جولىڭ بولسىن، بالاقاي!
جولىڭ بولسىن، بالاقاي! (سلايدىمەن)
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ جول ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، مەڭگەرتۋ، بىلگەن - دەرىن ىسكە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ءبىلۋ
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى جول ەرەجەلەرىن بۇلجىتپاي ورىنداۋعا، ساقتىققا تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ەستە ساقتاۋ ارقىلى بىلگەندەرىن پايدالانا بىلۋگە قالىپتاستىرۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، مەڭگەرتۋ، جاعداياتتاردى تالداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: جول بەلگىلەرى، سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءا) تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ گيمنىن ورىنداۋ.
ءمۇعالىم: كوشەلەر مەن جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ساقتاۋعا سوناۋ ات - اربا، پاۋەسكە كەزىندە - اق تالپىنىس جاسالعان ەدى. 1683 جىلى رەسەيدە پاتشالار يوانن جانە پەتر الەكسەيەۆيچتەردىڭ جەكە جارلىعى باسىلىپ، وندا اتتى بوجىمەن باسقارۋعا تىيىم سالىندى. ات ايداۋشى جاقسى كورىنۋى ءۇشىن سالت ءمىنۋى كەرەك بولدى.
1730 جىلى جاڭا ۋكاز باسىلىپ، اتتار جۇگەندەلىپ، ءتارتىپ بۇزباي ءجۇرۋ كەرەك بولدى. ۋكاز 1742 جىلى قايتا شىعىپ، وندا «كىمدە - كىم ءتارتىپ بۇزاتىن بولسا، جازالانادى» دەلىندى.
1812 جىلى جاڭا ەرەجەدە وڭ جاقتى قوزعالىس، جىلدامدىقتى شەكتەۋ، نومىرلىك بەلگىلەر قويىلدى.
1968 جىلى ۆەنادا وتكەن جولدا ءجۇرۋ تۋرالى حالىقارالىق كونفەرەنسيادا «جولدا ءجۇرۋ تۋرالى كونۆەنسيا» قابىلداندى. وسى قۇجات نەگىزىندە «جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى» جاسالدى. ول 1973 جىلى كۇشىنە ەندى.
باعدارشامنىڭ پايدا بولۋى.
كولىك ءالى بولعان جوق، ونى شىعارۋ تۋرالى دا وي پايدا بولعان جوق. ءبىراق ەۋروپادا اتاربالاردىڭ كوپتىگىنەن جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە
قيىندىق تۋدىردى.
مىنە، 1868 جىلى انگليادا العاشقى سەمافور پايدا بولدى. ول پارلامەنت ءۇيىنىڭ الدىندا ورناتىلدى. ءدال وسىنداي سەمافوردى تەمىرجولدىڭ بويىندا پايدالانا باستادى. ونى اعىلشىن ينجەنەرى نايت ويلاپ تاپتى.
سەمافوردىڭ ىشىندە گازدى فونار ورناتىلدى.
وكىنىشكە وراي، 1869 جىلى 2 قاڭتاردا گازدى فونار جارىلىپ، پوليسيا قىزمەتكەرى جارالاندى.
1914 جىلى امەريكادا العاشقى باعدارشام ويلاپ تابىلدى. ونىڭ ءتۇسى ەكەۋ ەدى: قىزىل جانە جاسىل.
سارى ءتۇس 1918 جىلى پايدا بولدى.
ءۇش ءتۇستى باعدارشامدى 1920 جىلى ۋيليام پوتتس پەن دجون حارريس ويلاپ تاپتى.
ومىردە ءبىزدى قورشاعان
باعدارشام دوس بارشاعا
1. نەگىزى ءقاۋىپ - تۇرعان ماشينا!
توقتاپ تۇرعان ماشينا - ءقاۋىپتى، ويتكەنى ول - جوعارى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينانى كورسەتپەيدى. جولدى كەسىپ وتەردە جان - جاعىڭا مۇقيات قاراپ ال.
2. توقتاپ تۇرعان اۆتوبۋستىڭ الدىنان دا ارتىنان دا وتپە!
توقتاپ تۇرعان اۆتوبۋستىڭ ارتىنداعى ماشينانى كورمەي قالۋىڭ مۇمكىن. جاقىن جەردەگى جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جولمەن جۇرگەن دۇرىس.
3. بايقالمايتىن قاۋىپتەن ساقتانا ءبىل
ماشينا تومەنگى جىلدامدىقپەن جۇرسە دە، ونى وتكىزىپ جىبەرگەن دۇرىس.
تومەنگى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينانىڭ ارتىندا جوعارى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينا بولۋى مۇمكىن.
5. باعدارشامنىڭ قاسىندا دا ءقاۋىپ كەزدەسۋى مۇمكىن.
ۇلكەن قالالاردا جۇرگىزۋشىلەردىڭ ءوزى جول ەرەجەسىن ساقتامايدى: جوعارى جىلدامدىقپەن ءجۇرۋ، باعدارشامعا قاراماۋ، كەز - كەلگەن جەرگە توقتاي سالۋ. سونىڭ بارلىعى جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە زاردابىن تيگىزەدى.
6. ماشينا سيرەك جۇرەتىن كوشەلەردە بالالار ۇنەمى جول ەرەجەسىن ساقتامايدى.
مۇنداي كوشەلەردە بالالار جول ەرەجەسىن ساقتاماي، كەز - كەلگەن جەردە جولدى كەسىپ وتەدى.
7. جول ورتاسى - ءقاۋىپسىز
جولدان وتەردە الدىمەن سول جاققا، سوسىن وڭ جاققا قاراۋ كەرەك.
8. اۋلادان شىعۋ جولى مەن كوشە قيىلىستارى – ءقاۋىپ وشاعى.
ۇلكەن قالالاردا اۋلادان شىعۋ جولدا جانە كوشە قيىلىستارىندا ماشينا جوعارى جىلدامدىقپەن ءجۇرۋى مۇمكىن.
جاعداياتتارعا تالداۋ جاساۋ
جول بەلگىلەرى سويلەسە...(جول بەلگىلەرىمەن تانىسۋ)
قىزىلوردا وبلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى،
نەگىزگى ءبىلىم بەرەتىن №221 اققۇم مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بەردىقوجايەۆا مەرۋەرت
ساباق ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردىڭ جول ەرەجەسى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، مەڭگەرتۋ، بىلگەن - دەرىن ىسكە اسىرا بىلۋگە ۇيرەتۋ، جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ءبىلۋ
تاربيەلىك: وقۋشىلاردى جول ەرەجەلەرىن بۇلجىتپاي ورىنداۋعا، ساقتىققا تاربيەلەۋ
دامىتۋشىلىق: جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسىن ەستە ساقتاۋ ارقىلى بىلگەندەرىن پايدالانا بىلۋگە قالىپتاستىرۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
ساباق ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ءتۇسىندىرۋ، مەڭگەرتۋ، جاعداياتتاردى تالداۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: جول بەلگىلەرى، سۋرەتتەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباق بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ا) وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ
ءا) تاربيە ساعاتىنىڭ ماقساتىمەن تانىستىرۋ
2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ گيمنىن ورىنداۋ.
ءمۇعالىم: كوشەلەر مەن جولدا ءجۇرۋ ەرەجەلەرىن ساقتاۋعا سوناۋ ات - اربا، پاۋەسكە كەزىندە - اق تالپىنىس جاسالعان ەدى. 1683 جىلى رەسەيدە پاتشالار يوانن جانە پەتر الەكسەيەۆيچتەردىڭ جەكە جارلىعى باسىلىپ، وندا اتتى بوجىمەن باسقارۋعا تىيىم سالىندى. ات ايداۋشى جاقسى كورىنۋى ءۇشىن سالت ءمىنۋى كەرەك بولدى.
1730 جىلى جاڭا ۋكاز باسىلىپ، اتتار جۇگەندەلىپ، ءتارتىپ بۇزباي ءجۇرۋ كەرەك بولدى. ۋكاز 1742 جىلى قايتا شىعىپ، وندا «كىمدە - كىم ءتارتىپ بۇزاتىن بولسا، جازالانادى» دەلىندى.
1812 جىلى جاڭا ەرەجەدە وڭ جاقتى قوزعالىس، جىلدامدىقتى شەكتەۋ، نومىرلىك بەلگىلەر قويىلدى.
1968 جىلى ۆەنادا وتكەن جولدا ءجۇرۋ تۋرالى حالىقارالىق كونفەرەنسيادا «جولدا ءجۇرۋ تۋرالى كونۆەنسيا» قابىلداندى. وسى قۇجات نەگىزىندە «جولدا ءجۇرۋ ەرەجەسى» جاسالدى. ول 1973 جىلى كۇشىنە ەندى.
باعدارشامنىڭ پايدا بولۋى.
كولىك ءالى بولعان جوق، ونى شىعارۋ تۋرالى دا وي پايدا بولعان جوق. ءبىراق ەۋروپادا اتاربالاردىڭ كوپتىگىنەن جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە
قيىندىق تۋدىردى.
مىنە، 1868 جىلى انگليادا العاشقى سەمافور پايدا بولدى. ول پارلامەنت ءۇيىنىڭ الدىندا ورناتىلدى. ءدال وسىنداي سەمافوردى تەمىرجولدىڭ بويىندا پايدالانا باستادى. ونى اعىلشىن ينجەنەرى نايت ويلاپ تاپتى.
سەمافوردىڭ ىشىندە گازدى فونار ورناتىلدى.
وكىنىشكە وراي، 1869 جىلى 2 قاڭتاردا گازدى فونار جارىلىپ، پوليسيا قىزمەتكەرى جارالاندى.
1914 جىلى امەريكادا العاشقى باعدارشام ويلاپ تابىلدى. ونىڭ ءتۇسى ەكەۋ ەدى: قىزىل جانە جاسىل.
سارى ءتۇس 1918 جىلى پايدا بولدى.
ءۇش ءتۇستى باعدارشامدى 1920 جىلى ۋيليام پوتتس پەن دجون حارريس ويلاپ تاپتى.
ومىردە ءبىزدى قورشاعان
باعدارشام دوس بارشاعا
1. نەگىزى ءقاۋىپ - تۇرعان ماشينا!
توقتاپ تۇرعان ماشينا - ءقاۋىپتى، ويتكەنى ول - جوعارى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينانى كورسەتپەيدى. جولدى كەسىپ وتەردە جان - جاعىڭا مۇقيات قاراپ ال.
2. توقتاپ تۇرعان اۆتوبۋستىڭ الدىنان دا ارتىنان دا وتپە!
توقتاپ تۇرعان اۆتوبۋستىڭ ارتىنداعى ماشينانى كورمەي قالۋىڭ مۇمكىن. جاقىن جەردەگى جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە ارنالعان جولمەن جۇرگەن دۇرىس.
3. بايقالمايتىن قاۋىپتەن ساقتانا ءبىل
ماشينا تومەنگى جىلدامدىقپەن جۇرسە دە، ونى وتكىزىپ جىبەرگەن دۇرىس.
تومەنگى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينانىڭ ارتىندا جوعارى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقان ماشينا بولۋى مۇمكىن.
5. باعدارشامنىڭ قاسىندا دا ءقاۋىپ كەزدەسۋى مۇمكىن.
ۇلكەن قالالاردا جۇرگىزۋشىلەردىڭ ءوزى جول ەرەجەسىن ساقتامايدى: جوعارى جىلدامدىقپەن ءجۇرۋ، باعدارشامعا قاراماۋ، كەز - كەلگەن جەرگە توقتاي سالۋ. سونىڭ بارلىعى جاياۋ جۇرگىنشىلەرگە زاردابىن تيگىزەدى.
6. ماشينا سيرەك جۇرەتىن كوشەلەردە بالالار ۇنەمى جول ەرەجەسىن ساقتامايدى.
مۇنداي كوشەلەردە بالالار جول ەرەجەسىن ساقتاماي، كەز - كەلگەن جەردە جولدى كەسىپ وتەدى.
7. جول ورتاسى - ءقاۋىپسىز
جولدان وتەردە الدىمەن سول جاققا، سوسىن وڭ جاققا قاراۋ كەرەك.
8. اۋلادان شىعۋ جولى مەن كوشە قيىلىستارى – ءقاۋىپ وشاعى.
ۇلكەن قالالاردا اۋلادان شىعۋ جولدا جانە كوشە قيىلىستارىندا ماشينا جوعارى جىلدامدىقپەن ءجۇرۋى مۇمكىن.
جاعداياتتارعا تالداۋ جاساۋ
جول بەلگىلەرى سويلەسە...(جول بەلگىلەرىمەن تانىسۋ)
قىزىلوردا وبلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى،
نەگىزگى ءبىلىم بەرەتىن №221 اققۇم مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
بەردىقوجايەۆا مەرۋەرت
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
