جەلتوقساندا ۇزىلگەن جاۋقازىندار (تاربيە ساعاتى)
ماقساتى: ەلىن، جەرىن، ءتىلىن قۇرمەتتەيتىن، ءوز وتانىن سۇيەتىن ازامات قالىپتاستىر، وت جۇرەكتى وجەت مىنەزدى ۇل-قىزداردىڭ ەرلىك ىستەرىنە ماڭگى قۇرمەت كورسەتۋگە باۋلۋ. پاتريوتتىق سەزىم قالىپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ سۋرەتتەرى، كىتاپ كورمەسى.
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
- بالالار، ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا نەشە جىل تولىپ وتىر؟
- 15 جىل تولىپ وتىر.
- جەلتوقسان وقيعاسىنا نەشە جىل تولىپ وتىر؟
- 20 جىل.
- تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە ءبىزدىڭ قانداي رامىزدەرىمىز بار؟
- تۋىمىز، ەلتاڭبامىز، ءانۇرانىمىز بار.
- ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز كىم ؟
- نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ.
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قاي ءتىل ؟
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قازاق ءتىلى.
- بالالار، ءبىز وسى تاۋەلسىزدىككە وڭايلىقپەن قول جەتكىزگەن جوقپىز.ونىڭ ءبىر كورىنىسى جەلتوقسان وقيعاسى.
جەلتوقسان وقيعاسى ءوزىنىڭ قايسارلىعىمەن، العا قويعان ماقسات-مۇراتىمەن، ءتىپتى جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەرىمەن دە ءاربىر ادامنىڭ ەسىندە ماڭگى ساقتالادى.
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاقتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر جۇدىرىققا جۇمىلدىرعان باقىتتى دا، قايعىلى كۇن ەدى. جەلتوقسان جاڭعىرىعى كوزدەن دە كوڭىلدەن دە كەتەر ەمەس.
بۇكىل ءبىر ۇلتتىڭ سۇيەگىنە تاڭبا ءتۇسىرىپ، ادىلەتسىز شەشىم قابىلدانىپ، حالىقتىڭ
ار-نامىسى تارازىعا سالىنعان سىن ساعاتتا دۇلەي كۇشكە قايمىقپاي قارسى شىققان جاستاردىڭ ەرەن ەڭبەگى ۇرپاقتان-ۇرپاققا ۇلگى.
وسىدان 25 جىل بۇرىن، ياعني 1986 جىلى الماتىنىڭ باس الاڭىنا جاستار جامان ويمە بارعان جوق. ولار بەيبىت جولمەن تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن قاتىسقان.
ەندى مىنە، وسى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسقان اعالارىمىز بەن اپالارىمىزدىڭ ارقاسىندا اتا-بابالارىمىز ءۇش عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى ارمانداعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدىك. بۇل وقيعا دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. بۇل جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قازاق ەل اۋزىندا جۇرگەن، تاريحتا اتى قالعان ق.رىسقۇلبەكوۆ، ل.اسانوۆا، س.مۇحامەتجانوۆا، ە.سىپاتايەۆ اپالارىمىز بەن اعالارىمىز قاتىستى.
گۋلناز: جەلتوقسان-زامان تولعاعى بايتاق دالانىڭ،
شارپىسقان ءساتتى ءۇمىت پەن كۇدىك نالانىڭ.
قايرات، ءلاززات پەن ءسابيرا
قۇربانى بولعان جالانىڭ.
ايجول: «ناشاقور» دەپ «ۇلتشىل» دەپ،
قازاققا كۇيە جاققان كۇن.
بازارى كەتىپ ءبىر كۇندە،
قايعىعا حالىق باتقان كۇن.
ءسابيرانىڭ وقۋ ورنىندا اتا-اناسىن شاقىرىپ ۇلكەن جينالىس وتكىزەدى. ۇزاق كىنالاپ، جالا جاۋىپ «قىزىڭىز تەنتەكگەنسىز» دەگەن ۇستازدارىنىڭ ءسوزى جانىنا ايازداي باتتى اق سامايلى اناسىن ايادى.
كۇتپەگەن جەردەن: «بارىنە كىنالى مەن، جازالاڭدار مەنى. ولاردى وقۋ ورنىنان قۋماڭدار! شەرۋدى دە مەن ۇيىمداستىردىم. بارىنە مەن جاۋاپ بەرەمىن» ،- دەپ كەسىپ ايتقان سوزىنەن جينالعاندار سىلتىدەي تىندى. ءسابيرا جينالىستى تاستاي، سىرتقا قاراي جۇگىرە جونەلدى.
سول بويىمەن نامىسشىل قىز جاتاقحاناسىنىڭ بەسىنشى قاباتىنان سەكىرىپ كەتتى. ونىڭ ءومىرى ەرتە ءۇزىلدى. سەمسەردەي وتكىر ايتقان سوزدەرى ول وقىعان وقۋ ورنىنان بىردە ءبىر قازاق قىزىن قۋدالاتپاي، وقۋىنان قۋدىرماي، جالا جاپقىزباي ساقتاپ قالدى.
اياننا: جەلتوقساندا شىندىق جىرىن شىرقايمىن دەپ شارق ۇردىڭ،
جەلتوقساندا ەگەمەندى ەل بولساق دەپ تالپىندىڭ.
كەۋدەڭدە ءالى سىزى جاتىر سول كەزدەگى سالقىننىڭ
اينالايىن، اينالايىن جاس وركەنى حالقىمنىڭ!
مىنە، ومىردەن تاعى ءبىر قىرشىن جاس قىزعالداق وسىلاي كەتكەن ەدى.الماتى مۋزىكا ۋچيليششەسىنىڭ ستۋدەنتى ءلاززات اسانوۆاعا ءوزىن-وزى ءولتىردى دەگەن وتىرىك جالا جابىلعان ەدى. تەكسەرە كەلە ءلاززاتتىڭ الاڭدا بولعانى انىقتالادى.
ەركىن: قايمىقپادى ىزعارىنان، بۇلتىنان
قالتىراتتى يمپەريا ىرگەسىن.
حالىقتاردىڭ بوستاندىققا ۇمتىلعان،
باستاپ بەردى ءبىر كوشىن.
كورىنىس قويىلادى.
ءتۇن.كادىمگى ميلليونداعان تۇندەردىڭ ءبىرى،ءبىراق بۇل ءتۇن وزگەشە ءتۇن ەدى. سەبەبى بۇل تۇندە قالانىڭ كەز-كەلگەن تۇسىنان ۇستالعان جاستاردى ۇرىپ-سوعىپ، ءولىمشى حالگە جەتكىزدى. وسىنداي قاتىگەزدىكتى كورگەن، ولارعا اراشا تۇسەم دەپ، جۇرگەندەردىڭ ءبىرى قايرات رىسقۇلبەكوۆ ەدى.
ايجول: - ۇستاڭدار بۇزاقىنى! اكەتىڭدەر، جاۋىپ تاستاڭدار!
- ساۆيسكيدى ولتىرگەن سەن بە؟
ەركىن: جوق، مەن ەمەس.
ايجول: - سەن ولتىرگەن. موينىڭا ال!
ەركىن: - مەن ولتىرگەن جوقپىن، وتىرىك جالا جاپپاڭدار!
كۇنادان تازا باسىم بار،
جيىرما بىردە جاسىم بار.
قاسقالداقتاي قانىم بار،
بوزتورعايداي جانىم بار.
قايرات دەگەن اتىم بار،
قازاق دەگەن زاتىم بار.
«ەركەك توقتى قۇرباندىق
اتام دەسەڭ، اتىڭدار!»
كسرو جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ شەشىمى مەن 1988 جىلعى 28 ساۋىردەگى ۋكازىمەن قايراتقا كەشىرىم جاسالىپ، 20 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋىمەن اۋىستىرىلدى.
الايدا، بۇل حابار قايراتتى قۋانتا العان جوق.
قايراتتىڭ حاتى ءۇنتاسپادان جىبەرىلەدى.
«مىنە، وزدەرىڭ ەستىگەندەي اتۋ جازاسىن 20 جىلعا اۋىستىردى. بۇل ارينە، بىرەۋگە قۋانىش، بىرەۋگە ازاپ. ءوز باسىم بۇل ءۇشىن قۋانعام جوق. ويتكەنى، اسىل اناشىم، ءتۇسىنىڭىزشى! مەن سورلى بۇل تاس زىنداندا جازىقسىزدان جازىقسىز ەش وتىرعىم كەلمەيدى. 11 اي ىشىندە قايعى-قاسىرەتتەن ابدەن جۇيكە تامىرىم جۇقاردى. ابدەن شارشادىم. سول سەبەپتەن 20 جىل بويى ءوز-وزىمدى قيناعىم كەلمەيدى.»
1988 جىلى 21 مامىردا سەمەي قالاسىنداعى تۇرمەنىڭ 21- كامەراسىندا قايرات 21 جاسىندا «ءوزىن-وزى ءولتىردى» دەگەن اتپەن قۇپيا تۇردە قازا تاپتى.
اياننا: وسەر ۇلدىڭ قاي ساتتە دە بىرلىك بولماق قالاۋى،
لاۋلا! لاۋلا! جەلتوقساننىڭ مۇزعا جانعان الاۋى!
وزدەرىڭدەي ءور نامىستى جاس وركەنى بار ەلدىڭ
ەشقاشاندا ءتيىستى ەمەس ەڭكەيۋگە جالاۋى!
گۋلناز: ءار قازاقتىڭ ەسىندە ساقتالادى،
جەلتوقساندىق وركەندەر اقتالادى.
ەر نامىسىن قورعاعان ساربازدارىم،
ەرلىكتەرىڭ ماڭگىلىك ساقتالادى.
جەلتوقسان جۇلدىزدارى قايرات رىسقۇلبەكوۆكە «حالىق قاhارمانى» اتاعى بەرىلىپ، ايرىقشا ەرەكشەلىك بەلگىسى «التىن جۇلدىز» تاپسىرىلدى. ءسابيرا، ءلاززاتتارعا اقتاۋ جونىندەگى انىقتاما قاعازدارى بەرىلدى.
اياننا: بولسىن وسى ار الدىندا ءسوز اقتىق،
قان مەن نامىس بولسا بويدا قازاقتىق.
قايتپاس قايسار قاسيەتتى كۇرەسپەن،
الىپپىز ءبىز ماڭگى تەڭدىك،ازاتتىق.
جەلتوقسان وقيعاسى قارات رىسقۇلبەكوۆ، ەربول سىپاتايەۆ، ءسابيرا مۇحامەتجانوۆا، ءلاززات اسانوۆا ءتارىزدى باتىرلارىمىزدىڭ بار ەكەنىن دالەلدەپ بەردى.
ەندەشە ، سول جەلتوقسان قۇرباندارىن ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق
ارادا ءتورت جىل وتكەن سوڭ 1990 17-جەلتوقساندا سول الاڭعا ەسكەرتكىش تاقتا قويىلدى.
ەركىن: سەرپىپ بۇلتتى باسقان ەلدىڭ بار مىسىن،
تۋدى كۇنىم ادىلەتتى ارلى شىڭ.
الىس جولدان زارىقتىرىپ، شارشاتىپ
كەلدىڭ بە سەن، ازاتتىعىم، ارمىسىڭ!
وسى وقيعادان كەيىن ارادا 5 جىل وتكەندە 1991 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ 16-سى كۇنى قازاق ەلى شىنايى تاۋەلسىزدىك الدى. بيىل، مىنە، 15 جىل تولىپ وتىر.
تاۋەلسىزدىك، بۇل-باسىمىزعا قونعان ب ا ق، باقىت.
گۋلناز: كوپ ۇلتپىز بىرلىگى زور، ءبىر تۋىسقان،
شەڭگەلىن سالا الماس ار دۇشپان.
جاساي بەر ەركىندىككە قولى جەتكەن،
تاۋەلسىز ەگەمەندى قازاقستان!
جاۋقازىن ەرتە كوكتەمدە قار استىنان شىعاتىن نازىك گۇل. قار ەرىپ، كۇن قاتتى قىزعاندا، تەز قۋراپ كەتەدى. جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ دا ومىرلەرى وسى جاۋقازىننىڭ ومىرىندەي قىسقى بولدى.
ايجول: باس الاڭدا ەل جوسقان،
جاستار قانى جۋعان ءتۇن.
16 جەلتوقسان-
تاۋەلسىزدىك تۋعان كۇن!
مىنە، بالالار، بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت. ءبىزدىڭ ءوزىمىزدىڭ تۋىمىز، ەلتاڭبامىز، ءانۇرانىمىز بار. ەگەمەندى قازاقستان مەملەكەتىمىز.
سەندەر وتانىمىزدىڭ ۇرپاقتارىسىڭدار. جاقسى وقىپ،ۇلگىلى، ءتارتىپتى بولىڭدار. ءوز ەلىڭ مەن جەرىڭدى كوركەيتىپ، قازاقستاننىڭ نامىسىن قورعايتىن كەلەشەك ۇرپاقتىڭ اقىلشىسى، تىرەگى سەندەر بولماقسىڭدار.
گۋلناز: كوك اسپاندا تۋلاردىڭ
جەلبىرەگەن كۇنى - بۇل،
ەلىم دەگەن ۇلداردىڭ
ەلجىرەگەن كۇنى - بۇل.
ايجول: جۇپار شاشقان گۇلىمنىڭ
جاڭا اشىلعان كۇنى - بۇل.
مەنىڭ انا ءتىلىمنىڭ
باعى اشىلعان كۇنى - بۇل.
ەركىن: دۇبىرلەتسىن ءوڭىردى
دۇبىرلەسىن ءدۇلدىلى.
قازاق دەگەن ەلىمنىڭ
قۇتتى بولسىن بۇل - كۇنى!
تاربيە ساعاتى انۇرانمەن اياقتالادى.
بقو، تاسقالا اۋدانى،
«اقبوپە» بالاباقشاسى،
ءىى ساناتتى توپ تاربيەشىسى
ايشۋاكوۆا رايسا اديلوۆنا
كورنەكىلىگى: جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ سۋرەتتەرى، كىتاپ كورمەسى.
ءى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى:
- بالالار، ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا نەشە جىل تولىپ وتىر؟
- 15 جىل تولىپ وتىر.
- جەلتوقسان وقيعاسىنا نەشە جىل تولىپ وتىر؟
- 20 جىل.
- تاۋەلسىز مەملەكەت رەتىندە ءبىزدىڭ قانداي رامىزدەرىمىز بار؟
- تۋىمىز، ەلتاڭبامىز، ءانۇرانىمىز بار.
- ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز كىم ؟
- نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازاربايەۆ.
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قاي ءتىل ؟
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قازاق ءتىلى.
- بالالار، ءبىز وسى تاۋەلسىزدىككە وڭايلىقپەن قول جەتكىزگەن جوقپىز.ونىڭ ءبىر كورىنىسى جەلتوقسان وقيعاسى.
جەلتوقسان وقيعاسى ءوزىنىڭ قايسارلىعىمەن، العا قويعان ماقسات-مۇراتىمەن، ءتىپتى جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەرىمەن دە ءاربىر ادامنىڭ ەسىندە ماڭگى ساقتالادى.
1986 جىلعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاقتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ءبىر جۇدىرىققا جۇمىلدىرعان باقىتتى دا، قايعىلى كۇن ەدى. جەلتوقسان جاڭعىرىعى كوزدەن دە كوڭىلدەن دە كەتەر ەمەس.
بۇكىل ءبىر ۇلتتىڭ سۇيەگىنە تاڭبا ءتۇسىرىپ، ادىلەتسىز شەشىم قابىلدانىپ، حالىقتىڭ
ار-نامىسى تارازىعا سالىنعان سىن ساعاتتا دۇلەي كۇشكە قايمىقپاي قارسى شىققان جاستاردىڭ ەرەن ەڭبەگى ۇرپاقتان-ۇرپاققا ۇلگى.
وسىدان 25 جىل بۇرىن، ياعني 1986 جىلى الماتىنىڭ باس الاڭىنا جاستار جامان ويمە بارعان جوق. ولار بەيبىت جولمەن تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن قاتىسقان.
ەندى مىنە، وسى جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسقان اعالارىمىز بەن اپالارىمىزدىڭ ارقاسىندا اتا-بابالارىمىز ءۇش عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى ارمانداعان تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدىك. بۇل وقيعا دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. بۇل جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قازاق ەل اۋزىندا جۇرگەن، تاريحتا اتى قالعان ق.رىسقۇلبەكوۆ، ل.اسانوۆا، س.مۇحامەتجانوۆا، ە.سىپاتايەۆ اپالارىمىز بەن اعالارىمىز قاتىستى.
گۋلناز: جەلتوقسان-زامان تولعاعى بايتاق دالانىڭ،
شارپىسقان ءساتتى ءۇمىت پەن كۇدىك نالانىڭ.
قايرات، ءلاززات پەن ءسابيرا
قۇربانى بولعان جالانىڭ.
ايجول: «ناشاقور» دەپ «ۇلتشىل» دەپ،
قازاققا كۇيە جاققان كۇن.
بازارى كەتىپ ءبىر كۇندە،
قايعىعا حالىق باتقان كۇن.
ءسابيرانىڭ وقۋ ورنىندا اتا-اناسىن شاقىرىپ ۇلكەن جينالىس وتكىزەدى. ۇزاق كىنالاپ، جالا جاۋىپ «قىزىڭىز تەنتەكگەنسىز» دەگەن ۇستازدارىنىڭ ءسوزى جانىنا ايازداي باتتى اق سامايلى اناسىن ايادى.
كۇتپەگەن جەردەن: «بارىنە كىنالى مەن، جازالاڭدار مەنى. ولاردى وقۋ ورنىنان قۋماڭدار! شەرۋدى دە مەن ۇيىمداستىردىم. بارىنە مەن جاۋاپ بەرەمىن» ،- دەپ كەسىپ ايتقان سوزىنەن جينالعاندار سىلتىدەي تىندى. ءسابيرا جينالىستى تاستاي، سىرتقا قاراي جۇگىرە جونەلدى.
سول بويىمەن نامىسشىل قىز جاتاقحاناسىنىڭ بەسىنشى قاباتىنان سەكىرىپ كەتتى. ونىڭ ءومىرى ەرتە ءۇزىلدى. سەمسەردەي وتكىر ايتقان سوزدەرى ول وقىعان وقۋ ورنىنان بىردە ءبىر قازاق قىزىن قۋدالاتپاي، وقۋىنان قۋدىرماي، جالا جاپقىزباي ساقتاپ قالدى.
اياننا: جەلتوقساندا شىندىق جىرىن شىرقايمىن دەپ شارق ۇردىڭ،
جەلتوقساندا ەگەمەندى ەل بولساق دەپ تالپىندىڭ.
كەۋدەڭدە ءالى سىزى جاتىر سول كەزدەگى سالقىننىڭ
اينالايىن، اينالايىن جاس وركەنى حالقىمنىڭ!
مىنە، ومىردەن تاعى ءبىر قىرشىن جاس قىزعالداق وسىلاي كەتكەن ەدى.الماتى مۋزىكا ۋچيليششەسىنىڭ ستۋدەنتى ءلاززات اسانوۆاعا ءوزىن-وزى ءولتىردى دەگەن وتىرىك جالا جابىلعان ەدى. تەكسەرە كەلە ءلاززاتتىڭ الاڭدا بولعانى انىقتالادى.
ەركىن: قايمىقپادى ىزعارىنان، بۇلتىنان
قالتىراتتى يمپەريا ىرگەسىن.
حالىقتاردىڭ بوستاندىققا ۇمتىلعان،
باستاپ بەردى ءبىر كوشىن.
كورىنىس قويىلادى.
ءتۇن.كادىمگى ميلليونداعان تۇندەردىڭ ءبىرى،ءبىراق بۇل ءتۇن وزگەشە ءتۇن ەدى. سەبەبى بۇل تۇندە قالانىڭ كەز-كەلگەن تۇسىنان ۇستالعان جاستاردى ۇرىپ-سوعىپ، ءولىمشى حالگە جەتكىزدى. وسىنداي قاتىگەزدىكتى كورگەن، ولارعا اراشا تۇسەم دەپ، جۇرگەندەردىڭ ءبىرى قايرات رىسقۇلبەكوۆ ەدى.
ايجول: - ۇستاڭدار بۇزاقىنى! اكەتىڭدەر، جاۋىپ تاستاڭدار!
- ساۆيسكيدى ولتىرگەن سەن بە؟
ەركىن: جوق، مەن ەمەس.
ايجول: - سەن ولتىرگەن. موينىڭا ال!
ەركىن: - مەن ولتىرگەن جوقپىن، وتىرىك جالا جاپپاڭدار!
كۇنادان تازا باسىم بار،
جيىرما بىردە جاسىم بار.
قاسقالداقتاي قانىم بار،
بوزتورعايداي جانىم بار.
قايرات دەگەن اتىم بار،
قازاق دەگەن زاتىم بار.
«ەركەك توقتى قۇرباندىق
اتام دەسەڭ، اتىڭدار!»
كسرو جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ شەشىمى مەن 1988 جىلعى 28 ساۋىردەگى ۋكازىمەن قايراتقا كەشىرىم جاسالىپ، 20 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋىمەن اۋىستىرىلدى.
الايدا، بۇل حابار قايراتتى قۋانتا العان جوق.
قايراتتىڭ حاتى ءۇنتاسپادان جىبەرىلەدى.
«مىنە، وزدەرىڭ ەستىگەندەي اتۋ جازاسىن 20 جىلعا اۋىستىردى. بۇل ارينە، بىرەۋگە قۋانىش، بىرەۋگە ازاپ. ءوز باسىم بۇل ءۇشىن قۋانعام جوق. ويتكەنى، اسىل اناشىم، ءتۇسىنىڭىزشى! مەن سورلى بۇل تاس زىنداندا جازىقسىزدان جازىقسىز ەش وتىرعىم كەلمەيدى. 11 اي ىشىندە قايعى-قاسىرەتتەن ابدەن جۇيكە تامىرىم جۇقاردى. ابدەن شارشادىم. سول سەبەپتەن 20 جىل بويى ءوز-وزىمدى قيناعىم كەلمەيدى.»
1988 جىلى 21 مامىردا سەمەي قالاسىنداعى تۇرمەنىڭ 21- كامەراسىندا قايرات 21 جاسىندا «ءوزىن-وزى ءولتىردى» دەگەن اتپەن قۇپيا تۇردە قازا تاپتى.
اياننا: وسەر ۇلدىڭ قاي ساتتە دە بىرلىك بولماق قالاۋى،
لاۋلا! لاۋلا! جەلتوقساننىڭ مۇزعا جانعان الاۋى!
وزدەرىڭدەي ءور نامىستى جاس وركەنى بار ەلدىڭ
ەشقاشاندا ءتيىستى ەمەس ەڭكەيۋگە جالاۋى!
گۋلناز: ءار قازاقتىڭ ەسىندە ساقتالادى،
جەلتوقساندىق وركەندەر اقتالادى.
ەر نامىسىن قورعاعان ساربازدارىم،
ەرلىكتەرىڭ ماڭگىلىك ساقتالادى.
جەلتوقسان جۇلدىزدارى قايرات رىسقۇلبەكوۆكە «حالىق قاhارمانى» اتاعى بەرىلىپ، ايرىقشا ەرەكشەلىك بەلگىسى «التىن جۇلدىز» تاپسىرىلدى. ءسابيرا، ءلاززاتتارعا اقتاۋ جونىندەگى انىقتاما قاعازدارى بەرىلدى.
اياننا: بولسىن وسى ار الدىندا ءسوز اقتىق،
قان مەن نامىس بولسا بويدا قازاقتىق.
قايتپاس قايسار قاسيەتتى كۇرەسپەن،
الىپپىز ءبىز ماڭگى تەڭدىك،ازاتتىق.
جەلتوقسان وقيعاسى قارات رىسقۇلبەكوۆ، ەربول سىپاتايەۆ، ءسابيرا مۇحامەتجانوۆا، ءلاززات اسانوۆا ءتارىزدى باتىرلارىمىزدىڭ بار ەكەنىن دالەلدەپ بەردى.
ەندەشە ، سول جەلتوقسان قۇرباندارىن ءبىر مينۋت ۇنسىزدىكپەن ەسكە الايىق
ارادا ءتورت جىل وتكەن سوڭ 1990 17-جەلتوقساندا سول الاڭعا ەسكەرتكىش تاقتا قويىلدى.
ەركىن: سەرپىپ بۇلتتى باسقان ەلدىڭ بار مىسىن،
تۋدى كۇنىم ادىلەتتى ارلى شىڭ.
الىس جولدان زارىقتىرىپ، شارشاتىپ
كەلدىڭ بە سەن، ازاتتىعىم، ارمىسىڭ!
وسى وقيعادان كەيىن ارادا 5 جىل وتكەندە 1991 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنىڭ 16-سى كۇنى قازاق ەلى شىنايى تاۋەلسىزدىك الدى. بيىل، مىنە، 15 جىل تولىپ وتىر.
تاۋەلسىزدىك، بۇل-باسىمىزعا قونعان ب ا ق، باقىت.
گۋلناز: كوپ ۇلتپىز بىرلىگى زور، ءبىر تۋىسقان،
شەڭگەلىن سالا الماس ار دۇشپان.
جاساي بەر ەركىندىككە قولى جەتكەن،
تاۋەلسىز ەگەمەندى قازاقستان!
جاۋقازىن ەرتە كوكتەمدە قار استىنان شىعاتىن نازىك گۇل. قار ەرىپ، كۇن قاتتى قىزعاندا، تەز قۋراپ كەتەدى. جەلتوقسان قۇرباندارىنىڭ دا ومىرلەرى وسى جاۋقازىننىڭ ومىرىندەي قىسقى بولدى.
ايجول: باس الاڭدا ەل جوسقان،
جاستار قانى جۋعان ءتۇن.
16 جەلتوقسان-
تاۋەلسىزدىك تۋعان كۇن!
مىنە، بالالار، بۇگىنگى تاڭدا قازاقستان تاۋەلسىز مەملەكەت. ءبىزدىڭ ءوزىمىزدىڭ تۋىمىز، ەلتاڭبامىز، ءانۇرانىمىز بار. ەگەمەندى قازاقستان مەملەكەتىمىز.
سەندەر وتانىمىزدىڭ ۇرپاقتارىسىڭدار. جاقسى وقىپ،ۇلگىلى، ءتارتىپتى بولىڭدار. ءوز ەلىڭ مەن جەرىڭدى كوركەيتىپ، قازاقستاننىڭ نامىسىن قورعايتىن كەلەشەك ۇرپاقتىڭ اقىلشىسى، تىرەگى سەندەر بولماقسىڭدار.
گۋلناز: كوك اسپاندا تۋلاردىڭ
جەلبىرەگەن كۇنى - بۇل،
ەلىم دەگەن ۇلداردىڭ
ەلجىرەگەن كۇنى - بۇل.
ايجول: جۇپار شاشقان گۇلىمنىڭ
جاڭا اشىلعان كۇنى - بۇل.
مەنىڭ انا ءتىلىمنىڭ
باعى اشىلعان كۇنى - بۇل.
ەركىن: دۇبىرلەتسىن ءوڭىردى
دۇبىرلەسىن ءدۇلدىلى.
قازاق دەگەن ەلىمنىڭ
قۇتتى بولسىن بۇل - كۇنى!
تاربيە ساعاتى انۇرانمەن اياقتالادى.
بقو، تاسقالا اۋدانى،
«اقبوپە» بالاباقشاسى،
ءىى ساناتتى توپ تاربيەشىسى
ايشۋاكوۆا رايسا اديلوۆنا