جىلۋمەن قامتۋدىڭ كۇن ساۋلەلى جۇيەلەرى
كۇن ساۋلەلى جىلىتۋ جۇيەلەرى دەپ جىلۋ كوزى رەتىندە كۇن رادياسياسىنىڭ ەنەرگياسىن قولداناتىن جۇيەلەرىن ايتادى. باسقا تومەن تەمپەراتۋرالى جىلۋ بەرۋ جۇيەلەرىنەن سيپاتتامالىق ايىرماشىلىعى – ارنايى گەليوقابىلداعىش ەلەمەنتتىڭ قولدانىلۋى بولىپ تابىلادى. گەليوقابىلداعىش كۇن رادياسياسىن قابىلداۋعا جانە ونى جىلۋ ەنەرگياسىنا تۇرلەندىرۋگە ارنالعان.
كۇن رادياسياسىن قولدانۋ تاسىلىنە بايلانىستى تومەن تەمپەراتۋرالى جىلۋ بەرۋدىڭ كۇن ساۋلەلى جۇيەسى ءپاسسيۆتى جانە اكتيۆتى بولىپ بولىنەدى.
ءپاسسيۆتى دەپ كۇن ساۋلەلى جىلىتۋ جۇيەسى اتالادى، وندا كۇن رادياسياسىن قابىلدايتىن جانە ونى جىلۋعا تۇرلەندىرەتىن ەلەمەنت رەتىندە عيماراتتىڭ ءوزى نەمەسە ونىڭ جەكە قورشاۋلارى قىزمەت ەتەدى (عيمارات-كوللەكتور، قابىرعا-كوللەكتور، شاتىر-كوللەكتور جانە ت.ب.
اكتيۆتى دەپ تومەن تەمپەراتۋرالى جىلۋ بەرۋدىڭ كۇن ساۋلەلى جۇيەسى اتالادى، وندا گەليوقابىلداعىش عيماراتقا قاتىسى جوق جەكە تاۋەلسىز قۇرىلعى بولىپ تابىلادى.
اكتيۆتى گەليوجۇيەلەر كەلەسىدەي توپتالادى:
- بەلگىلەنۋى بويىنشا (ىستىق سۋمەن جابدىقتاۋ جۇيەلەرى، جىلىتۋ، ارالاس جۇيەلەر جىلۋ-سۋىقپەن قامتۋ ماقساتى ءۇشىن)؛
- جىلۋ تاسىعىشتىڭ قولدانىلۋ ءتۇرى بويىنشا (سۇيىقتى – سۋ، انتيفريز جانە اۋالى)؛
- جۇمىس ىستەۋ ۇزاقتىلىعىنا بايلانىستى (جىل بويعى، مەزگىلدىك)؛
- سىزبا نۇسقانىڭ تەحنيكالىق شەشىمى بويىنشا ( ءبىر-، ەكى-، كوپكونتۋرلى).
اۋا جۇمىس پارامەترلەرىنىڭ بارلىق دياپازونىندا كەڭ تارالعان، قاتپايتىن جىلۋ تاسىعىش بولىپ تابىلادى. ونى جىلۋتاسىعىش رەتىندە قولدانعان كەزدە جىلۋ بەرۋ جۇيەسىن جەلدەتۋ جۇيەسىمەن ۇيلەستىرۋگە بولادى. ءبىراق، اۋا – از جىلۋ سىيىمدىلىقتى جىلۋتاسىعىش، ول اۋا جىلۋ بەرۋ جۇيەسى قۇرىلعىسىنا، سۋلى جۇيەلەرمەن سالىستىرعاندا، مەتالل شىعىنىڭ جوعارىلاۋىنا اكەلەدى.
سۋ جىلۋ سىيىمدىلىقتى جانە قولايلى جىلۋتاسىعىش بولىپ تابىلادى. ءبىراق، 0ºس-تان تومەن تەمپەراتۋرا كەزىندە وعان قاتپايتىن سۇيىق قوسۋ كەرەك. ودان باسقا، وتتەگىمەن قانىققان سۋ قۇبىر جانە اپپاراتتاردىڭ تات باسۋىن تۋعىزۋىن ەسكەرۋ قاجەت. ءبىراق، سۋلى گەليوجۇيەلەردە مەتالل شىعىنى ايتارلىقتاي تومەن، بۇل ونى كەڭ قولدانۋعا ىقپال ەتەدى.
مەزگىلدىك ىستىق سۋمەن جابدىقتاۋ گەليوجۇيەلەرى ادەتتە ءبىر كونتۋرلى، جازعى جانە وتپەلى ايلاردا، سىرتقى اۋانىڭ وڭ تەمپەراتۋراسى كەزەڭىندە جۇمىس ىستەيدى. ولاردا قوسىمشا جىلۋ كوزدەرى بولادى، نەمەسە قىزمەت ەتىلەتىن وبەكتىنىڭ تاعايىندالۋىنا بايلانىستى جىلۋ كوزدەرىنسىز - اق جۇمىس ىستەي الادى.
عيماراتتى جىلىتۋدىڭ گەليوجۇيەلەرى ەكى كونتۋرلى نەمەسە كوپ جاعدايدا كوپ كونتۋرلى، سونىمەن قاتار ءارتۇرلى كونتۋرلارعا ءارتۇرلى جىلۋتاسىمالداعىشتار قولانىلۋ مۇمكىن (مىسالى، گەليوكونتۋردا – قاتپايتىن سۇيىقتاردىڭ سۋلى ەرىتىندىلەرى، ارالىق كونتۋرلاردا – سۋ، ال تۇتىنۋشى كونتۋرىندا - اۋا).
عيماراتتى جىلۋ - سۋىقپەن قامتۋ ماقساتىنداعىجىل بويلىق ارەكەتتى ارالاس گەليوجۇيەلەر كوپ كونتۋرلى.ورگانيكالىق وتىنمەن نەمەسە جىلۋ ترانسفورماتورىمەن جۇمىس ىستەيتىن ءداستۇرلى جىلۋ گەنەراتورى تۇرىندەگى قوسىمشا جىلۋ كوزىنەن تۇرادى.
اكتيۆتى كۇن ساۋلەلى جۇيەنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرى گەليوقابىلداعىش، جىلۋ اككۋمۋلياتورى، قوسىمشا قاينار كوزى نەمەسە جىلۋ ترانسفورماتورى (جىلۋ ناسوسى)، ونىڭ تۇتىنۋشىسى (عيماراتتىڭ جىلۋ بەرۋ جانە ىستىق سۋمەن قامتۋ جۇيەلەرى) بولىپ تابىلادى. ءاربىر ناقتى جاعدايدا ەلەمەتتەردى تاڭداۋ جانە قۇراستىرۋى كليماتتىق فاكتورمەن، وبەكتىنىڭ بەلگىلەنۋىمەن، جىلۋدى تۇتىنۋ رەجيمىمەن، ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرمەن انىقتالادى.
قابىلداۋ جانە كۇن ساۋلەلى رادياسيانى تۇرلەندىرۋ پروسەستەرىن جوعارى تيىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن شوعىرلاندىرعىش گەليوقابىلداعىش ءاردايىم مىندەتتى تۇردە كۇنگە باعىتتالادى. وسى ماقساتتا گەليوقابىلداعىشتا قاداعالاۋ جۇيەسىمەن جابدىقتالادى، ول (قاداعالاۋ جۇيەسى) كۇنگە باعىتتاۋ داچيگىنەن، سيگنالداردى تۇرلەندىرۋدىڭ ەلەكتروندى بلوگىنان، ەكى جازىقتىقتا گەليوقابىلداعىش كونسترۋكسياسىن قايتالاۋعا ارنالعان رەدۋكتورى بار ەلەكتروقوزعالتقىشتان تۇرادى.
پارابولوسيليندرلىك كونسەنتراتتى جانە سۇيىقتى جىلۋ اككۋمۋلياتورى بار كۇن ساۋلەلى جىلىتۋدىڭ سۇيىقتى ارالاس ەكى كونتۋرلى تومەن تەمپەراتۋرالى جۇيەسىنىڭپرينسيپيالدى سىزبانۇسقاسى كورسەتىلگەن. گەليوقابىلداعىشتىڭ كونتۋرىندا جىلۋتاسىعىش رەتىندە – انتيفريز، ال جىلىتۋ جۇيەسىنىڭ كونتۋرىندا – سۋ قولدانىلادى.
شوعىرلاندىرعىش گەليوقابىلداعىشى بار جۇيەلەردىڭ ەرەكشەلىگى سالىستىرمالى جوعارى تەمپەراتۋرادا (100ºس - عا دەيىن) جىلۋدى جانە بۋ ءوندىرۋ قابىلەتتىلىگى بولىپ تابىلادى. كەمشىلىكتەرىنە كونسترۋكسيانىڭ قىمبات باعاسىن؛ كورىنەتىن بەتتى شاڭنان ىلعي تازارتۋ قاجەتتىلىگىن؛ كۇندىزگى ۋاقىتتا عانا جۇمىس ىستەۋىن، وسىعان بايلانىستى ۇلكەن كولەمدى اككۋمۋلياتوردىڭ قاجەتتىلىگىن؛ كۇن ءجۇرىسىن قاداعالاۋىنا ەنەرگيا شىعىنىن، وڭدەلىنەتىن ەنەرگيامەن ولشەمدەستىگىن جاتقىزۋعا بولادى. بۇل كەمشىلىكتەر شوعىرلاندىرعىش گەليوقابىلداعىشى بار كۇن ساۋلەلى جىلىتۋدىڭ اكتيۆتى تومەن تەمپەراتۋرالى جۇيەسىن كەڭىنەن قولدانۋعا كەدەرگى جاسايدى. كەيىنگى كەزدە جىلىتۋدىڭ كۇن ساۋلەلى تومەن تەمپەراتۋرالى جۇيەلەرى ءۇشىن جازىق گەليوقابىلداعىشتار ءجيى قولدانىلادى.
قولدانىلعان ادەبيەتتەر ءتىزىمى
1. ەگەمەن قازاقستان گازەتى
2. دالا مەن قالا گازەتى
3. ع.ساعىنبايەۆ ەكولوگيا نەگىزدەرى 2005ج
4. www.google.kzسايتى.
و.تۇرماعانبەت ۇلى اتىنداعى جاڭاوزەن مۇناي جانە گاز كوللەدجى
ارنايى ءپان وقىتۋشىسى
دۋزبايەۆا جانىماي بەسەنباي قىزى
You Might Also Like
-
بالاباقشاداعى سابيلىك شاعىنان تاربيەلەنىپ كەلە جاتقان بالادا مۋزىكانى تىڭداۋ، ونى ءتۇسىنۋ، ءان سالۋ قابىلەتتەرى بىرتە-بىرتە قالىپتاسادى.
-
ءپوزيتيۆتى ويلاۋ ومىردەگى ناتيجەلىلىك پەن ءوزىن-وزى باعالاۋعا كەرى ىقپال ەتەدى. ومىرلىك جەتىستىكتەرگە جەتۋ ءۇشىن كەدەرگىلەر مەن قيىنشىلىقتار تۋرالى دا ويلاۋ قاجەت. پسيحولوگيا عىلىمىنىڭ پروفەسسور...
