جىبەك جولى - ساۋدا جولى، دوستىق جولى، عىلىم جولى
تاقىرىبى: جىبەك جولى - ساۋدا جولى، دوستىق جولى، عىلىم جولى (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى: ۇلى جىبەك جولىنىڭ قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋىنا تيگىزگەن ءاcepi تۋرالى، وسى جول ارقىلى تاۋارلار تاسۋمەن قاتار عىلىم، مادەنيەت، ونەردىڭ دامىعاندىعىن وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىگى: جىبەك جولىنىڭ كارتاسى، بۇكتەمەلەر، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباعى
ساباق ءوتۋ ءادىسى: ويىن تۇرلەرى ارقىلى جۇمىس
وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىز. ساباق ەكى توپتىڭ اراسىندا سايىس تۇرىندە جۇرگىزىلەدى
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سالەمدەسۋ
ءا) ەكى توپتى ورىندارىنا جايعاستىرۋ، توپتىڭ اتىمەن كوپشىلىكتى تانىستىرۋ
I - توپ - “تاراز”توبى II - توپ - “وتىرار” توبى
ءار توپ وزدەرىنىڭ ەمبلەماسىن دايىندايدى، ۇرانىمەن تانىستىرادى.
سايىستىڭ باعدارلاماسى:
1. ”بايگە”سايىسى (ءار توپقا 6 سۇراقتان بەرىلەدى)
“تاراز” توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار:
1/جىبەك جولىنىڭ باسى قايدان باستالادى؟
2. ۇلى جىبەك جولى قازاقستاننىڭ قانداي قالالارى ارقىلى ءوتتi؟
3. ۇلى جىبەك جولى ارقىلى قازاقستان دالالارىنا قانداي تاۋارلار اكەلىندى جانە قانداي تاۋارلار شەتكە شىعارىلدى؟
4. ۇلى جىبەك جولى قاي ارالىقتاردى بايلانىستىردى؟
5. حالىقارالىق ساۋدا جولى ارقىلى شىعىس ەلدەرىنەن نەلەر ساتىلا باستادى؟
6. قىتايدىڭ جىبەگى بۇكىل ەۋرازياعا قاي عاسىردان باستاپ ايگىلى بولا باستادى؟
“وتىرار” توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار:
1. ۇلى جىبەك جولى ارقىلى قانداي دىندەر تارالدى؟
2. حالىقارالىق ساۋدا جولى ارقىلى قانداي جان - جانۋارلار ساتىلا باستادى؟
3. جىبەك ءوندىرۋدى قىتايلار نەگە قۇپيا ساقتاعان؟
4. قىتايدىڭ ادەمى فارفوردان جاسالعان بۇيىمدارى قازاقستاننىڭ قانداي قالالارىنان تابىلدى؟
5. ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى قالالار قانداي جاعدايلارعا زور پايداسىن تيگىزدى؟
6. ساۋدا كەزىندەگى قارىم - قاتىناس، ەكونوميكالىق بايلانىس شارۋاشىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرىن ۇيرەنۋگە سەبەپشى بولدى؟
II.”كىم جىلدام؟” ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: ءار توپ جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى eكi قالانىڭ اتىن اتاپ، سول قالاعا تەز شولۋ جاساپ شىعادى. مىسالى: وتىرار، تاراز؛ يسپيدجاب، شاۋعار. بۇل جەردە ۋاقىت ەسەپتەلىنەدى. بەرىلەتىن ۋاقىت 2 - ز مينۋت.
III. جارمەڭكە وتكىزۋ. (كورىنىس ارقىلى)
ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى ەڭ كونە، ءاpi باي تاراز قالاسىندا ءوتىپ جاتقان جارمەڭكەدەن كوpiنic:
1. 0رىس ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. ساتىلاتىن بۇيىمدار: اڭ تەرىلەرى، قارۋ - جاراق، ەتىكتەر، اعاشتان جاسالعان ىدىستار. ۇلكەن ساموۆاردا ءشاي قايناپ تۇرادى. ونىڭ جانىندا ءان سالىپ، بي بيلەپ جاتقان ادامدار.(ايقايلاپ ءوز تاۋارلارىن ساتىپ تۇرعان ساۋداگەلەر). بۇل جەردەگى ەڭ قىمبات تاۋارلار سىلەۋسىن مەن اق ايۋدىڭ ۇلكەن تepici. سىلەۋسىننىڭ تepici، بەس قويان تۇرادى.
2. ءۇندى ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. ناعىز تipi پىلدەر، مايمىلدار، فاكير فلەيتاسى داۋسىنا ىرعاتىلعان جىلاندار، بيلەپ جۇرگەن ءبيشى قىزدار.(قىزدار ءۇندى ءبيىن بيلەيدى.)
2. جۇڭگو ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. تاۋارلارى ەڭ كورنەكتى ورىندا فارفور ىدىستارى، نەشە ءتۇرلى دارىلىك وسىمدىكتەر، جىبەك ماتالارى.(بۇل جەردە كىتاي eءمشىci اۋرۋعا ەم - دوم جاساۋدى كورسەتىپ تۇرادى.)
3. جەرگىلىكتى تۇرعىندار بازار قوجايىندارى. ساتىلاتىن تاۋارلارى يلeyi جەتكەن قوي تepىلەرi، جاستىقتار، قۇلان تepiciمeن قاپتالعان ەرلەر، كۇمىس ات - تۇرماندار، كورپەلەر، ماقتا تۇقىمىن، مالداردى قويادى.
IV. ”ءوز سىڭارىڭدى تاپ” ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: مۇندا جۇپ كارتوچكالار دايىندالادى. بىرەۋىندە - سۇراقتار، ەكىنشىسىندە - جاۋاپتارعا ارنالعان تipeك سىزبالار. ءبىر سۇراق پەن ونىڭ جاۋابىنا ارنالعان كارتوچكالاردىڭ ءتۇcتepi بىردەي بولادى. وقۋشىلار كارتوچكالاردى وزدەرى تاڭدايدى. سودان كeءيىن سىڭارىن تayىپ، بipre جۇمىس ىستەيدى. تاپسىرمانى جىلدام، ءاpi دۇرىس ورىنداعاندار جەڭىمپاز اتانادى.
V. Toپ جەتەكشىلەرىنىڭ سايىسى.
توپ جەتەكشىلەرىنە بەرىلەتىن سۇراقتار: جاۋاپتى ناقتى، ءارى جىلدام بەرۋ كەرەك.
1. ۇلى جىبەك جولىنىڭ ءومىp ءسۇرۋىن توقتاتۋ ceبeبi نەدە؟
ج: (تەڭىز ساۋدا جولىنىڭ پايدا بولۋىنا بايلانىستى)
2. ۇلى جىبەك جولىنىڭ گۇلدەنگەن باعىتىن اتاڭدار.
ج:(قىتايدان جەتىسۋ جانە وڭتۇستىك ارقىلى باتىسقا)
3. جۇڭگو جىبەك ءوندىرۋ ءتاسىلىن كۇپيا ساقتاعان. ءبىراق سوعان قاراماستان ونىڭ قۇپياسىن سىرتقا الىپ شىققان كىمدەر؟
ج:(جىبەك قۇرتىن ادامدار قۋىس قۋرايدىڭ ءىشىنe سالىپ، ءتىپتى ايەلدەر شاشىنىڭ اراسىنا تىعىپ الىپ شىققان).
قورىتىندىلاۋ.
سوڭىندا جەڭىمپازدار انىقتالادى. جەڭگەن توپقا سىيلىق تاپسىرىلادى.
ماقساتى: ۇلى جىبەك جولىنىڭ قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق جانە مادەني دامۋىنا تيگىزگەن ءاcepi تۋرالى، وسى جول ارقىلى تاۋارلار تاسۋمەن قاتار عىلىم، مادەنيەت، ونەردىڭ دامىعاندىعىن وقۋشىلارعا ءتۇسىندىرۋ
كورنەكىلىگى: جىبەك جولىنىڭ كارتاسى، بۇكتەمەلەر، سۋرەتتەر
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباعى
ساباق ءوتۋ ءادىسى: ويىن تۇرلەرى ارقىلى جۇمىس
وقۋشىلاردى ەكى توپقا بولەمىز. ساباق ەكى توپتىڭ اراسىندا سايىس تۇرىندە جۇرگىزىلەدى
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) سالەمدەسۋ
ءا) ەكى توپتى ورىندارىنا جايعاستىرۋ، توپتىڭ اتىمەن كوپشىلىكتى تانىستىرۋ
I - توپ - “تاراز”توبى II - توپ - “وتىرار” توبى
ءار توپ وزدەرىنىڭ ەمبلەماسىن دايىندايدى، ۇرانىمەن تانىستىرادى.
سايىستىڭ باعدارلاماسى:
1. ”بايگە”سايىسى (ءار توپقا 6 سۇراقتان بەرىلەدى)
“تاراز” توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار:
1/جىبەك جولىنىڭ باسى قايدان باستالادى؟
2. ۇلى جىبەك جولى قازاقستاننىڭ قانداي قالالارى ارقىلى ءوتتi؟
3. ۇلى جىبەك جولى ارقىلى قازاقستان دالالارىنا قانداي تاۋارلار اكەلىندى جانە قانداي تاۋارلار شەتكە شىعارىلدى؟
4. ۇلى جىبەك جولى قاي ارالىقتاردى بايلانىستىردى؟
5. حالىقارالىق ساۋدا جولى ارقىلى شىعىس ەلدەرىنەن نەلەر ساتىلا باستادى؟
6. قىتايدىڭ جىبەگى بۇكىل ەۋرازياعا قاي عاسىردان باستاپ ايگىلى بولا باستادى؟
“وتىرار” توبىنا قويىلاتىن سۇراقتار:
1. ۇلى جىبەك جولى ارقىلى قانداي دىندەر تارالدى؟
2. حالىقارالىق ساۋدا جولى ارقىلى قانداي جان - جانۋارلار ساتىلا باستادى؟
3. جىبەك ءوندىرۋدى قىتايلار نەگە قۇپيا ساقتاعان؟
4. قىتايدىڭ ادەمى فارفوردان جاسالعان بۇيىمدارى قازاقستاننىڭ قانداي قالالارىنان تابىلدى؟
5. ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى قالالار قانداي جاعدايلارعا زور پايداسىن تيگىزدى؟
6. ساۋدا كەزىندەگى قارىم - قاتىناس، ەكونوميكالىق بايلانىس شارۋاشىلىقتىڭ قانداي تۇرلەرىن ۇيرەنۋگە سەبەپشى بولدى؟
II.”كىم جىلدام؟” ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: ءار توپ جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى eكi قالانىڭ اتىن اتاپ، سول قالاعا تەز شولۋ جاساپ شىعادى. مىسالى: وتىرار، تاراز؛ يسپيدجاب، شاۋعار. بۇل جەردە ۋاقىت ەسەپتەلىنەدى. بەرىلەتىن ۋاقىت 2 - ز مينۋت.
III. جارمەڭكە وتكىزۋ. (كورىنىس ارقىلى)
ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى ەڭ كونە، ءاpi باي تاراز قالاسىندا ءوتىپ جاتقان جارمەڭكەدەن كوpiنic:
1. 0رىس ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. ساتىلاتىن بۇيىمدار: اڭ تەرىلەرى، قارۋ - جاراق، ەتىكتەر، اعاشتان جاسالعان ىدىستار. ۇلكەن ساموۆاردا ءشاي قايناپ تۇرادى. ونىڭ جانىندا ءان سالىپ، بي بيلەپ جاتقان ادامدار.(ايقايلاپ ءوز تاۋارلارىن ساتىپ تۇرعان ساۋداگەلەر). بۇل جەردەگى ەڭ قىمبات تاۋارلار سىلەۋسىن مەن اق ايۋدىڭ ۇلكەن تepici. سىلەۋسىننىڭ تepici، بەس قويان تۇرادى.
2. ءۇندى ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. ناعىز تipi پىلدەر، مايمىلدار، فاكير فلەيتاسى داۋسىنا ىرعاتىلعان جىلاندار، بيلەپ جۇرگەن ءبيشى قىزدار.(قىزدار ءۇندى ءبيىن بيلەيدى.)
2. جۇڭگو ساۋداگەرلەرىنىڭ قاتارى. تاۋارلارى ەڭ كورنەكتى ورىندا فارفور ىدىستارى، نەشە ءتۇرلى دارىلىك وسىمدىكتەر، جىبەك ماتالارى.(بۇل جەردە كىتاي eءمشىci اۋرۋعا ەم - دوم جاساۋدى كورسەتىپ تۇرادى.)
3. جەرگىلىكتى تۇرعىندار بازار قوجايىندارى. ساتىلاتىن تاۋارلارى يلeyi جەتكەن قوي تepىلەرi، جاستىقتار، قۇلان تepiciمeن قاپتالعان ەرلەر، كۇمىس ات - تۇرماندار، كورپەلەر، ماقتا تۇقىمىن، مالداردى قويادى.
IV. ”ءوز سىڭارىڭدى تاپ” ويىنى.
ويىننىڭ شارتى: مۇندا جۇپ كارتوچكالار دايىندالادى. بىرەۋىندە - سۇراقتار، ەكىنشىسىندە - جاۋاپتارعا ارنالعان تipeك سىزبالار. ءبىر سۇراق پەن ونىڭ جاۋابىنا ارنالعان كارتوچكالاردىڭ ءتۇcتepi بىردەي بولادى. وقۋشىلار كارتوچكالاردى وزدەرى تاڭدايدى. سودان كeءيىن سىڭارىن تayىپ، بipre جۇمىس ىستەيدى. تاپسىرمانى جىلدام، ءاpi دۇرىس ورىنداعاندار جەڭىمپاز اتانادى.
V. Toپ جەتەكشىلەرىنىڭ سايىسى.
توپ جەتەكشىلەرىنە بەرىلەتىن سۇراقتار: جاۋاپتى ناقتى، ءارى جىلدام بەرۋ كەرەك.
1. ۇلى جىبەك جولىنىڭ ءومىp ءسۇرۋىن توقتاتۋ ceبeبi نەدە؟
ج: (تەڭىز ساۋدا جولىنىڭ پايدا بولۋىنا بايلانىستى)
2. ۇلى جىبەك جولىنىڭ گۇلدەنگەن باعىتىن اتاڭدار.
ج:(قىتايدان جەتىسۋ جانە وڭتۇستىك ارقىلى باتىسقا)
3. جۇڭگو جىبەك ءوندىرۋ ءتاسىلىن كۇپيا ساقتاعان. ءبىراق سوعان قاراماستان ونىڭ قۇپياسىن سىرتقا الىپ شىققان كىمدەر؟
ج:(جىبەك قۇرتىن ادامدار قۋىس قۋرايدىڭ ءىشىنe سالىپ، ءتىپتى ايەلدەر شاشىنىڭ اراسىنا تىعىپ الىپ شىققان).
قورىتىندىلاۋ.
سوڭىندا جەڭىمپازدار انىقتالادى. جەڭگەن توپقا سىيلىق تاپسىرىلادى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 33. قازاقستاننىڭ XIV - XV عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرى. (پرەزەنتاسياسىمەن)
