جۇلدىزدار. اسپان الەمى
ۇزاق مەرزىمدى جوسپار تاراۋى: اسپان الەمىنىڭ قۇپيالارى
5 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: جۇلدىزدار. اسپان الەمى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى 05. ءاتن1. قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستار جۇيەسىن، ۇندەستىك زاڭىن، ەملەلىك ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ورفوگرافيالىق نورماعا ساي جازۋ.
05. ءاتن2. ءسوز ىشىندەگى جانە ءسوز ارالىعىنداعى ىلگەرىندى، كەيىندى جانە توعىسپالى ىقپال زاڭدىلىقتارىنا سايكەس ايتا ءبىلۋ.
ساباق ماقساتى: تاقىرىپقا ساي ۇسىنىلعان ءماتىندى ورفوگرافيالىق نورماعا ساي جازۋ.
ماتىندەگى ىلگەرىندى، كەيىندى جانە توعىسپالى ىقپال زاڭدىلىقتارىنا سايكەس ءسوز تىركەستەرىن اجىراتۋ.
ساباقتىڭ باسى 15 مينۋت
شيراتۋ. جۇمباق شەشۋ
اينەكتەي كوگىلدىر،
تەڭىزدەي تىم ءمولدىر. (اسپان)
ۇلكەن التىن تاباقتان،
الەمگە نۇر تاراتقان. (كۇن)
كۇندىز بىلىنبەيدى،
تۇندە كۇلىمدەيدى. (جۇلدىز)
ايسىز تۇندە قاراڭعى،
تۇنەكتە دە بوراندى.
ءبىر ورنىنان جىلجىماي،
باعىت بەرەر بۇلجىماي،
قانداي جۇلدىز شىراعى،
جول كورسەتىپ تۇرادى؟ (تەمىرقازىق)
دۇرىستاپ اڭعارساڭ،
كوكتەگى باعدارشام. (ۇركەر)
جۇمباقتاردى شەشىپ، ولاردىڭ مازمۇنىنا تالداۋ جاسالادى.
- جۇمباقتار قانداي تاقىرىپتاردا بولدى؟
- ولاردىڭ جاۋاپتارىن قالاي توپتاستىرۋعا بولادى؟
- جاۋاپتارىنا بايلانىستى قانداي ورتاق تاقىرىپ ويلاستىرۋعا بولادى؟ دەگەن ساۋالدار ارقىلى تاقىرىپتى بولجاۋ، جاڭا ساباق تاقىرىبىن حابارلاۋ، ساباق ماقساتىن انىقتاۋ.
تج. «ۆەنن دياگرامماسى»
وقۋشىلار ورفوگرافيالىق جانە ورفوەپيالىق نورمانىڭ ەرەجەسى، ايىرماشىلىقتارى تۋرالى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، «ۆەنن دياگرامماسىنا تۇسىرەدى.
: ب
قب. «جۇلدىزشالار»
ساباقتىڭ ورتاسى
ج. ماتىندەگى ىلگەرىندى ىقپالعا نەگىزدەلگەن سوزدەردى ءبىر باعانعا، كەيىندى ىقپالدى ەكىنشى باعانعا، توعىسپالى ىقپالدى ءۇشىنشى باعانعا جازىڭدار.
ۇلگى: ىلگەرىندى ىقپال: اي+لى؛
كەيىندى ىقپال: اع جولاق؛
توعىسپالى ىقپال: قۇش شولى؛
اسپان ءسۇتى
ايلى تۇندە بۇلتسىز اسپاندا سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتقان اق جولاق كورىنىپ تۇرادى. ول قۇس جولى دەپ اتالادى. وعان كۇن جۇيەسى جانە تاعى وسىنداي بىرنەشە جۇلدىزدار جۇيەسى كىرەدى. قۇس جولى كۇز ايلارىندا جاقسى كورىنەدى. جىل قۇستارى كوكتەمدە كەلگەندە جانە كۇزدە جىلى ولكەگە قايتقاندا وسى جولدىڭ باعىتىمەن ۇشادى ەكەن. قازاقتار، قىرعىزدار، تۇرىكمەندەر بۇل جولاقتى قۇس جولى دەپ اتايدى. قۇس جولى – الەمدەگى ميلليونداعان گالاكتيكالاردىڭ بىرەۋى. «گالاكتيكا» ءسوزى ەجەلگى مىسىرلىق «گالا» – «ءسۇت» دەگەن سوزدەن شىققان. بۇل گالاكتيكا «ءسۇت جولى» نەمەسە «قۇس جولى» رەتىندە ايگىلى.
(«مەنىڭ العاشقى ەنسيكلوپەديام» جيناعىنان)
مەكتەپ: №74 جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ءدىلدان نۇريللا ادىلبەك قىزى
جۇلدىزدار. اسپان الەمى جۇكتەۋ
5 سىنىپ
ساباق تاقىرىبى: جۇلدىزدار. اسپان الەمى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى 05. ءاتن1. قازاق ءتىلىنىڭ دىبىستار جۇيەسىن، ۇندەستىك زاڭىن، ەملەلىك ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ، ورفوگرافيالىق نورماعا ساي جازۋ.
05. ءاتن2. ءسوز ىشىندەگى جانە ءسوز ارالىعىنداعى ىلگەرىندى، كەيىندى جانە توعىسپالى ىقپال زاڭدىلىقتارىنا سايكەس ايتا ءبىلۋ.
ساباق ماقساتى: تاقىرىپقا ساي ۇسىنىلعان ءماتىندى ورفوگرافيالىق نورماعا ساي جازۋ.
ماتىندەگى ىلگەرىندى، كەيىندى جانە توعىسپالى ىقپال زاڭدىلىقتارىنا سايكەس ءسوز تىركەستەرىن اجىراتۋ.
ساباقتىڭ باسى 15 مينۋت
شيراتۋ. جۇمباق شەشۋ
اينەكتەي كوگىلدىر،
تەڭىزدەي تىم ءمولدىر. (اسپان)
ۇلكەن التىن تاباقتان،
الەمگە نۇر تاراتقان. (كۇن)
كۇندىز بىلىنبەيدى،
تۇندە كۇلىمدەيدى. (جۇلدىز)
ايسىز تۇندە قاراڭعى،
تۇنەكتە دە بوراندى.
ءبىر ورنىنان جىلجىماي،
باعىت بەرەر بۇلجىماي،
قانداي جۇلدىز شىراعى،
جول كورسەتىپ تۇرادى؟ (تەمىرقازىق)
دۇرىستاپ اڭعارساڭ،
كوكتەگى باعدارشام. (ۇركەر)
جۇمباقتاردى شەشىپ، ولاردىڭ مازمۇنىنا تالداۋ جاسالادى.
- جۇمباقتار قانداي تاقىرىپتاردا بولدى؟
- ولاردىڭ جاۋاپتارىن قالاي توپتاستىرۋعا بولادى؟
- جاۋاپتارىنا بايلانىستى قانداي ورتاق تاقىرىپ ويلاستىرۋعا بولادى؟ دەگەن ساۋالدار ارقىلى تاقىرىپتى بولجاۋ، جاڭا ساباق تاقىرىبىن حابارلاۋ، ساباق ماقساتىن انىقتاۋ.
تج. «ۆەنن دياگرامماسى»
وقۋشىلار ورفوگرافيالىق جانە ورفوەپيالىق نورمانىڭ ەرەجەسى، ايىرماشىلىقتارى تۋرالى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، «ۆەنن دياگرامماسىنا تۇسىرەدى.
: ب
قب. «جۇلدىزشالار»
ساباقتىڭ ورتاسى
ج. ماتىندەگى ىلگەرىندى ىقپالعا نەگىزدەلگەن سوزدەردى ءبىر باعانعا، كەيىندى ىقپالدى ەكىنشى باعانعا، توعىسپالى ىقپالدى ءۇشىنشى باعانعا جازىڭدار.
ۇلگى: ىلگەرىندى ىقپال: اي+لى؛
كەيىندى ىقپال: اع جولاق؛
توعىسپالى ىقپال: قۇش شولى؛
اسپان ءسۇتى
ايلى تۇندە بۇلتسىز اسپاندا سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە قاراي سوزىلىپ جاتقان اق جولاق كورىنىپ تۇرادى. ول قۇس جولى دەپ اتالادى. وعان كۇن جۇيەسى جانە تاعى وسىنداي بىرنەشە جۇلدىزدار جۇيەسى كىرەدى. قۇس جولى كۇز ايلارىندا جاقسى كورىنەدى. جىل قۇستارى كوكتەمدە كەلگەندە جانە كۇزدە جىلى ولكەگە قايتقاندا وسى جولدىڭ باعىتىمەن ۇشادى ەكەن. قازاقتار، قىرعىزدار، تۇرىكمەندەر بۇل جولاقتى قۇس جولى دەپ اتايدى. قۇس جولى – الەمدەگى ميلليونداعان گالاكتيكالاردىڭ بىرەۋى. «گالاكتيكا» ءسوزى ەجەلگى مىسىرلىق «گالا» – «ءسۇت» دەگەن سوزدەن شىققان. بۇل گالاكتيكا «ءسۇت جولى» نەمەسە «قۇس جولى» رەتىندە ايگىلى.
(«مەنىڭ العاشقى ەنسيكلوپەديام» جيناعىنان)
مەكتەپ: №74 جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ءدىلدان نۇريللا ادىلبەك قىزى
جۇلدىزدار. اسپان الەمى جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاقىرىپ: ەنەرگيا. ەنەرگيانىڭ ساقتالۋ جانە اينالۋ زاڭى
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سەنىڭ جەكە فيزيكالىق مۇمكىندىكتەرىڭ.
