قازاقستاننىڭ XIV - XV عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 33. قازاقستاننىڭ XIV - XV عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرى. (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: XIV - XV عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ دامۋ تاريحىنا توقتالا وتىرىپ، ونىڭ تاماشا ۇلگىلەرى - ەسكەرتكىشتەر، قولدانبالى ونەر تۋىندىلارى، كەسەنەلەر تاريحى، سول زامانداعى قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ ساپاسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءبىزدىڭ ولكەمىزدەگى كەسەنەلەردىڭ، اسەم عيماراتتاردىڭ بەزەندىرىلۋىندەگى ەرەكشەلىكتەرىن سالىستىرا وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ باي مادەنيەتىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ءوز جەرىندەگى تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ قۇندىلىعىن باعالاي بىلۋگە، ونى قورعاۋعا جانە مادەنيەتىمىزدىڭ ودان دا جوعارى دەڭگەيدە دامۋىنا ۇلەس قوسۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇpi: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: توپقا ءبولىپ وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتا، كەسەنەلەردىڭ cypeتتepi. تipeك سىزبالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، گەوگرافيا، بەينەلەۋ ءونepi
ساباقتىڭ قۇرىلىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
3. ساباقتى پىسىقتاۋ.
4. جاڭا ساباق.
ا. "كوش" ويىنى.
ءا. ءسوزجۇمباق
ب. سوزدىك قور.
ۆ. شۇعىل ەستە ساقتاۋ.
5. ساباقتى پىسىقتاۋ.
6. قورىتىندىلاۋ.
7. 0قۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
8. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ساباقتىڭ ماقساتى حابارلانىپ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ.
سىنىپتاعى وقۋشىلاردى ءۇش توپقا بولەمىز. ا، ب، ۆ توپتارى. ءاربىر توپتىڭ جەتەكشىسى كونۆەرتتەن سۇراقتاردى وزدەرى تاڭداپ الىپ، توبىمەن 6ipre دايىندالادى. قاي توپ دايىن بولسا، سول توپ جاۋاپ بەرەدى. دايىندالۋعا 2 - 3 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. توپ جەتەكشىسىندە باعالاۋ پاراعى بار، سول بويىنشا جاۋاپ بەرگەن وقۋشىلاردى باعالاپ وتىرادى.
№1
1. ماتەريالدىق مادەنيەت دەگەنىمىز نە؟
2. ءدىني نانىم - سەنىمدەردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ز. ادەبيەت پەن قاتار تاعى قانداي ونەر دامىدى؟
№2
1. رۋحاني مادەنيەت دەپ قانداي مادەنيەتتى ايتامىز؟
2. شامانيزم قانداي نانىم - سەنىمدەردە ساقتالعان؟
ز. قانداي اڭىز - اڭگىمەلەردە اسپان دەنەلەرى تۋرالى ايتىلادى؟
№3
1. اۋىز ادەبيەتىنىڭ قانداي جانرلارىن بىلەسىڭدەر؟
2. مۇسىلمان ءدىنى قاي حاندار كەزىندە كەڭىنەن تارالا باستادى؟
ز. وتقا تابىنۋ، تاساتتىق ىرىمدارى نەنى بىلدىرەدى؟ ونىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرىڭدەر.
قوسىمشا قويىلاتىن سۇراقتار:
1. تۇراقتى ءۇي - جايلار قاي ايماقتاردا سالىنعان؟
2. قازاق حالقىنىڭ كيىم-كەشەكتەرى نەگىزىنەن قانداي ونىمدەردەن جاسالعان؟
3. ماتەريالدىق يگىلىكتەردى ءوندىرۋ ءۇشىن ەڭ قاجەتتى نارسەلەر نە؟
3. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى قورىتىندىلاي وتىرىپ، جاڭا ساباقتى باستاۋ.
4. جاڭا ساباق: توپقا بولە وتىرىپ، تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرما بەرۋ.
ا) «كوش» ويىنى
تاقتاعا 9 تۇيەنىڭ سۋرەتى ىلىنەدى، تۇيەنىڭ وركەشىندە سۇراقتار بەرىلگەن. ويىن بارىسىندا ءار توپتىڭ باسشىسى 3 سۇراقتان الىپ توبىمەن اقىلداسا وتىرىپ جاۋاپ بەرەدى.
1. ساۋلەت ونەرى دەگەن قانداي ونەر؟
2. ارىستانباب كەسەنەسى قانشا رەت قايتا سالىندى، نەگە؟
3. قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ قۇرىلىسى جايلى نە بىلەسىزدەر؟ كەسەنەنى كىم سالدىردى؟
4. رابيعا سۇلتان بەگىمنىڭ كەسەنەسى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
5. ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ بارىسىندا قانداي ساۋلەت ونەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى بەلگىلى بولدى؟
6. مونشا قاي قالادان تابىلعان؟
7. الاشا حان كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟ كەسەنەنىڭ قانداي ەرەكشەلىگى بار؟
8. قولدانبالى ونەر دەگەنىمىز قانداي ونەر؟
9. شەبەر عيمارات ءساندى بولۋ ءۇشىن نەلەرگە كوڭىل ءبولدى؟
ءا) ءسوزجۇمباق
1. قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىن سالدىرعان ۇلى ادام. (Teمip )
2. وتىرارداعى ەرەكشە كوڭىل اۋدارىلعان ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس. ( مونشا )
3. وڭتۇستىك قازاقستانداعى ۇلى كىتاپحانا قيراتىلعان قالا.
(وتىرار)
4. قوجا احمەتتىڭ رۋحاني ۇستازى. ( ارىستان باب )
5. كەسەنە ءسوزىنىڭ سينونيمى. ( كۇمبەز )
ت ە م ءى ر
م و ن ش ا
و ت ى ر ا ر
ا ر ى س ت ا ن ب ا ب
ك Y م ب ە 3
6) سوزدىك قور ( 1 مينۋت )
ساۋلەت ءونepi، كۇمبەز، مونشا، وتىرار، ارىستانباب، تۇركىستان، تاراز، كەسەنە، شەبەر، عيمارات، ءدىن، ايشا 6ي6i، الاشا حان، كوككەسەنە، ءامip Teمip، كىتاپحانا، اقىن، رابيعا سۇلتان بەگىم، اشەكەيلەۋ، ويۋ - ورنەك، كipءپىش، اينەك، سىر.
ۆ. شۇعىل ەستە ساقتاۋ.
تاقتاعا جەتى ءسوز جازىلادى.. سونان سوڭ ەكى - ۇشەۋىن ءوشىرىپ تاستاپ، وشىرىلگەن سوزدەردى وقۋشىلار جىلدام ايتىپ قايتالايدى.. ەگەر جىلدام سول سوزدەردى ەستە ساقتاپ ايتىپ بەرە السا، وندا ۇپاي جينايدى.
5. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى. وقۋشىلاردىڭ بۇگىنگى ساباقتان العان ءبىلىمىن جيناقتاۋ ءۇشىن تومەندەگىشە بەكىتۋ سۇراقتارىن قويامىن.
1. ارىستان باب قاي عاسىرلاردا ءومىر ءسۇردى؟ كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟
2. ارىستان باب كىمنىڭ ۇستازى؟
3. قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كەسەنەسى قاي عاسىردا سالىندى، ول كىسىنى كىم دەپ بىلەسىڭدەر؟
4. سول عاسىردا قانداي ونەر دامىدى؟
5. الاشا حان كەسەنەسىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايت، سۋرەتتەپ بەر؟
6. رابيعا سۇلتان بەگىمنىڭ كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟
قورىتىندىلاۋ. ۇلتتىق ساۋلەت ونەرى ەسكەرتكىشتەرىنىڭ قۇرىلىس ماتەريالدارىن جاساۋدا حالىقتىڭ ىشىنەن شىققان بەلگىلى ۇستا قۇرىلىسشىلاردىڭ جۇمىسى وتە زور بولدى. ولار قۇيعان كىرپىش عاسىرلار بويى 6epiكتىگىن ساقتاپ، بوياۋلارى وسى كەزگە دەيىن ءارىن جوعالتپادى. ءساندى بولۋى ءۇشىن قولدانىلعان جىلتىراق قىش قاپتامالار بوياۋىنىڭ قۇرامى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن سىرىن اشپاي كەلە جاتقان قۇپيا.
6. باعالاۋ پاراعىن الىپ، ءار توپتاعى وقۋشىنىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى جەكە باعالار قويۋ. جەڭگەن توپقا ورىن بەرۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: § 33 وقۋ، رەفەراتتار جازۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: XIV - XV عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ دامۋ تاريحىنا توقتالا وتىرىپ، ونىڭ تاماشا ۇلگىلەرى - ەسكەرتكىشتەر، قولدانبالى ونەر تۋىندىلارى، كەسەنەلەر تاريحى، سول زامانداعى قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ ساپاسى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: ءبىزدىڭ ولكەمىزدەگى كەسەنەلەردىڭ، اسەم عيماراتتاردىڭ بەزەندىرىلۋىندەگى ەرەكشەلىكتەرىن سالىستىرا وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ باي مادەنيەتىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ءوز جەرىندەگى تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ قۇندىلىعىن باعالاي بىلۋگە، ونى قورعاۋعا جانە مادەنيەتىمىزدىڭ ودان دا جوعارى دەڭگەيدە دامۋىنا ۇلەس قوسۋعا تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇpi: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: توپقا ءبولىپ وقىتۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كارتا، كەسەنەلەردىڭ cypeتتepi. تipeك سىزبالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت، گەوگرافيا، بەينەلەۋ ءونepi
ساباقتىڭ قۇرىلىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
3. ساباقتى پىسىقتاۋ.
4. جاڭا ساباق.
ا. "كوش" ويىنى.
ءا. ءسوزجۇمباق
ب. سوزدىك قور.
ۆ. شۇعىل ەستە ساقتاۋ.
5. ساباقتى پىسىقتاۋ.
6. قورىتىندىلاۋ.
7. 0قۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن باعالاۋ.
8. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ.
ساباقتىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. ساباقتىڭ ماقساتى حابارلانىپ، وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
2. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى سۇراۋ.
سىنىپتاعى وقۋشىلاردى ءۇش توپقا بولەمىز. ا، ب، ۆ توپتارى. ءاربىر توپتىڭ جەتەكشىسى كونۆەرتتەن سۇراقتاردى وزدەرى تاڭداپ الىپ، توبىمەن 6ipre دايىندالادى. قاي توپ دايىن بولسا، سول توپ جاۋاپ بەرەدى. دايىندالۋعا 2 - 3 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. توپ جەتەكشىسىندە باعالاۋ پاراعى بار، سول بويىنشا جاۋاپ بەرگەن وقۋشىلاردى باعالاپ وتىرادى.
№1
1. ماتەريالدىق مادەنيەت دەگەنىمىز نە؟
2. ءدىني نانىم - سەنىمدەردىڭ قانداي تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
ز. ادەبيەت پەن قاتار تاعى قانداي ونەر دامىدى؟
№2
1. رۋحاني مادەنيەت دەپ قانداي مادەنيەتتى ايتامىز؟
2. شامانيزم قانداي نانىم - سەنىمدەردە ساقتالعان؟
ز. قانداي اڭىز - اڭگىمەلەردە اسپان دەنەلەرى تۋرالى ايتىلادى؟
№3
1. اۋىز ادەبيەتىنىڭ قانداي جانرلارىن بىلەسىڭدەر؟
2. مۇسىلمان ءدىنى قاي حاندار كەزىندە كەڭىنەن تارالا باستادى؟
ز. وتقا تابىنۋ، تاساتتىق ىرىمدارى نەنى بىلدىرەدى؟ ونىڭ ماعىناسىن تۇسىندىرىڭدەر.
قوسىمشا قويىلاتىن سۇراقتار:
1. تۇراقتى ءۇي - جايلار قاي ايماقتاردا سالىنعان؟
2. قازاق حالقىنىڭ كيىم-كەشەكتەرى نەگىزىنەن قانداي ونىمدەردەن جاسالعان؟
3. ماتەريالدىق يگىلىكتەردى ءوندىرۋ ءۇشىن ەڭ قاجەتتى نارسەلەر نە؟
3. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرمانى قورىتىندىلاي وتىرىپ، جاڭا ساباقتى باستاۋ.
4. جاڭا ساباق: توپقا بولە وتىرىپ، تاقىرىپ بويىنشا تاپسىرما بەرۋ.
ا) «كوش» ويىنى
تاقتاعا 9 تۇيەنىڭ سۋرەتى ىلىنەدى، تۇيەنىڭ وركەشىندە سۇراقتار بەرىلگەن. ويىن بارىسىندا ءار توپتىڭ باسشىسى 3 سۇراقتان الىپ توبىمەن اقىلداسا وتىرىپ جاۋاپ بەرەدى.
1. ساۋلەت ونەرى دەگەن قانداي ونەر؟
2. ارىستانباب كەسەنەسى قانشا رەت قايتا سالىندى، نەگە؟
3. قوجا احمەت ياساۋي كەسەنەسىنىڭ قۇرىلىسى جايلى نە بىلەسىزدەر؟ كەسەنەنى كىم سالدىردى؟
4. رابيعا سۇلتان بەگىمنىڭ كەسەنەسى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
5. ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جۇمىستارىنىڭ بارىسىندا قانداي ساۋلەت ونەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى بەلگىلى بولدى؟
6. مونشا قاي قالادان تابىلعان؟
7. الاشا حان كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟ كەسەنەنىڭ قانداي ەرەكشەلىگى بار؟
8. قولدانبالى ونەر دەگەنىمىز قانداي ونەر؟
9. شەبەر عيمارات ءساندى بولۋ ءۇشىن نەلەرگە كوڭىل ءبولدى؟
ءا) ءسوزجۇمباق
1. قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىن سالدىرعان ۇلى ادام. (Teمip )
2. وتىرارداعى ەرەكشە كوڭىل اۋدارىلعان ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس. ( مونشا )
3. وڭتۇستىك قازاقستانداعى ۇلى كىتاپحانا قيراتىلعان قالا.
(وتىرار)
4. قوجا احمەتتىڭ رۋحاني ۇستازى. ( ارىستان باب )
5. كەسەنە ءسوزىنىڭ سينونيمى. ( كۇمبەز )
ت ە م ءى ر
م و ن ش ا
و ت ى ر ا ر
ا ر ى س ت ا ن ب ا ب
ك Y م ب ە 3
6) سوزدىك قور ( 1 مينۋت )
ساۋلەت ءونepi، كۇمبەز، مونشا، وتىرار، ارىستانباب، تۇركىستان، تاراز، كەسەنە، شەبەر، عيمارات، ءدىن، ايشا 6ي6i، الاشا حان، كوككەسەنە، ءامip Teمip، كىتاپحانا، اقىن، رابيعا سۇلتان بەگىم، اشەكەيلەۋ، ويۋ - ورنەك، كipءپىش، اينەك، سىر.
ۆ. شۇعىل ەستە ساقتاۋ.
تاقتاعا جەتى ءسوز جازىلادى.. سونان سوڭ ەكى - ۇشەۋىن ءوشىرىپ تاستاپ، وشىرىلگەن سوزدەردى وقۋشىلار جىلدام ايتىپ قايتالايدى.. ەگەر جىلدام سول سوزدەردى ەستە ساقتاپ ايتىپ بەرە السا، وندا ۇپاي جينايدى.
5. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ سۇراقتارى. وقۋشىلاردىڭ بۇگىنگى ساباقتان العان ءبىلىمىن جيناقتاۋ ءۇشىن تومەندەگىشە بەكىتۋ سۇراقتارىن قويامىن.
1. ارىستان باب قاي عاسىرلاردا ءومىر ءسۇردى؟ كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟
2. ارىستان باب كىمنىڭ ۇستازى؟
3. قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ كەسەنەسى قاي عاسىردا سالىندى، ول كىسىنى كىم دەپ بىلەسىڭدەر؟
4. سول عاسىردا قانداي ونەر دامىدى؟
5. الاشا حان كەسەنەسىنىڭ ەرەكشەلىگىن ايت، سۋرەتتەپ بەر؟
6. رابيعا سۇلتان بەگىمنىڭ كەسەنەسى قاي جەردە ورنالاسقان؟
قورىتىندىلاۋ. ۇلتتىق ساۋلەت ونەرى ەسكەرتكىشتەرىنىڭ قۇرىلىس ماتەريالدارىن جاساۋدا حالىقتىڭ ىشىنەن شىققان بەلگىلى ۇستا قۇرىلىسشىلاردىڭ جۇمىسى وتە زور بولدى. ولار قۇيعان كىرپىش عاسىرلار بويى 6epiكتىگىن ساقتاپ، بوياۋلارى وسى كەزگە دەيىن ءارىن جوعالتپادى. ءساندى بولۋى ءۇشىن قولدانىلعان جىلتىراق قىش قاپتامالار بوياۋىنىڭ قۇرامى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن سىرىن اشپاي كەلە جاتقان قۇپيا.
6. باعالاۋ پاراعىن الىپ، ءار توپتاعى وقۋشىنىڭ جۇمىسىنا بايلانىستى جەكە باعالار قويۋ. جەڭگەن توپقا ورىن بەرۋ.
7. ۇيگە تاپسىرما بەرۋ: § 33 وقۋ، رەفەراتتار جازۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: جىبەك جولى - ساۋدا جولى، دوستىق جولى، عىلىم جولى (پرەزەنتاسياسىمەن)
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سۇيىقتار مەن گازداردىڭ قاسيەتتەرى. اۋانىڭ ىلعالدىلىعى.
