋجۇرەك باتىر ۇلدان؟
مۇڭ بار ما ەكەن قازاقتىڭ كوزدەرىندە؟
قايعىن بار ما قازاقي سوزدەرىڭدە؟
بىلەمىن، جۇرەكتەردە سىز بولعانىڭ،
تالاي جىلدار جەلتوقسان كەزدەرىندە.
ەڭبەگى بۇل اسىلداي بابالاردىڭ،
جانى تەڭىز اقىلگوي دانالاردىڭ.
قايسار جۇرەك، قاستەرلى بۇل جەڭىسىم،
ءور جىگەرى ەر جۇرەك انالاردىڭ.
اتا – بابام قالدىرعان ءان ۇنىنە،
العىس ايتام ءار تاڭعا ءار كۇنىمە.
ارمانىن ورىنداعان جاس بالانىڭ،
قاراڭعىدا قايعى مۇڭعا سۇرىنە.
تاريحىمدا تامىرى وشپەس تەرەڭ كۇي،
بولاشاققا قارايتىنداي ەلەڭدەي.
ساداق بولساڭ وتكەنىم ساباق بەرىپ
بولاشاقتى قورعايمىز ءبىز جەبەڭدەي.
ۋ.م.دجولدىبايەۆا ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ قازاقستان تاريحى كافەدراسىنىڭ دوسەنتى
ا.ايداربەك ءال-فارابي اتىنداعى ءقازۇۋ-نىڭ گەوگرافيا جانە تابيعاتتى پايدالانۋ فاكۋلتەتىنىڭ 1-كۋرس ستۋدەنتى
You Might Also Like
-
ونىڭ قيالي تۇگى دە جوق، اۋىلدىڭ كوپ ادامدارىنىڭ ءبىرى عانا. ءبىراق قياليلاۋ ەكەنى دە راس، جۇرتتىڭ ءبارى ايتىپ ءجۇر. «ادەيى كۇلدىرۋ ءۇشىن ىستەيدى» دەپ، ول جىگىتتىڭ بارعان سايىن ەل اۋزىنان تاس...
-
كۇللى الەمنىڭ ادەبيەتى مەن مادەنيەتىنىڭ، ونەرى مەن ءبىلىمىنىڭ – بۇكىل رۋحاني جان دۇنيەنىڭ دامۋى، جالپى ادامزاتتىق وركەنيەتكە ۇمتىلىسى – سول حالىقتىڭ ومىرىنە، ۇلت رەتىندە ادامي بولمىسى مە...
